Tanatopedagogika 

– pedagogika śmierci.

Pedagogika tanatologiczna

 (Thanatos – w mitologii gr. 

uosobienie śmierci; w psych. – popęd śmierci – psychoanaliza 
Freuda) jest poddyscypliną pedagogiki, która wywodzi się z ruchu 
hospicyjnego i wolontaryjnego. 

Zajmuje się edukacją w aspekcie cierpienia, choroby i umierania. 

 

 

Przyczyny rozwoju:

  Umieranie budzi lęk. 
  Coraz częściej osoby zbliżające się do kresu życia są izolowane 
(umieszczane w hospicjach etc.). 
  Brak przygotowania do konfrontacji z problemem śmierci. Jesteśmy 
wobec niej bezradni i bezbronni.
  Człowiek nie jest zdolny do racjonalnej reflekcji nad śmiercią.

 

 

Tanatopedagogika  podejmuje  wyzwanie  jakim  jest 

poprawa  jakości 

życia chorych i umierających, a także przygotowywanie ich i ich 
bliskich

  do  współuczestniczenia  w  cierpieniu.  Nauczanie  w  tym 

zakresie  powinno  zacząć  się  od  osób  dorosłych,  którzy  lękając  się 
nieuniknionego,  koniecznego  i  naturalnego  zakończenia  ich  życia  nie 
chcą podejmować tego tematu w rozmowach. 

 

 

Jak rozmawiać o śmierci?

Aby zniwelować choć w małym stopniu szok po stracie bliskiej 
osoby lub w perspektywie swojej własnej śmierci, dobrze jest 

wykształcić  jakieś pojęcia i wyobrażenia

 na ten temat zanim 

osoba zostanie dotknięta tym problemem. Oczywiście żadne 
praktyki nie uchronią nas przed cierpieniem związanym ze stratą, 
jednak mogą przyczynić się do jego złagodzenia i pomogą  ją 
zaakceptować.

 

 

Edukacja rozumiana w kontekście śmierci to przede 
wszystkim:

  Kształtowanie pojęcia śmierci.
  Rozwijanie umiejętności i radzenie sobie w związanych z nią 
sytuacjach trudnych.

Edukacja podejmująca tematykę śmierci może być podejmowana w 
rozmowach z uczniami w takich momentach i sytuacjach jak:
  Zanim uczeń bezpośrednio zetknie się ze śmiercią.
  Bezpośrednie doświadczenie śmierci bliskiej osoby.
  Uczeń którego bezpośrednio dotyczy problem śmierci – osoby 
nieuleczalnie chore.

 

 

Wskazówki do pracy z dzieckiem którego dotyczy problem śmierci

 

Zanim uczeń bezpośrednio zetknie się ze śmiercią
Stwarzanie okazji do rozmów o tematyce związanej ze śmiercią. 
Wspólne odpowiadanie na pytania:

  

Co to jest śmierć?

  

Co się dzieje z człowiekiem po śmierci?

  

Gdzie przebywają osoby po śmierci i czy są one szczęśliwe?

 

 

Bezpośrednie doświadczenie śmierci bliskiej osoby:

  Nie należy chronić dzieci przed zetknięciem się ze śmiercią, tzn. 
izolować od chorych rodziców, rodzeństwa, dziadków, nie dopuszczać 
do ceremonii pogrzebowych, 
  Unikając rozmów związanych z umieraniem pozostawiamy dzieci 
samym sobie i ich fantazjom i lękom które wyrastają z braku wiedzy i z 
którymi najczęściej nie są w stanie sobie same poradzić,
  Otwarta komunikacja to podstawa, dzięki niej dziecko ma możliwość 
odreagować stresy, rozładować napięcia i wyrazić swoje obawy 
związane ze śmiercią,
  Osoby które doznały utraty osoby znaczącej, zazwyczaj mają 
silniejszą niż kiedykolwiek potrzebę kontaktu z bliskimi, należy im 
zapewnić jej zaspokojenie,
  Nie ukrywamy własnych emocji.

 

 

Techniki, które można wykorzystać podczas pracy z dzieckiem:

Formy wyrażania tego, co może robić osoba po śmierci, czego tutaj nie 
robiła wyobrażenia o niebie itp.:
  Rysunek,
  Rozmowa,
  Drama,
  Pisanie listu w formie przeproszenia, podziękowania lub pożegnania z 
osobą zmarłą (palenie listów, czyli wysylanie ich drogą „dymną”),
  Odwiedzanie cmentarza,
  Wspomnienia – oglądanie filmów, zdjęć, pamiątek po zmarłym, 
kroniki,
  Modlitwa, zapalenie świecy, minuta ciszy, niesłuchanie muzyki przed 
zajęciami,
  Uczestniczenie w pogrzebie – daje poczucie przynależności, ważności, 
zmniejsza osamotnienie i odizolowanie od tego, co się dzieje,
  Drzewko „życia” – sadzenie drzewka lub kwiatu, który pozwala nam 
pamiętać o osobie zmarłej

 

 

Osoby zajmujące się tematem 
TANATOLOGIĄ/TANATOPSYCHOLOGIĄ/ TANATOPEDAGOGIKĄ:

  Ks. J. Makselon
  M. Herbert
  Dodziuk
  R. Gilbert
  W. Orkisz, M. Zawadzka
  M. Górecki