Przebieg porodu

Przebieg porodu

i

i

puerperium

puerperium

u

u

bydła

bydła

Organizacja i

Organizacja i

zasady pomocy

zasady pomocy

porodowej

porodowej

Katedra Rozrodu

Katedra Rozrodu

GJD

GJD

Objawy zbliżającego się

Objawy zbliżającego się

porodu

porodu

•

Wzmożony rozwój wymienia i obecność siary

Wzmożony rozwój wymienia i obecność siary

•

Obrzęk gruczołu mlekowego

Obrzęk gruczołu mlekowego

•

Relaksacja więzadeł miednicy- lig.

Relaksacja więzadeł miednicy- lig.

sacrospinotuberale

sacrospinotuberale

•

Uniesienie podstawy ogona

Uniesienie podstawy ogona

•

Zwiotczenie sromu i krocza

Zwiotczenie sromu i krocza

•

Upłynnianie się czopu śluzowego z szyjki macicy –

Upłynnianie się czopu śluzowego z szyjki macicy –

czego odzwierciedleniem jest zaobserwowanie

czego odzwierciedleniem jest zaobserwowanie

wypływu z pochwy

wypływu z pochwy

•

Zmiany w temperaturze wewnętrznej

Zmiany w temperaturze wewnętrznej

Uwaga !!

Uwaga !!

•

Po pojawieniu się powyższych oznak

Po pojawieniu się powyższych oznak

porodu należy oczekiwać w ciągu 12-

porodu należy oczekiwać w ciągu 12-

24 godzin. Na krótko przed porodem

24 godzin. Na krótko przed porodem

stanowisko oczyścić, zdezynfekować a

stanowisko oczyścić, zdezynfekować a

samą krowę dobrze jest umyć.

samą krowę dobrze jest umyć.

Fazy porodu

Fazy porodu

•

I – sza faza – stadium

I – sza faza – stadium

rozwierania szyjki macicy

rozwierania szyjki macicy

•

II – ga faza – stadium wypierania

II – ga faza – stadium wypierania

płodu (ów)

płodu (ów)

•

III –cia faza – stadium wypierania

III –cia faza – stadium wypierania

błon płodowych

błon płodowych

Przebieg poszczególnych

Przebieg poszczególnych

faz u krowy

faz u krowy

•

I –sza faza trwa z reguły 2-6 godzin (do 24

I –sza faza trwa z reguły 2-6 godzin (do 24

godz.), u pierwiastek dłużej (średnio 8 godzin)

godz.), u pierwiastek dłużej (średnio 8 godzin)

•

Okres wypierania płodu ( II - ga faza) trwa

Okres wypierania płodu ( II - ga faza) trwa

średnio ok. 1 godziny (zakres 0,5 – 4 godzin). Ta

średnio ok. 1 godziny (zakres 0,5 – 4 godzin). Ta

faza przedłużona bywa na tle zbyt wąskich dróg

faza przedłużona bywa na tle zbyt wąskich dróg

rodnych i sromu, zwłaszcza u otłuszczonych

rodnych i sromu, zwłaszcza u otłuszczonych

pierwiastek, przy porodzie bliźniąt i przy

pierwiastek, przy porodzie bliźniąt i przy

nieprawidłowej prezentacji płodu

nieprawidłowej prezentacji płodu

•

Okres wypierania łożyska (III – cia faza ) trwa do

Okres wypierania łożyska (III – cia faza ) trwa do

6 godzin. Jeżeli łożysko nie odejdzie w ciągu 12

6 godzin. Jeżeli łożysko nie odejdzie w ciągu 12

godzin to mówimy o zatrzymaniu łożyska

godzin to mówimy o zatrzymaniu łożyska

Położenie główkowe

Położenie główkowe

•

Położenie (przodowanie)

Położenie (przodowanie)

główkowe (ok. 95%) jest

główkowe (ok. 95%) jest

bardziej korzystne, niż

bardziej korzystne, niż

pośladkowe - albowiem

pośladkowe - albowiem

najszersza część płodu

najszersza część płodu

czyli miednica wychodzi

czyli miednica wychodzi

jako ostatnia co daje

jako ostatnia co daje

możliwość lepszego

możliwość lepszego

rozwarcia kanału rodnego

rozwarcia kanału rodnego

– przez kończyny

– przez kończyny

piersiowe, głowę oraz pas

piersiowe, głowę oraz pas

barkowy płodu, które

barkowy płodu, które

wespół z wypieranymi

wespół z wypieranymi

omocznią i owodnią

omocznią i owodnią

tworzą swoisty

tworzą swoisty

hydrauliczno –

hydrauliczno –

mechaniczny klin

mechaniczny klin

Położenie pośladkowe

Położenie pośladkowe

•

Położenie

Położenie

(przodowanie)

