CEWNIKOWANIE
PĘCHERZA
MOCZOWEGO.

Mgr Elżbieta MIROS

Zakład Medycyny Ratunkowej i

Medycyny Katastrof

Uniwersytetu Medycznego

CEWNIKOWANIE



kateteryzacja



Każda ingerencja –wprowadzenie
cewnika czy instrumentu do
pęcherza moczowego pociąga za
sobą niebezpieczeństwo
wprowadzenia infekcji. Dlatego też
wykonuje się je w ostateczności,
ściśle przestrzegając zasad jałowości.

CEL CEWNIKOWANIA



Diagnostyczny :



Pobranie moczu do badania bakteriologicznego



Przygotowanie do badania np. cystoskopii



Sprawdzenie obecności moczu w pęcherzu np.

podejrzenie retencji lub anurii



Sprawdzenie przyczyny trudności w oddawaniu

moczu (zwężenie, kamica)



Określenie diurezy godzinowej



Prowadzenie bilansu wodnego np. po zabiegu

operacyjnym

CEL CEWNIKOWANIA



Leczniczy



Niemożność oddania moczu

np

.

po

zabiegu operacyjnym, po porodzie



Płukanie pęcherza środkami leczniczymi



Założenie cewnika na stałe – nietrzymanie
moczu



Ciągłe płukanie pęcherza np. po
operacjach pęcherza, resekcji gruczołu
krokowego

Leczniczy



Operacje urologiczne połączone z
otwarciem pęcherza



Uszkodzenia rdzenia kręgowego -
dysfunkcja pęcherza
moczowego



Urazy narządów miednicy

Cewniki-skale



Skala Charriere´ a, ( Chr) Benigue,



French ( F)



1 stopień w skali Chr= 1/3mm
następny ma średnicę większą



1 stopień Benigue=1/6 mm



1 stopień French=1/2 mm

Cewniki



Rozmiary cewnika skala French (Fr)-
określa obwód cewnika w mm, aby
przeliczyć ten rozmiar na średnicę
cewnika to : 1 F=0,33mm



Średnica cewnika o wymiarze
9F=3mm



Średnica cewnika o wymiarze
18F=6mm

Cewniki



Skala Charriere’a ( CHr) - każdy
następny rozmiar ma średnicę
większą o 1/3 mm



Dla kobiet rozmiary 14-20 CHr



Dla mężczyzn 16-20 CHr

Cewniki



Dla noworodków rozmiar cewników
4-6 French ( F)



Dzieci 1-2 lata 6-8 F



3-5 lat 8-10 F



6-10 lat 10-12 F



›10 lat 12-14 F

Cewniki



Cewniki produkowane są z różnych
mas plastycznych-silikon, lateks,
poliuretan



Cewniki lateksowe należy wymieniać
po upływie około 10 dni



Cewniki powlekane silikonem,
teflonem co 3 tygodnie



Cewniki z czystego silikonu co 4-6 tyg.

CEWNIKOWANIE ZASADY DO
PRZESTRZEGANIA



Zabieg wykonujemy tylko na zlecenie lekarza



Przestrzegać zasad antyseptyki (odkażanie
okolicy krocza i ujścia cewki moczowej



Przestrzegać zasad aseptyki (jałowe: cewnik,
środek poślizgowy materiał opatrunkowy, płyn
do odkażania, rękawice do cewnikowania)



