Wprowadzenie do problematyki
autyzmu
Wykład 7, 8 i 9:
Terapia osób z autyzmem
Dr Monika Suchowierska
monika.suchowierska@swps.edu.
pl
Wprowadzenie do problematyki
autyzmu
Wykład 7, 8 i 9:
Terapia osób z autyzmem
Dr Monika Suchowierska
monika.suchowierska@swps.edu.
pl
Najnowsze dane epidemiologiczne donoszą, iż
częstość występowania ASD to 1 na 88 osób.
Skutki ASD są najczęściej poważne i
długotrwałe.
Dzieci z ASD potrzebują o wiele więcej
wsparcia i oddziaływań terapeutycznych niż
dzieci z innymi zaburzeniami.
Konieczność pomocy najczęściej jest
kontynuowana w dalszych latach życia osoby z
ASD.
Poziom stresu doświadczany przez rodziny
osób z autyzmem jest większy niż ten
doświadczany przez rodziny dotknięte
innym zaburzeniem.
Koszt opieki w USA nad osobą autystyczną
w ciągu jej życia szacuje się na 3 200 000
USD.
Dramatyczna potrzeba niesienia pomocy
dzieciom i osobom z autyzmem.
Mimo, iż opracowanie efektywnych
oddziaływań jest trudnym zadaniem,
ponad 50 letnie doświadczenie i badania
naukowe pokazują, iż najbardziej
efektywną terapią jest terapia oparta na
założeniach stosowanej analizy
zachowania (ABA).
ABA jest zatem rekomendowaną metodą
oddziaływań w pracy z osobami z ASD.
Niestety, ASD jest także „magnesem” dla
szarlatańskich poczynań i niesprawdzonych metod
oddziaływań.
Około 1/3 nowo-zdiagnozowanych dzieci z ASD jest
poddawane takim oddziaływaniom (do 75% w
czasie procesu terapeutycznego).
Najczęściej stosowanymi metodami o
niepotwierdzonej naukowo efektywności są:
Terapie sensoryczno-motoryczne (SI, AIT)
Terapie bazujące na budowaniu relacji (GT)
Oddziaływania medyczne i biomedyczne (diety,
suplementy)
Dlaczego niesprawdzone oddziaływania są tak
popularne?
Poważne skutki na rodzinie motywują rodziców do
jakiegokolwiek działania
Pozorna „normalność” (np. fizyczna lub poznawcza)
dziecka z autyzmem niesie nadzieję na szybkie
wyleczenie
Heterogeniczność populacji wpływa na fakt, iż sukces
niektórych jednostek jest wiązany z przypadkowo
wprowadzanymi oddziaływaniami
Niepełna wiedza na temat autyzmu, a zwłaszcza jego
przyczyn, prowadzi do wielu hipotez dotyczących
etiologii i opartych na nich terapii
Rozpowszechnienie informacji w Internecie
Źródło zarobku
Termin „terapia” początkowo był wykorzystywany
tylko w naukach medycznych
Kargul (1977) przedstawił ten termin w szerszym
kontekście
Wszelkie działania zmierzające do modyfikacji
funkcjonowania pacjenta
Obecnie
Wszelkie oddziaływania psychologiczne na człowieka
mające na celu przynieść mu ulgę, złagodzić trudności w
radzeniu sobie z problemami, pomóc w przeżywaniu
anomalii myślenia, emocji czy zachowania
Terapia to działania zmierzające ku jak
najlepszemu przystosowaniu jednostki do
optymalnego uczestnictwa w życiu
społecznym
Szerszy termin niż korekcja (poprawianie),
reedukacja (terapia pedagogiczna
nastawiona na trudności w uczeniu się),
rewalidacja (usprawnianie zaburzonych
funkcji rozwojowych i intelektualnych)
Podstawowe założenia terapii dla osób z
autyzmem:
Intensywność interwencji
Działanie w triadzie
Ustrukturyzowanie
Odniesienie do realnych sytuacji
Powtarzanie
Skupienie uwagi na strukturze i podawanych
informacjach
Zastosowanie uczonych umiejętności
Współpraca z osobami w środowisku dziecka
Brak jednego modelu terapeutycznego dla
wszystkich dzieci
Jaka terapia?
