Akademia Medyczna we Wrocławiu
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Katedra Medycyny Sądowej
Katedra Medycyny Sądowej
Prof. dr hab. Barbara Świątek
Prof. dr hab. Barbara Świątek
Lekarz – biegły z zakresu
Lekarz – biegły z zakresu
medycyny sądowej.
medycyny sądowej.
Pełnienie
funkcji
biegłego
z
zakresu
Pełnienie
funkcji
biegłego
z
zakresu
medycyny sądowej sytuacja – w mojej ocenie
medycyny sądowej sytuacja – w mojej ocenie
– staje się coraz trudniejsze. Winno ono
– staje się coraz trudniejsze. Winno ono
bowiem dawać, a przestało, satysfakcję
bowiem dawać, a przestało, satysfakcję
zawodową. Winno być, przynajmniej przez
zawodową. Winno być, przynajmniej przez
prawników choć czasami doceniane. Winno
prawników choć czasami doceniane. Winno
być
także
godziwie
wynagradzane.
być
także
godziwie
wynagradzane.
Oczywiście zdarzają się w praktyce, choć
Oczywiście zdarzają się w praktyce, choć
rzadko, wyrazy uznania za np. opracowanie
rzadko, wyrazy uznania za np. opracowanie
opinii w bardzo trudnej kryminalnej sprawie,
opinii w bardzo trudnej kryminalnej sprawie,
czy w tzw. „sprawie lekarskiej”. Jednakże
czy w tzw. „sprawie lekarskiej”. Jednakże
uznaniu jednej strony procesowej np.
uznaniu jednej strony procesowej np.
pokrzywdzonego i prokuratora, towarzyszy
pokrzywdzonego i prokuratora, towarzyszy
zazwyczaj niezadowolenie drugiej strony tj.
zazwyczaj niezadowolenie drugiej strony tj.
podejrzanego lub oskarżonego i ich obrońcy.
podejrzanego lub oskarżonego i ich obrońcy.
Niezadowolenie przybiera różne, niekiedy
Niezadowolenie przybiera różne, niekiedy
bardzo nieprzyjemne dla biegłego formy.
bardzo nieprzyjemne dla biegłego formy.
Niniejsza praca dotyczy
Niniejsza praca dotyczy
problemów, związanych
problemów, związanych
przede
wszystkim
z
przede
wszystkim
z
formalnymi wymogami
formalnymi wymogami
pełnienia
funkcji
pełnienia
funkcji
biegłego
sądowego;
biegłego
sądowego;
wartość merytoryczna
wartość merytoryczna
opinii sądowo-lekarskiej
opinii sądowo-lekarskiej
to temat pozostający w
to temat pozostający w
zasadzie poza oceną
zasadzie poza oceną
biegłego – autora opinii
biegłego – autora opinii
czy
też
innego
czy
też
innego
biegłego.
biegłego.
Podstawowymi problemami, związanymi z
Podstawowymi problemami, związanymi z
pełnieniem funkcji biegłego sądowego
pełnieniem funkcji biegłego sądowego
niezmiennie pozostają:
niezmiennie pozostają:
tryb powoływania biegłego,
tryb powoływania biegłego,
zakres opiniodawstwa,
zakres opiniodawstwa,
udział biegłego w postępowaniach i
udział biegłego w postępowaniach i
rozprawach sądowych,
rozprawach sądowych,
pozycja biegłego sądowego w
pozycja biegłego sądowego w
społeczeństwie
społeczeństwie
TRYB POWOŁYWANIA BIEGŁYCH
TRYB POWOŁYWANIA BIEGŁYCH
Zarówno w sprawach karnych jak i cywilnych
Zarówno w sprawach karnych jak i cywilnych
biegli powoływani są bezpośrednio (jako
biegli powoływani są bezpośrednio (jako
osoba) lub pośrednio (jako instytucja) w
osoba) lub pośrednio (jako instytucja) w
oparciu o artykuły kodeksu postępowania
oparciu o artykuły kodeksu postępowania
karnego i kodeksu postępowania cywilnego.
karnego i kodeksu postępowania cywilnego.