Dostosować rodzaj i grubość cewnika do stanu
cewki moczowej



Nadanie poślizgu cewnikowi

CEWNIKOWANIE ZASADY DO
PRZESTRZEGANIA



Delikatne umiejętne wprowadzanie cewnika



Przy zatrzymaniu moczu jednorazowo nie

upuszczać więcej niż 600-800 ml moczu



Przy cewnikowaniu mężczyzny zsunąć napletek

poza żołądź



Przy cewniku na stałe obserwować jego

drożność



Worek na mocz umieszczać poniżej pęcherza

moczowego



Obserwować pacjenta podczas zabiegu



Udokumentować wykonanie zabiegu

CEWNIKOWANIE
NIEBEZPIECZEŃSTWA



Wprowadzenie infekcji



Uraz mechaniczny cewki moczowej



Uraz psychiczny



Krwawienie z pęcherza przy szybkim

opróżnieniu przepełnionego przez

dłuższy okres pęcherza (jednorazowo

odprowadzić 600-800 ml moczu)



Odleżyny przy niewłaściwym

uszczelnieniu cewnika Foleya

Cewniki



Balonik cewnika foley’a należy
wypełnić jałowym płynem najlepiej
wodą do wstrzyknięć , a nie
roztworem NaCl, sól może
krystalizować umożliwiając
usunięcie roztworu z balonika

CEWNIKOWANIE SPRZĘT



Jałowe narzędzie chwytne



2 jałowe cewniki



W jałowym pakiecie (2 jałowe narzędzia

chwytne – pensety, jałowa serweta z okienkiem,

6 jałowych gazików



2% lidokaina – środek znieczulający i

ułatwiający wprowadzenie cewnika



Jałowe rękawiczki



Jałowy płyn antyseptyczny do odkażania błon

śluzowych np. 0,5 – 1,5% rivanol , 0,5 roztwór

chloroheksydyny

CEWNIKOWANIE SPRZĘT



2 miski nerkowate



Podkłady gumowy i płócienny do

zabezpieczenia łóżka



Basen



Pojemnik na mocz



Płaska twarda poduszka



Przy cewnikowaniu na stałe –zestaw do

odprowadzenia moczu, roztwór do

uszczelnienia cewnika Foleya.

CEWNIKOWANIE



Technika wykonania



Umyj ręce, nałóż rękawice



Przygotuj pacjenta, zapewnij intymność



Ułóż pacjenta w pozycji grzbietowej z

odwiedzionymi nogami,



Połóż podkłady zabezpieczające łóżko



Pod pośladki podłóż płaską twardą poduszkę



Ustaw sprzęt w okolicy stóp pacjenta



W pobliżu krocza postaw miski nerkowate – na

zużyte narzędzia i materiały i na odprowadzony

mocz

CEWNIKOWANIE



Otwórz basen



Otwórz jałowy pakiet



Nasącz waciki jałowym Rivanolem 0,5 – 1,5%



Jałowym narzędziem wyjmij cewnik z
opakowania ułóż go w jałowym pakiecie



Pokryj końcówkę cewnika 2% lidokainą



Nałóż jałowe rękawice



Wyjmij z pakietu serwetę okienkową i połóż ją
na krocze (uwaga na rękawice)

CEWNIKOWANIE
KOBIETY



Rozchyl wargi sromowe kciukiem i palcem
wskazującym lewej ręki



Weź w prawą rękę jałowe narzędzie chwytne z
pakietu i zmywaj wacikami krocze w kierunku
odbytu



Chwyć i wprowadź cewnik ruchem półobrotowym
na 5-6 cm do cewki moczowej (cewnik w pochwie
–brak moczu, odrzucić cewnik i założyć następny)



Gdy pojawi się mocz, nie wprowadzaj cewnika
dalej

CEWNIKOWANIE
KOBIETY



Trzymaj cewnik między palcem wskazującym i

kciukiem lewej ręki



Odprowadź mocz do miski nerkowatej



Usuń cewnik delikatnie ruchem półobrotowym



Odkaź ponownie ujście cewki moczowej

drugim narzędziem chwytnym



Ułóż wygodnie pacjenta



Uporządkuj sprzęt



Umyj ręce



Udokumentuj wykonanie zabiegu

CEWNIKOWANIE MĘŻCZYZNY



Po przygotowaniu pacjenta i krocza jw.



