background image

 

 

Psychologia Paliatywna

background image

 

 

Stan terminalny:

Duża ilość czasu spędzana 
samotnie
Izolacja społeczna
Ograniczenie pełnionych ról
Obniżenie poczucia wartości
Zmiana hierarchii wartości 
i struktury potrzeb
Postawa egocentryczna

background image

 

 

Reakcje emocjonalne 
normalne

Lęk
Gniew
Przygnębienie
Nadzieja

background image

 

 

Lęk

Stan pobudzenia emocjonalnego, 

spowodowany poczuciem zagrożenia 

jakiejś wartości
Rzadko zgłaszany bezpośrednio
Oznaki fizjologiczne (tętno, oddech, 

napięcie mięśni, trudności 

z zasypianiem, koszmarne sny)
Lęk przed cierpieniem
Lęk przed nieznanym
Lęk o bliskich i przed ich utratą

background image

 

 

Gniew

Jest to reakcja na przeszkodę w 

realizacji celów
Gniew ogólny
Gniew przeniesiony 

(lęk, poczucie winy)

Gniew usprawiedliwiony
Gniew ukryty 

(neg. Nastawienie, akcentowanie 

dolegliwości somatycznych)

Gniew stłumiony 

(ujawnienie budzi poczucie 

winy)

background image

 

 

Przygnębienie

Jest to reakcja na pewność utraty jakieś 

ważnej wartości
Żal wywołany utratą wartości +
Przygnębienie – długotrwały stan smutku
Wyraża się jawnie lub przez mowę ciała
Anhedonia
Jest wyrazem agresji skierowanej przeciwko 

sobie
Przygotowuje przez przyzwyczajenie do utraty 

wartości
Patologiczne- rozpacz, izolacja
Poczucie niskiej wartości i winy

background image

 

 

Nadzieja -To stan oczekiwania 
od przyszłości czegoś dobrego

Zmniejsza się:

- „Nic nie da się już 

zrobić”

- Chory jest 

izolowany

- Ból i dolegliwości są 

źle kontrolowane

- Brak wsparcia
- Brakuje celu i sensu 

życia

Zwiększa się:

- Gdy okazuje się 

choremu szacunek

- Gdy bliscy okazują 

wsparcie

- Chory ma realne 

cele

- Chory ma pewność, 

że rodzina sobie 
poradzi bez niego

background image

 

 

Negatywne reakcje 
emocjonalne:

Stres związany z rozpoznaniem i 
rokowaniem
Brak wsparcia ze strony 
najbliższych
Zła komunikacja z personelem 
medycznym
Cechy osobowości i zaburzenia 
nerwicowe

background image

 

 

Pomoc:

Informowanie chorego 
o przebiegu leczenia
Zachęta chorego do podejmowania 
przez niego decyzji o leczeniu 
i opiece
Zachęta do wyrażania uczuć
Monitorowanie objawów 
psychicznych na równi z fizycznymi

background image

 

 

Przekazywanie informacji 
o złym rokowaniu

Zachowania lekarza utrudniające 
komunikację z chorym
Należy uwzględnić:

- Potrzeby i wrażliwość chorego
- Przekazywanie złych informacji 

jest procesem

background image

 

 

Należy ustalić:

- Czy pacjent jest zdolny zrozumieć 

informację?

- Czy rodzina zgadza się na przeprowadzenie 

rozmowy?

- Co pacjent wie o swojej chorobie?
- Czy chce dalszych informacji na ten temat
- Strzał ostrzegawczy – „ Obawiam się, że 

sprawa wygląda dosyć poważnie „

- Należy się dostosować do reakcji 

emocjonalnych pacjenta i ilości stawianych 

pytań

background image

 

 

Rodzina

Należy zapytać pacjenta czy chce, 
żeby lekarz współpracował z Rodziną
Rodzina nie może decydować o tym 
co zostanie powiedziane choremu
Rodzinie także należy dozować 
informacje
Pacjent może wskazać osobę do 
współpracy

background image

 

 

Modele relacji z otoczeniem,
w zależności od kontekstu 
świadomości śmierci

Zamknięta świadomość 

(zmowa milczenia)

Podejrzewanie 
Wzajemne udawanie
Otwarta świadomość 

(Opieka bliskich jest 

potrzebna choremu jako łączność z życiem)

background image

 

 

Mechanizmy Obronne u 
Rodziny

Zaprzeczenie
Blokowanie komunikacji
Unikanie
Błaznowanie
Projekcja
Pomniejszanie
Bagatelizowanie 

background image

 

 

Kończenie rozmowy:

