PODSTAWY ANATOMII I FIZJOLOGII CZŁOWIEKA

PODSTAWY ANATOMII I

FIZJOLOGII CZŁOWIEKA

• Katedra i Zakład Anatomii

Prawidłowej AM w Poznaniu

• Kierownik Katedry:

prof. dr hab. Małgorzata Bruska

• Osoba prowadząca:

dr n. med. Agnieszka Przystańska

WYKŁADY I ĆWICZENIA

WYKŁADY
Piątki godz.

15.00-15.45

(

6.10, 13.10, 20.10, 27.10,

3.11,17.11, 24.11, 1.12, 8.12, 15.12

)

ĆWICZENIA
Piątki godz.

15.45-17.15

OSIE CIAŁA

• OŚ PIONOWA(PODŁUŻNA) – prostopadła do

powierzchni ziemi, łączy szczyt głowy z
ostatnim kręgiem guzicznym (oś główna)

• OŚ STRZAŁKOWA – od przodu do tyłu,

prostopadła do osi pionowej i poprzecznej

• OŚ POPRZECZNA LUB POZIOMA – łączy

dwa jednakowo położone punkty po prawej
i lewej stronie ciała. Prostopadła do obu
poprzednich.

• Pozycja anatomiczna w

anatomii

jest to

położenie ciała człowieka według określonego

wzoru. W oparciu o pozycję anatomiczną powstały

miana położenia i kierunku, płaszczyzny i osie ciała

ludzkiego. Położenie ciała w pozycji anatomicznej:

• postawa stojąca, wyprostowana

• kończyny górne zwisające swobodnie po obu

stronach tułowia

• powierzchnie dłoni zwrócone są do przodu

• głowa i oczy zwrócone do przodu

• pięty złączone

• śródstopie wraz z palcami odwiedzione nieco na

zewnątrz

PŁASZCZYZNY CIAŁA

• pionowe - (na przecięciu płaszczyzny

czołowej i strzałkowej)

• poprzeczne (poziome) - (na

przecięciu płaszczyzny czołowej i
poprzecznej)

• strzałkowe - (na przecięciu

płaszczyzny pionowej i poprzecznej)

HOLOTOPIA

• Jest to położenie narządu w stosunku

do głównych płaszczyzn ciała, np..

• położenie przyśrodkowe lub boczne

(pł. pośrodkowa)

• przedni(brzuszny), tylny (grzbietowy),

powierzchowny, głęboki (pł. czołowa)

• górny, dolny, bliższy, dalszy (pł.

pozioma)

UKŁADY NARZĄDÓW

Ukł. Szkieletowy

Ukł. Stawowy

Ukł. Mięśniowy

Ukł. Trawienny

Ukł. Oddechowy

Ukł. Moczowy

Ukł. Płciowe

Ukł. Dokrewny

Ukł. Sercowo-naczyniowy

10. Ukł. Chłonny
11. Ukł. Nerwowy
12. Narządy zmysłów
13. Powłoka wspólna

Układ szkieletowy

Budowa:
• Chrząstka
• Kości
• Szpik kostny
• okostna

Funkcja
• Podporowa (rusztowanie

dla części miękkich,

przyczepy mięśni)

• Ochronna (mózgowie,

serce, płuca itp..)

• Bierny układ ruchu
• Rezerwuar związków

mineralnych (wapń, fosfor)

• Hemopoeza (wytwarzanie

elementów morfotycznych

krwi)

• Rezerwuar energii (komórki

tłuszczowe)

Budowa kości

• Grubowłóknista

(splotowata) wystepuje

głównie w okresie rozwoju,

a u dorosłych w miejscach

przyczepów ścięgien,

szwach, wyrostkach

zębodołowych)

•

Drobnowłóknista

(blaszkowata) – kość

dojrzała, zbudowana z

blaszek kostnych

1. Kość zbita (zbudowana z

osteonów. W centrum

osteonu znajduje się kanał

zawierajacy naczynia i

nerwy, wystepuje w

kościach długich i

blaszkach kości płaskich)

2. Kość gąbczasta

(zbudowana z blaszek

tworzących siec

rozgałęzionych beleczek,

między którymi znajduje

się szpik czerwony;

wystepuje w nasadach

kości długich, oraz stanowi

śródkoście kości płaskich)

Okostna i śródkostna

• Okostna-bogato unaczyniona i

unerwiona błona włóknista
pokrywająca zewnętrzną
powierzchnie kości

• Śródkostna – błona wyścielająca

beleczki kości gąbczastej, kanały
osteonów oraz jamy szpikowe

Szpik kostny

• Znajduje się w jamach szpikowych

trzonów kości długich, w jamkach
istoty gąbczastej oraz w kościach
płaskich

• Stanowi 5% masy ciała
• Szpik czerwony- u dzieci, u dorosłych

głównie w kościach płaskich

• Szpik żółty – u dorosłych

Rodzaje kości

• Kości długie (np.kość ramienna, udowa)
• Kości krótkie (np. kości nadgarstka)
• Kości płaskie (np. kości sklepienia

czaski, łopatka)

• Kości różnokształtne (np. szczęka, kręgi)
• Kości pneumatyczne (np.szczęka, kość

sitowa)

• Kości trzeszczkowate (rzepka)

SZKIELET CZŁOWEKA

• SZKIELET OSIOWY:
1.

Kości czaszki (28)

Kości kręgosłupa

Kości klatki piersiowej

(żebra i mostek)

• SZKIELET KOŃCZYN
1.

Kości obręczy

kończyny górnej

Kości kończyny górnej

wolnej

Kości obręczy

kończyny dolnej

Kości kończyny dolnej

wolnej

Połączenia ścisłe

• Więzozrosty (szwy, wklinowanie,

błona międzykostna)

• Chrząstkozrosty (szkliste, włókniste

=spojenia)

• Kościozrosty (skostniałe

chrząstkozrosty szkliste lub szwy)

Rodzaje stawów

• Stawy jednoosiowe
1. Staw zawiasowy np. staw łokciowy,

ruchy zginania i prostowania

2. Staw obrotowy np. stawy

promieniowo-łokciowe, ruchy
nawracania i odwracania

3. Staw śrubowy np. Staw szczytowo-

obrotowy, odmiana stawu obrotowego

Rodzaje stawów- cd.

• Stawy dwuosiowe
1.

Staw elipsoidalny albo kłykciowy np. staw
promieniowo-nadgarstkowy, ruchy
zginania i prostowania; przywodzenia i
odwodzenia oraz kombinacja tych
ruchów, czyli obwodzenie.

Staw siodełkowy np. staw nadgarstkowo-
śródręczny kciuka, ruchy przywodzenia,
odwodzenia, przeciwstawiania i
odprowadzania.

Rodzaje stawów-cd.

• Stawy wieloosiowe (we wszystkich typach

wystepują ruchy w wielu kierunkach;
zginanie, prostowanie, przywodzenie,
odwodzenie, ruchy obrotowe, obwodzenie)

1. Staw kulisty wolny np. staw ramienny
2. Staw kulisty panewkowy np. staw biodrowy
3. Staw nieregularny (zwykle wystepuje w nim

krążek stawowy), np. staw mostkowo-
obojczykowy

Klasyfikacja stawów

• Staw prosty – gdy utworzony jest przez

dwie kości, np. staw ramienny

• Staw złożony – gdy utworzony przez

więcej kości np. staw promieniowo-
nadgarstkowy

• Stawy sprzężone – gdy ruchom w

jednym stawie towarzyszą ruchy w
innym stawie np. stawy skroniowo-
żuchwowe

Document Outline