GŁOWICA

(zaraźliwa gorączka

bydła)

łac. Coryza gangraenosa bovum

ang. Bovine malignant catarrh,

Malignant catarrh of cattle

Występuje w dwóch
formach:



związana z owcami
(amerykańska) – cały świat

- herpeswirus typ 2
rezerwuar: owce



związana z antylopami
(afrykańska) – Afryka, ZOO

- herpeswirus typ 1,
rezerwuar: antylopy

(bawolec, gnu),
może inne dzikie Ru



wirus wrażliwy na czynniki środowiskowe



w temp. pokojowej traci zdolność zakażania - po 24h,

w temp. 4C - po 2 tygodniach,
w temp. niższych - ginie szybko.



namnaża się w hodowlach komórek tarczycy i

nadnerczy, ale pobranych tylko od zakażonych zwierząt

( po 9 dniach pojawia się efekt cytopatyczny w postaci

syncytiów komórkowych i ciałek wtrętowych)



wrażliwe zwierzęta: bydło wszystkich ras i typów

użytkowych, bawoły, kozy, koziorożce, kozice, karibu,

łosie, żyrafy



rezerwuary: dzikie zwierzęta zwłaszcza we wschodniej

Afryce, owce, niekiedy bydło, u którego po przebyciu choroby

wiremia



u innych powszechne zakażenia bezobjawowe

-prawdopodobnie bydło zdrowe od bydła chorego się nie

zakaża



od rezerwuarów (podczas wykotów rezerwuarów, wspólne

pastwiska)



inkubacja 2-8 tygodni i dłużej,



zachorowania pojedyncze, nigdy masowo – związane jest to

z różnym dla poszczególnych sztuk zwierząt okresem

wylęgania



dla ludzi niegroźne (mechanicznie przenoszą)



zakażenie prawdopodobnie per os



śmiertelność sięga 90% i więcej



Wirus po dostaniu się do organizmu

znajduje się pewien czas we krwi, a

następnie przenika do narządów

miąższowych, mózgu, błon

śluzowych i oczu powodując zmiany

zapalno – martwicowe.



Postacie choroby:

- posocznicowa,

- głowowo-oczna,

- jelitowa,

- nerwowa.

Postać posocznicowa
przebieg nadostry, temp. 41-42C, 1-3 dni śmierć lub

przejście w inną postać

Postać głowowo- oczna i jelitowa



zwykle razem – wysoką, zmienna gorączka,

osłabienie,

z jam nosowych wysięk surowiczy → śluzowy →

ropny, zawierający strzępki włóknika, wysięk

zasycha w postaci grubych, brązowoczerwonych

strupów



zapalenie tęczówki i ciałka rzęskowego

(irydocyclitis)



zaparcia/biegunki, objawy morzyskowe



kał jest początkowo suchy, potem staje się

papkowaty, wodnisty, zmieszany z krwią i

strzępkami włóknika

Postać nerwowa
przebiega z zaburzeniami koordynacji ruchów,

porażeniami i śpiączką

Objawy kliniczne



nagły początek: gorączka (41-41C), wypływ z nosa, silne posmutnienie,

brak apetytu, zanik przeżuwania



światłowstręt, łzawienie, obustronne panophtalmitis, przekrwienie

spojówek



u Bo z reguły ze zmętnieniem rogówki od obwodu i jej owrzodzenie, ropa w

przedniej komorze oka



przekrwienie, nadżerki, strupy w obrębie jamy nosowej



przekrwienie i owrzodzenie w jamie ustnej, ślinienie



powiększenie węzłów chłonnych głowy i szyi



często cuchnąca biegunka, odwodnienie



osutka na strzykach i innych miejscach skóry



otępienie, zwieszenie głowy, śpiączka



drżenie mm, duszność, obrzęk tkanki podskórnej głowy

Zmiany
anatomopatologiczne



silne odwodnienie zwłok



zmiany zapalne w gałce ocznej



zapalenie dyfteroidalne błon śluzowych jamy ustnej i nosowej,

włóknikowy nalot - po jego usunięciu nadżerki o nieregularnym

kształcie lub owrzodzenia, naloty gł w ok zębów, na płytce zębowej

szczeki, wargach, języku



obrzęk węzłów chłonnych



przekrwienie narządów wew



zwyrodnienie m.sercowego, nerek, obrzęk wątroby, śledziony



krwotoczne zapalenie przewodu pokarmowego (głównie trawieniec)



błona śluzowa nosa, gardzieli ,krtani, tchawicy, większych oskrzeli jest

przekrwiona, sina z licznymi wybroczynami, pokryta niekiedy

ropno-włóknikowym wysiękiem



w płucach czasem ostra rozedma pęcherzykowa, niekiedy

nieżytowe lub ropno-włóknikowe zapalenie, proces może objąć

muszle nosowe i kości sitowe które ulegają martwicy i zgorzeli

Zmiany
anatomopatologiczne c.d.



