1

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Anatomia miednicy

2

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Płaszczyzny miednicy

Płaszczyzna

wejścia lub
wchodu
miednicy

Ograniczenia:
• kresa graniczna

wyznaczana przez:

– grzebień łonowy,
– grzebień kości

łonowej,

– wzgórek,
– spojenie łonowe.

Wzgóre
k

Ootwór górny
miednicy Kolec biodrowy tylny

górny

Talerz
biodrowy

Warga
wewnętrzna

Warga
pośrednia

Warga
zewnętrzna

Guzek
biodrowy

Kresa
graniczna

Kolec biodrowy
przedni górny

Kolec biodrowy przedni
dolny

Kolec kulszowy

Wyniosłość biodrowo-łonowa

Grzebień kości łonowej

Gałąź górna kości łonowej

Guzek łonowy

Spojenie
łonowe

Otwór dolny
miednicy

Kość łonowa

Staw krzyżowo-
guziczny

Kość kulszowa

Kość
biodrowa

Kresa
graniczna

Staw krzyżowo-
biodrowy

Kość
krzyżowa

Guzowatość
biodrowa

3

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Płaszczyzny miednicy

Płaszczyzna próżni

miednicy

Ograniczenia:
• środek spojenia

łonowego,

• środki panewek

obu stawów
biodrowych,

• granica pomiędzy

drugim a trzecim
kręgiem
krzyżowym.

Wzgórek

Otwór górny
miednicy Kolec biodrowy tylny

górny

Talerz
biodrowy

Warga
wewnętrzna

Warga
pośrednia

Warga
zewnętrzna

Guzek
biodrowy

Kresa
graniczna

Kolec biodrowy
przedni górny

Kolec biodrowy przedni
dolny

Kolec kulszowy

Wyniosłość biodrowo-łonowa

Grzebień kości łonowej

Gałąź górna kości łonowej

Guzek łonowy

Spojenie
łonowe

Otwór dolny
miednicy

Kość łonowa

Staw krzyżowo-
guziczny

Kość kulszowa

Kość
biodrowa

Kresa
graniczna

Staw krzyżowo-
biodrowy

Kość
krzyżowa

Guzowatość
biodrowa

4

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Płaszczyzny miednicy

Płaszczyzna

cieśni miednicy

Ograniczenia:
• dolny brzeg

spojenia
łonowego,

• prawy i lewy

kolec kulszowy,

• koniec kości

krzyżowej.

Wzgórek

Otwór górny
miednicy Kolec biodrowy tylny

górny

Talerz
biodrowy

Warga
wewnętrzna

Warga
pośrednia

Warga
zewnętrzna

Guzek
biodrowy

Kresa
graniczna

Kolec biodrowy
przedni górny

Kolec biodrowy przedni
dolny

Kolec kulszowy

Wyniosłość biodrowo-łonowa

Grzebień kości łonowej

Gałąź górna kości łonowej

Guzek łonowy

Spojenie
łonowe

Otwór dolny
miednicy

Kość łonowa

Staw krzyżowo-
guziczny

Kość kulszowa

Kość
biodrowa

Kresa
graniczna

Staw krzyżowo-
biodrowy

Kość
krzyżowa

Guzowatość
biodrowa

5

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Płaszczyzny miednicy

Płaszczyzna

wyjścia lub
wychodu
miednicy

Ograniczenia:
• dolny brzeg

spojenia łonowego,

• oba guzy

kulszowe,

• wierzchołek kości

guzicznej.

Wzgórek

Otwór górny
miednicy Kolec biodrowy tylny

górny

Talerz
biodrowy

Warga
wewnętrzna

Warga
pośrednia

Warga
zewnętrzna

Guzek
biodrowy

Kresa
graniczna

Kolec biodrowy
przedni górny

Kolec biodrowy przedni
dolny

Kolec kulszowy

Wyniosłość biodrowo-łonowa

Grzebień kości łonowej

Gałąź górna kości łonowej

Guzek łonowy

Spojenie
łonowe

Otwór dolny
miednicy

Kość łonowa

Staw krzyżowo-
guziczny

Kość kulszowa

Kość
biodrowa

Kresa
graniczna

Staw krzyżowo-
biodrowy

Kość
krzyżowa

Guzowatość
biodrowa

6

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Wymiary wewnętrzne miednicy

Sprzężna anatomiczna

- od

brzegu górnego spojenia
łonowego do wzgórka,
przeciętnie 11,0 cm.

