Prezentacja programu PowerPoint

Socjologiczna koncepcja

człowieka

Osobowość

Natura ludzka

Postawy

Rola społeczna

Jaźnie

Więź społeczna

Osobowość społeczna

zespół trwałych cech jednostki, wpływających na

jej postępowanie, wyrastających na podbudowie

cech biologicznych i psychicznych, a

pochodzących z wpływu kultury i struktury

zbiorowości, w których jednostka została

wychowana i w których uczestniczy. (wg Jana

Szczepańskiego).
Biologiczne podstawy osobowości – to różne cechy

i funkcjonowanie organizmu;
Psychiczne podstawy osobowości – pamięć,

inteligencja, temperament, charakter,

zainteresowania i zamiłowania, uczucia;

Jaźnie

jaźń pierwiastkowa

najbardziej osobisty, wewnętrzny własny pogląd na siebie bez

względu na to, co sądzą o nas inni ludzie i jak nas traktują;

jaźń fasadowa

przejawia się reklamowaniem własnej osoby;

jaźń odzwierciedlona

zawiera elementy opisowe, które dotyczą wyobrażeń jednostki o

tym, co inni o niej sądzą;

jaźń zobiektywizowana

suma wiedzy, mądrości i doświadczenia, które dana jednostka

zdobyła w procesie socjalizacji i dalszego rozwoju osobniczego. Jaźń

ta stanowi najbardziej trafne spojrzenie na samego siebie i swoją

globalną ocenę.

Cztery wersje własnej osobowości: (Adam Podgórecki)

Rola społeczna

spójny system zachowań wynikających z
przynależności jednostki do określonych grup i
innych zbiorowości. Dlatego nawet potocznie
mówimy o pełnieniu roli członka rodziny, kolegi,
studenta, żołnierza, itp. „Grając” pewną rolę
wypełniamy pewne prawa i obowiązki, przywileje
i powinności.

Rola społeczna

Zakres realizacji roli społecznej jest uzależniony od wielu

czynników, a przede wszystkim od:

Właściwości anatomiczno-psychicznych danej jednostki,

Wzoru osobowego akceptowanego w określonej grupie
czy innego typu zbiorowości ludzkiej,

Sposobu zdefiniowania danej roli, zarówno przez jej
„nosiciela”, jak i zbiorowości, z która dana rola się
kojarzy,

Struktury i organizacji grupy oraz sankcji, jakimi
dysponuje wobec swoich członków zasługujących na
pozytywne bądź negatywne wyróżnienie.

Postawy

systemy pozytywnych bądź negatywnych ocen i
emocji oraz za i przeciw motywacjom do
jakiegokolwiek działania danej jednostki, lub
„gotowość jednostki do reagowania w określony
sposób na odpowiednie obiekty, jakimi mogą być
zarówno przedmioty materialne (rzeczy, ludzie,
zwierzęta) jak również idee”

Stanisław Kosiński, Socjologia ogólna

Komponenty postawy

komponent poznawczy

na niego składają się wiadomości, przekonania, przypuszczenia

lub wątpliwości;

komponent emocjonalny

składa się z uczuć wyższych (radość, miłość, zachwyt,

szacunek) oraz z odpowiadającym tym uczuciom przeciwieństw;

komponent behawioralny

zachowanie danej jednostki – reakcje mimiczne,

pantomimiczne, wokalne, werbalne oraz działania czyli

czynności ukierunkowane na konkretny cel który ma osiągnąć

jednostka.

Struktura i sposób

manifestowania postawy

Źródło: S. Kosiński, Socjologia ogólna...

Postawy

konformistyczna – wyraża poglądy zgodne z normami
akceptowanymi w określonej grupie;

nonkonformistyczna – stanowi odwrotność powyższej. Jawne nie
respektowanie norm społecznych a nawet prawnych;

legalistyczna (lub zasadnicza – L. Petrażycki)- przejawia się w
uznawaniu norm prawa obowiązującego, niezależnie od kontekstu
społecznego oraz okoliczności, w jakich jednostka się znajduje.

przestępcza – jednostka w konspiracyjnej formie i z wyraźną
nadzieją na korzyści narusza obowiązujące normy prawne.

Kontrola społeczna

Kontrola  społeczna  –  kontrola  ludzi  nad
ludźmi,  wzajemna  kontrola  społeczna.  Zjawisko
to  zdefiniował  amerykański  socjolog  Edward
Ross. Kontrolę tą głównie spełnia społeczeństwo
nad  jego  członkami.  Jest  to  zamierzone
panowanie  społeczeństwa  nad  jednostkami.  W
przeciwieństwie  do  działań  niezamierzonych  to
jest  świadome  postępowanie.  Stosuje  nawet
pewne  środki  przymusu  (normy  społeczne),
które ludzie akceptuje.

