GRUŹLICA

SKÓRY

TUBERKULIDY

Katedra i Klinika

Dermatologii Śląskiej

Akademii Medycznej

Dominika Wcisło –

Dziadecka

Gruźlica to choroba zakaźna

wywołana przez prątki kwasooporne

Gram ( - ) z rodziny

Mycobacteriaceae : Mycobacteruium

tuberculosis , Mycobacterium bovis i

Mycobacterium africanum.

Obecnie gruźlica stanowi coraz

mniejszy problem kliniczny , na co

mają wpływ lepsze warunki życia

społeczeństwa oraz obowiązkowe

szczepienia ochronne.

Stan odpornościowy

organizmu , wrota

zakażenia i drogi jego

szerzenia są podstawą do

wyodrębnienia

następujących postaci

klinicznych gruźlicy:

1.Zakażeni

pierwotne

2.Gruźlica

wtórna

Zakażenie pierwotne –

Zespół gruźliczy pierwotny najczęściej umiejscawia się

w płucach , bardzo rzadko w skórze ( jako

owrzodzenie ).Stopniowo dochodzi do

samowyzdrowienia i chory osiąga względną

odporność. Z powodu przetrwania prątka istnieje
możliwość nawrotu choroby

Gruźlica wtórna –

Ujawnia się gwałtownym pogorszeniem stanu

klinicznego pacjenta po okresie długoletniej

latencji.Stan układu odpornościowego , zażywane leki

( immunosupresja ), czynniki miejscowe to wskaźniki

predysponujące do nawrotu choroby.Dość często

dochodzi do nadkażenia.

Zakażenie gruźlicze

skóry



Zewnątrzpochod
ne

( dotyczy

włącznie
skóry

)



Wewnątrzpochodn
e

( w momencie gdy

prątki przedostają
się do skóry przez
błony śluzowe,
lub drogami
chłonnymi czy
krwionośnymi.)

Podział gruźlicy skóry



Gruźlica właściwa :

Toczniowa

( tbc luposa)

Węzłowa

( lymphadenitis tbc)

Rozpływna

( tbc colliquativa)

Brodawkująca

(tbc verrucosa)

Wrzodziejąca

( tbc ulcerosa)



Tuberkulidy

Guzkowo –
zgorzelinowy

Lupoid
prosówkowy
rozsiany twarzy

Rumień
stwardniały

1.GRUŹLICA

TOCZNIOWA

To najczęstsza i przebiegająca najbardziej

przewlekle postać gruźlicy.Pierwotną zmianą

są czerwono – brunatne guzki o dość miękkiej

spoistości, wykazujące skłonność do przerostu

, rozpadu i bliznowacenia. Powstała zanikowa

blizna jest często terenem rozwoju nowych

guzków gruźliczych.

Zmiany są umiejscowione głównie na twarzy -

nos , policzki , okolice warg i kończynach.

Ogniska szerzą się obwodowo.

Pierwsze objawy choroby mogą pojawić się w

każdym wieku – często w dzieciństwie.

OBJAW DIASKOPII

Jest to objaw stanowiący jedno z

kryteriów rozpoznania gruźlicy

toczniowej. Polega on na

uciśnięciu szkiełkiem

podstawowym ogniska

chorobowego , które reaguje

zmianą zabarwienia –

z czerwonobrunatnego

na żółte (podobne do koloru

palonego cukru).

Postacie kliniczne

gruźlicy toczniowej



Płaska



Przerosła



Wrzodziejąca



Zniekształcająca



Brodawkująca

Gruźlica toczniowa

płaska

Nie wykazuje

skłonności do

wrzodzenia i

przerostu.Pozostaw

ia płaską

nieostateczną

bliznę.Czasami

mogą pojawiać się

łuski na

powierzchni zmian

przypominające

łuszczycę.

Gruźlica toczniowa

przerosła

Ognisko

charakter

naciekowo

–

wytwórczy.

Gruźlica toczniowa
wrzodziejąca

Charakteryzuje się

dużą skłonnością

do przerostu i

rozpadu. W

obrębie ognisk

gruźlicy obecne

są głębokie

ubytki , czasami

pokryte

strupami.

Gruźlica toczniowa

zniekształcająca

Cechą

charakterystyczną tego

podtypu jest bardzo

masywny rozpad

tkanek, szczególnie w

obrębie nosa ,

małżowin usznych i

części dystalnych

kończyn , połączony z

powstawaniem

zniekształcających

blizn

Gruźlica toczniowa
brodawkująca

Zmiany lokalizują się przede

wszystkim na kończynach i

cechują się nierównomierną

powierzchnią powstającą na

skutek wtórnego przyrostu

warstwy rogowej.

2.GRUŹLICA WĘZŁÓW

CHŁONNYCH

stosunkowo łagodna postać gruźlicy.

Zwykle proces chorobowy obejmuje węzły

chłonne podżuchwowe i szyjne , które pod

wpływem prątków bardzo szybko ulegają

powiększeniu i stwardnieniu.Kolejnym

etapem jest ich rozmiękanie ( objaw

chełbotania ) i skłonność do rozwijania

przetok. Skóra w tym miejscu jest

zaczerwieniona i ścieńczała. Stan ogólny

chorych jest dobry , czasem towarzyszą

nieznaczne zwyżki temperatury ciała.