Sprzężna prawdziwa

(sprzężna

wejścia) - od punktu leżącego
nieco poniżej górnego brzegu
spojenia łonowego do wzgórka,
przeciętnie 11,5 cm.

Sprzężna przekątna

- od dolnego

brzegu spojenia łonowego do
wzgórka, przeciętnie 13,0 cm.

7

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Wymiary wewnętrzne miednicy

Wymiar strzałkowy płaszczyzny

próżni

- pomiędzy środkową

częścią spojenia łonowego a
granicą pomiędzy kręgiem L2 -
L3 przeciętnie 12,0 - 12,5 cm.

Wymiar strzałkowy płaszczyzny

cieśni

- pomiędzy dolnym

brzegiem spojenia łonowego a
końcem kości krzyżowej.

Wymiar strzałkowy płaszczyzny

wyjścia

- pomiędzy dolnym

brzegiem spojenia łonowego a
końcem kości guzicznej.

Oś miednicy

- łączy środki

wszystkich wymiarów
strzałkowych miednicy.

8

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Wymiary wewnętrzne miednicy

Wymiar poprzeczny płaszczyzny

próżni

– (wymiar międzypanewkowy)

odległość pomiędzy panewkami obu
stawów biodrowych, przeciętnie 12 –
12,5 cm.

Wymiar poprzeczny płaszczyzny

cieśni

– (wymiar międzykolcowy) –

odległość pomiędzy kolcami
kulszowymi, przeciętnie 10,5 cm.

Wymiar poprzeczny płaszczyzny

wyjścia

– (wymiar międzyguzowy) –

odległość pomiędzy guzami kulszowy,
przeciętnie 11 – 12 cm.

Wymiar poprzeczny płaszczyzny

wejścia

– odległość pomiędzy

dwiema kresami granicznymi,
przeciętnie 12,5 – 13,5 cm.

9

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Wymiary zewnętrzne miednicy

Szerokość międzygrzebieniowa

–

największa szerokość miednicy,
odległość pomiędzy najbardziej
oddalonymi od siebie punktami
prawego i lewego grzebienia
biodrowego, przeciętnie 28 – 29 cm.

Szerokość międzykolcowa

–

odległość między kolcami przednimi
górnymi, przeciętnie 25 – 26 cm.

Szerokość międzykrętarzowa

–

odległość pomiędzy krętarzami
większymi obu kości udowych,
przeciętnie 31 cm.

Sprzężna zewnętrzna

– odległość

między górnym brzegiem spojenia
łonowego a wyrostkiem kolczystym
piątego kręgu lędźwiowego.

10

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Mięśnie miednicy

Mięśnie ścian kanału

miednicy:

• mięsień zasłaniacz

wewnętrzny,

• mięsień gruszkowaty.
Mięśnie przepony

miednicy:

• mięsień dźwigacz odbytu:

– mięsień łonowo –

guziczny,

– mięsień łonowo –

odbytniczy,

– mięsień biodrowo –

guziczny,

• mięsień kulszowo –

guziczny.

Spojenie łonowe

Ciało kroczowe

Odbytnica

Ciało odbytniczo -
guziczne

Dół biodrowy

Grzebień
biodrowy

Rozwór moczowo - płciowy

M. łonowo - guziczny

Kanał zasłonowy

M. zasłaniacz
wewnętrzny

M. biodrowo - guziczny

M. łonowo - odbytniczy

M. kulszowo -
guziczny

Kość krzyżowa

Spojenie
łonowe

M. łonowo -
odbytniczy

Ciało
kroczowe

M. zwieracz
zewnętrzny
odbytu

Więzadło
odbytniczo -
guziczneM. kulszowo -

guziczny

Rozwór moczowo -
płciowy

M. łonowo - guziczny

M. biodrowo -
guziczny
Więzadło krzyżowo -
kolcowe

Guz kulszowy

Otwór kulszowy
większy

11

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Tętnica biodrowa
wwspólna

Tętnica biodrowa
wewnętrzna

Tętnica biodrowa
zewnętrzna

Tętnica
zasłono
wa

T. biodrowo -
lędźwiowa

T. krzyżowa

Tt.
pośladkowe
górna i dolna

T.
maciczna

Nerw sromowy
t. sromowa
wewnętrzna

T. odbytnicza
środkowa

T.
pochwowa

Odbytnic
a

Pochwa

Pęcherz
moczowy

Tt.
pęcherzowe
górne

T. pępkowa

T. nabrzuszna
dolna

T. okalająca
biodro
głęboka

Tętnica biodrowa wspólna

Tętnica biodrowa

wewnętrzna

Pień przedni tętnicy
biodrowej wewnętrznej:

–

tętnica pępkowa,

–

tętnica zasłonowa,

–

tętnica pęcherzowa górną,

–

tętnica pęcherzowa dolna,

–

tętnica odbytnicza środkowa,

–

tętnica sromowa wewnętrzna,

–

tętnica maciczna,

•

tętnica pochwowa,

–

tętnica jajnikowa.

Pień tylny tętnicy biodrowej
wewnętrznej:

–

tętnica biodrowo – lędźwiowa,

–

tętnice krzyżowe boczne (górna i
dolna).

Tętnica jajnikowa

Naczynia miednicy żeńskiej

12

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Tętnica biodrowa

wspólna

Tętnica biodrowa

wewnętrzna

Pień przedni tętnicy
biodrowej wewnętrznej:

–

tętnica pępkowa,

–

tętnica zasłonowa,

–

tętnica pęcherzowa górna,

•

tętnica nasieniowodu,

–

tętnica pęcherzowa dolna,

–

tętnica odbytnicza środkowa,

–

tętnica sromowa wewnętrzna.

Pień tylny tętnicy biodrowej
wewnętrznej:

–

tętnica biodrowo – lędźwiowa,

–

tętnice krzyżowe boczne (górna
i dolna).

Tętnica jądrowa

Naczynia miednicy męskiej

Tętnica biodrowa
wwspólna

Tętnica biodrowa
wewnętrzna

Tętnica biodrowa
zewnętrzna

Tętnica
zasłono
wa

T. okalająca
biodro
głęboka
T. nabrzuszna
dolna

T. pępkowa

Tt.
pęcherzowe
górne

Pęcherz
moczowy

Gruczoł krokowy

G. gruczołu krokowego
tętnicy pęcherzowej dolnej

T. odbytnicza
środkowa

T. sromowa
wewnętrzna

Nerw
sromowy

T.
pęcherzowa
dolna

T. krzyżowa
boczna

Tętnica
biodrowo -
lędźwiowa

Tt.
pośladkowe
górna i dolna

13

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Pień
współczulny

Splot podbrzuszny
górny

N. podbrzuszny
prawy

Nerwy trzewne
krzyżowe

Splot podbrzuszny
dolny Splot pęcherzowy

Pień
współczulny

Nerwy trzewne lędźwiowe

Nerwy trzewne lędźwiowe

Splot podbrzuszny
górny

N. podbrzuszny
prawy

Nerwy trzewne
krzyżowe

N. trzewne miedniczne

N. trzewne miedniczne

Splot podbrzuszny
dolny

Splot
maciczny

Splot
pochwowy

Splot międzykrezkowy

Splot
jajnikowy

Splot podbrzuszny dolny

– włókna

współczulne i przywspółczulne:
- do splotu pęcherzowego (pęcherz
moczowy),
- do splotu odbytniczego środkowego
(odbytnica),
- do splotu maciczno – pochwowego
(macica, jajowody, pochwa, cewka moczowa,
gruczoły przedsionkowe większe).

Nerwy trzewne miedniczne

–

przywspółczulne
(okrężnica zstępująca, okrężnica esowata,
odbytnica, włókna do opuszki przedsionka i
łechtaczki).

Nerwy trzewne krzyżowe

– współczulne

(narządy płciowe).

Nerw sromowy

- ze splotu krzyżowego

(okolica krocza, wargi sromowe większe,
łechtaczka).

Nerwy miednicy żeńskiej

14

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Nerwy miednicy męskiej

Splot podbrzuszny dolny

– włókna

współczulne i przywspółczulne:
- do splotu pęcherzowego (pęcherz
moczowy, pęcherzyki nasienne,
nasieniowód),
- do splotu odbytniczego środkowego
(odbytnica),
- do splotu sterczowego (gruczoł krokowy,
pęcherzyki nasienne, ciało gąbczaste i
ciała jamiste prącia, cewka moczowa).

Nerwy trzewne miedniczne

–

przywspółczulne
(okrężnica zstępująca, okrężnica
esowata, odbytnica, narządy miednicy).