(przodowanie)

pośladkowe jest nieco

pośladkowe jest nieco

mniej korzystne,

mniej korzystne,

ponieważ od początku

ponieważ od początku

porodu do kanału

porodu do kanału

rodnego wklinowuje

rodnego wklinowuje

się obręcz miedniczna

się obręcz miedniczna

co powoduje, że może

co powoduje, że może

dojść do ściśnięcia lub

dojść do ściśnięcia lub

przerwania pępowiny –

przerwania pępowiny –

co oczywiście

co oczywiście

natychmiast upośledza

natychmiast upośledza

krążenie łożyskowe

krążenie łożyskowe

Czas trwania porodu a

Czas trwania porodu a

przeżywalność cieląt

przeżywalność cieląt

•

Cielę może nie przeżyć

Cielę może nie przeżyć

więcej niż 8 godzin

więcej niż 8 godzin

trwania II- giej fazy

trwania II- giej fazy

porodu, czyli fazy

porodu, czyli fazy

wypierania płodu

wypierania płodu

(

(

Jackson 2004

Jackson 2004

)

)

•

Liczba martwych

Liczba martwych

noworodków wzrasta

noworodków wzrasta

bowiem wraz z upływem

bowiem wraz z upływem

czasu pomiędzy

czasu pomiędzy

pęknięciem omocznio –

pęknięciem omocznio –

kosmówki a właściwym

kosmówki a właściwym

porodem tzn.

porodem tzn.

wydaleniem czy

wydaleniem czy

wydobyciem płodu (

wydobyciem płodu (

Cox

Cox

1987

1987

)

)

Dozorowanie porodu

Dozorowanie porodu

•

U bydła w zasadzie

U bydła w zasadzie

nie powinno się

nie powinno się

wkraczać z pomocą

wkraczać z pomocą

porodową do chwili

porodową do chwili

ukazania się

ukazania się

pęcherza płodowego

pęcherza płodowego

lub kończyn płodu –

lub kończyn płodu –

chyba, że nie ma

chyba, że nie ma

postępów w akcji

postępów w akcji

porodowej pomimo

porodowej pomimo

silnych bólów

silnych bólów

partych

partych

Dozorowanie porodu cd

Dozorowanie porodu cd

•

Zbyt wczesne

Zbyt wczesne

przerwanie pęcherza

przerwanie pęcherza

płodowego powoduje

płodowego powoduje

utratę wód płodowych,

utratę wód płodowych,

które normalnie

które normalnie

zapewniają

zapewniają

odpowiednie

odpowiednie

nawilżenie podczas

nawilżenie podczas

przechodzenia cielęcia

przechodzenia cielęcia

przez kanał rodny

przez kanał rodny

•

Postępowanie takie

Postępowanie takie

może powodować

może powodować

zaburzenia w

zaburzenia w

rozwieraniu się kanału

rozwieraniu się kanału

rodnego

rodnego

Ciężkie porody u bydła

Ciężkie porody u bydła

•

Szacuje się, że

Szacuje się, że

ciężki poród

ciężki poród

(

(

dystocia

dystocia

) dotyczy

) dotyczy

ok. 4 - 10 %

ok. 4 - 10 %

pogłowia bydła

pogłowia bydła

•

Wg

Wg

Smitha i wsp.

Smitha i wsp.

(1976)

(1976)

straty cieląt

straty cieląt

z powodu ciężkich

z powodu ciężkich

porodów są prawie

porodów są prawie

4-krotnie wyższe niż

4-krotnie wyższe niż

przy porodach

przy porodach

fizjologicznych

fizjologicznych

Kwestia pierwiastek

Kwestia pierwiastek

•

U pierwiastek

U pierwiastek

komplikacje porodowe

komplikacje porodowe

występują częściej niż u

występują częściej niż u

wieloródek (Berger i

wieloródek (Berger i

wsp. 1992, Dorynek i

wsp. 1992, Dorynek i

Skrzypek 1979, Mee

Skrzypek 1979, Mee

2008, Przysucha i

2008, Przysucha i

Grodzki 2007), co

Grodzki 2007), co

znajduje

znajduje

odzwierciedlenie w ok.

odzwierciedlenie w ok.

dwukrotnie wyższym

dwukrotnie wyższym

odsetku martwo

odsetku martwo

urodzonych cieląt

urodzonych cieląt

(Chmielnik i Sawa 1988,

(Chmielnik i Sawa 1988,

Meyer i wsp. 2000).