- Akcent racjonalnej nadziei
- Przepisanie leków uspokajających lub 

nasennych

- Zachęta do rozmowy
- Należy szanować mechanizmy obronne, 

który chory zacznie uruchamiać chory

- „Sądzę, że jest to kwestia miesięcy, a 

nie lat lub tygodni”

background image

 

 

Jeśli pacjent nie zadaje 
pytań:

Boi się potwierdzenia obaw
Boi się, że okaże brak zaufania 
lekarzowi
Bierny model zachowania
Lekarz wie lepiej co powiedzieć 
pacjentowi
Odpowiadać należy na wszystkie 
pytania 

background image

 

 

Dezorganizacja psychiczna
po doznanym szoku

- Zahamowanie
- Milczenie
- Zamknięcie 

w sobie

- Intensywne 

uczucia

- Lęk
- Gniew
- Przygnębienie 
- Rozpacz

background image

 

 

Ustępują czynnościowe 
zaburzenia koncentracji i pamięci
Natężenie negatywnych uczuć 
słabnie
Rozpoczyna się proces adaptacji 
do nowej sytuacji

background image

 

 

Patologiczne reakcje 
psychiczne 
w przebiegu stanu 
terminalnego

Zespół lękowy
Zespół depresyjny
Dezadaptacyjne zaburzenia 
zachowania
Ostre zaburzenia psychiczne
Przewlekłe zaburzenia 
psychiczne

background image

 

 

Zespół depresyjny

Obniżony nastrój
Zmiana zachowania
Anhedonia
Zaburzenia snu (wczesne 
budzenie, koszmary senne)
Trudności ze skupieniem uwagi
Czynnościowe zaburzenia 
pamięci

background image

 

 

Mechanizmy obronne 

Trwałe wzorce zachowań, myślenia, 
postępowania, których celem jest 
obrona świadomości przed treściami 
wzbudzającymi lęk. 
Procesy motywowane nieświadomie.
Dają czas na oswojenie się z chorobą 
i zaadoptowanie do nowej roli
Odsuwają złość, lęk depresję, gniew

background image

 

 

Mechanizmy represywne 

Zapobiegają dostrzeganiu 

niebezpieczeństwa choroby przez 

selekcję lub zniesienie postrzegania, 

albo spostrzeganie niezgodne z 

rzeczywistością.

Mechanizmy sensytywne
   Prowadzą do zmniejszenia 

niebezpieczeństwa choroby przez 

zmierzenie się z nią, przez jej lepsze 

poznanie, mobilizacje środków do 

walki, umacnianie nadziei. 

background image

 

 

Mechanizmy represywne

Zaprzeczenie
Tłumienie- 

dobrowolny dobór myśli i zachowań 

odwracający myśli od tego co jest zagrażające

Wypieranie- 

Treści zagrażające ego zostają wtórnie 

usunięte ze świadomości

Projekcja- 

Rzutowanie: postrzeganie zdarzeń i bodźców pod 

kątem własnych oczekiwań, potrzeb i dążeń

Racjonalizacja- 

Proces dzięki, któremu rzeczy 

zawikłane, niejasne i irracjonalne staję się zrozumiałe 

Depersonalizacja
Racjonalizacja

background image

 

 

Mechanizmy sensytywne

Selektywne przetwarzanie 
informacji, pomijanie 
niepomyślnych
Zachowania magiczne
Rozszczepianie obrazu choroby
Zabezpieczanie się
 Ucieczka w marzenia

background image

 

 

Formy zespołu 
depresyjnego:

Zespół Hipoaktywny:

- Przygnębienie
- Spowolnienie psychoruchowe
- Zmęczenie lub znużenie

Zespół Hiperaktywny:

- Obniżony nastrój 
- Napięcie
- Lęk
- Drażliwość

background image

 

 

Zespół depresyjny 
nietypowy

Całkowita lub nadmierna 
bezsenność 
Zmęczenie
Somatyzacja objawów:

- Ból
- Wrażenie pancerza w klatce 

piersiowej

- Palenie, piecznie

background image

 

 

Dezadaptacyjne zaburzenia 
zachowania

Obniżony próg pobudliwości 
psychicznej
Drażliwość
Agresywność
Zmienność Nastroju
Zaburzenia snu
Wczesne budzenie się

background image

 

 

Ostre zaburzenia psychiczne

Zespół majaczeniowy
Majaczeniowo- zamroczeniowy
Splątanie
Zaburzenia spostrzegania (omamy)
Urojenia
Pobudzenie ruchowe
Przejściwoe zaburzenia świadomości
Lęk
Dezorientacja w czasie i otoczeniu i 

we własnej osobowości

background image

 

 

Dziękuję za uwagę!


Document Outline