Stanowią one prawną podstawę
Stanowią one prawną podstawę
powoływania „biegłego” względnie „instytucji
powoływania „biegłego” względnie „instytucji
naukowej lub specjalistycznej”. Z kolei art.
naukowej lub specjalistycznej”. Z kolei art.
195 kpk stanowi, „że do pełnienia czynności
195 kpk stanowi, „że do pełnienia czynności
biegłego jest
biegłego jest
obowiązany
obowiązany
nie tylko biegły
nie tylko biegły
sądowy, lecz także każda osoba,
sądowy, lecz także każda osoba,
o której
o której
wiadomo
wiadomo
, że ma
, że ma
odpowiednią wiedzę
odpowiednią wiedzę
w
w
danej dziedzinie.
danej dziedzinie.
TRYB POWOŁYWANIA BIEGŁYCH
TRYB POWOŁYWANIA BIEGŁYCH
Kodeksy postępowania karnego i cywilnego
Kodeksy postępowania karnego i cywilnego
rozróżniają:
rozróżniają:
biegłego sądowego czyli
biegłego sądowego czyli
osobę wpisaną na listę sądu okręgowego,
osobę wpisaną na listę sądu okręgowego,
biegłego do sprawy,
biegłego do sprawy,
instytucję naukową.
instytucję naukową.
Teoretycznie, przy wpisywaniu lekarza na
Teoretycznie, przy wpisywaniu lekarza na
biegłego „z listy” stawiane są określone wymagania i
biegłego „z listy” stawiane są określone wymagania i
trudno sobie wyobrazić by na listę biegłych z
trudno sobie wyobrazić by na listę biegłych z
dziedziny psychiatrii został wpisany lekarz nie
dziedziny psychiatrii został wpisany lekarz nie
posiadający specjalizacji.
posiadający specjalizacji.
Natomiast medycyna sądowa traktowana jest
Natomiast medycyna sądowa traktowana jest
wielokrotnie jako dziedzina z jednej strony
wielokrotnie jako dziedzina z jednej strony
pozaspecjalistyczna, z drugiej zaś jako związana z
pozaspecjalistyczna, z drugiej zaś jako związana z
wieloma specjalnościami lekarskimi . Jest to
wieloma specjalnościami lekarskimi . Jest to
powodem wpisywania na listę biegłych z zakresu
powodem wpisywania na listę biegłych z zakresu
medycyny sądowej np. chirurgów, ortopedów ale
medycyny sądowej np. chirurgów, ortopedów ale
przede wszystkim lekarzy bez specjalizacji .
przede wszystkim lekarzy bez specjalizacji .
TRYB POWOŁYWANIA BIEGŁYCH
TRYB POWOŁYWANIA BIEGŁYCH
Mimo iż jestem konsultantem wojewódzkim
Mimo iż jestem konsultantem wojewódzkim
ds. medycyny sądowej, mnożą się poza moją
ds. medycyny sądowej, mnożą się poza moją
świadomością biegli „mający odpowiednią
świadomością biegli „mający odpowiednią
wiedzę „ w dziedzinie, za której poziom
wiedzę „ w dziedzinie, za której poziom
jestem teoretycznie odpowiedzialna. Łatwość
jestem teoretycznie odpowiedzialna. Łatwość
wpisania się na listę biegłych umożliwia
wpisania się na listę biegłych umożliwia
pełnienie , nawet niejako „etatowe” tej
pełnienie , nawet niejako „etatowe” tej
funkcji osobom, których nie tylko wiedza ale
funkcji osobom, których nie tylko wiedza ale
także cechy osobowościowe i postawa
także cechy osobowościowe i postawa
etyczna nie predysponują do tego. W
etyczna nie predysponują do tego. W
zasadzie ciągle wystarcza tylko „chęć
zasadzie ciągle wystarcza tylko „chęć
szczera”.
szczera”.