Meyer i wsp. 2000).

Przyczyny ciężkiego

Przyczyny ciężkiego

(trudnego) porodu

(trudnego) porodu

•

Przyczyny ze strony matki

Przyczyny ze strony matki

•

Przyczyny ze strony płodu

Przyczyny ze strony płodu

•

Przyczyny ze strony

Przyczyny ze strony

człowieka

człowieka

Przyczyny ze strony

Przyczyny ze strony

matki

matki

•

Atonia (hipotonia) macicy

Atonia (hipotonia) macicy

•

Niedostateczne rozwarcie się kanału

Niedostateczne rozwarcie się kanału

rodnego

rodnego

–

Srom (wady wrodzone, zwłóknienia, niedojrzałość)

Srom (wady wrodzone, zwłóknienia, niedojrzałość)

–

Pochwa (wypadniecie, zwężenia, nowotwory)

Pochwa (wypadniecie, zwężenia, nowotwory)

–

Szyjka macicy (wady wrodzone, zwłóknienia)

Szyjka macicy (wady wrodzone, zwłóknienia)

–

Miednica

Miednica

•

Niedojrzałość

Niedojrzałość

(płody względnie za duże)

(płody względnie za duże)

•

Deformacje w wyniku wcześniejszych złamań

Deformacje w wyniku wcześniejszych złamań

•

Rasa (dotyczy głownie psów)

Rasa (dotyczy głownie psów)

•

Nowotwory

Nowotwory

•

Skręt ciężarnej macicy

Skręt ciężarnej macicy

•

Pęknięcie macicy

Pęknięcie macicy

•

Przepuklina ciężarnej macicy

Przepuklina ciężarnej macicy

Przyczyny ze strony

Przyczyny ze strony

płodu

płodu

•

Płody bezwzględnie za duże

Płody bezwzględnie za duże

–

Rasa

Rasa

–

Przedłużony czas ciąży

Przedłużony czas ciąży

–

Liczebność miotu – nie dotyczy bydła

Liczebność miotu – nie dotyczy bydła

•

Wady wrodzone i potworkowatości

Wady wrodzone i potworkowatości

•

Nieprawidłowa prezentacja płodu

Nieprawidłowa prezentacja płodu

–

Nieprawidłowe położenia

Nieprawidłowe położenia

–

Nieprawidłowe postawy

Nieprawidłowe postawy

–

Nieprawidłowe ułożenia

Nieprawidłowe ułożenia

•

Śmierć płodu

Śmierć płodu

Hipertrofia mięśni

Hipertrofia mięśni

płodu

płodu

•

U niektórych ras

U niektórych ras

występuje hipertrofia

występuje hipertrofia

mięśni płodu, która

mięśni płodu, która

sprawia, że pasaż

sprawia, że pasaż

cielaka przez kanał

cielaka przez kanał

rodny staje się zgoła

rodny staje się zgoła

niemożliwy, lub tez

niemożliwy, lub tez

związany jest z

związany jest z

poważnymi urazami

poważnymi urazami

zarówno noworodka,

zarówno noworodka,

jak i matki

jak i matki

•

Klasycznym

Klasycznym

przykładem jest tu

przykładem jest tu

rasa Belgian Blue

rasa Belgian Blue

Przyczyny ze strony

Przyczyny ze strony

człowieka

człowieka

•

Niefachowo

Niefachowo

udzielana pomoc

udzielana pomoc

porodowa

porodowa

Czynnik ludzki -

Czynnik ludzki -

„rozwiązywanie” porodu

„rozwiązywanie” porodu

•

Niektóre,

Niektóre,

nieodpowiedzialne osoby

nieodpowiedzialne osoby

mają tak wysokie

mają tak wysokie

mniemanie o swoich

mniemanie o swoich

umiejętnościach, że gotowi

umiejętnościach, że gotowi

są rozwiązać każdy poród, i

są rozwiązać każdy poród, i

niejednokrotnie podejmują

niejednokrotnie podejmują

brutalne i bezowocne

brutalne i bezowocne

działania – aż do

działania – aż do

wyczerpania sił własnych

wyczerpania sił własnych

jak i rodzącej samicy

jak i rodzącej samicy

•

Mało tego – ludzie tacy

Mało tego – ludzie tacy

odczuwają często

odczuwają często

niekłamaną satysfakcję,

niekłamaną satysfakcję,

kiedy wezwany (wreszcie !)