obluzowanie możdżeni – rogi zostają obluzowane i

samoistnie lub po urazie odpadają



na skórze często wykwity (ostuka pęcherzykowa,

grudkowa) z następowym tworzeniem się grubych strupów i

wypad włosów, mogą obejmować całą powierzchnie skóry

lub ograniczać się do głowy, szyi, grzbietu, ud, wymienia,

krocza, szpary międzyracicznej



nerki nierzadko mają liczne białawe guzy do 1cm średnicy,

których istotą są nacieki kom limfohistiocytarnych



miedniczki nerkowe, cewka moczowa, pęcherz moczowy -

wybroczyny lub drobne krwawienia, małe

owrzodzenia



przekrwione opony mózgu, nacieczone płynem

surowiczym, w komorach mózgu czasem duża ilość

żółtawego lub czerwonawego, mętnego płynu, zapaleniu

opon może towarzyszyć nieropne zapalenia mózgu

Zmiany histologiczne



nacieki zapalne w błonie śluzowej i podśluzowej jelit, gł. w

okołonaczyniowych przestrzeniach chłonnych, w

kosmkach i zrębie gruczołów



w m.sercowym i mm szkieletowych widoczne są

ogniskowe, okolonaczyniowe nacieki granulocytów i kom

limfoidalnych oraz nacieczenie tłuszczowe myocytów



nacieki kom limfohistiocytarnych w przydance naczyń i

histiocytów w nerkach, wątrobie, czasem w płucach



włóknikowe zwyrodnienie i martwica małych naczyń

krwionośnych



!!!patognomiczne znaczenie mają zmiany w węzłach

chłonnych, gdzie obserwuje się zanik limfocytów przy

równoczesnym rozplemie limfoblastów i makrofagów!!!

Diagnostyka różnicowa



VD-MD



Zakaźne zapal. jamy ustnej



IBR-IPV



Księgosusz



Pryszczyca



Pomór bydła

W przypadku postaci jelitowej trzeba wziąć pod

uwagę:



Salmonellę



Ostre zatrucia

Rozpoznanie



Głowica sprawia trudności diagnostyczne tylko na początku

choroby oraz w przypadkach nadostrych.

Charakterystyczne objawy + sporadyczność występowania + brak

zakaźności

=> łatwa diagnoza wstępna

Potwierdzenie opiera się na:



-badaniu klinicznym, charakterystyczne objawy ( zwłaszcza gdy

bydło było trzymane razem z owcami)



-badaniu histopatologicznym np. zmienionych węzłów

chłonnych



-badaniu hematologicznym w kierunku leukopenii



-Wykrycie wirusa DNA metodą immunofluorescencyjną,

immunocytochemiczną (test immunoperoksydazy) lub

immunoblotting.



-Testy PCR i ELISA



- badaniu sekcyjnym

Leczenie

Brak leczenia przyczynowego, możliwa

jest tylko terapia objawowa!!!

W stanach zaawansowanych i ciężkich: ubój z konieczności,

Leczenie należy rozpocząc od umieszczenia krowy w ciemnym, dobrze

przewietrzonym pomieszczeniu.

W stanach lżejszych:



kilkakrotne i obfite parenteralne dawki r-ru elektrolitów (np. NaCl

i.v.) przy postaci jelitowej



glikokortykoidy i preparaty salicylowe pod osłoną antybiotyków lub

sulfonamidów w celu złagodzenia stanu zapalnego bł. śluz.



płukanie miejscowe jamy ustnej i nosowej, worków spojówkowych

łagodnymi środkami odkażającymi i ściągającymi (np. naparem z

rumianku,1%KMno4)



wlewanie płynnego pokarmu lub soku żwacza sondą



stosowanie środków uspokajających Ośrodk. Ukł. nerwowy, środków

naserc.- naczyn.

Zapobieganie

Brak swoistej metody

zapobiegawczej!!!



Zaleca się nie utrzymywanie bydła razem z
owcami (zarówno w oborze jak i na pastwisku),
które mogą być nosicielami wirusa głowicy i
zakażać nim bydło, szczególnie w okresie wykotów.

Brak immunoprofilaktyki!!!!

Brak immunoprofilaktyki!!!!

Istnieją specjalne wymogi w stosunku do

zwierząt transportowanych, które muszą być

poddane dwukrotnym testom pod kątem głowicy:



Test 1- wykonywany w przeciągu dwóch dni od

przybycia do stacji kwarantanny,



Test 2- po co najmniej 42 dniach, licząc od

pierwszego testu.



Jeżeli u jednego zwierzęcia występuje dowód

zagrożenia głowicą to do wywozu do Wspólnoty

Europejskiej nie dopuszcza się całej grupy.

Zwalczanie

Choroba nie jest zwalczana z urzędu!



Całe pomieszczenie w którym było chore
zwierzę należy odpowiednio odkazic.



Padłe zwierzęta należy nieszkodliwie
usunąc.



Uwzględnic zakaz sprzedaży na inne
tereny owiec z gospodarstw, w których
miały miejsce przypadki głowicy u Bo.

Przepisy prawne

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 206/2010

z dnia 12 marca 2010 r.

ustanawiające wykazy krajów trzecich, ich terytoriów lub

części, upoważnionych do wprowadzania do Unii

Europejskiej niektórych zwierząt oraz świeżego mięsa,

a także wymogi dotyczące świadectw

weterynaryjnych.

W przypadku głowicy:



a)  Wymagane badanie: wykrycie DNA wirusa w oparciu o identyfikację metodą

immunofluorescencji lub metodą immunocytochemiczną przy zastosowaniu

protokołów opisanych w odpowiednich rozdziałach Podręcznika OIE.



b)  Termin badania: zwierzęta należy poddać badaniu dwukrotnie: pierwsze

badanie należy przeprowadzić w ciągu dwóch dni od daty przybycia zwierząt do

stacji kwarantanny, a drugie - co najmniej 42 dni od daty pierwszego badania.



c)  Warianty działania po przeprowadzeniu badania: jeżeli choć jedno

zwierzę wykazuje oznaki ekspozycji na czynnik złośliwej gorączki nieżytowej,

żadnego ze zwierząt znajdujących się w stacji kwarantanny nie uznaje się za

kwalifikujące się do wprowadzenia do Unii.