W praktyce dochodzi jednakże do sytuacji odwrotnej
W praktyce dochodzi jednakże do sytuacji odwrotnej
– osoba ma wiedzę i umiejętność opiniowania
– osoba ma wiedzę i umiejętność opiniowania
sądowo-lekarskiego, ale nie ma chęci pełnienia
sądowo-lekarskiego, ale nie ma chęci pełnienia
funkcji biegłego. Wydawałoby się, że osoba taka,
funkcji biegłego. Wydawałoby się, że osoba taka,
zgodnie
z
konstytucyjnym
prawem
do
zgodnie
z
konstytucyjnym
prawem
do
samostanowienia (wolnej woli) każdego człowieka po
samostanowienia (wolnej woli) każdego człowieka po
prostu odmawia i na tym sprawa się kończy. Niestety
prostu odmawia i na tym sprawa się kończy. Niestety
pojawia się wówczas kodeksowe określenie „
pojawia się wówczas kodeksowe określenie „
jest
jest
obowiązana każda osoba”,
obowiązana każda osoba”,
wolna wola człowieka
wolna wola człowieka
staje się ustawowo a zatem zgodnie z prawem
staje się ustawowo a zatem zgodnie z prawem
ograniczona, a zwolnienie z tego obowiązku
ograniczona, a zwolnienie z tego obowiązku
uzasadniają jedynie sytuacje przewidziane w
uzasadniają jedynie sytuacje przewidziane w
kodeksie.
Uzasadnieniem
odmowy
pełnienia
kodeksie.
Uzasadnieniem
odmowy
pełnienia
czynności biegłego nie może być zatem brak chęci,
czynności biegłego nie może być zatem brak chęci,
brak wolnego czasu, brak zgody na wysokość
brak wolnego czasu, brak zgody na wysokość
wynagrodzenia. tych stron.
wynagrodzenia. tych stron.
Dla obciążonego pracą opiniodawczą medyka
Dla obciążonego pracą opiniodawczą medyka
sądowego jedyną możliwością obrony jest
sądowego jedyną możliwością obrony jest
podanie
zleceniodawcy
realnego
terminu
podanie
zleceniodawcy
realnego
terminu
opracowania opinii (wiele miesięcy, a niektóre
opracowania opinii (wiele miesięcy, a niektóre
Zakłady Medycyny Sądowej podają np. w
Zakłady Medycyny Sądowej podają np. w
sprawach cywilnych nawet 2 lata). Oczywiście
sprawach cywilnych nawet 2 lata). Oczywiście
trudno taki termin nazwać przyzwoitym, który to
trudno taki termin nazwać przyzwoitym, który to
termin prawo sądzącym się i sądzonym
termin prawo sądzącym się i sądzonym
gwarantuje. Czy z powyższego wynika, że w
gwarantuje. Czy z powyższego wynika, że w
Polsce istnieje przymus pracy?. Na takie pytanie
Polsce istnieje przymus pracy?. Na takie pytanie
sąd, odpowiedział – przymusu pracy w Polsce
sąd, odpowiedział – przymusu pracy w Polsce
nie ma, istnieje jednak obowiązek pełnienia
nie ma, istnieje jednak obowiązek pełnienia
czynności biegłego, który można egzekwować
czynności biegłego, który można egzekwować
środkami prawnymi. Pełnienie funkcji biegłego to
środkami prawnymi. Pełnienie funkcji biegłego to
zatem szczególne zajęcie – jest obowiązkowe,
zatem szczególne zajęcie – jest obowiązkowe,
należy je wypełnić w określonym czasie, zakresie
należy je wypełnić w określonym czasie, zakresie
i nie wolno przy tym uzgadniać warunków
i nie wolno przy tym uzgadniać warunków
finansowych tej usługi (wynagrodzenie przyznaje
finansowych tej usługi (wynagrodzenie przyznaje
zleceniodawca opinii po zapoznaniu się z nią i
zleceniodawca opinii po zapoznaniu się z nią i
oceną jej „przydatności” i jest to inny, równie
oceną jej „przydatności” i jest to inny, równie
interesujący temat).
interesujący temat).