Nerwy trzewne krzyżowe

– współczulne

(narządy płciowe).

Nerw sromowy - ze splotu krzyżowego

(okolica krocza, moszna, prącie).

T. nerkowa lewa

Aorta

Splot podbrzuszny
górny

Nerw
podbrzuszny lewy

Pień lędźwiowo
- krzyżowy

Nerwy
trzewne
krzyżowe

Nerw kulszowy
Odbytnica

splot
odbytniczy

Nerw
sromow
y

Nerw
odbytniczy
dolnyNerwy

kroczow
e

Nerw
grzbietowy
prącia

Splot
gruczołu
krokowego

Splot
pęcherzow
y

Nerwy
trzewne
miedniczne

Splot
podbrzusz
ny dolny

Nerw podbrzuszny prawy

Tętnica biodrowa
wspólna

Pień
współczulny

Tętnica nerkowa
prawa

15

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Topografia miednicy męskiej

Przestrzeń
podpajęczynówkow
a

Nić końcowa

Zagłębienie
odbytniczo-
pęcherzowe
Powięź odbytniczo-
sterczowa

Część sterczowa cewki
moczowej

m. dźwigacz odbytu

M. łonowo - odbytniczy

M. zwieracz wewnętrzny
odbytu

Słupy odbytu

Mięsień zwieracz zewnętrzny
odbytu

M. opuszkowo-gąbczasty

Osłonka pochwowa
jądra

Dół łódkowaty

Żołądź
prącia

Napletek prącia

Część gąbczasta cewki
moczowej

Opuszka cewki
moczowej

Część pośrednia cewki moczowej

Więzadło łonowo -
sterczowe

Przestrzeń
załonowa

Otrzewna

16

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Topografia miednicy żeńskiej

Wyrostek
robaczkowy

Tętnica nabrzuszna
dolna

Fałd pępkowy
pośrodkowy

Więzadło obłe
macicy

Zagłębienie
pęcherzowo - maciczne

Przestrzeń
załonowa

Cewka moczowa

Więzadło łonowe
dolne

Warga sromowa
mniejsza

Warga sromowa
większa

Szyjka macicy
Fałd odbytniczo –
maciczny

Sklepienie
pochwy

Ciało odbytniczo -
guziczne

Mięsień dźwigacz
odbytu

Bańka odbytu
Kanał odbytu

Więzadło wieszadłowe
jajnika,

Więzadło szerokie macicy

17

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

1

2

3

4
5

6

7

7

8

Krocze

9

10

11

12

13

1.

Cewka moczowa

2.

Rozwór moczowo – płciowy

3.

Pochwa

4.

Odbytnica

5.

Mięsień dźwigacz odbytu

6.

Mięsień łonowo – guziczny

7.

Mięsień biodrowo – guziczny

8.

Mięsień kulszowo – guziczny

9.

Mięsień zwieracz cewki zewnętrzny

10. Mięsień zaciskający cewkę

moczową

11. Gruczoł opuszkowo – cewkowy
12. Mięsień poprzeczny krocza głęboki
13. Mięsień zwieracz cewkowo -

pochwowy

18

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Krocze

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1.

Tętnica i żyła grzbietowa
prącia, nerw grzbietowy prącia

2.

Tętnica i żyła grzbietowa
łechtaczki, nerw grzbietowy
łechtaczki

3.

Tętnica i żyła kroczowa

4.

Trzon łechtaczki

5.

Cewka moczowa

6.

Ciało jamiste prącia

7.

Ciało gąbczaste prącia

8.

Odnoga łechtaczki / prącia

9.

Opuszka łechtaczki / prącia

10. Gruczoł przedsionkowy

większy

19

Opracowanie: mgr Renata
Wilk

Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Śląskiej Akademii Medycznej w
Katowicach

W 9

Mięśnie krocza

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Mięsień zwieracz odbytu

zewnętrzny (9)

Mięsień opuszkowo –

gąbczasty (5)

Mięsień kulszowo – jamisty (4)
Mięsień poprzeczny

powierzchowny krocza (6)

Mięsień poprzeczny głęboki

krocza

Mięsień zwieracz zewnętrzny

cewki moczowej

1. Cewka moczowa
2. Ujście zewnętrzne cewki

moczowej

3. Ujście pochwy
7. Ciało kroczowe
8. Odbyt