Pożądane charakterystyki wg. Dawson i Osterlink
(1996)
Efektywność
Wczesna interwencja
Zindywidualizowanie terapii
Wyraźna struktura otoczenia
Ciągłość, kompleksowość, i intensywność oddziaływań
Zastosowanie teorii uczenia się
Terapia prowadzona w środowisku naturalnym
Włączanie rodziny do pracy z dzieckiem
Integracja dziecka z rówieśnikami
Odpowiednio przygotowane kurikulum
Ważne aspekty:
Indywidualne podejście
Systemowe podejście
Uświadomienie ograniczonego wsparcia
Trudności w koordynowaniu działań
terapeutycznych prowadzonych przez różne
instytucje
Standardy oddziaływań
Nauka
Testowanie hipotez
Dokładne określanie tego co badamy
Pomiary — bezpośrednie, dokładne, rzetelne,
obiektywne
Eksperymenty wykluczające inne wyjaśnienia
danego zjawiska
Stwierdzenia, zalecenia bazujące na danych
Replikacja
Pseudonauka
Stwierdzanie nadzwyczajnej efektywności
niepoparte obiektywnymi danymi
Łatwe, szybko oddziaływujące, „magic bullet”
Nowe = dobre
Raporty pojedynczych osób
Minimalizowanie ryzyka
Informacje przekazywane broszurkach,
gazetkach popularnych lub warsztatach (nie
publikacjach naukowych)
Antynauka
Odrzucenie metod naukowych
Każda perspektywa jest ważna
Subiektywne odczucia są równe z
obiektywnymi faktami
Nie ma obiektywnej rzeczywistości, wszystko
może być interpretowane przez daną osobę
(Green 1998)
Podsumowanie
PSEUDONAUK
A
NAUKA
ANTYNAUKA
S
TA
N
D
A
R
D
Y
O
D
D
Z
IA
ŁY
W
A
Ń
Metody oparte na dowodach/poparte
empirycznie
Dowód???
„Każdy wydawał się zgadzać z Sokratesem, że
sprawiedliwość jest dobra, ale panował całkowity brak zgody
co do definicji sprawiedliwości” (Kazdin, 1996, str. 216)
Skuteczność eksperymentalna
Poziomy dowodów
Dobrze potwierdzona
Przypuszczalnie skuteczna
Eksperymentalna
Skuteczność rzeczywista
Zalecenia dotyczące terapii osób z
autyzmem
Zalecenia pochodzą z następujących źródeł:
Matson et al. (1996)
Smith (1996, 1999)
NY State Department of Health (1999)
Ellis, Singh, & Ruane (1999)
Dawson & Watling (2000)
Romanczyk, Arnstein, Soorya, & Gillis (2003)
Carr & Firth (2005)
Levy & Hyman (2005)
Jacobson, Foxx, & Mulick (2005)
Malone, Gratz, Delaney, & Hyman (2006)
Myers, Johnson, & Council on Children with Disabilities (2007)
Association for Science in Autism Treatment (
http://www.asatonline.org/resources/autismtreatments.htm
as
of December 11, 2007)
National Autism Center
National Standards Report (2009)
Raport prezentujący w kompletny sposób informacje
dotyczące jakości dowodów naukowych dotyczących wielu
oddziaływań terapeutycznych i edukacyjnych dla osób z
autyzmem
Efektywność może być najlepiej oceniona poprzez analizę
wyników badań naukowych dotyczących danego
oddziaływania
Powody powstania raportu: 1) przedawnienie się
poprzednio przygotowanych wytycznych dla terapii osób z
autyzmem (1999, 2001), 2) uwzględnienie szerszej grupy
osób z ASD, 3) lepsze metody ewaluacji jakości dowodów
naukowych
Raport zawiera publikacje z lat 1957-2007
i dotyczy oddziaływań edukacyjno-
terapeutycznych dla osób z ASD poniżej 22
r.ż.
Systematyczny przegląd publikacji z
czasopism naukowych (peer-reviewed)
25 ekspertów oceniających opublikowane
badania
775 publikacji
Ocena (skala 0-5) jakości dowodów naukowych pod
względem:
Planu eksperymentalnego
Pomiaru zmiennej zależnej
Pomiaru zmiennej niezależnej
Pewności diagnozy uczestników badania
Generalizacji efektów interwencji
Dodatkowo oceniano wpływ interwencji jako:
Efektywny
Nieefektywny
Szkodliwy
Nieznany
775 artykułów podzielono na 38 grup, wg rodzaju
oddziaływań
1.
Academic Interventions
2.
Antecedent Packages
3.
Auditory Integration Training
4.
Augmentative and Alternative Communication Device
(AAC)
5.
Behavioral Package
6.
Cognitive-behavioral Package
7.