Opracowywany
bardzo
długo
przez
Opracowywany
bardzo
długo
przez
Ministerstwo Sprawiedliwości projekt „Ustawy
Ministerstwo Sprawiedliwości projekt „Ustawy
o biegłych” niewiele zmieni; proponuje on
o biegłych” niewiele zmieni; proponuje on
rejestrację w Ministerstwie wszystkich biegłych
rejestrację w Ministerstwie wszystkich biegłych
(aczkolwiek
i
osoba
niezarejestrowana
(aczkolwiek
i
osoba
niezarejestrowana
mogłaby być, choć wyjątkowo biegłym) i
mogłaby być, choć wyjątkowo biegłym) i
bardzo rozbudowaną procedurę związaną z
bardzo rozbudowaną procedurę związaną z
odpowiedzialnością dyscyplinarną biegłych. O
odpowiedzialnością dyscyplinarną biegłych. O
ile niedotrzymanie terminu opracowania opinii
ile niedotrzymanie terminu opracowania opinii
będzie
przewinieniem
dyscyplinarnym,
będzie
przewinieniem
dyscyplinarnym,
medycy
sądowi
będą
nader
często
medycy
sądowi
będą
nader
często
obwinionymi.
obwinionymi.
ZAKRES OPINIODAWSTWA
ZAKRES OPINIODAWSTWA
W rozważaniu na temat zakresu
W rozważaniu na temat zakresu
opiniodawstwa sądowo-lekarskiego, bardzo
opiniodawstwa sądowo-lekarskiego, bardzo
ważnymi problemami są:
ważnymi problemami są:
udział w opiniowaniu lekarzy różnych
udział w opiniowaniu lekarzy różnych
specjalności
specjalności
, co jest regułą przy
, co jest regułą przy
opracowywaniu opinii mających na celu
opracowywaniu opinii mających na celu
ocenę prawidłowości postępowania
ocenę prawidłowości postępowania
lekarskiego (tzw. sprawy „ o błąd lekarski”),
lekarskiego (tzw. sprawy „ o błąd lekarski”),
ustalanie zdolności do odbywania kary
ustalanie zdolności do odbywania kary
pozbawienia wolności i uczestniczenia w
pozbawienia wolności i uczestniczenia w
postępowaniu karnym, jak również w
postępowaniu karnym, jak również w
sprawach cywilnych odszkodowawczych czy
sprawach cywilnych odszkodowawczych czy
dotyczących zdolności „testamentowania”,
dotyczących zdolności „testamentowania”,
ZAKRES OPINIODAWSTWA
ZAKRES OPINIODAWSTWA
zlecanie
zlecanie
wysokospecjalistycznych
wysokospecjalistycznych
badań dodatkowych –
badań dodatkowych –
tomografii komputerowej,
tomografii komputerowej,
rezonansu magnetycznego,
rezonansu magnetycznego,
EEG a nawet obserwacji
EEG a nawet obserwacji
szpitalnej. W ten sposób
szpitalnej. W ten sposób
biegły zamienia się w
biegły zamienia się w
organizatora
organizatora
trudnoosiągalnych a często
trudnoosiągalnych a często
nie uzasadnionych
nie uzasadnionych
wskazaniami, badań. Sądy
wskazaniami, badań. Sądy
wyrażają zazwyczaj zgodę
wyrażają zazwyczaj zgodę
na wszelkie żądania stron,
na wszelkie żądania stron,
obawiając się, iż odmowa
obawiając się, iż odmowa
może stanowić formalną
może stanowić formalną
podstawę odwołania od
podstawę odwołania od
orzeczenia,
orzeczenia,
ZAKRES OPINIODAWSTWA
ZAKRES OPINIODAWSTWA
granica zgody biegłego na zakres zlecanych
granica zgody biegłego na zakres zlecanych
czynności opiniodawczych. Zasygnalizowałam
czynności opiniodawczych. Zasygnalizowałam
konieczność uzyskania zgody na zlecane
konieczność uzyskania zgody na zlecane
konsultacje i badania dodatkowe. Ważniejszym
konsultacje i badania dodatkowe. Ważniejszym
problemem jest narzucanie biegłemu przez
problemem jest narzucanie biegłemu przez
zleceniodawcę założenia przyjętego jako
zleceniodawcę założenia przyjętego jako
pewnik, z którymi to założeniami biegły się nie
pewnik, z którymi to założeniami biegły się nie
zgadza. Mogą to być np. konkluzje opinii
zgadza. Mogą to być np. konkluzje opinii
wydanych przez innego biegłego czy wyroki
wydanych przez innego biegłego czy wyroki
sądu . Dotyczy to najczęściej spraw cywilnych,
sądu . Dotyczy to najczęściej spraw cywilnych,
w których pozew oparty jest o wyrok w
w których pozew oparty jest o wyrok w
procesie karnym, a w procesie tym wydana
procesie karnym, a w procesie tym wydana
przez biegłego opinia jest – zdaniem biegłego –
przez biegłego opinia jest – zdaniem biegłego –
nieuzasadniona.
nieuzasadniona.