3. GRUŹLICA

ROZPŁYWNA

W obrazie klinicznym obserwuje się

niebolesne nacieki w tkance podskórnej ,

w obrębie naczyń lub węzłów chłonnych ,

które szybko rozmiękają tworząc przetoki

i owrzodzenia , z których wydostaje się

treść ropna. Gojenie jest bardzo

powolne , trwa szereg miesięcy a nawet

lat , często pozostawiając mostkowate

blizny. Najczęstsze umiejscowienie to

okolica podżuchwowa , nadobojczykowa ,

mostkowa , doły pachowe i pachwinowe.

4. GRUŹLICA

BRODAWKUJĄCA

Ta postać zawsze jest zewnątrzpochodna i

rozwija się u osób mających kontakt z

zakażonym gruźlicą materiałem – hodowcy

bydła , weterynarze , rzeźnicy. Zmiany

powstają wyłącznie na rękach , najczęściej

po stronie grzbietowej. Ognisko

chorobowe składa się z guzków o

nierównej, zrogowaciałej

powierzchni.Wykazuje ono tendencję do

obwodowego poszerzania się i naciekania

zapalnego podstawy ogniska.Ta postać

gruźlicy jest przewlekła i mało aktywna.

. GRUŹLICA

WRZODZIEJĄCA

WŁAŚCIWA

To bardzo rzadka postać gruźlicy. Zmiany

lokalizują się w obrębie błon śluzowych( jama

ustna , cewka moczowa , odbyt , narządy

płciowe) lub na granicy przejścia błon

śluzowych w skórę. Powstają owrzodzenia

płytkie , zwykle bolesne o dnie pokrytym

gruzełkowatą ziarniną (

guzki Trelata

Występuje u osób ze znacznie osłabioną

odpornością , chorujących na ciężką gruźlicę

narządową ( płuc , jelit ) , z anergią ( obniżona

odporność ustroju z zajęcim narządów

wewnętrznych) i najczęściej ujemnymi

odczynami tuberkulinowymi.

Kryteria rozpoznania

gruźlicy

Obraz histologiczny

– za zakażeniem gruźliczym

przemawiają gruzełki zbudowane z komórek

nabłonkowatych otoczonych limfocytami i

monocytami. Pomiędzy nimi porozrzucane są

komórki olbrzymie typu Langhansa.W części

środkowej gruzełków może dochodzić do

powstawania martwicy serowatej.

Nadwrażliwość na tuberkulinę

( najczęściej

stosowana próba Mantoux ).

Wykazanie obecności prątków

( preparaty

bezpośrednie lub matoda PCR wykazująca

DNA prątków ).

LECZENIE GRUŹLICY

Zależy od postaci klinicznej oraz współistnienia gruźlicy

narządowej ( wówczas leczenie według schematów).

Polichemioterapia jest zalecana we wszystkich typach

gruźlicy.Stosuje się izoniazyd ( 5 –10 mg/kg.m.c./24h ) ,

rifampicynę ( 10 mg/kg.m.c.24h ) , etambutol

( 15 – 25 mg/kg.m.c./24h) , sterptomycyna
( 15 – 20 mg/kg.m.c/24h ).
Zmiany skórne często leczone są pojedyńczym lekiem ,

zwykle

izoniazydem.

Dawka wynosi zazwyczaj 5 – 10

mg/kg.m.c./24h , cała dwaka leku powinna być

stosowana jednorazowo , na czczo.

Wyleczenie ocenia się na podstawie stanu klinicznego i

niestwierdzenia ziarniny gruźliczej w obrazie

histologicznym.

TUBERKULID



To grupa

nawracających

schorzeń związanych z

obecnością gruźlicy

innych narządów

TUBERKULIDY



Guzkowo – zgorzelinowy



Lupoid prosówkowy

rozsiany twarzy



Rumień stwardniały

Tuberkulid guzkowo -
zgorzelinowy

Występuje rzadko , głównie u młodych

osób. Wykwity mają charakter zmian

guzkowo –grudkowych z tendencją do

tworzenia się owrzodzeń ustępujących z

pozostawieniem wysztancowanych

blizenek. Osutka tego typu lokalizuje się

na kończynach po stronie prostowników

, pośladkach , rzadko twarzy. Choroba

ma charakter przewlekły , z okresami

zaostrzeń jesienią i wiosną.

Lupoid prosówkowy
rozsiany twarzy

Obraz kliniczny cechuje się

obecnością drobnych , płaskich

guzków o zabarwieniu

brunatnożółtym. Umiejscowione są

one na twarzy w okolicy czoła ,

policzków i brody.Nie wykazują

skłonności do skupiania się i

zlewania. Ustępując pozostawiają

niewielkie blizenki. Wstępuje

objaw diaskopii.

Rumień stwardniały

Wykwitem pierwotnym jest sinoczerwony

guz zapalny , bezbolesny , umiejscowiny
w tkance podskórnej podudzi. Skóra
nad zmianami ulega zaczerwienieniu i
wygładzeniu. Rozmiękanie guzów
powoduje powstanie głębokich
owrzodzeń. Jeżeli nastąpi proces
wchłaniania i włóknienia nacieków
wytwarza się bliznowate zagłębienie.

Najczęściej występuje u młodych kobiet.