dr Jolanta Gadawska

Sprawozdawczość finansowa

i podstawowe  definicje

W skład sprawozdania finansowego wchodzi:

Jednostki, których sprawozdania podlegają obowiązkowi 

badania i  ogłaszania sporządzają również:

Sprawozdanie z działalności sporządzają spółki kapitałowe, 

ubezpieczyciele, spółdzielnie i przedsiębiorstwa 

państwowe.

Bilans jest zestawieniem 
majątku i źródeł pochodzenia 
tego majątku

Aktywa

Pasywa



Aktywa trwałe

Wartości niematerialne i 

prawne

Rzeczowe aktywa trwałe
Inwestycje długoterminowe
Należności długoterminowe



Aktywa obrotowe

Zapasy (materiały, towary, 

wyroby g.)

Należności krótkoterminowe
Inwestycje krótkoterminowe
- aktywa finansowe i środki 

pieniężne



Kapitały własne

Kapitał podstawowy
Kapitał uzupełniający
Wynik finansowy
Wpłaty na poczet kapitału



Zobowiązania i rezerwy

Rezerwy
Zobowiązania długoterminowe 

(kredyty, pożyczki udzielone)

Zobowiązania krótkoterminowe

Suma Aktywów = Suma Pasywów

Rachunek zysków i strat 

(sporządzany w wariancie porównawczym lub 

kalkulacyjnym)

Zestawienie przychodów i kosztów, zysków i strat 

nadzwyczajnych oraz wyników.

Przychody ze sprzedaży (wyrobów, towarów, materiałów) - 
Koszty działalności operacyjnej (zużycie materiałów, 
wynagrodzenia)

Dane uzupełniające do sprawozdania 

finansowe

Wprowadzenie do 

sprawozdania finansowego

Dodatkowe informacje i 

objaśnienia

Informacje o spółce, 

siedzibie i przedmiocie 

działalności.

Opis przyjętych zasad 

(polityki) rachunkowości 

w tym metod wyceny i 

sporządzania 

sprawozdania 

finansowego, przyczyny 

zmian w stosunku do 

roku poprzedniego.

Zawiera korekty wartości 

majątku i przyczyny  tych 

korekt (umorzenie, trwała 

utrata wartości, aktualizacja 

majątku), informacje o 

tworzonych rezerwach oraz 

inne objaśnienia do pozycji 

bilansowych, rachunku 

zysków i strat, zestawienia 

zmian w kapitale i rachunku 

przepływów pieniężnych.

Proponowany  podział zysku.

Sprawozdanie z przepływu środków 

pieniężnych 

wpływy i wypływy środków pieniężnych

(metoda pośrednia lub bezpośrednia)



Działalność operacyjna 

(wpływy i wypływy- 

rozchody środków z działalności podstawowej);



Działalność inwestycyjna 

 

(dotyczy wpływów i 

wypływów związanych z zakupem i sprzedażą środków 

trwałych, wartości niematerialnych, inwestycji ; korzyści i 

strat, które są ponoszone w związku z ich posiadaniem);



Działalność finansowa 

(dotyczy wpływów i 

odpływów środków związanych z kapitałem własnym i 

obcym – zaciąganie i spłata pożyczek, emisja akcji);

Wynikiem są przepływy pieniężne netto  - łączna zmiana 

środków pieniężnych ze wszystkich rodzajów działalności . 

Porównując  tę wartość ze stanem początkowym środków  

uzyskujemy stan końcowy prezentowany również w bilansie.

Powiązania sprawozdań finansowych

Zysk lub strata netto wykazywana jest w bilansie 
 w kapitałach własnych jako źródło finansowania. 
Stan środków pieniężnych jest elementem 
wspólnym  bilansu  rachunku przepływu środków 
pieniężnych. Działalność operacyjna, 
inwestycyjna i finansowa ma swoje odbicie w 
bilansie.

Zasady obowiązujące w 

sprawozdaniach

Zasada memoriału

Zasada kasowa

Bilans

Rachunek 

zysków i strat

Rachunek 

przepływów 

środków 

pieniężnych

Zasada memoriału nakazuje uwzględnić wszystkie koszty i przychody 
bez względu na termin ich zapłaty. Zasada kasowa nakazuje 
uwzględnić przychody i koszty, które są realnym wpływem bądź 
rozchodem środków pieniężnych.
Bilans jest sporządzony metodą netto a więc uwzględnia wszystkie 
zmniejszenia majątku związane z jego zużyciem lub inną utratą ich 
wartości , co jest również zgodne z zasadą ostrożnej wyceny.