ZAKRES OPINIODAWSTWA
ZAKRES OPINIODAWSTWA
Realizacja zleconego zakresu opinii
Realizacja zleconego zakresu opinii
zależy oczywiście od zgromadzonych w
zależy oczywiście od zgromadzonych w
sprawie dowodów. Brak dokumentacji
sprawie dowodów. Brak dokumentacji
lekarskiej, jej nieczytelność, brak
lekarskiej, jej nieczytelność, brak
zeznań najważniejszych świadków, a
zeznań najważniejszych świadków, a
zwłaszcza brak badań pośmiertnych w
zwłaszcza brak badań pośmiertnych w
przypadkach dotyczących zgonu
przypadkach dotyczących zgonu
człowieka, utrudnia znacząco a niekiedy
człowieka, utrudnia znacząco a niekiedy
nawet uniemożliwia opracowanie
nawet uniemożliwia opracowanie
jednoznacznej opinii. Przybierać ona
jednoznacznej opinii. Przybierać ona
wówczas może charakter tzw. opinii
wówczas może charakter tzw. opinii
abstrakcyjnych.
abstrakcyjnych.
UDZIAŁ BIEGŁYCH W ROZPRAWACH
UDZIAŁ BIEGŁYCH W ROZPRAWACH
SĄDOWYCH
SĄDOWYCH
Opracowanie opinii sądowo-lekarskiej niesie
Opracowanie opinii sądowo-lekarskiej niesie
za sobą bardzo realną możliwość wezwania
za sobą bardzo realną możliwość wezwania
jej autora (autorów) na rozprawę sądową w
jej autora (autorów) na rozprawę sądową w
celu przesłuchania. Co prawda kodeksy
celu przesłuchania. Co prawda kodeksy
stanowią, że
stanowią, że
przesłuchania biegłych
przesłuchania biegłych
należy dokonać „w razie potrzeby” oraz
należy dokonać „w razie potrzeby” oraz
„jeżeli opinia jest niepełna lub
„jeżeli opinia jest niepełna lub
niejasna”
niejasna”
, to w praktyce bardzo często,
, to w praktyce bardzo często,
tylko ze względu na żądania stron, sąd
tylko ze względu na żądania stron, sąd
wzywa biegłych. Na rozprawie biegli bardzo
wzywa biegłych. Na rozprawie biegli bardzo
często potwierdzają jedynie ustnie wydaną
często potwierdzają jedynie ustnie wydaną
opinię, równie często odpowiadają na pytania
opinię, równie często odpowiadają na pytania
wyjaśnione w opinii
wyjaśnione w opinii
UDZIAŁ BIEGŁYCH W ROZPRAWACH
UDZIAŁ BIEGŁYCH W ROZPRAWACH
SĄDOWYCH
SĄDOWYCH
Zdarzają się jednak
Zdarzają się jednak
sprawy, niekiedy nawet
sprawy, niekiedy nawet
pozornie jednoznaczne
pozornie jednoznaczne
opiniodawczo, które nagle
opiniodawczo, które nagle
po wydaniu opinii
po wydaniu opinii
komplikują się, znajdują
komplikują się, znajdują
się nowe dowody,
się nowe dowody,
oskarżony zmienia
oskarżony zmienia
wyjaśnienia w stosunku
wyjaśnienia w stosunku
do swoich zeznań w
do swoich zeznań w
charakterze świadka.
charakterze świadka.
Wówczas nieraz
Wówczas nieraz
wielogodzinne
wielogodzinne
przesłuchania biegłego
przesłuchania biegłego
stają się wywodami
stają się wywodami
zupełnie nowej, nieraz
zupełnie nowej, nieraz
innej w treści opinii.
innej w treści opinii.