Comprehensive Behavioral Treatment for Young
Children
8.
Developmental Relation-based Treatment
9.
Exercise
10.
Exposure Package
11.
Facilitated Communication
12.
Gluten- and Casein-free Diet
13.
Imitation-based Interactions
14.
Initiation Trainig
15.
Joint Attention Intervention
16.
Lanugage Training (production)
17.
Lanugage Training (production and understanding)
18.
Massage/touch Therapy
19.
Modeling
20.
Multi-component Package
21.
Music Therapy
22.
Naturalistic Teachning Strategies
23.
Peer-training Package
24.
Peer-mediated Instructional Arrangement
25.
Picture Exchange Communication System (PECS)
26.
Pivotal Response Treatment
27.
Reductive Package
28.
Schedules
29.
Scripting
30.
Self-management
31.
Sensory Integrative Package
32.
Sign Instruction
33.
Social Communication Intervention
34.
Social Skills Package
35.
Story-based Intervention Package
36.
Structured Teaching Approach
37.
Technology-based Treatment
38.
Theory of Mind Training
Publikacje oceniano pod względem 14 celów,
które podzielono na dwie grupy
Uczenie nowych umiejętności
Redukowanie zachowań zakłócających
Uczenie nowych umiejętności (10 celów)
Umiejętności akademickie
Komunikacja
Umiejętności poznawcze
Umiejętności społeczne
Umiejętności uczenia się
Umiejętności z zakresu motoryki dużej i małej
Umiejętności związane z samodzielnością i
byciem niezależnym
Umiejętności zabawy
Umiejętności samo-regulacji
Umiejscowienie w systemie oświaty
Redukowanie zachowań zakłócających
Ogólne symptomy
Zachowania trudne
Sztywne wzorce zachowań i zainteresowań
Samoregulacja emocjonalna
Rezultaty
11 rodzajów oddziaływań zaliczono do
USTANOWIONYCH
Pakiety strategii proaktywnych (Antecedent Package) (99)
Pakiety behawioralne (Behavioral Package) (231)
Wczesna Intensywna Terapia Behawioralna (Comprehensive
Behavioral Treatm. for Young Children) (22)
Interwencja oparta na kształtowaniu pola wspólnej uwagi
(Joint Attention Intervention) (6)
Modeling (Modeling) (50)
Uczenie Incydentalne (Naturalistic Teaching Strategies) (32)
Pakiety interwencyjne wdrażane przez rówieśników (Peer
Training Package) (33)
Trening umiejętności kluczowych (Pivotal Response
Treatment) (14)
Plany aktywności (Schedules) (12)
Techniki uczące samokontroli (Self-management) (21)
Pakiety historyjek społecznych (Story-based
Intervention Package) (21)
Mniej niż 30% oddziaływań zaliczono do grupy
USTANOWIONYCH
Dwie trzecie rodzajów terapii w grupie
USTANOWIONYCH wywodzą się stricte z podejścia
behawioralnego
Z pozostałej części, 75% to terapie, które u swoich
podstaw mają założenia podejścia behawioralnego
Takie wyniki świadczą o fakcie, iż
oddziaływania behawioralne mają
najsilniejsze poparcie naukowe jeśli chodzi o
ich efektywność.
Ale…
Wiemy, że nie wszystkie osoby z ASD odpowiadają
tak samo dobrze na oddziaływania behawioralne
Wiemy, że oddziaływania behawioralne nie wpływają
tak samo na wszystkie sfery funkcjonowania
Należy brać pod uwagę predyktory takie jak IQ
oraz poziom wyjściowy umiejętności językowych
Należy odwołać się do literatury, względem
efektów dotyczących poszczególnych
umiejętności, populacji
Pakiety Strategii Proaktywnych, Pakiety
Behawioralne i Wczesna Intensywna
Terapia Behawioralna były skuteczne w
niwelowaniu deficytów w przynajmniej 50%
celów.
Pakiety Behawioralne były skuteczne w
zmniejszaniu nadmiarów behawioralnych w
przynajmniej 75% celów.
Inne oddziaływania z grupy ustanowionych
były skuteczne w mniejszej liczbie celów.
Korzystne wyniki zostały uzyskane dla
100% celów (uczenie nowych umiejętności
i redukcja zachowań zakłócających) dzięki:
Pakietom Behawioralnym
lub/i
Wczesnej Intensywnej Terapii Behawioralnej
Pakiety Behawioralne były efektywne w
przypadku wszystkich grup wiekowych.
