Ubezpieczenia na życie
Wybrane zagadnienia
Ubezpieczenie na życie
Główne ryzyko w ubezpieczeniach 
na życie to ryzyko śmierci.
Przedmiotem ubezpieczenia na 
życie jest życie ubezpieczonego.
Ochroną ubezpieczeniową 
mogą zostać objęte
Śmierć współmałżonka 
ubezpieczonego,
Śmierć rodzica ubezpieczonego,
Śmierć rodzica współmałżonka
Śmierć dziecka ubezpieczonego
Pojęcie śmierci w o.w.u
nie zdefiniowano pojęcia śmierci w 
o.w.u.
ubezpieczyciele opierają się na 
przepisach prawa cywilnego wypłacając 
świadczenia w sytuacji wystąpienia 
zgonu.
z reguły nie jest uwzględniana 
przyczyna zgonu (wyjątek samobójstwo, 
lub samookaleczenie)
Szczególne przypadki
Zajście zgonu w okolicznościach:
Działań wojennych,
Stanu wojennego,
Czynnego lub niezgodnego z prawem 
udziału ubezpieczonego w aktach 
przemocy, rozruchach, zamieszkach
POWODUJE
:
WYŁĄCZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI
ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ
Ubezpieczenia na wypadek zgonu 
ubezpieczonego z powodu zawału 
serca lub udaru mózgu  (dodatkowe)
Definicje w o.w.u.
Zawał serca- „zgon ubezpieczonego w
następstwie martwicy części mięśnia
sercowego spowodowanej niedokrwieniem”.
Udar mózgu – śmierć w następstwie udaru
niedokrwiennego, udaru krwotocznego,
krwotoku podpajęczynówkowego na skutek
pęknięcia tętniaka wewnątrzczaszkowego.
(Uwaga przyczyny śmierci muszą być
wskazane w karcie zgonu lub w protokole
badania sekcyjnego)
Przedmiotem ubezpieczenia 
mogą być także następstwa 
śmierci
Osierocenie dziecka przez ubezpieczonego:
1.
(OWU) cechy, które charakteryzują 
dziecko:
Dziecko własne lub przysposobione,
Nie ukończyło 20 lat (24 jeśli kontynuuje 
naukę), bez względu na wiek, jeśli jest 
trwale niezdolne do pracy.
Śmierć musi nastąpić przed ukończeniem 
przez ubezpieczonego 65 lat.
Zgon innych osób  niż ubezpieczony 
jako wypadek ubezpieczeniowy
Współmałżonek
Rodzic ubezpieczonego
Rodzic współmałżonka
Dziecko ubezpieczonego
./
Współmałżonek
to osoba, z którą 
ubezpieczony w dniu zajścia 
zdarzenia objętego 
odpowiedzialnością 
pozostawał w związku 
małżeńskim.
Niektóre z. u.  rozszerzają tę definicję na 
osoby pozostające w stałym związku co 
najmniej dwa lata 
i prowadzące wspólne gospodarstwo 
domowe
Rodzice ubezpieczonego lub 
współmałżonka
Matka (matka naturalna lub osoba, z którą ojciec 
ubezpieczonego lub współmałżonka pozostaje w 
związku małżeńskim po śmierci matki naturalnej 
w dniu zgonu tej osoby)
Ojciec (naturalny lub osoba, z którą matka 
ubezpieczonego lub współmałżonka pozostaje w 
związku małżeńskim po śmierci ojca naturalnego 
w dniu zgonu tej osoby)
Dziecko
Ochroną ubezpieczeniową została 
objęta także śmierć dziecka 
ubezpieczonego bądź dziecka 
przez niego przysposobionego, 
które ukończyło pierwszy, a nie 
ukończyło 21 roku życia.
Rodzaje ubezpieczeń 
związanych ze śmiercią
1.
Ubezpieczenie terminowe na wypadek śmierci:
Terminowe stałe,
Terminowe odnawialne,
Terminowe zamienne,
Terminowe z możliwością wzrostu, bądź z
automatycznym wzrostem,
Terminowe malejące (powiązane z kredytem,
stanowiące zabezpieczenie dochodu rodzinie),
Terminowe dla przedsiębiorstw (ubezpieczenie
kluczowych pracowników, ubezpieczenie na
życie wspólnika)
Ubezpieczenia na wypadek 
śmierci
Celem ubezpieczenia jest 
dostarczenie rodzinie zmarłego 
środków na pokrycie kosztów 
związanych ze śmiercią jej członka 
oraz środków, które zastąpiłyby 
brak dochodów zmarłego.