UDZIAŁ BIEGŁYCH W ROZPRAWACH
UDZIAŁ BIEGŁYCH W ROZPRAWACH
SĄDOWYCH
SĄDOWYCH
Istnieją prawne możliwości, by sąd, zamiast wzywać
Istnieją prawne możliwości, by sąd, zamiast wzywać
biegłego na rozprawę, zlecił wydanie na piśmie
biegłego na rozprawę, zlecił wydanie na piśmie
opinii uzupełniającej,
opinii uzupełniającej,
bądź skorzystał
bądź skorzystał
z
z
możliwości
możliwości
przesłuchania
przesłuchania
biegłego w miejscu jego
biegłego w miejscu jego
zamieszkania
zamieszkania
w ramach pomocy prawnej.
w ramach pomocy prawnej.
Na
Na
zastosowanie tych procedur muszą jednakże wyrazić
zastosowanie tych procedur muszą jednakże wyrazić
zgodę obie strony a sąd bardzo rzadko decyduje się
zgodę obie strony a sąd bardzo rzadko decyduje się
na podjęcie decyzji wbrew woli którejś ze stron.
na podjęcie decyzji wbrew woli którejś ze stron.
Uchylanie się biegłego od stawiennictwa przed
Uchylanie się biegłego od stawiennictwa przed
sądem powoduje zastosowanie środków
sądem powoduje zastosowanie środków
dyscyplinujących w formie grzywny i niejednokrotnie
dyscyplinujących w formie grzywny i niejednokrotnie
groźby doprowadzenia przez policję . Jeżeli
groźby doprowadzenia przez policję . Jeżeli
przyczyną niestawiennictwa jest zły stan zdrowia
przyczyną niestawiennictwa jest zły stan zdrowia
biegłego, winien on przedłożyć usprawiedliwienie
biegłego, winien on przedłożyć usprawiedliwienie
zgodne z obowiązującym rozporządzeniem.
zgodne z obowiązującym rozporządzeniem.
Inne problemy z tej dziedziny
Inne problemy z tej dziedziny
biegły a świadek:
biegły a świadek:
w praktyce
w praktyce
zdarzają się próby uczynienia, wbrew
zdarzają się próby uczynienia, wbrew
jednoznacznym przepisom, z biegłego
jednoznacznym przepisom, z biegłego
świadka. Spotykane są nawet
świadka. Spotykane są nawet
określenia biegły – świadek.
określenia biegły – świadek.
przesłuchanie przed sądem w
przesłuchanie przed sądem w
charakterze świadka na
charakterze świadka na
okoliczność wydanej dla innego
okoliczność wydanej dla innego
zleceniodawcy opinii
zleceniodawcy opinii
Inne problemy z tej dziedziny
Inne problemy z tej dziedziny
zlecanie biegłym uzgodnienie opinii :
zlecanie biegłym uzgodnienie opinii :
w
w
niektórych sprawach, zwłaszcza
niektórych sprawach, zwłaszcza
skomplikowanych – kryminalistycznych i tzw.
skomplikowanych – kryminalistycznych i tzw.
lekarskich wydawanych jest zazwyczaj dwie,
lekarskich wydawanych jest zazwyczaj dwie,
a czasami nawet kilka, nierzadko
a czasami nawet kilka, nierzadko
sprzecznych ze sobą opinii.
sprzecznych ze sobą opinii.
Sąd wzywa zazwyczaj na rozprawę sadową
Sąd wzywa zazwyczaj na rozprawę sadową
autorów opinii i każdy z nich ma okazję
autorów opinii i każdy z nich ma okazję
uzasadnić swoje stanowisko. Niestety zdarza
uzasadnić swoje stanowisko. Niestety zdarza
się, że sąd usiłuje zmusić biegłych do
się, że sąd usiłuje zmusić biegłych do
„uzgodnienia”, nieraz skrajnych opinii
„uzgodnienia”, nieraz skrajnych opinii
Inne problemy z tej dziedziny
Inne problemy z tej dziedziny
oddzielne przesłuchiwanie
oddzielne przesłuchiwanie
biegłych, wydających opinię
biegłych, wydających opinię
zespołowo.
zespołowo.