Pakiety Strategii Proaktywnych, Wczesna
Intensywna Terapia Behawioralna, Modeling,
Techniki Uczące Samokontroli były efektywne
w przypadku 66% grup wiekowych.
Uczenie Incydentalne było efektywne w
przypadku 50% grup wiekowych.
Tylko Pakiety Behawioralne były skuteczne
dla młodych osób dorosłych.
Pakiety Behawioralne, Wczesna
Intensywna Terapia Behawioralna,
Interwencja oparta na kształtowaniu pola
wspólnej uwagi, Modeling, Uczenie
Incydentalne, Pakiety interwencyjne
wdrażane przez rówieśników były
efektywne w przypadku większość
kategorii diagnostycznych.
22 rodzajów oddziaływań zaliczono do
OBIECUJĄCYCH
Komunikacja alternatywna i wspomagająca (Augmentative
and Alternative Communication Device) (14)
Pakiety terapii poznawczo-behawioralnej (Cognitive
Behavioral Intervention Package) (3)
Terapia bazująca na relacji (Developmental Relationship-
based Treatment) (7)
Ćwiczenia fizyczne (Exercise) (4)
Pakiety terapii ekspozycyjnej (Exposure Package) (4)
Interakcje bazujące na imitacji poprzez dorosłego
(Imitation-based Interaction) (6)
Trening rozpoczynania interakcji (Initiation Training) (7)
Trening kompetencji językowych (Language Training
-Production) (13)
Trening kompetencji językowych (Language Training -
Production & Understanding) (7)
Terapia poprzez dotyk (Massage/Touch Therapy) (2)
Pakiety eklektyczne (Multi-component Package) (10)
Muzykoterapia (Music Therapy) (6)
Nauczanie z wykorzystaniem rówieśników (Peer-
mediated Instructional Arrangement) (11)
Picture Exchange Communication System (13)
Pakiety redukcyjne (Reductive Package) (33)
Skrypty (Scripting) (6)
Język migowy (Sign Instruction) (11)
Interwencje opierające się na komunikacji społecznej
(Social Communication Intervention) (5)
Trening umiejętności społecznych (Social Skills
Package) (16)
Nauczanie ustrukturyzowane (Structured Teaching)
(4)
Interwencje opierające się na nowej technologii
(Technology-based Treatment) (19)
Interwencja opierająca się na teorii umysłu (Theory of
Mind Training) (4)
5 rodzajów oddziaływań zaliczono do
NIEUSTANOWIONYCH
Uczenie umiejętności akademickich (Academic
Interventions) (10)
Trening słuchowy (Auditory Integration Training) (3)
Ułatwiona komunikacja (Facilitated
Communication) (5)
Dieta bezglutenowa i bezkazeinowa (Gluten- and
Casein-Free Diet) (2)
Integracja Sensoryczna (Sensory Integrative
Package) (7)
Rekomendacje bazujące na wynikach raportu
Terapia powinna opierać się na oddziaływaniach z
grupy USTANOWIONYCH
Oddziaływania z grupy OBIECUJĄCYCH nie powinny
być wdrażane na początku procesu
terapeutycznego i mogą być wprowadzone jako
wspomagające oddziaływania z grupy
USTANOWIONYCH
Oddziaływania z grupy NIEUSTANOWIONYCH nie
powinny być wdrażane do momentu uzyskania
danych na temat ich efektywności lub szkodliwości
Terapie sensoryczne
Integracja sensoryczna
Trening słuchowy
Integracja sensoryczna
Założenie, że trudności osób z autyzmem są związane z
zaburzeniami odbioru zmysłów
Stymulacja zmysłów
Ćwiczenia wzrokowo-ruchowe: np. wodzenie wzrokiem,
rozpoznawanie kształtów, wodzenie palcem
Ćwiczenia zmysłu węchu i smaku
Ćwiczenia stymulujące różne obszary ciała
Ćwiczenia zmysłu równowagi
Brak danych informujących o skuteczności tych
oddziaływań
Bardzo popularne oddziaływania – 80% OT raportuje
wykorzystanie SI w pracy z dziećmi z autyzmem
Grupa Autism Speaks donosi w 2008 r., że
Integracja sensoryczna jest częściej stosowana
niż ABA
Wysokie koszta: od 30 do 160 USD/godz.