Ze świadczenia nigdy nie korzysta
bezpośrednio ubezpieczony!!!
Ubezpieczenia na wypadek 
śmierci
Ubezpieczenia na całe życie zawsze
kończy się wypłatą świadczenia z
tytułu śmierci ubezpieczonego.
Składka wpłacana jest:
rocznie
kwartalnie
miesięcznie
Ubezpieczenia na wypadek 
śmierci
Prowadzone jest w dwóch
podstawowych wariantach:
1.
Przy jednolitej składce przez cały 
okres płatności.
2.
Przy wzrastającej składce
(i wzrastającej sumie ubezpieczenia),
w celu zneutralizowania ujemnych 
skutków inflacji.
Ubezpieczenia na wypadek 
śmierci
Ubezpieczenie to ma wartość
wykupową.
Po okresie 2-3 lat ubezpieczający ma
prawo zaprzestać ubezpieczenia i
pobrać „nadpłaconą” składkę w
stosunku do ryzyka w początkowych
latach ubezpieczenia, po odliczeniu
kosztów zakładu ubezpieczeń.
Ubezpieczenia na wypadek 
śmierci
Ubezpieczenie może być prowadzone 
na życie dwóch osób, np. męża i 
żony, przy wypłacie świadczenia 
bądź po śmierci pierwszej z tych osób 
(świadczenie przeważnie płatne 
drugiej osobie), bądź po śmierci 
drugiej osoby (świadczenie płatne 
dzieciom lub innej osobie).
Ubezpieczenie na dożycie
Ubezpieczenie na dożycie jest
ubezpieczeniem wyłącznie
oszczędnościowym.
Polega na periodycznej opłacie składki w
ciągu okresu ubezpieczenia, a po okresie
ubezpieczenia, którego zakończenie ustala
się na ogół na schyłek aktywności
zawodowej, tj. na okres dość raptownego
zmniejszenia dochodów, wypłacie
ubezpieczonemu sumy ubezpieczenia, czyli
sumy zbliżonej do wpłaconej składki wraz z
odsetkami.
Ubezpieczenie na dożycie
Osoby, które przeżyją okres
ubezpieczenia otrzymują świadczenia
wyższe niż otrzymaliby przy takich
samych składkach, traktując je jako
lokatę bankową.
Jest to typowe ubezpieczenie dla osób
samotnych, nie zainteresowanych
świadczeniem w przypadku śmierci!!!
Ubezpieczenie na wypadek 
śmierci i dożycie
Celem ubezpieczenia jest utrzymanie 
standardu życia rodziny po śmierci 
jednego z jej członków, na ogół
„ głowy rodziny”, a ponadto w razie dożycia
określonego wieku (np. 65 lat), w którym 
zarobki tego członka rodziny raptownie 
zmaleją lub całkowicie zanikną, co pozwoli 
na utrzymanie standardu życia również w 
okresie starości i ograniczonych dochodów.
Ubezpieczenie na wypadek 
śmierci i dożycie
W ubezpieczeniu tym ustala się okres 
ubezpieczenia, po którym jeżeli 
ubezpieczony żyje, otrzymuje świadczenie 
(kapitał). Świadczenie jest wypłacane 
także wówczas, gdy ubezpieczony umrze 
w okresie ubezpieczenia. Składka płacona 
jest przez cały okres ubezpieczenia, w 
odstępach rocznych, kwartalnych lub 
miesięcznych.
Ubezpieczenie na wypadek 
śmierci i dożycie
Ubezpieczenie prowadzone jest w
dwóch podstawowych wariantach:
1.
Przy jednolitej składce przez cały 
okres płatności.
2.
Przy wzrastającej składce
(i wzrastającej sumie ubezpieczenia),
w celu zneutralizowania ujemnych 
skutków inflacji.
Ubezpieczenie na wypadek śmierci 
albo/i dożycia określonego wieku
Ubezpieczenie zaopatrzenia 
dzieci
Ubezpieczenie to jest specyficzną
formą oszczędzania, które ma zapewnić
dziecku świadczenie po osiągnięciu
wieku dojrzałego i wiążącymi się w
związku z tym kosztami, np. założenia
rodziny, kupna mieszkania, wyższych
studiów. Ubezpieczony rodzic opłaca
składkę jednorazowo bądź okresowo, w
odstępach
rocznych, kwartalnych lub
miesięcznych.
Ubezpieczenie zaopatrzenia 
dzieci
Ubezpieczenie ma dwa warianty:
1.
Ubezpieczenie zaopatrzenia dzieci 
bez renty.
2.