kiedy wezwany (wreszcie !)

lekarz napotyka na

lekarz napotyka na

poważne problemy w

poważne problemy w

trakcie interwencji

trakcie interwencji

położniczej

położniczej

Plan badania

Plan badania

położniczego

położniczego

•

Wywiad

Wywiad

•

Badanie ogólne

Badanie ogólne

•

Zewnętrzne badanie położnicze

Zewnętrzne badanie położnicze

•

Wewnętrzne badanie położnicze

Wewnętrzne badanie położnicze

–

Per vaginam

Per vaginam

–

Per rectum

Per rectum

– przy podejrzeniu

– przy podejrzeniu

skrętu macicy

skrętu macicy

Wywiad

Wywiad

•

Wiek samicy - pierwiastka czy

Wiek samicy - pierwiastka czy

wieloródka ?

wieloródka ?

•

Czy poród rozpoczął się w terminie ?

Czy poród rozpoczął się w terminie ?

•

Jak długo trwa poród ?

Jak długo trwa poród ?

•

Czy wystąpiły bóle parte ?

Czy wystąpiły bóle parte ?

•

Czy odeszło wody płodowe ?

Czy odeszło wody płodowe ?

•

Czy urodził się już jakiś płód –

Czy urodził się już jakiś płód –

kontrola czy nie ma ciąży mnogiej

kontrola czy nie ma ciąży mnogiej

•

Czy ktoś dotychczas udzielał pomocy

Czy ktoś dotychczas udzielał pomocy

porodowej , a jeżeli tak to jakiej ?

porodowej , a jeżeli tak to jakiej ?

Badanie zewnętrzne

Badanie zewnętrzne

•

Kondycja

Kondycja

•

Stan ogólny rodzącej samicy

Stan ogólny rodzącej samicy

•

Omacywanie powłok brzusznych

Omacywanie powłok brzusznych

•

Ocena gruczołu mlekowego

Ocena gruczołu mlekowego

•

Ocena przygotowania

Ocena przygotowania

zewnętrznych części narządu

zewnętrznych części narządu

płciowego do porodu

płciowego do porodu

Badaniem

Badaniem

per vaginam

per vaginam

ustalamy

ustalamy

:

:

•

Stopień rozwarcia szyjki

Stopień rozwarcia szyjki

•

Prezentację płodu oraz ewent. istnienie zaparcia

Prezentację płodu oraz ewent. istnienie zaparcia

•

Istnienie skrętu zaszyjkowego

Istnienie skrętu zaszyjkowego

•

Żywotność płodu

Żywotność płodu

•

Długość trwania porodu

Długość trwania porodu

Badanie

Badanie

per rectum

per rectum

•

Chodzi tu

Chodzi tu

głównie o

głównie o

rozpoznanie

rozpoznanie

(potwierdzenie )

(potwierdzenie )

istnienia skrętu

istnienia skrętu

macicy jako

macicy jako

przeszkody

przeszkody

porodowej

porodowej

Rodzaj pomocy

Rodzaj pomocy

porodowej

porodowej

•

Sprawą

Sprawą

pierwszorzędnej wagi

pierwszorzędnej wagi

jest odpowiedni

jest odpowiedni

wybór rodzaju

wybór rodzaju

pomocy porodowej

pomocy porodowej

•

Wbrew

Wbrew

powszechnemu wśród

powszechnemu wśród

niektórych właścicieli

niektórych właścicieli

mniemaniu nie każdy

mniemaniu nie każdy

poród da się

poród da się

rozwiązać metodami

rozwiązać metodami

zachowawczymi

zachowawczymi

Sposoby udzielania pomocy

Sposoby udzielania pomocy

porodowej

porodowej

•

Poród sterowany farmakologicznie

Poród sterowany farmakologicznie

(małe znaczenie u bydła)

(małe znaczenie u bydła)

•

Ciągnięcie na siłę (

Ciągnięcie na siłę (

par force

par force

)

)

•

Manualna poprawa (korekcja lub

Manualna poprawa (korekcja lub

repozycja) nieprawidłowej

repozycja) nieprawidłowej

prezentacji płodu

prezentacji płodu

•

Fetotomia czyli kawałkowanie płodu

Fetotomia czyli kawałkowanie płodu

•

Cięcie cesarskie

Cięcie cesarskie

Co zabieramy do

Co zabieramy do

porodu ?

porodu ?

