Otoczenie organizacji

 

 

Co to jest otoczenie 

organizacji?

• Otoczenie – wszystkie elementy znajdujące się poza 

organizacją, mające związek z jej funkcjonowaniem, w tym 
elementy o bezpośrednim i pośrednim oddziaływaniu

.

 

• Otoczenie – zbiór elementów nie wchodzących skład 

organizacji, a równocześnie pozostających w jakichś 
relacjach w stosunku do niej. 

• Otoczenie organizacji to to co znajduje się na zewnątrz niej, 

poza jej granicami i oddziałuje na nią

 

 

Podział otoczenie 

organizacji:

1. Środowisko wewnętrzne – warunki 

panujące i siły wewnątrz organizacji

2. Otoczenie zewnętrzne – wszystko 

poza granicami organizacji co może 
na nią oddziaływać
- otoczenie zadaniowe (bliższe, 
mikro)
- otoczenie ogólne (dalsze, makro)

 

 

Model otoczenia organizacji

 

 

Otoczenie dalsze:

• Otoczenie ekonomiczne - ogólna 

kondycja systemu gospodarczego, 
w którym działa organizacja.

•  Otoczenie technologiczne - dostępne 

metody organizacji zasobów i 
wytwarzania produktów oraz rozwój 
nauki i techniki z tym związany 

 

 

• Otoczenie społeczno-kulturowe - 

Zwyczaje, nawyki, normy kulturowe i 
społeczne, wyznawane wartości, język, 
demograficzne cechy społeczeństwa, 
zróżnicowanie etniczne, itp.

• Otoczenie prawno-polityczne - 

Państwowa regulacja działalności 
organizacji i ogólne stosunki między 
gospodarką a państwem 

 

 

• Otoczenie międzynarodowe - rynki i 

organizacje zagraniczne, 
oddziałujące na podmioty krajowe, 
regulacje prawa międzynarodowego i 
umowy z zagranicą.

 

 

Otoczenie bliższe:

• Konkurenci - to inne organizacje, które 

konkurują z nią o zasoby i rynki zbytu, 
próbując przedstawić lepszą ofertę  

• Klienci - nabywają produkty oferowane 

przez organizację.

• Dostawcy - To organizacje, które 

dostarczają zasoby innym 
organizacjom.

 

 

• Regulatorzy - to jednostki, które 

mogą kontrolować, regulować lub w 
inny sposób oddziaływać na politykę i 
praktyki organizacji. 

• Sojusznicy strategiczni - to 

organizacje współpracujące ze sobą 
w ramach jakiegoś przedsięwzięcia 

 

 

Podmioty otoczenia 

wewnętrznego:

• Właściciele - to wszystkie podmioty, 

które uczestniczą we własności daną 
organizacją 

• Zarząd - nadzoruje zarządzanie 

organizacją, reprezentuje ją w 
kontaktach zewnętrznych 

• Pracownicy - osoby zatrudnione w 

danej organizacji 

 

 

Elementy otoczenia 

wewnętrznego:

• Środowisko fizyczne - budynki, 

wyposażenie, maszyny i urządzenia – 
warunki fizyczne pracy

• Kultura organizacyjna - zestaw 

wartości, norm, zachowań, 
zwyczajów, postaw, symboli 
podzielanych w danej organizacji 

 

 

Model interesariuszy w 

otoczeniu organizacji:

 

 

Otoczenie pośredniego 

oddziaływania:

 

 

Otoczenie bezpośredniego 

oddziaływania

Interesariusze zewnętrzni:
 - konkurenci
 - klienci
 - dostawcy
 - regulatorzy
 - związki zawodowe
 - sojusznicy strategiczni
 - instytucje finansowe

Interesariusze

 

wewnętrzni:

 - pracownicy
 - udziałowcy 
 - zarząd

 

 

Charakterystyki otoczenia:

• Stopień zmienności - 

zakres, w jakim 
otoczenie jest 
względnie stabilne lub 
względnie 
dynamiczne.

• Stopień złożoności - 

zakres, w jakim 
otoczenie jest 
względnie proste lub 
względnie złożone.