Koszt roczny za dwie sesje jedno-godzinne w
tygodniu to 16 500 USD
Trening słuchowy
W roku 2002 grupa robocza American Speech
and Hearing Association Work Group on AIT
wydała orzeczenie mówiące że badania nad
efektywnością treningu słuchowego nie
pozwalają na rekomendowanie tej praktyki w
pracy audiologów i terapeutów mowy
(logopedów)
Pośrednie negatywne skutki uboczne:
przerwanie efektywnych oddziaływań, koszt.
Diety
Hipoteza „nieszczelnego jelita”, przez które
przedostają się niecałkowicie rozłożone
elementy pokarmów zawierających kazeinę
(białko znajdujące się w produktach mlecznych) i
gluten (białko znajdujące się w zbożach);
elementy te tworzą peptydy i przedostają się do
mózgu utrudniając pracę neuroprzekaźników
Skutki uboczne medyczne (niedożywienie) i
behawioralne (zachowania trudne mające na
celu pozyskanie jedzenia innego niż dietetyczne)
Rodzaje podejść
Dwa główne rodzaje podejść
Monoterapeutyczne- zakładające stosowanie
wyłącznie jednej metody terapii i nie łączenie
jej z innymi opcjami terapeutycznymi czy też
ich elementami
Eklektyczne– z definicji zakładające łączenie
elementów kilku podejść terapeutycznych w
obrębie programu jednego dziecka
Szkolnictwo specjalne w Polsce
„Termin pragmatyczny eklektyzm opisuje filozofię bazującą na
metodach i pomysłach z różnorodnych i szerokich źródeł
efektywnych opcji terapeutycznych. Charakteryzuje go otwartość na
nowe idee. Nacisk w tym podejściu położony jest na indywidualne
potrzeby danej osoby z autyzmem, w danym czasie, w danym
miejscu, w określonych okolicznościach, zamiast stosowania jednej
opcji... Eklektyzm wykorzystuje postulaty: biochemików,
psychologów i pedagogów... Terapeuci powinni mieć dostęp do
wiadomości o wszystkich metodach (eklektyzm). Wspólną cechą
wszystkich metod jest to, że mogą być one efektywne. Nie oznacza
to, że każdy terapeuta powinien mieć osobiste doświadczenie w
realizacji każdej z metod, ale powinien wiedzieć, jakie metody
związane są z podmiotem jego pracy, jaka jest ich efektywność, w
jakim kontekście się je stosuje, oraz z jaką intensywnością pracy
wiąże się ich wprowadzenie”
(Holland B., Pragmatic Eclecticsm, w: ”Therapeutic Approaches to
Autism: Research & Practice”, The College of St. Hild and St.Bede, University of Durham, 1991 r.)
N. Grzegorczyk-Dłuciak 2006, Jaka terapia? Rozważania nad etycznym wymiarem pracy nauczyciela pracującego z osobami z autyzmem. „Krok za krokiem".
Periodyk informacyjny Polskiego Stowarzyszenia Terapii Behawioralnej nr 2, s. 7).
Eklektyzm
Eklektyzm,
połączenie środków
formalnych i
treściowych,
zaczerpnięte z innych stylów
,
kręgów twórczych,
dające efekt kompilacji i
dalekie od spójnej całości.
Eklektyzm filoz.
łączenie w jedną (zazw.
niespójną) całość teorii, koncepcji, pojęć i tez,
wybranych z różnych kierunków
filoz., systemów,
doktryn (por.
); plast. tendencja
łączenia różnych elementów formy i treści innych
epok i kierunków art.,
nie prowadząca do nowej
syntezy; twórczość kompilacyjna, nieoryginalna.
Czy więcej znaczy lepiej?
Problemy
Z punktu widzenia Rodzica
Logistyka
Dezorientacja
Z punktu widzenia Badacza
Badania naukowe
Intensywna terapia behawioralna jest bardziej
efektywna niż intensywna terapia eklektyczna
A comparison of intensive behavior
analytic and eclectic for young
children with autism
Jane Howard
Coleen Sparkman
Howard Cohen
Gina Green
Harold Stanislaw
61 dzieci z diagnozą autyzmu lub PDD-NOS
Skierowane przez State of California of
Developmental Services (regionalne centrum
pomocy)
Kryteria: diagnoza autyzmu lub PDD-NOS przed 4
rokiem życia; rozpoczęcie terapii oferowanej przez
badaczy przed 4 rokiem życia; język angielski jako
pierwszy język używany w domu; żadnych innych
medycznych problemów zdrowotnych; wcześniejsza
terapia nie powinna przekroczyć 100 godzin.
