METODY 

STOSOWANE W

 EPIDEMIOLOGII

Katarzyna Mitręga

Katarzyna Orszulik 

Aleksandra Kusińska

Magdalena Pałka

Gr. 3b

 

 

SANOMETRIA 

pomiary zdrowia, które są prowadzone  w różnych 
krajach od około 1930r.

przyczyniły się do gromadzenia i porządkowania 
metod pomiarowych 

Cele badań epidemiologicznych jasne i 

jednoznaczne zdefiniowanie:

1)  przypadków,  objawów, oznak, innych cech 

określających osobę jako chorą

2)  osoby narażonej

                                     

 

 

 

Podział badań 
epidemiologicznych:

 

1) badania  obserwacyjne ( bierne)

 – badacz 

dokonuje pomiarów ale nie interweniuje. W ramach 
tych badań wyróżniamy:

                  a) 

badania opisowe

 ( ograniczają się do 

opisu występowania choroby w populacji, zwykle  to 
właśnie od tego badania rozpoczyna się 
postępowanie epidemiologiczne)

                 b) 

badanie analityczne

 ( analizuje się 

związek między  stanem zdrowia  a innymi 
zmiennymi)

  

2) badanie eksperymentalne ( doświadczalne 

interwencyjne czyli czynne )

  

3) badania mieszane

 

 

Badania obserwacyjne (bierne)

 

1) Badania opisowe

Elementarnym poziomem tego typu badań jest opis częstości 

występowania choroby w populacji w zależności od:

1)  cech demograficznych populacji

 ( najczęściej jest to wiek, 

płeć itp.)

2) cech środowiska

 (opis rozmieszczenia choroby w populacji)

Badanie może mieć zastosowanie w :

a) formułowaniu hipotez dotyczących warunków wpływających 

na  rozprzestrzenianie się choroby w populacji

b) rozdziale środków inwestycyjnych lub materialnego 

zaopatrzenia medycznego

c) programowaniu ochrony zdrowia na różnych poziomach 

organizacyjnych

 

 

2) Badania analityczne ( etiologiczne) 

Zmierzają do interpretacji obserwowanych zależności 
przyczynowo- skutkowych.

      Dzielimy je na :   

1) badania ekologiczne ( korelacyjne):

       - analizują populacje lub grupy ludzi

       - proste i łatwe do interpretacji ( gdyż rzadko możliwe jest 
rozważanie różnych alternatywnych  wyjaśnień uzyskanych 
wyników)

       -  wyciągnięcie niewłaściwych wniosków z danych 
ekologicznych określa się jako błąd lub obciążenie ekologiczne 

 

 

2) badania przekrojowe( rozpowszechnianie zjawisk 
zdrowotnych) czyli przesiewowe

-  analizują populacje,

-  stosunkowo proste i oszczędne,

-  dane z tych badań są przydatne do oceny 
zapotrzebowania na opiekę medyczną w populacji  czyli 
dotyczy chorobowości ( np. w gruźlicy, cukrzycy, 
nosicielstwa HIV)

3) kliniczno- kontrolne badania przypadków :

-obejmują osoby chore na daną chorobę  i odpowiednią 
grupę  kontrolną  ( osoby nie dotknięte tą chorobą)

- nazywane są także retrospektywnymi  tj. badania 
dotyczące przeszłości 

 

 

4) badania kohortowe ( badania długofalowe) 

- dotyczą grupy ludzi zdrowych , którzy podzieleni na 
podgrupy są narażeni na czynnik będący potencjalną 
przyczyna choroby 

- dostarczają najlepszych informacji o przyczynach choroby 
i najbardziej bezpośredniego pomiaru ryzyka  wystąpienia 
choroby

- nazywane są prospektywnymi tj. badania dotyczące 
przyszłego , ewentualnie szkodliwego działania czynników 
ma zdrowie człowieka

- badania  te trwają długo około 5-10 lat

- wymagają dużych nakładów finansowych, sprawnej 
organizacji pracy , wyszkolonej kadry specjalistów 

 

 

Badania   epidemiologiczne 
(doświadczalne, 
eksperymentalne)

 

-polegają na celowym i kontrolowanym 
sterowaniu jedną określoną cechą ( przyczyną ) 
co pozwala badającemu dokładnie i w 
miarodajny sposób ocenić oddziaływanie tej 
cechy na wybrane funkcje zdrowotne organizmu, 
 np. 

- eliminacja z diety składnika podejrzanego o 
powodowanie alergii, 

- zastosowanie pacjentów nowego sposobu 
leczenia 

 

 

Badania epidemiologiczne-

podział

1)

losowe badanie kontrolowane

 ( inaczej; 

próba kliniczna lub randomizowana, próba 
kontrolowana) ma na celu : 
zbadanie nowego postępowania 
zapobiegawczego lub leczniczego,  np. losowe 
badanie kontrolowane dotyczące wczesnego 
wypisania ze szpitala  po zawale mięśnia 
sercowego 

 

 

2) próby terenowe:

- obejmują osoby zdrowe, ale przypuszczalnie 

narażone

- jedna z największych prób tego typu w historii  

dotyczyła szczepionki SALKA zapobiegającej 
chorobie  Heinego  i Medina objęto ponad milion 
dzieci

- inny przykład to pomiar poziomu ołowiu we krwi u 

dzieci wykazuje skuteczność zabezpieczenia 
poprzez wyeliminowanie farb ołowiowych z 
pomieszczeń mieszkalnych

 

 

 

3) 

środowiskowe próby interwencyjne:

- leczonymi grupami są środowiska a nie 
pojedyncze osoby

- przykładem może być choroba wieńcowa 

Badania mieszane

 

to taki typ, w którym łączy się dane 
retrospektywne z eksperymentalnymi, 
eksperymentalne z badaniami 
prospektywnymi, retrospektywne z  
eksperymentalnymi i prospektywnymi 

 

 

mieszane

doświadczalne

retrospektywne

prospektywne

dobór przypadków

badania przesiewowe

badania 
reprezentacyjne

masowe  wybiórcze

analiza obserwacji
badania instrumentalne

grupa      grupa
 badana    kontrolna  

badania jedno
 lub wielokrotne

Typy badań epid.

Met 
bad
ań

 

 

W badaniach epidemiologicznych 

najczęściej stosuje się badania 

zintegrowane 

Pomiar epidemiologiczny jak 

każdy obciążony jest błędem 

losowym lub statystycznym 

 

 

Zagadnienia etyczne

Ogólne wytyczne do prowadzenia badań 

biomedyczne są zawarte w publikacji Rady 
Międzynarodowych Organizacji Nauk 
Medycznych (1991r.)

Uczestnicy badania:

- muszą być poinformowani o celu i zakresie 

badań

- muszą dobrowolnie wyrazić zgodę na badania
- mają prawo do wycofania się w każdej chwili

 

 

DZIĘKUJEM

Y

ZA 

UWAGĘ