 

 

 

Zmienność otoczenia:

UMIARKOWANA 

NIEPEWNOŚĆ

zł

oż

on

e 

   

   

   

   

   

   

   

   

  p

ro

st

e

st

op

ie

ń 

je

dn

or

od

no

śc

i

stopień zmienności

stabilne                                          dynamiczne

MAŁA 

NIEPEWNOŚĆ

DUŻA

NIEPEWNOŚĆ

UMIARKOWANA 

NIEPEWNOŚĆ

 

 

Zmienność otoczenia:

- niski stopień niepewności - otoczenie proste i 
stabilne 
- umiarkowana niepewność - otoczenie proste i 
dynamiczne lub złożone, ale stabilne
- wysoki stopień niepewności – otoczenie 
dynamiczne i złożone

 

Typy otoczenia:

- Stabilne – niska niepewność
- Zmienne – umiarkowana niepewność
- Burzliwe – duża niepewność

 

 

Dla organizacji gospodarczych najważniejszym 
składnikiem otoczenia jest rynek. Na rynku 
przedsiębiorstwo występuje jako oferent swoich 
wyrobów i jako nabywca wyrobów oferowanych 
przez innych. Penetracja rynkowego otoczenia jest 
jedną z podstawowych funkcji we współczesnym 
zarządzaniu; jest ogromnie ważne w przypadku 
tych organizacji których otoczenie jest zmienne lub 
burzliwe. Organizacje zbudowane na bardziej 
stabilnym gruncie są zarządzane w sposób 
mechanistyczny, a te zbudowane na bardziej 
zmiennym lub burzliwym gruncie są zarządzane w 
sposób adaptacyjno-organiczny.

 

 

Model mechanistyczny:

• Hierarchiczna struktura kierowania, władzy i 

komunikowania się,

• Wysoka specjalizacja funkcji i zadań wewnątrz organizacji
• Szczegółowe określenie kompetencji i odpowiedzialności dla 

każdego stanowiska pracy

• Przewaga komunikowania się pionowego nad poziomym
• Istnienie szczegółowych instrukcji i zarządzeń
• Powiązania autorytetu poszczególnych uczestników 

organizacji z zajmowaną przez każdego z nich pozycją w 
hierarchii służbowej

 

 

Model adaptacyjno-

organiczny:

• Słabo sformalizowaną, elastyczną i zmieniającą się wraz ze 

zmiennością realizowanych zadań strukturą organizacyjną

• Ogólnym określeniem zakresów funkcji, zadań i kompetencji 

poszczególnych pracowników

• Ścisłą współpracą i bezpośrednim komunikowaniem się 

pracowników bez pośrednictwa kanałów służbowo-
hierarchicznych,

• Zanikaniem władzy na rzecz współpracy i doradztwa
• Znaczną samodzielnością poszczególnych działów 

organizacji i często nawet ich poszczególnych uczestników

• Powiązaniem społecznego prestiżu ludzi w organizacji z 

posiadaną przez nich wiedzą, doświadczeniem i 
umiejętnościami

 

 

Otoczenie współczesnych 

organizacji staje się coraz 

bardziej:

• Rozległe (globalizuje się rynek, wymiana informacji, skutki 

lokalnych kataklizmów i konfliktów)

• Zróżnicowane (nowe, wyspecjalizowane organizacje; wąskie 

i specyficzne nisze rynkowe; grupy klientów o specjalnych, 
wyrafinowanych potrzebach)

• Niestabilne (coraz krótszy okres życia produktów, coraz 

silniejsza konkurencja, rewolucje tchnologiczne, przełomy 
polityczne, aktywna i zmienna ingerencja państwa)

• Kompleksowe (coraz większa współzależność procesów i 

zjawisk)

 

 

Dopiero spojrzenie na organizacje przez pryzmat 
otoczenia, w jakim funkcjonują, wyjaśnia, 
dlaczego tak „obudowują się” sztabami 
specjalistów, ekspertów, analityków i doradców, 
dlaczego ich struktury stają się tak mało czytelne 
i płynne, dlaczego poświęcają coraz więcej 
pieniędzy na marketing i szkolenie personelu, 
dlaczego ich szefowie z administratorów 
zmieniają się w biznesmenów, bardziej 
zwróconych na zewnątrz niż do wnętrza 
organizacji. 

 

 

KONIEC