3 grupy badawcze:
-> IBT (intensive behavioral treatment) -
wczesna intensywna terapia behawioralna (29
dzieci),
-> AP (autism programming) – program
edukacyjny dla dzieci z autyzmem
przeprowadzany w klasach specjalnie do tego
przygotowanych (16 dzieci),
-> GP (generic programming) – ogólny program
edukacyjny dla dzieci z różnymi diagnozami np.
z upośledzeniem umysłowym, autyzmem (16
dzieci)
IBT
Dzieci poniżej 3 lat- 25-30 godzin terapii 1:1 w
tygodniu, dzieci powyżej 3 lat- 35-40 godzin
terapii 1:1 w tygodniu
Terapia: metoda wyodrębnionych prób,
uczenie sytuacyjne, procedury i techniki
behawioralne
Zespół: 4-5 terapeutów (studenci ostatnich lat)
pracujących z danym dzieckiem 6-9 godzin w
tygodniu każdy oraz superwizor (posiadający
certyfikat analityka zachowania)
AP
25-30 godzin terapii 1:1 lub 1:2
Terapia- wiele metod np. metoda
wyodrębnionych prób, PECS, integracja
sensoryczna, plan zajęć (na postawie
TEACCH), zajęcia w kółeczku, zajęcia
muzyczne
Zespół: nauczyciel nadzorujący pracę 4-8
nauczycieli wspomagających w każdej
klasie
GP
15 godzin terapii 1:6 w tygodniu w klasach
z dziećmi o różnych diagnozach
Terapia: prowadzona w miejscowych
klasach specjalnych, terapia rozwojowa,
nacisk na ekspozycję językową, zabawę i
doświadczenia sensoryczne
Zespół: nauczyciel, który posiada
kwalifikacje w nauczaniu specjalnym oraz
1-2 nauczycieli wspomagających
Pierwsze badania przed rozpoczęciem terapii,
drugie badanie po 14 miesiącach terapii.
Obszary funkcjonowania wzięte pod uwagę w badaniu:
- zdolności poznawcze- IQ
- umiejętności niewerbalne
- język receptywny i ekspresyjny
- zdolności adaptacyjne (komunikacja, zaradność,
umiejętności społeczne, umiejętności motoryczne)
Przed rozpoczęciem terapii nie
obserwowano, statystycznie istotnych różnic
pomiędzy trzema grupami
Po 14 miesiącach terapii:
- grupa IBT osiągała znacznie wyższe
wyniki we wszystkich badanych obszarach
funkcjonowania w porównaniu z grupami AP
i GP
- nie zaobserwowano statystycznie istotnych
różnic pomiędzy dziećmi w grupach AP i GP
Badacze porównali także postępy indywidualne:
IBT- u 13 dzieci (44%) poziom inteligencji wzrósł
o jedno odchylenie standardowe z poniżej normy
(85 lub niżej) do normy rozwojowej (85 lub wyżej);
zaś u 3 dzieci których IQ przed terapią był w
normie (84, 89, 97), zaobserwowano wzrost IQ o
jedno odchylenie standardowe (122, 114, 102)
AP- u 2 (12%) dzieci zaobserwowano wzrost IQ z
poniżej normy do normy rozwojowej
GP- u 3 (18%) dzieci zaobserwowano wzrost IQ z
poniżej normy do normy rozwojowej; zaś u 2 dzieci
których IQ przed terapią był w normie,
zaobserwowano spadek IQ (z 91 do 77 i z 89 do
85)
Największe różnice zostały stwierdzone w
tempie nabywania umiejętności
językowych
Mowa bierna
IBT- przed 93% poniżej normy, po – 72% normalne tempo
AP, GP- przed 100% poniżej normy, po – 18% i 12%
normalne tempo
Mowa czynna
IBT – przed 100% poniżej normy, po – 68% normalne tempo
AP, GP – przed 100% poniżej normy, po – 12%i 6%
normalne tempo
Czy możemy pozwolić anegdotom,
studiom przypadku i pseudo-
badaniom wpływać na decyzje
rodziców w kwestii terapii ich dzieci?
Goldstein, 2000
Co należy robić?
Opierać się „kuszącym” ofertom pseudo-
naukowym
Wymagać odpowiedzialności, sprawozdawczości
i obiektywnych danych
Być sceptycznym przy ocenianiu oddziaływań
Popierać metody naukowe i korzystać z tego
typu oddziaływań
Zdobywać informacje z odpowiednich źródeł
Odzywać się jeśli „cesarz nie ma na sobie
szat”!!!