Ubezpieczenie zaopatrzenia dzieci 
z rentą.
Ubezpieczenie zaopatrzenia dzieci bez
renty
Wypłacane świadczenia
Suma ubezpieczenia płatna 
uposażonemu dziecku po okresie 
ubezpieczenia.
Zwrot składki w razie śmierci dziecka w 
okresie ubezpieczenia (następuje 
likwidacja ubezpieczenia).
Odstąpienie od poboru składki w razie 
śmierci ubezpieczonego rodzica 
(zaopatrującego)
Ubezpieczenie zaopatrzenia
dzieci 
z rentą.
Poza wyżej wymienionymi świadczeniami
wypłacane są:
Renta dla dziecka (w wysokości 2% (4 %) lub 
więcej sumy ubezpieczenia miesięcznie) w 
razie śmierci ubezpieczonego 
(zaopatrującego), płatna do końca okresu 
ubezpieczenia,
Przedłużenie płatności renty, o której mowa 
powyżej do końca życia, jeżeli w okresie 
ubezpieczenia dziecko stało się inwalidą.
Funkcjonowanie 
ubezpieczenia 
posagowego
Ubezpieczenie z ubezpieczeniowym 
funduszem kapitałowym
Składa się z:
Części ochronnej
Części oszczędnościowej
Istota
Część ochronna pokrywa ryzyko zgonu,
natomiast część oszczędnościowa
(w formie funduszu kapitałowego)
gromadzi i pomnaża aktywa
Ubezpieczenie z częścią 
oszczędnościową i ochronną o stałej 
sumie ubezpieczenia
Co dzieje się z częścią 
oszczędnościową?
Kategorie
funduszy
inwestycyjnych
Gotówkowe i
rynku
pieniężnego
Dłużne
Mieszane
Akcji
Ze względu
na specjalizację
geograficzną
funduszy
•Inwestujące
 w walucie 
Polskiej,
•Inwestujące w 
określonej walucie
 zagranicznej.
•Bez określonej 
podstawowej waluty lokat
•Inwestujące w walucie
Polskiej
•Inwestujące w
określonej walucie
zagranicznej.
•Bez określonej
podstawowej waluty lokat
•Z ochroną kapitału
•Stabilnego wzrostu
•Zrównoważone
•Mieszane - inne
•Indeksowe
•Małych i średnich spółek
•sektorowe
•Rynku krajowego
•Rynku europejskiego
•Rynku USA
•Regionu Azji i Pacyfiku
•pozostałe
Statystyka
Wielkość składki w 
poszczególnych grupach
46,9
72,8
63,5
Ubezpieczenia w liczbach
Grup
a
ubez
piecz
eń
Insur
ance
class
Rodzaj ubezpieczenia / Kind of insurance
Wartość (w tys. zł)
Value (in thous. ZL)
Dynam
ika (w
%)
Dynami
cs (in
%)
Udział w 
wartości 
ogółem (w
%)
Share in
total value
(in %)
2009
2010
2010/2
009
200
9
201
0
Składka przypisana brutto / Gross written premiums
1
Ubezpieczenia na życie / Life insurance
19 218
772
18 762 599
97,63%
63,
6
59,
8
2
Ubezpieczenia posagowe, zaopatrzenia dzieci 
Marriage insurance, birth insurance
125 870
119 903
95,26%
0,42
%
0,38
%
3
Ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem 
kapitałowym                                                                                                    
                                             Life insurance linked to capital investment 
fund
6 459 081
8 119 068
125,70%
21,38
%
25,90
%
4
Ubezpieczenia rentowe / Annuity insurance
71 196
83 470
117,24%
0,24
%
0,27
%
5
Ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe,  jeśli są uzupełnieniem 
ubezpieczeń wymienionych w grupach 1-4                                                     
                                                      Accident and sickness insurance if 
supplemental to the insurance referred to in classes 1-4
4 341 928
4 265 693
98,24%
14,37
%
13,61
%
Ubezpieczenia w liczbach
Wyszczególnienie
31.12.2009
31.12.2010
Agenci zarejestrowani
Agenci wyłączni
23 288
22 742
z tego: zakładów działu I
10
995 9 895
zakładów działu II
12 293
12 847
Multiagenci
16 426
15 052
Ogółem
39
714
37
794
Polecana lektura:
Stroiński E. 2004. Ubezpieczenia na 
życie. Teoria i praktyka. Warszawa.
Szczepańska M. 2008. 
Ubezpieczenia na życie. Aspekty 
prawne. Oficyna a Wolters Kluwer 
business.
Publikacje KNF i PIU