•

Sznury do pętania

Sznury do pętania

•

Odzież ochronna

Odzież ochronna

•

Środki znieczulające

Środki znieczulające

•

Środki nasercowe

Środki nasercowe

•

Antybiotyki

Antybiotyki

•

Preparaty wapniowe

Preparaty wapniowe

•

Oksytocyna

Oksytocyna

•

Płyny

Płyny

•

Środki pobudzające oddychanie

Środki pobudzające oddychanie

•

Zestaw do porodu (fetotomii czy cięcia)

Zestaw do porodu (fetotomii czy cięcia)

Organizowanie porodu w

Organizowanie porodu w

oborze

oborze

•

Zabezpieczenie dużej ilości

Zabezpieczenie dużej ilości

słomy

słomy

•

Usunięcie sąsiednich zwierząt

Usunięcie sąsiednich zwierząt

•

Wywiązanie głowy samicy

Wywiązanie głowy samicy

•

Dobrze jest podnieść zad krowy

Dobrze jest podnieść zad krowy

•

Ewentualne znieczulenie (chodzi

Ewentualne znieczulenie (chodzi

tu głównie o znieczulenie

tu głównie o znieczulenie

epiduralne niskie)

epiduralne niskie)

Poród sterowany

Poród sterowany

farmakologicznie

farmakologicznie

•

Dotyczy głównie

Dotyczy głównie

wielopłodowców

wielopłodowców

(suka, kotka, locha)

(suka, kotka, locha)

•

Polega przede

Polega przede

wszystkim na

wszystkim na

podawaniu środków

podawaniu środków

kurczących macicę

kurczących macicę

•

Wskazaniem jest

Wskazaniem jest

głównie atonia

głównie atonia

macicy

macicy

Ciągnięcie na siłę

Ciągnięcie na siłę

•

Ręką

Ręką

•

Linkami , łańcuszkami porodowymi

Linkami , łańcuszkami porodowymi

Korekcja lub repozycja

Korekcja lub repozycja

płodu

płodu

•

Ze względu na

Ze względu na

warunki

warunki

przestrzenne

przestrzenne

dotyczy przede

dotyczy przede

wszystkim

wszystkim

dużych samic

dużych samic

zwierząt

zwierząt

udomowionych –

udomowionych –

w tym oczywiście

w tym oczywiście

bydła

bydła

Zasady wydobywania

Zasady wydobywania

płodu

płodu

•

Odpowiednie ułożenie rodzącej samicy

Odpowiednie ułożenie rodzącej samicy

•

Wywiązanie wystających kończyn

Wywiązanie wystających kończyn

•

Ukośne –

Ukośne –

naprzemienne

naprzemienne

ciągnięcie za

ciągnięcie za

kończyny

kończyny

•

Nie ciągnąć zbyt silnie (max. 2 osoby !)

Nie ciągnąć zbyt silnie (max. 2 osoby !)

•

Chronić krocze przed pęknięciem

Chronić krocze przed pęknięciem

•

Płód wydobywać zgodnie z osią

Płód wydobywać zgodnie z osią

kierunkową miednicy

kierunkową miednicy

•

Przeprowadzić kontrolę poporodową

Przeprowadzić kontrolę poporodową

Wydobywanie płodu

Wydobywanie płodu

•

Wydobywanie płodu

Wydobywanie płodu

powinno być prowadzone

powinno być prowadzone

zgodnie z osia kierunkową

zgodnie z osia kierunkową

miednicy (początkowo

miednicy (początkowo

pociąga się w stronę

pociąga się w stronę

ogona matki, a potem

ogona matki, a potem

kierunek pociągania

kierunek pociągania

zmienia się ku tylnym

zmienia się ku tylnym

kończynom rodzącej

kończynom rodzącej

samicy).

samicy).