Lekkie ściśnięcie prącia powoduje otwarcie ujścia cewki.
Ściągnięcie napletka odsłania ujście cewki.



Palcami lewej ręki cofnij napletek aż do rowka żołędzi



Odkaź żołądź i ujście cewki moczowej kolejnymi gazikami z

płynem odkażającym



Unieś członek prostopadle do podłoża (wyprostowanie cewki

moczowej) i wprowadź nasmarowany cewnik ok.10cm



Wyczuwalny opór pojawia się po dojściu do części

gruczołowej



Przesuń członek w kierunku spojenia łonowego a następnie

pociągnij lekko do przodu i wsuwaj cewnik do pojawienia się

moczu

CEWNIKOWANIE MĘŻCZYZNY



Brak moczu może być spowodowane:



Zbyt głębokim wprowadzeniem cewnika do
pęcherza.



Niedrożnością cewnika spowodowaną skrzeplinami
krwi, strzępkami tkanek lub gęstą ropą.



Mechanicznym zagięciem cewnika



Cewnik można udrożnić przez odessanie lub
wpuszczenie, za pomocą strzykawki 10-20ml
płynu. Jeżeli płyn wypływa obok cewnika, to cewnik
jest w cewce, a nie w pęcherzu.

CEWNIKOWANIE MĘŻCZYZNY



Odprowadź mocz do miski nerkowatej



Usuń delikatnie cewnik ruchem
półobrotowym



Zmyj ponownie ujście cewki moczowej
jałowym wacikiem



Nasuń napletek na żołądź



Gdy cewnik wprowadzamy na stałe, podłącz
zestaw do odprowadzania moczu



Wykonaj czynności końcowe

PŁUKANIE PĘCHERZA
MOCZOWEGO



CEL:



Wypłukanie z pęcherza strzępków tkanek

zmienionych chorobowo, krwi, ropy



wprowadzenie do pęcherza leków

działających bezpośrednio na błonę

śluzową.



Profilaktycznie u pacjentów z cewnikiem na

stałe



Po zabiegach operacyjnych pęcherza

moczowego i gruczołu krokowego

PŁUKANIE PĘCHERZA
MOCZOWEGO



PŁYNY DO PŁUKANIA



Antybiotyki zgodne z antybiogramem



0,1% azotan srebra (zmniejsza obrzęk
błony śluzowej pęcherza)



1-1,5% Rivanol (działa odkażająco)



0,9% NaCl (mechaniczne oczyszczenie)

PŁUKANIE PĘCHERZA
MOCZOWEGO



SPRZĘT



Taki jak do cewnikowani



Zlecony środek do płukania o temp.
37 w miseczce z ciepłą wodą (ok. 40 )



Jałowa strzykawka typu Janeta



Jałowy dren do pobierania
wprowadzanego płynu

PŁUKANIE PĘCHERZA
MOCZOWEGO



Załóż cewnik do pęcherza moczowego



Włóż jałowy dren do pojemnika z płynem do

płukania



Zmontuj Janetę i nabierz ok. 100ml płynu i

podłącz ją z końcówką cewnika



Powoli wprowadź płyn



Obserwuj pacjenta, zaprzestań podawania płyny

gdy wystąpi uczucie rozpiernia w pęcherzu



Zaciśnij na kilka sek. cewnik, aby płyn zadziałał

w pęcherzu,



Upuść wprowadzony płyn kierując koniec

cewnika do miski nerkowatej

PŁUKANIE PĘCHERZA
MOCZOWEGO



Obserwuj wypływający płyn



Prowadź płukanie do uzyskania klarownych

popłuczyn



Jednorazowo wprowadzana objętość płynu

zależy od odczuć pacjenta (30-40, 100-200

ml) aby uniknąć bolesnych skurczów



Gdy zachodzi konieczność pozostawienia w

pęcherzu środków leczniczych, zamknąć

cewnik narzędziem zaciskającym