Eliminacja trucizny
Eliminacja trucizny
już wchłoniętej
już wchłoniętej
Eliminacja trucizny
Eliminacja trucizny
już wchłoniętej
już wchłoniętej
Oczyszczanie nerkowe
Oczyszczanie nerkowe
Diureza wymuszona
Diureza wymuszona
Hemodializa
Hemodializa
Dializa otrzewnowa
Dializa otrzewnowa
Hemoperfuzja
Hemoperfuzja
Filtracja
Filtracja
Plazmafereza
Plazmafereza
Przetaczanie wymienne krwi
Przetaczanie wymienne krwi
Diureza wymuszona
Diureza wymuszona
Przed zastosowaniem diurezy wymuszonej
Przed zastosowaniem diurezy wymuszonej
należy oznaczyć stężenie kreatyniny w
należy oznaczyć stężenie kreatyniny w
osoczu.
osoczu.
W przypadku podwyższonego stężenia
W przypadku podwyższonego stężenia
należy szczególnie starannie kontrolować
należy szczególnie starannie kontrolować
elektrolity osocza w odstępach czasu
elektrolity osocza w odstępach czasu
odpowiadających diurezie 2l.
odpowiadających diurezie 2l.
W przypadkach z prawidłowym stężeniem
W przypadkach z prawidłowym stężeniem
kreatyniny można kontrolę elektrolitów
kreatyniny można kontrolę elektrolitów
wykonywać w odstępach co 4l.
wykonywać w odstępach co 4l.
Diureza wymuszona
Diureza wymuszona
Stosowana w zatruciach związkami o dobrym
Stosowana w zatruciach związkami o dobrym
współczynniku oczyszczania nerkowego
współczynniku oczyszczania nerkowego
Metoda polega na podawaniu płynów w ilości
Metoda polega na podawaniu płynów w ilości
przekraczającej 3 lub 4 krotne zapotrzebowanie
przekraczającej 3 lub 4 krotne zapotrzebowanie
dobowe
dobowe
Zwiększamy w ten sposób dobowe wydalanie moczu,
Zwiększamy w ten sposób dobowe wydalanie moczu,
a co za tym idzie trucizn. Obniżamy kanalikową
a co za tym idzie trucizn. Obniżamy kanalikową
resorpcję zwrotną substancji trujących przez
resorpcję zwrotną substancji trujących przez
zredukowanie czasu kontaktu z nabłonkiem kanalików
zredukowanie czasu kontaktu z nabłonkiem kanalików
i dzięki temu przyspieszamy eliminację nerkową.
i dzięki temu przyspieszamy eliminację nerkową.
Podawanie płynów prowadzimy pod kontrolą
Podawanie płynów prowadzimy pod kontrolą
godzinowej zbiórki moczu
godzinowej zbiórki moczu
Jeśli stwierdzimy, że diureza jest niewystarczająca
Jeśli stwierdzimy, że diureza jest niewystarczająca
podajemy leki moczopędne (diuretyki pętlowe).
podajemy leki moczopędne (diuretyki pętlowe).
Diureza wymuszona
Diureza wymuszona
Intensywną diurezę wymuszamy
Intensywną diurezę wymuszamy
podając na zmianę: płyn
podając na zmianę: płyn
wieloelektrolitowy izotoniczny 500
wieloelektrolitowy izotoniczny 500
ml, 5% roztwór glukozy 500 ml i 0,9%
ml, 5% roztwór glukozy 500 ml i 0,9%
roztwór chlorku sodu 500 ml z
roztwór chlorku sodu 500 ml z
szybkością wynikającą z planowanej
szybkością wynikającą z planowanej
intensywności diurezy, dodajemy
intensywności diurezy, dodajemy
ponadto 500 mg chlorku potasu.
ponadto 500 mg chlorku potasu.
Diureza wymuszona
Diureza wymuszona
Wydalanie niektórych toksyn może być nasilone
Wydalanie niektórych toksyn może być nasilone
poprzez zmianę pH moczu.
poprzez zmianę pH moczu.