•

Samo pociąganie cielaka

Samo pociąganie cielaka

powinno mieć miejsce

powinno mieć miejsce

tylko w czasie bólów

tylko w czasie bólów

partych, a w czasie przerw

partych, a w czasie przerw

w tych bólach pociąganie

w tych bólach pociąganie

należy wstrzymać

należy wstrzymać

Nacinanie krocza

Nacinanie krocza

•

Niektórzy lekarze

Niektórzy lekarze

decydują się na

decydują się na

nacinanie krocza

nacinanie krocza

przed

przed

wydobyciem

wydobyciem

płodu metodą

płodu metodą

„na siłę”

„na siłę”

Fetotomia

Fetotomia

•

Dotyczy również

Dotyczy również

przede wszystkim

przede wszystkim

dużych samic takich

dużych samic takich

jak krowa czy klacz

jak krowa czy klacz

•

Uwaga ! Nie powinno

Uwaga ! Nie powinno

się używać określenia

się używać określenia

„embriotomia” – gdyż

„embriotomia” – gdyż

jest ono kompletnie

jest ono kompletnie

bez sensu

bez sensu

•

Fetotomia polega na

Fetotomia polega na

odcinaniu rożnych

odcinaniu rożnych

części martwego

części martwego

płodu i wyciąganiu go

płodu i wyciąganiu go

w kawałkach

w kawałkach

Cięcie cesarskie (

Cięcie cesarskie (

sectio

sectio

cesarea

cesarea

)

)

•

Ma znaczenie u

Ma znaczenie u

wszystkich gatunków

wszystkich gatunków

– w tym u bydła

– w tym u bydła

•

Wyróżnia się 2

Wyróżnia się 2

rodzaje cięcia:

rodzaje cięcia:

–

Zachowawcze

Zachowawcze

(

(

hysterotomia

hysterotomia

) – z

) – z

pozostawieniem macicy

pozostawieniem macicy

–

Radykalne (

Radykalne (

amputatio

amputatio

uteri gravidi, s. sectio

uteri gravidi, s. sectio

Porro

Porro

) – z odjęciem

) – z odjęciem

ciężarnej macicy wraz z

ciężarnej macicy wraz z

płodami – nie ma

płodami – nie ma

znaczenia u bydła

znaczenia u bydła

Postępowanie po

Postępowanie po

porodzie

porodzie

•

Udrożnienie górnych dróg oddechowych

Udrożnienie górnych dróg oddechowych

•

Kontrola żywotności noworodka (bicie

Kontrola żywotności noworodka (bicie

serca, puls, odruch powiekowy)

serca, puls, odruch powiekowy)

•

Kontrola oddechów

Kontrola oddechów

•

Kontrola pępowiny

Kontrola pępowiny

•

Kontrola zachowania matki w stosunku

Kontrola zachowania matki w stosunku

do noworodka

do noworodka

•

Kontrola obecności siary w wymieniu i

Kontrola obecności siary w wymieniu i

kontrola odpojenia siarą

kontrola odpojenia siarą

Postępowanie z

Postępowanie z

noworodkiem

noworodkiem

•

Dokładnie wytrzeć

Dokładnie wytrzeć

•

Usunąć śluz z nosa i jamy gębowej

Usunąć śluz z nosa i jamy gębowej

•

Pobudzić oddychanie - gdy

Pobudzić oddychanie - gdy

zachodzi potrzeba podać

zachodzi potrzeba podać

odpowiednie leki

odpowiednie leki

•

Podstawić matce

Podstawić matce

•

Kontrola odpojenia noworodka

Kontrola odpojenia noworodka

siarą

siarą

Urazy u cielaka powstałe w

Urazy u cielaka powstałe w

wyniku nieumiejętnej pomocy

wyniku nieumiejętnej pomocy

porodowej

porodowej

•

A – złamanie

A – złamanie

śródręcza

śródręcza

•

B – atrofia

B – atrofia

musculus

musculus

quadriceps

quadriceps

w

w

wyniku

wyniku

porażenia nerwu

porażenia nerwu

udowego

udowego

Najczęściej popełniane błędy w

Najczęściej popełniane błędy w

trakcie odbierania normalnego

trakcie odbierania normalnego

porodu

porodu

•

Nieprzestrzeganie czystości w badaniu

Nieprzestrzeganie czystości w badaniu

przedporodowym, używanie starych

przedporodowym, używanie starych

brudnych linek porodowym

brudnych linek porodowym

•

Przedwczesne wdrażanie pomocy porodowej,

Przedwczesne wdrażanie pomocy porodowej,

ewentualnie przedwczesne przedarcie

ewentualnie przedwczesne przedarcie

pęcherzy płodowych, następstwem czego

pęcherzy płodowych, następstwem czego

bywa niedostateczne rozwarcie się miękkich

bywa niedostateczne rozwarcie się miękkich

części kanału rodnego i możliwość

części kanału rodnego i możliwość

wystąpienia nieprawidłowej prezentacji

wystąpienia nieprawidłowej prezentacji

powodującej komplikacji porodowych

powodującej komplikacji porodowych

•

Nieprawidłowości w wydobywaniu płodu

Nieprawidłowości w wydobywaniu płodu

UWAGA !

