Tanatopedagogika

– pedagogika śmierci.

Pedagogika tanatologiczna

(Thanatos – w mitologii gr.

uosobienie śmierci; w psych. – popęd śmierci – psychoanaliza
Freuda) jest poddyscypliną pedagogiki, która wywodzi się z ruchu
hospicyjnego i wolontaryjnego.

Zajmuje się edukacją w aspekcie cierpienia, choroby i umierania.

Przyczyny rozwoju:

 Umieranie budzi lęk.
 Coraz częściej osoby zbliżające się do kresu życia są izolowane
(umieszczane w hospicjach etc.).
 Brak przygotowania do konfrontacji z problemem śmierci. Jesteśmy
wobec niej bezradni i bezbronni.
 Człowiek nie jest zdolny do racjonalnej reflekcji nad śmiercią.

Tanatopedagogika podejmuje wyzwanie jakim jest

poprawa jakości

życia chorych i umierających, a także przygotowywanie ich i ich
bliskich

do współuczestniczenia w cierpieniu. Nauczanie w tym

zakresie powinno zacząć się od osób dorosłych, którzy lękając się
nieuniknionego, koniecznego i naturalnego zakończenia ich życia nie
chcą podejmować tego tematu w rozmowach.

Jak rozmawiać o śmierci?

Aby zniwelować choć w małym stopniu szok po stracie bliskiej
osoby lub w perspektywie swojej własnej śmierci, dobrze jest

wykształcić  jakieś pojęcia i wyobrażenia

na ten temat zanim

osoba zostanie dotknięta tym problemem. Oczywiście żadne
praktyki nie uchronią nas przed cierpieniem związanym ze stratą,
jednak mogą przyczynić się do jego złagodzenia i pomogą ją
zaakceptować.

Edukacja rozumiana w kontekście śmierci to przede
wszystkim:

 Kształtowanie pojęcia śmierci.
 Rozwijanie umiejętności i radzenie sobie w związanych z nią
sytuacjach trudnych.

Edukacja podejmująca tematykę śmierci może być podejmowana w
rozmowach z uczniami w takich momentach i sytuacjach jak:
 Zanim uczeń bezpośrednio zetknie się ze śmiercią.
 Bezpośrednie doświadczenie śmierci bliskiej osoby.
 Uczeń którego bezpośrednio dotyczy problem śmierci – osoby
nieuleczalnie chore.

Wskazówki do pracy z dzieckiem którego dotyczy problem śmierci

Zanim uczeń bezpośrednio zetknie się ze śmiercią
Stwarzanie okazji do rozmów o tematyce związanej ze śmiercią.
Wspólne odpowiadanie na pytania:



Co to jest śmierć?



Co się dzieje z człowiekiem po śmierci?



Gdzie przebywają osoby po śmierci i czy są one szczęśliwe?

Bezpośrednie doświadczenie śmierci bliskiej osoby:

 Nie należy chronić dzieci przed zetknięciem się ze śmiercią, tzn.
izolować od chorych rodziców, rodzeństwa, dziadków, nie dopuszczać
do ceremonii pogrzebowych,
 Unikając rozmów związanych z umieraniem pozostawiamy dzieci
samym sobie i ich fantazjom i lękom które wyrastają z braku wiedzy i z
którymi najczęściej nie są w stanie sobie same poradzić,
 Otwarta komunikacja to podstawa, dzięki niej dziecko ma możliwość
odreagować stresy, rozładować napięcia i wyrazić swoje obawy
związane ze śmiercią,
 Osoby które doznały utraty osoby znaczącej, zazwyczaj mają
silniejszą niż kiedykolwiek potrzebę kontaktu z bliskimi, należy im
zapewnić jej zaspokojenie,
  Nie ukrywamy własnych emocji.

Techniki, które można wykorzystać podczas pracy z dzieckiem:

Formy wyrażania tego, co może robić osoba po śmierci, czego tutaj nie
robiła wyobrażenia o niebie itp.:
 Rysunek,
 Rozmowa,
 Drama,
 Pisanie listu w formie przeproszenia, podziękowania lub pożegnania z
osobą zmarłą (palenie listów, czyli wysylanie ich drogą „dymną”),
 Odwiedzanie cmentarza,
 Wspomnienia – oglądanie filmów, zdjęć, pamiątek po zmarłym,
kroniki,
 Modlitwa, zapalenie świecy, minuta ciszy, niesłuchanie muzyki przed
zajęciami,
 Uczestniczenie w pogrzebie – daje poczucie przynależności, ważności,
zmniejsza osamotnienie i odizolowanie od tego, co się dzieje,
 Drzewko „życia” – sadzenie drzewka lub kwiatu, który pozwala nam
pamiętać o osobie zmarłej

Osoby zajmujące się tematem
TANATOLOGIĄ/TANATOPSYCHOLOGIĄ/ TANATOPEDAGOGIKĄ:

 Ks. J. Makselon
 M. Herbert
 Dodziuk
 R. Gilbert
 W. Orkisz, M. Zawadzka
 M. Górecki