Diureza wymuszona może być:
Diureza wymuszona może być:
Alkalizowana
Alkalizowana
Kwasowa
Kwasowa
Neutralna
Neutralna
Alkalizację możemy osiągnąć za pomocą
Alkalizację możemy osiągnąć za pomocą
wodorowęglanu sodu, z zakwaszenie za pomocą kwasu
wodorowęglanu sodu, z zakwaszenie za pomocą kwasu
askorbinowego.
askorbinowego.
Wskazaniem do przeprowadzenia diureze alkalizowanej
Wskazaniem do przeprowadzenia diureze alkalizowanej
jest intoksykacja fenobarbitalem, salicylanami oraz
jest intoksykacja fenobarbitalem, salicylanami oraz
pochodnymi kwasu fenoksyoctowego.
pochodnymi kwasu fenoksyoctowego.
Wskazaniem do przeprowadzenia diureze neutralnej
Wskazaniem do przeprowadzenia diureze neutralnej
jest zatrucie solami litu.
jest zatrucie solami litu.
Diureza wymuszona
Diureza wymuszona
Należy pamiętać o podawaniu odpowiedniej
Należy pamiętać o podawaniu odpowiedniej
ilości potasu (minimum dwukrotne
ilości potasu (minimum dwukrotne
zapotrzebowanie dobowe) pod kontrolą
zapotrzebowanie dobowe) pod kontrolą
oznaczeń potasu w surowicy
oznaczeń potasu w surowicy
Przeciwwskazania: niewydolność nerkowa,
Przeciwwskazania: niewydolność nerkowa,
choroba serca w okresie niewydolności
choroba serca w okresie niewydolności
krążenia
krążenia
Obecnie rzadko stosowana ze względu na
Obecnie rzadko stosowana ze względu na
ryzyko hiperwolemii i zaburzenia
ryzyko hiperwolemii i zaburzenia
elektrolitowe.
elektrolitowe.
Hemodializa
Hemodializa
Procedura ta jest przydatna przy zatruciach silnie
Procedura ta jest przydatna przy zatruciach silnie
nefrotoksycznymi substancjami, kiedy na skutek
nefrotoksycznymi substancjami, kiedy na skutek
uszkodzenia nerek ich możliwości eliminacyjne
uszkodzenia nerek ich możliwości eliminacyjne
spadają.
spadają.
Wskazania: zatrucia różnymi alkoholami (etanolem,
Wskazania: zatrucia różnymi alkoholami (etanolem,
glikolem etylenowym, izopropanolem, metanolem),
glikolem etylenowym, izopropanolem, metanolem),
chininą, paraldehydem, kwasem salicylowym,
chininą, paraldehydem, kwasem salicylowym,
solami litu oraz zatrucia substancjami, które są
solami litu oraz zatrucia substancjami, które są
słabo absorbowane przez węgiel aktywny.
słabo absorbowane przez węgiel aktywny.
Hemodializy nie można stosować w przypadku
Hemodializy nie można stosować w przypadku
zatrucia lekami nasennymi, lekami
zatrucia lekami nasennymi, lekami
psychotropowymi, herbicydami i środkami
psychotropowymi, herbicydami i środkami
owadobójczymi.
owadobójczymi.
Hemodializa
Hemodializa
Hemodializa może być wskazana zależnie od
Hemodializa może być wskazana zależnie od
nasilenia zatrucia lub stężenia leku w
nasilenia zatrucia lub stężenia leku w
surowicy:
surowicy:
Karbamazepina
Karbamazepina
Glikol etylenowy
Glikol etylenowy
Lit
Lit
Metanol
Metanol
Fenobarbital
Fenobarbital
Salicylany
Salicylany
Teofilina
Teofilina
Kwas walproinowy
Kwas walproinowy
Hemodializa
Hemodializa
Hemodializa jest nieefektywna lub
Hemodializa jest nieefektywna lub
nieskuteczna:
nieskuteczna:
Amfetamina
Amfetamina
Leki przeciwdepresyjne
Leki przeciwdepresyjne
Leki przeciwpsychotyczne
Leki przeciwpsychotyczne
Benzodiazepiny
Benzodiazepiny
Blokery kanału wapniowego
Blokery kanału wapniowego
Digoksyna
Digoksyna
Metoprolol
Metoprolol
Propranolol
Propranolol
Opioidy
Opioidy
Dializa otrzewnowa
Dializa otrzewnowa
Dializa otrzewnowa jest wskazana
Dializa otrzewnowa jest wskazana
tylko wtedy, gdy hemodializa lub
tylko wtedy, gdy hemodializa lub
hemoperfuzja jest niewykonalna.
hemoperfuzja jest niewykonalna.