UWAGA !

•

Po porodzie

Po porodzie

wspomaganym

wspomaganym

konieczne jest

konieczne jest

dozorowanie

dozorowanie

okresu

okresu

puerperium

puerperium

PRZEBIEG

PRZEBIEG

PUERPERIUM

PUERPERIUM

Okres poporodowy

Okres poporodowy

(

(

puerperium

puerperium

)

)

W trakcie

W trakcie

puerperium

puerperium

w narządzie

w narządzie

płciowym u bydła zachodzą 4 procesy:

płciowym u bydła zachodzą 4 procesy:

–

Zwijanie się, czyli inwolucja macicy

Zwijanie się, czyli inwolucja macicy

–

Wznowienie cyklicznej aktywności jajników

Wznowienie cyklicznej aktywności jajników

–

Wydalanie odchodów czyli lochii

Wydalanie odchodów czyli lochii

poporodowych

poporodowych

–

Eliminacja zakażenia bakteryjnego,

Eliminacja zakażenia bakteryjnego,

któremu ulega jama macicy tuż po

któremu ulega jama macicy tuż po

porodzie

porodzie

Fazy

Fazy

puerperium

puerperium

u

u

bydła

bydła

•

Wczesne

Wczesne

puerperium

puerperium

(pierwsze

(pierwsze

9-10 dni)

9-10 dni)

•

Pośrednia faza

Pośrednia faza

puerperium

puerperium

(od

(od

ok. 10-tego do 25-30 dnia po

ok. 10-tego do 25-30 dnia po

porodzie)

porodzie)

•

Pełne

Pełne

puerperium

puerperium

(od ok. 30 do

(od ok. 30 do

ok. 45 dnia po porodzie)

ok. 45 dnia po porodzie)

Inwolucja macicy

Inwolucja macicy

•

W normalnych warunkach inwolucja macicy u

W normalnych warunkach inwolucja macicy u

krów zachodzi w miarę szybko – szczególnie w

krów zachodzi w miarę szybko – szczególnie w

ciągu pierwszego tygodnia

ciągu pierwszego tygodnia

puerperium

puerperium

kiedy,

kiedy,

to dynamika skurczów

to dynamika skurczów

myometrium

myometrium

jest

jest

najbardziej intensywna

najbardziej intensywna

•

W badaniach poubojowych wykazana, że do 7

W badaniach poubojowych wykazana, że do 7

dnia po wycieleniu waga macicy u zdrowych

dnia po wycieleniu waga macicy u zdrowych

krów zmniejsza się ponad 3 razy

krów zmniejsza się ponad 3 razy

•

W następnych tygodniach intensywność

W następnych tygodniach intensywność

inwolucji maleje, niemniej jednak – w

inwolucji maleje, niemniej jednak – w

normalnych warunkach zwijanie się macicy

normalnych warunkach zwijanie się macicy

(stwierdzane badaniem

(stwierdzane badaniem

per rectum

per rectum

) kończy się

) kończy się

zazwyczaj pomiędzy 25 – 30 dniem po porodzie

zazwyczaj pomiędzy 25 – 30 dniem po porodzie

Eliminacja bakterii z macicy –

Eliminacja bakterii z macicy –

przy prawidłowym przebiegu

przy prawidłowym przebiegu

puerperium

puerperium

•

Około 10 dnia po

Około 10 dnia po

wycieleniu ponad 90%

wycieleniu ponad 90%

krów wykazuje

krów wykazuje

obecność

obecność

drobnoustrojów w

drobnoustrojów w

macicy w macicy

macicy w macicy

•

Około 60 dnia po

Około 60 dnia po

porodzie natomiast

porodzie natomiast

tylko niewielki odsetek

tylko niewielki odsetek

samic (kilka %)

samic (kilka %)

wykazuje obecność

wykazuje obecność

bakterii w jamie macicy

bakterii w jamie macicy

(bo zdrowe krowy miały

(bo zdrowe krowy miały

1-2 ruje – efekt

1-2 ruje – efekt

samooczyszczania)

samooczyszczania)