Zasady rachunkowości 

istotne przy sporządzaniu sprawozdań

Prawdziwego i 
wiernego 
obrazu
Istotności
Ciągłości 
Kontynuacji

Memoriału
Współmiernoś
ci

Ostrożnej 
wyceny 



Rzetelnie i jasno przedstawić sytuację 
majątkową, finansową i wynik finansowy.



Wykazać wszystkie istotne pozycje .



Przyjęte zasady stosować w sposób ciągły.



Jednostka będzie kontynuowała działalność w nie 
zmienionym zakresie.



j. w.



Do aktywów i pasywów danego okresu 
sprawozdawczego zaliczane będą koszty i 
przychody dotyczące przyszłych okresów oraz 
koszty, które jeszcze nie zostały poniesione.



Uwzględnić w sprawozdaniu wszystkie 
zmniejszenia wartości a także rezerwy na znane 
ryzyko, grożące straty, wyłącznie niewątpliwe 
pozostałe przychody oper. i wszystkie poniesione 
pozostałe koszty operacyjne.

Wybrane definicje

Aktywa (środki gospodarcze) są to kontrolowane 

przez jednostkę gospodarczą zasoby majątkowe o 
wiarygodnie określonej wartości, powstałe w 
wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w 
przyszłości wpływ do jednostki korzyści 
ekonomicznych. Środki gospodarcze klasyfikuje się 
według możliwości ich spieniężenia, upłynnienia 
("zasada wzrastającej płynności"). 

Przyszłe korzyści to potencjał, który przyczynia 

się wpływu środków pieniężnych lub ekwiwalentów 
do jednostki

Wybrane definicje

Pasywa są to źródła finansowania majątku. Jest to 

kategoria księgowa. Pasywa dzielone są na kapitały 
własny i zobowiązania.

Zobowiązania wynikają ze zobowiązania, które ciąży 

na jednostce. Wykonanie tego obowiązku będzie 
skutkowało oddaniem zasobów, które zawierają 
korzyści ekonomiczne.

Kapitał własny (aktywa netto) wynika z różnicy 

między aktywami a zobowiązaniami.

Koncepcje kapitału:
 a) finansowa – są to zainwestowane pieniądze lub 

zainwestowana siła nabywcza,

b) rzeczowa – są to możliwości operacyjne jednostki 

(zdolności produkcyjne).

Wybrane definicje

Przychody oznaczają zwiększenie korzyści 

ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego w formie 
uzyskania lub ulepszenia aktywów albo zmniejszenia 
zobowiązań, powodujące wzrost kapitału własnego, z 
wyjątkiem wkładów wnoszonych przez 
udziałowców/akcjonariuszy.

Koszty oznaczają zmniejszenie korzyści ekonomicznych w 

trakcie okresu obrotowego w formie rozchodu lub spadku 
wartości aktywów albo powstania zobowiązań, 
powodujące zmniejszenie kapitału własnego, z wyjątkiem 
podziału kapitału na rzecz właścicieli.

Przychody i zyski nadzwyczajne – koszty i straty nadzwyczajne = 

wynik

Wynik finansowy może być stratą lub zyskiem.

Wybrane definicje

Przepływy pieniężne – przepływy środków pieniężnych – są 

wpływami i wypływami środków pieniężnych oraz 
ekwiwalentów środków pieniężnych.

Środki pieniężne składają się z gotówki w kasie, depozytów 

płatnych na żądanie.

Ekwiwalenty środków pieniężnych są to krótkoterminowe 

inwestycje o dużej płynności, łatwe wymienialne na 
określone kwoty środków pieniężnych oraz narażone na 
nieznaczne ryzyko zmiany wartości (np. czeki obce i weksle 
obce termin wykupu do 3 miesięcy).

Wpływ  środków oznacza faktyczne zwiększenie aktywów.
Wypływ czyli wydatek oznacza faktyczne zmniejszenie 

aktywów

Wpływy – wypływy (wydatki) = przepływy środków pieniężnych

Pojęcie przychodu ≠ pojęcie wpływu, pojęcie kosztu ≠ pojęcia 

wydatku