Przydaje się u niemowląt i małych
Przydaje się u niemowląt i małych
dzieci w zatruciach kwasem bornym,
dzieci w zatruciach kwasem bornym,
solą kuchenną lub salicylanami,
solą kuchenną lub salicylanami,
Przeciwwskazania: zapalenia
Przeciwwskazania: zapalenia
wewnątrzotrzewnowe i zrosty.
wewnątrzotrzewnowe i zrosty.
Hemoperfuzja
Hemoperfuzja
Hemoperfuzja jest najważniejszym i jednocześnie
Hemoperfuzja jest najważniejszym i jednocześnie
najefektywniejszym postępowaniem eliminacji
najefektywniejszym postępowaniem eliminacji
pozaustrojowej. Przy tym heparynizowana krew
pozaustrojowej. Przy tym heparynizowana krew
przeprowadzana jest przez specjalnie spreparowane
przeprowadzana jest przez specjalnie spreparowane
adsorbenty i dzięki temu osiąga się skuteczne
adsorbenty i dzięki temu osiąga się skuteczne
oczyszczenie wielu substancji.
oczyszczenie wielu substancji.
Adsorpcja trucizn z krwi polega na przepuszczeniu
Adsorpcja trucizn z krwi polega na przepuszczeniu
jej przez kolumny absorpcyjne w filtrze węglowym
jej przez kolumny absorpcyjne w filtrze węglowym
lub zawierającym żywice jonowymienne.
lub zawierającym żywice jonowymienne.
Oprócz węgla aktywnego używane są także żywice
Oprócz węgla aktywnego używane są także żywice
polistyrolowe. Podstawowym warunkiem
polistyrolowe. Podstawowym warunkiem
zastosowania takiego postępowania jest to, że
zastosowania takiego postępowania jest to, że
substancja trująca musi zostać wystarczająco
substancja trująca musi zostać wystarczająco
związana przez adsorbent. Okres trwania perfuzji
związana przez adsorbent. Okres trwania perfuzji
wynosi 4 – 6 godzin.
wynosi 4 – 6 godzin.
Hemoperfuzja
Hemoperfuzja
W porównaniu z hemodializą hemoperfuzja jest
W porównaniu z hemodializą hemoperfuzja jest
mniej czasochłonna i zwłaszcza przy zatruciach
mniej czasochłonna i zwłaszcza przy zatruciach
substancjami lipofilnymi często także znacznie
substancjami lipofilnymi często także znacznie
efektywniejsza. Szczególnie dobre wyniki osiąga się
efektywniejsza. Szczególnie dobre wyniki osiąga się
jak przy hemodializie przy substancjach trujących o
jak przy hemodializie przy substancjach trujących o
małym współczynniku podziału objętości i dużej
małym współczynniku podziału objętości i dużej
zawartości substancji czynnej w surowicy (np. w
zawartości substancji czynnej w surowicy (np. w
zatruciach chinidyną, disopiramidem, herbicydami,
zatruciach chinidyną, disopiramidem, herbicydami,
izoniazydem, lidokainą, metotreksatem, fenytoiną,
izoniazydem, lidokainą, metotreksatem, fenytoiną,
estrami kwasu fosforowego, teofiliną). Stosowanie
estrami kwasu fosforowego, teofiliną). Stosowanie
hemoperfuzji przynosi niewielki efekt w stosunku do
hemoperfuzji przynosi niewielki efekt w stosunku do
substancji o dużym współczynniku podziału objętości
substancji o dużym współczynniku podziału objętości
(np. trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych).
(np. trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych).