W praktyce zdarza się
W praktyce zdarza się
nawet wyproszenie z sali biegłych
nawet wyproszenie z sali biegłych
podczas przesłuchiwania innych
podczas przesłuchiwania innych
uczestników procesu – jest to już
uczestników procesu – jest to już
poważne uchybienie proceduralne,
poważne uchybienie proceduralne,
zachowanie się uczestników
zachowanie się uczestników
rozprawy sądowej
rozprawy sądowej
POZYCJA BIEGŁEGO W SPOŁECZEŃSTWIE
POZYCJA BIEGŁEGO W SPOŁECZEŃSTWIE
Przeciętny człowiek wie tyle o biegłych,
Przeciętny człowiek wie tyle o biegłych,
ile wiadomości na ich temat dostarczą
ile wiadomości na ich temat dostarczą
mu media lub znajomi. Oczywiście może
mu media lub znajomi. Oczywiście może
się osobiście zetknąć z biegłymi gdy
się osobiście zetknąć z biegłymi gdy
stanie się uczestnikiem postępowań
stanie się uczestnikiem postępowań
sądowych. Media nie przedstawiają,
sądowych. Media nie przedstawiają,
niestety, biegłych w dobrym świetle;
niestety, biegłych w dobrym świetle;
obiektywne przedstawienie ich pracy
obiektywne przedstawienie ich pracy
nie byłoby interesujące. Interesujące
nie byłoby interesujące. Interesujące
jest natomiast upowszechnienie
jest natomiast upowszechnienie
negatywnej oceny opinii przez osobę,
negatywnej oceny opinii przez osobę,
zainteresowaną jej treścią
zainteresowaną jej treścią
POZYCJA BIEGŁEGO W SPOŁECZEŃSTWIE
POZYCJA BIEGŁEGO W SPOŁECZEŃSTWIE
Olbrzyma ilość programów interwencyjnych
Olbrzyma ilość programów interwencyjnych
powoduje, że każda niezadowolona osoba
powoduje, że każda niezadowolona osoba
znajdzie chętnego do opisu jej „krzywdy”
znajdzie chętnego do opisu jej „krzywdy”
dziennikarza. W audycji bardzo rzadko
dziennikarza. W audycji bardzo rzadko
prezentowane są stanowiska fachowców czy
prezentowane są stanowiska fachowców czy
biegłych. Jeżeli dziennikarz stwarza nawet
biegłych. Jeżeli dziennikarz stwarza nawet
takie możliwości, to nie informuje biegłego o
takie możliwości, to nie informuje biegłego o
treści wypowiedzi strony przeciwnej. Biegły
treści wypowiedzi strony przeciwnej. Biegły
mówi wówczas nie na temat, co czyni go
mówi wówczas nie na temat, co czyni go
niewiarygodnym. Biegły staje się także
niewiarygodnym. Biegły staje się także
obiektem różnego rodzaju agresji osób
obiektem różnego rodzaju agresji osób
niezadowolonych z treści opinii. Pisma pełne
niezadowolonych z treści opinii. Pisma pełne
obelg i pogróżek nie są czymś nadzwyczajnym.
obelg i pogróżek nie są czymś nadzwyczajnym.
Jeden z powodów, dla którego treść opinii była
Jeden z powodów, dla którego treść opinii była
nawet korzystna, ale tego nie pojął, co pewien
nawet korzystna, ale tego nie pojął, co pewien
czas rozsypuje w pomieszczeniach Zakładu
czas rozsypuje w pomieszczeniach Zakładu
Medycyny Sądowej obelżywe ulotki o
Medycyny Sądowej obelżywe ulotki o
przekupności biegłych.
przekupności biegłych.
POZYCJA BIEGŁEGO W SPOŁECZEŃSTWIE
POZYCJA BIEGŁEGO W SPOŁECZEŃSTWIE
Autorki szokujących pomówień,
Autorki szokujących pomówień,
opublikowanych w tygodniku (autor
opublikowanych w tygodniku (autor
opublikował naszą replikę), mają sprawę
opublikował naszą replikę), mają sprawę
sądową o pomówienie. Dziennikarze
sądową o pomówienie. Dziennikarze
uznali to za skandal („nie dość ,że
uznali to za skandal („nie dość ,że
pokrzywdzone przez los, to
pokrzywdzone przez los, to
prześladowane przez Zakład”) – w
prześladowane przez Zakład”) – w
mediach ukazały się artykuły prasowe i
mediach ukazały się artykuły prasowe i
audycje telewizyjne o krzywdzeniu przez
audycje telewizyjne o krzywdzeniu przez
biegłych i wymiar sprawiedliwości tych
biegłych i wymiar sprawiedliwości tych
kobiet. Żadne z moich sprostowań nie
kobiet. Żadne z moich sprostowań nie
zostało uwzględnione.
zostało uwzględnione.
