System operacyjny cz.1
System operacyjny cz.1
System
operacyjny
System
operacyjny
Definicja (wg A. S. i P. B. G.):
System operacyjny jest
programem, który działa jako
pośrednik pomiędzy użytkownikiem
komputera a sprzętem
komputerowym. Zadaniem
systemu operacyjnego jest
tworzenie środowiska w którym
użytkownik może wykonywać
programy.
Pytanie: Czy komputer mógłby się obyć bez systemu
operacyjnego?
Odpowiedź: Tak, ale...
Program użytkowy musiałby zawierać wszelkie
procedury obsługi pamięci, urządzeń wejścia i
wyjścia, dysków itd.
Program musiałby sprawdzać czy urządzenia są
gotowe, czy nie są aktualnie wykorzystywane przez
inne programy,
Program musiałby znać np. organizację danych na
dysku, protokół komunikacji sieciowej itd
Po przeniesieniu na inny, nawet bardzo
podobny komputer, trzeba by w programie
zmienić większość procedur obsługi sprzętu
Istniałyby ogromne problemy ze standaryzacją
i kompatybilnością
Przykład takiego oprogramowania
użytkowego to na przykład tzw.
firmware sprzętu elektronicznego
zawierającego procesory.
Najbardziej popularne systemy
operacyjne:
Microsoft Windows
DOS
Linux
Unix
MacOs
FreeBSD
BeOS
OS/2
1 Windows XP
42.7%
2 Windows 98
35.3%
3 Windows 2000
10.7%
4 Windows ME
6.2%
5 Windows NT
1.9%
6 Windows 95
1.8%
7
1.0%
8
0.2%
9
0.2%
Statystyka Polska 2004
Statystyka 2009 - Polska
1. Windows XP – 88,9% (+0,1%)
2. Windows Vista – 7,7%
3. Windows 98 – 1,2%
4. Windows 2000 – 1,0% (-0,1%)
5. Linux – 0,4%
6. MacOS X – 0,3%
7. Windows ME – 0,2%
Systemy operacyjne
Systemy do użytku domowego (łatwość
obsługi, niski poziom zabezpieczeń, małe
wymagania sprzętowe)
Systemy do użytku biurowego (lepsze
zabezpieczenia, ułatwienia w pracy w sieci,
większe wymagania sprzętowe)
Systemy operacyjne serwerów (bardzo
wysoka stabilność i niezawodność,
trudniejsza obsługa, bardzo duże wymagania
sprzętowe)
Tryby pracy systemów
operacyjnych
Tryb tekstowy - bardzo stabilny,
obsługa mało wygodna (DOS),
Tryb graficzny – czasami mało
stabilny, obsługa bardzo wygodna
(Windows)
Historia MS-WINDOWS
06 1985
Microsoft Windows 1.0
(egzemplarze testowe).