Hemoperfuzja
Hemoperfuzja
Niekorzystne dla zdrowia jest to, że
Niekorzystne dla zdrowia jest to, że
oprócz substancji trujących zostają
oprócz substancji trujących zostają
zaabsorbowane także substancje
zaabsorbowane także substancje
właściwe dla ustroju bądź składniki
właściwe dla ustroju bądź składniki
krwi. Dlatego podczas hemoperfuzji
krwi. Dlatego podczas hemoperfuzji
liczba trombocytów spada o 30 – 40%,
liczba trombocytów spada o 30 – 40%,
a leukocytów prawie o 10%. Jako dalsze
a leukocytów prawie o 10%. Jako dalsze
komplikacje występują zburzenia
komplikacje występują zburzenia
krzepnięcia krwi i spadek ciśnienia krwi.
krzepnięcia krwi i spadek ciśnienia krwi.
Filtracja
Filtracja
Polega na przeprowadzaniu w
Polega na przeprowadzaniu w
krążeniu pozaustrojowym krwi przez
krążeniu pozaustrojowym krwi przez
filtr, w którym krwinki zostają
filtr, w którym krwinki zostają
oddzielone od osocza. Jest to metoda
oddzielone od osocza. Jest to metoda
prostsza od hemoperfuzji, szybsza
prostsza od hemoperfuzji, szybsza
oraz obarczona mniejszą ilością
oraz obarczona mniejszą ilością
powikłań.
powikłań.
Plazmafereza
Plazmafereza
Poega na oddzieleniu i usunięciu osocza od
Poega na oddzieleniu i usunięciu osocza od
składników morfotycznych krwi. Substancje
składników morfotycznych krwi. Substancje
toksyczne, które łączą się z białkami są
toksyczne, które łączą się z białkami są
usuwane razem z oddzielonym osoczem
usuwane razem z oddzielonym osoczem
Znalazła zastosowanie w efektywnym
Znalazła zastosowanie w efektywnym
odtruwaniu w ostrych zatruciach
odtruwaniu w ostrych zatruciach
fenobarbitalem, chinidyną, chloramfenikolem,
fenobarbitalem, chinidyną, chloramfenikolem,
fenytoiną, fenylbutazonem, meprobamatem,
fenytoiną, fenylbutazonem, meprobamatem,
propranololem i salicylanami. Ma mniejsze
propranololem i salicylanami. Ma mniejsze
zastosowanie przy eliminacji digoksyny i
zastosowanie przy eliminacji digoksyny i
digitoksyny, ale wyraźnie przyspiesza ich
digitoksyny, ale wyraźnie przyspiesza ich
eliminacje przy jednoczesnym stosowaniu
eliminacje przy jednoczesnym stosowaniu
przeciwciała Fab.
przeciwciała Fab.
Przetaczanie wymienne krwi
Przetaczanie wymienne krwi
Metoda wymiennego przetaczania
Metoda wymiennego przetaczania
krwi znajduje coraz rzadsze
krwi znajduje coraz rzadsze
zastosowanie. Obecnie uważa się, że
zastosowanie. Obecnie uważa się, że
jedynym wskazaniem do zastosowania
jedynym wskazaniem do zastosowania
tej metody są ciężkie zatrucia
tej metody są ciężkie zatrucia
związkami methemoglobinotwórczymi
związkami methemoglobinotwórczymi
oraz ciężkie zatrucia chromem. Poza
oraz ciężkie zatrucia chromem. Poza
tym znajduje zastosowanie w śpiączce
tym znajduje zastosowanie w śpiączce
wątrobowej pochodzenia toksycznego.
wątrobowej pochodzenia toksycznego.
Przerwanie krążenia
Przerwanie krążenia
wątrobowego
wątrobowego
Eliminację wielu substancji, które wykazują
Eliminację wielu substancji, które wykazują
krążenie wątrobowe, można wyraźnie
krążenie wątrobowe, można wyraźnie
przyspieszyć przez wielokrotne dzienne
przyspieszyć przez wielokrotne dzienne
podanie węgla aktywnego, ponieważ
podanie węgla aktywnego, ponieważ
przerwana zostanie ponowna resorpcja po
przerwana zostanie ponowna resorpcja po
sekrecji do dwunastnicy.
sekrecji do dwunastnicy.
Substancje: trójpierścieniowe leki
Substancje: trójpierścieniowe leki
przeciwdepresyjne, glikozydy nasercowe,
przeciwdepresyjne, glikozydy nasercowe,
pośrednie antykoagulanty oraz muchomor
pośrednie antykoagulanty oraz muchomor
sromotnikowy.
sromotnikowy.