POZYCJA BIEGŁEGO W SPOŁECZEŃSTWIE
POZYCJA BIEGŁEGO W SPOŁECZEŃSTWIE
Problemem stały się pozwy o
Problemem stały się pozwy o
zadośćuczynienie przeciwko biegłym.
zadośćuczynienie przeciwko biegłym.
Podstawą pozwów jest ochrona dóbr
Podstawą pozwów jest ochrona dóbr
osobistych , związana z określeniami
osobistych , związana z określeniami
zawartymi w treści opinii . Celują w tym
zawartymi w treści opinii . Celują w tym
lekarze skazani za popełnienie błędu
lekarze skazani za popełnienie błędu
lekarskiego. Np. jeden z nich zażądał
lekarskiego. Np. jeden z nich zażądał
odszkodowania za stwierdzenie iż jego
odszkodowania za stwierdzenie iż jego
postępowanie było nieprawidłowe, a to
postępowanie było nieprawidłowe, a to
podważa do niego zaufanie pacjentów.
podważa do niego zaufanie pacjentów.
Inny zażądał bardzo wysokiego
Inny zażądał bardzo wysokiego
odszkodowania, gdyż sąd wydał wyrok
odszkodowania, gdyż sąd wydał wyrok
skazujący go m.in. na karę dodatkową
skazujący go m.in. na karę dodatkową
okresowego pozbawienia prawa
okresowego pozbawienia prawa
wykonywania zawodu, w związku z czym
wykonywania zawodu, w związku z czym
ponosi straty finansowe.
ponosi straty finansowe.
POZYCJA BIEGŁEGO W SPOŁECZEŃSTWIE
POZYCJA BIEGŁEGO W SPOŁECZEŃSTWIE
Osoby niezadowolone z treści opinii
Osoby niezadowolone z treści opinii
zawiadamiają także prokuratury o
zawiadamiają także prokuratury o
popełnieniu przez biegłego
popełnieniu przez biegłego
przestępstwa , najczęściej wydania
przestępstwa , najczęściej wydania
fałszywej opinii czy domniemanej
fałszywej opinii czy domniemanej
korupcji. Kierują też skargi do sądu
korupcji. Kierują też skargi do sądu
lekarskiego
lekarskiego
.
.
POZYCJA BIEGŁEGO W SPOŁECZEŃSTWIE
POZYCJA BIEGŁEGO W SPOŁECZEŃSTWIE
Niniejsze wywody przedstawiają negatywne
Niniejsze wywody przedstawiają negatywne
strony pełnienia funkcji biegłego, o których w
strony pełnienia funkcji biegłego, o których w
zainteresowanych środowiskach i publicznie
zainteresowanych środowiskach i publicznie
mówi się wyjątkowo rzadko i w ograniczonym
mówi się wyjątkowo rzadko i w ograniczonym
zakresie. Przedstawiciele wymiaru
zakresie. Przedstawiciele wymiaru
sprawiedliwości nie mają zwyczaju pytać o
sprawiedliwości nie mają zwyczaju pytać o
stopień komfortu pracy biegłego.
stopień komfortu pracy biegłego.
Do problemów merytorycznych i formalnych
Do problemów merytorycznych i formalnych
dochodzą jeszcze problemy finansowe, o
dochodzą jeszcze problemy finansowe, o
których publicznie, zdaniem wielu
których publicznie, zdaniem wielu
zainteresowanych, nie wypada mówić. Na
zainteresowanych, nie wypada mówić. Na
szczęście, w większości spraw, współpraca
szczęście, w większości spraw, współpraca
pomiędzy biegłym a organami wymiary
pomiędzy biegłym a organami wymiary
sprawiedliwości układa się dobrze i jest
sprawiedliwości układa się dobrze i jest
efektywna tym bardziej im większe są
efektywna tym bardziej im większe są
kompetencje obu stron.
kompetencje obu stron.