Lochia poporodowe

Lochia poporodowe

•

Po porodzie – w związku z postępującą inwolucja

Po porodzie – w związku z postępującą inwolucja

macicy- dochodzi do wydalania

macicy- dochodzi do wydalania

lochii

lochii

czyli

czyli

poporodowych odchodów macicznych

poporodowych odchodów macicznych

•

Składają się one z resztek wód płodowych, śluzu

Składają się one z resztek wód płodowych, śluzu

komórek nabłonkowych ze złuszczającej się warstwy

komórek nabłonkowych ze złuszczającej się warstwy

łożyska oraz elementów morfotycznych krwi

łożyska oraz elementów morfotycznych krwi

•

W ciągu pierwszych kilkudziesięciu godzin po

W ciągu pierwszych kilkudziesięciu godzin po

porodzie prawidłowe lochia są obfite, ciągliwe,

porodzie prawidłowe lochia są obfite, ciągliwe,

barwy czerwono – brązowej, i co bardzo ważne –

barwy czerwono – brązowej, i co bardzo ważne –

niecuchnące

niecuchnące

•

Po 2 - 3 dniu lochia stają się coraz bardziej klarowne

Po 2 - 3 dniu lochia stają się coraz bardziej klarowne

(jaśnieją przyjmując z czasem kolor żółtawy),

(jaśnieją przyjmując z czasem kolor żółtawy),

konsystencji płynno-ciągliwej, a ich ilość stopniowo

konsystencji płynno-ciągliwej, a ich ilość stopniowo

się zmniejsza w związku z postępującą inwolucją

się zmniejsza w związku z postępującą inwolucją

macicy

macicy

•

Prawidłowe lochia są zawsze niecuchnące i kończą się

Prawidłowe lochia są zawsze niecuchnące i kończą się

po ok. 2 tygodniach

po ok. 2 tygodniach

Aktywność jajników po

Aktywność jajników po

porodzie

porodzie

•

Przez pewien czas

Przez pewien czas

po porodzie (do 3

po porodzie (do 3

tygodni po

tygodni po

wycieleniu) jajniki

wycieleniu) jajniki

są fizjologicznie

są fizjologicznie

nieczynne

nieczynne

•

Można jedynie

Można jedynie

czasami wyczuć

czasami wyczuć

zanikające ciałko

zanikające ciałko

żółte ciążowe

żółte ciążowe

Aktywność jajników po

Aktywność jajników po

porodzie cd

porodzie cd

•

U krów mlecznych z nie zaburzonym przebiegiem

U krów mlecznych z nie zaburzonym przebiegiem

puerperium

puerperium

, do pierwszej poporodowej owulacji (nie

, do pierwszej poporodowej owulacji (nie

poprzedzonej zazwyczaj objawami rujowymi – cicha

poprzedzonej zazwyczaj objawami rujowymi – cicha

ruja) dochodzi z reguły na przełomie 3 i 4 tygodnia

ruja) dochodzi z reguły na przełomie 3 i 4 tygodnia

po porodzie

po porodzie

•

Po pierwszym jajeczkowaniu ma miejsce skrócony

Po pierwszym jajeczkowaniu ma miejsce skrócony

cykl jajnikowy, gdzie interwał miedzy owulacjami

cykl jajnikowy, gdzie interwał miedzy owulacjami

wynosi 15-17 dni, a następne cykle są już normalnej

wynosi 15-17 dni, a następne cykle są już normalnej

długości

długości

•

Tak więc pierwsza poporodowa pełnowartościowa

Tak więc pierwsza poporodowa pełnowartościowa

ruja pojawia się z reguły miedzy 26 a 50 dniem po

ruja pojawia się z reguły miedzy 26 a 50 dniem po

wycieleniu – średnio w 30-40 dniu pp

wycieleniu – średnio w 30-40 dniu pp

•

U krów z zaburzonym przebiegiem okresu

U krów z zaburzonym przebiegiem okresu

poporodowego powrót cyklicznej aktywności

poporodowego powrót cyklicznej aktywności

jajników jest opóźniony

jajników jest opóźniony

Regeneracja

Regeneracja

endometrium

endometrium

•

Procesy odnowy

Procesy odnowy

zaczynają się już w

zaczynają się już w

ciągu 2 pierwszych

ciągu 2 pierwszych

dni po wycieleniu,

dni po wycieleniu,

ale kompletna

ale kompletna

odnowa struktury

odnowa struktury

błony śluzowej (w

błony śluzowej (w

tym odbudowa

tym odbudowa

gruczołów

gruczołów

endometrium

endometrium

)

)

kończy się w 40-45

kończy się w 40-45

dniu

dniu

post partum

post partum

K O N I E C

K O N I E C