Kontrola społeczna

Kontynuatorzy

Rossa

zrezygnowali

określenia “zamierzone”. W każdej kulturze
pewne wzory są akceptowane a pewne nie –
jest to zakorzenione w świadomości ludzkiej.

Obok pojęcia socjalizacji istnieje pojęcie
internalizacji – jest to uznanie tego, co nam
wpoiło społeczeństwo za nasze własne
zasady.

Źródła norm i postępowań

normatywnych



Obyczaje i zwyczaje – są bardziej

neutralnie społecznie (np. ranne mycie).

Normy zwyczajowe często przechodzą w

normy prawne.



Sprawa moralności – sublimacja obyczajów

(uświęcanie czegoś), choć z drugiej strony

obyczaje są negatywnie oceniane przez

etykę (np. rasizm, grabież pokonanych).



Religie – nauczają pewnych wzorów

zachowań.



Normy

prawne

–

najbardziej

skodyfikowane, ujęte w kodeks

Kontrola społeczna

Kontrola

społeczna

–

cały

system

oddziaływania na jednostki i grupy przez

perswazję,

nacisk

czy

przymus.

Jest

warunkiem tworzenia harmonijnego życia

społecznego (chodzi tu o normy istotne dla

społeczeństwa). Jest to objęcie wszystkich,

choć w różnym stopniu (od liberalizmu do

wojska czy zakładów karnych). Wszyscy

uczestniczą w kontroli społecznej.
Ludzie

kontrolując

(oceniając)

innych

wzmacniają swoją własną samokontrolę.

Sankcje społeczne

wywodzące się z doświadczenia
społecznego

toku

metod

wymuszania

konformizmu,

czyli

zdolności działania i postępowania w
narzuconych wzorach postępowania.
Z

punktu

widzenia

socjologii,

sankcje to nie tylko kary, ale również
nagrody, które są bardziej skuteczne.

Sankcje społeczne

formalne – prawne, regulaminy w

zakładach

pracy,

instrukcje

postępowania

nieformalne

bezpośrednie – ktoś z najbliższego

otoczenia zwraca nam uwagę

pośrednie – z depersonalizowane,

mogą być realizowane na odległość z

tyt. wykonywania określonego zawodu

Ze względu na treść

sankcji możemy je

podzielić na:

–

prawne

–

etyczne – związane z klasyfikacją
moralną

–

satyryczne – drwina, ośmieszanie,
lekceważenie. Wg badań wynika,
że jest najbardziej skuteczna

–

nagrody i kary w życiu
pozaziemskim

Trzy etapy kontroli

społecznej:



Samokontrola – człowiek dąży do tego,
żeby żyć zgodnie z normami
społecznymi



Kontrola otoczenia



Państwowy system kontroli i porządku
społecznego

Więź społeczna

Ogół

stosunków,

połączeń

zależności

skupiających jedności w zbiorowości ludzkie.
Składnikami więzi są czynniki obiektywno –
formalne i spontaniczno – subiektywne.

Spontaniczno – subiektywne czynniki wyjaśniane są przez
psychologów, w kontekście identyfikacji jednostki z grupą
lub innymi zbiorowościami.

Czynniki obiektywno – formalne leżą

w gestii

zainteresowań teoretyków organizacji i socjologów.

Etapy powstawania więzi

społecznej

więź rozwija się stopniowo (etapy powstawania więzi) i jest
uzależniona od następujących czynników , których kolejność
nie jest przypadkowa:

1. styczność przestrzenna



2. styczność psychiczne

 I etap powstawania,

3. styczność społeczna



4. wzajemne oddziaływanie II etap powstawania,
5. działania społeczne

III etap powstawania,

6. stosunki społeczne

IV etap powstawania,

7. wzajemne zależności

V etap powstawania,

Więź społeczna

Jeżeli więź zaistnieje i ukształtuje

się w danej grupie społecznej lub

innej zbiorowości, możemy ją

przyporządkować do jednego z

poniższych typów, który będzie nam

mówił o rodzaju grupy:

Więź społeczna

więzi naturalne – wspólne pochodzenie i
pokrewieństwo członków danej grupy (rodzina,
zbiorowość etniczna,

więzi zrzeszeniowe – tworzone na zasadzie
dobrowolności

pomiędzy

jednostkami

funkcjonującymi w organizacjach społecznych
(stowarzyszenia, związki zawodowe),

więzi stanowione – narzucone jednostce z
zewnątrz

lub

siłą

(więzienie,

jednostka

wojskowa).

Pojęcia:



rola społeczna



postawa



kontrola społeczna



sankcje społeczne



więź społeczna

Literatura:

Szacka Barbara, Wprowadzenie do socjologii,
Oficyna Naukowa, Warszawa 2003;

strona 121 - 177

Sztompka

Piotr,

Socjologia,

Wydawnictwo

ZNAK, Kraków 2002.

strona 45 – 112

Kosiński Stanisław, Socjologia ogólna, PWN,
Warszawa 1987;

Document Outline