11 1987
Windows 2.03
(DOS 3.0, min. 512 kB RAM)
05 1990
Windows 3.0
(DOS 3.1, min 640+256 kB RAM)
04 1992
Windows 3.1
(DOS 5.0, min 640 +2048 kB RAM)
11 1993
Windows for Workgroups 3.11
04 1994
Windows NT 3.1
08 1995
Windows 95
1997
Windows NT 4.0
06 1998
Windows 98
02 2000
Windows 2000
09 2000
Windows ME
10 2001
Windows XP
(300 MHz, 128 MB RAM, 1,5 GB na HDD)
05 2003
Windows 2003 server
01 2007
Windows Vista
Systemy operacyjne
Microsoft
Systemy
do użytku domowego
Systemy
do użytku biurowego
Windows 3,1
Windows NT
Windows 3.11 for Workgroup
Windows 95 (OSR1 i OSR2)
Windows NT 3,51
Windows NT 4,0
Windows 98 (SE)
Systemy operacyjne
Microsoft
Systemy
do użytku domowego
Systemy
do użytku biurowego
Windows Me
Windows NT 4,0
Windows 2000
Windows XP
Home Edition
Windows XP
Professional Edition
Windows 2000
Server
Windows Vista
Wersje uproszczone:
Interface – Windows Vista Basic
Brak możliwości edycji nagrywania
materiałów DVD, współpracy z
urządzeniami mobilnymi
Wersje pełne:
Interface – Windows Aero
Windows Media Center
Windows Vista - Wersje
Wersje domowe
Home Basic
Home Premium
Wersje biurowe – Windows Aero, brak
multimediów
Business (obsługa Fax i Scan, praca w
domenie)
Enterprise (szyfrowanie, Virtual PC Express,
aplikacje UNIX
Windows Vista - wersje
Vista Ultimate – wszystko
Vista Starter – kraje 3 świata
Budowa systemu komputerowego
Jednostka
centralna Sterownik
dysku
Sterownik
pamięci
operacyjnej
Sterownik
drukarki
Sterownik
sieci
Pamięć
operacyjna
Szyna systemowa
(magistrala danych)
Przerwania
Przerwanie jest sygnałem pochodzącym
od sprzętu lub oprogramowania i
sygnalizuje wystąpienie zdarzenia
Sygnały przerwań od sprzętu wysyłane są
do procesora najczęściej za
pośrednictwem szyny systemowej
Oprogramowanie może spowodować
przerwanie poprzez wykonanie
wywołania systemowego
Zdarzenia powodujące przerwanie:
Zakończenie operacji wejścia-wyjścia
Dzielenie przez zero,
Niedozwolony dostęp do pamięci,
Zapotrzebowanie na usługę systemu,
itd., itp..
Każdemu przerwaniu odpowiada
procedura obsługi.
Proces
Proces jest programem, który jest
aktualnie wykonywany.
Jest to jednostka pracy w systemie.
System składa się ze zbioru
procesów, z których część to
procesy systemu operacyjnego, a
pozostałe są procesami
użytkowymi.
Zarządzanie procesami przez
OS
Tworzenie i usuwanie procesów
użytkowych i systemowych,
wstrzymywanie i wznawianie
procesów,
dostarczanie mechanizmów
synchronizacji procesów,
dostarczanie mechanizmów
komunikacji procesów,
dostarczanie mechanizmów obsługi
zakleszczeń.
Menadżer zadań
Menedżer zadań udostępnia
informacje o programach i procesach
uruchomionych na komputerze.
Wyświetla także najczęściej używane
miary wydajności procesów.
Menedżer zadań może być używany
do monitorowania kluczowych
wskaźników wydajności komputera.
Można zapoznać się ze stanem
uruchomionych programów i
zakończyć te programy, które
przestały odpowiadać.
Można także szacować aktywność
uruchomionych procesów przy
użyciu piętnastu parametrów oraz
oglądać wykresy i dane dotyczące
użycia procesora CPU
i pamięci.
Zarządzanie pamięcią przez
OS
Ewidencja aktualnie zajętych
obszarów pamięci, informacja o
użytkownikach danych obszarów,
decydowanie o tym, które procesy
mają być załadowane do
zwolnionych obszarów pamięci,
przydzielanie i zwalnianie obszarów
pamięci stosownie do potrzeb.
Zarządzanie plikami przez
OS
Tworzenie i usuwanie plików,
tworzenie i usuwanie katalogów,
dostarczanie elementarnych
informacji do manipulowania
plikami i katalogami,
odwzorowanie plików na obszary
pamięci pomocniczej,
składowanie plików na trwałych
nośnikach pamięci.
Inne funkcje systemu operacyjnego
Zarządzanie systemem wejścia-
wyjścia (buforowanie, pamięć,
spooling, interfejs, moduły sterujące),
zarządzanie pamięcią pomocniczą
(dyskową),
praca sieciowa,
system ochrony,
system interpretacji poleceń
(powłoka).
Usługi systemu operacyjnego
Wykonanie programu,
operacje wejścia-wyjścia,
manipulowanie systemem plików,
komunikacja między procesami,
wykrywanie błędów.
przydzielanie zasobów,
rozliczanie
ochrona