Specyfika rehabilitacji w chorobach wewnętrznych

Program rehabilitacji

kardiologicznej



OGÓLNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU REHABILITACJI

KARDIOLOGICZNEJ.



Rehabilitacja należy do niezbędnych składników

postępowania w chorobach układu krążenia. Planowa i

konsekwentna

konsekwentna rehabilitacja może korzystnie wpływać na

przebieg choroby u każdego chorego, a także ma

znaczenie społeczne dzięki zmniejszaniu zachorowalności i

śmiertelności w różnych populacjach osób z chorobami

układu krążenia.



Każdemu choremu należy wyznaczyć indywidualne cele

rehabilitacji, wynikające przede wszystkim z rodzaju

choroby, jej przebiegu i leczenia, aktualnego stanu

zdrowia, wcześniejszego stylu życia , uwarunkowań

społecznych i zamierzeń chorego na przyszłość.



Program rehabilitacji kardiologicznej powinien zawierać

stosowanie ćwiczeń fizycznych, oddziaływania edukacyjne
i psychologiczne, a także kształtowanie otoczenia chorego

OGÓLNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU

REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ



Ćwiczenia fizyczne są podstawowym składnikiem

programów rehabilitacji osób z chorobami układu krążenia.

Chociaż według współczesnych poglądów, stosowanie

samych ćwiczeń fizycznych nie spełnia jeszcze wymaganych

kryteriów pełnego programu rehabilitacji kardiologicznej,

to jednak wiadomo, że to właśnie dzięki zaplanowanemu

wysiłkowi fizycznemu osiąga się zasadniczą część

korzystnych efektów rehabilitacji.



Badania skuteczności rehabilitacji kardiologicznej wskazują,

że stosowanie ćwiczeń fizycznych w największym stopniu

odpowiada za osiąganie pozytywnych efektów, w tym

zmniejszenie zachorowalności i śmiertelności.

OGÓLNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU REHABILITACJI

KARDIOLOGICZNEJ



RODZAJE DZIAŁAŃ W PROGRAMIE REHABILITACJI

KARDIOLOGICZNEJ



Postępowanie diagnostyczne (lekarskie,

fizjoterapeutyczne, psychologiczne)- w tym testy

wysiłkowe.



Ćwiczenia fizyczne.



Edukacja i zalecenia dotyczące: choroby i jej leczenia,

zasad „życia z chorobą”, uczestniczenia w programie

rehabilitacji, dozwolonego wysiłku fizycznego , diety,

zaprzestania palenia tytoniu, samokontroli i radzenia

sobie z problemami psychologicznymi.



Oddziaływania psychoterapeutyczne i terapia

behawioralna kształtująca optymalny tryb życia.



Farmakoterapia objawów choroby, zaburzeń

lipidowych, cukrzycy, wspomagająca odzwyczajenie od

nałogu palenia tytoniu oraz redukcję wagi ciała.

Stosowanie ćwiczeń fizycznych dotyczy

w szczególności tych pacjentów,

którzy:



Z powodu choroby układu krążenia mają

zmniejszoną sprawność czynnościową



Powinni zwiększać aktywność fizyczną dla lepszej

wtórnej prewencji chorób układu krążenia



Pomimo choroby układu krążenia chcą zwiększyć

swoją wydolność fizyczną.



Powinni stopniowo zwiększać swoją aktywność

po okresie czasowego jej ograniczenia.

Kandydaci do rehabilitacji kardiologicznej



Do lat 50-tych ubiegłego stulecia rutynowym

postępowaniem z pacjentem po zawale serca było

unieruchomienie go w łóżku na okres 8 tygodni.



Od lat 60-tych zaczęto u pacjentów po zawale

serca wprowadzać wypoczynek w pozycji

siedzącej i ćwiczenia fizyczne o niewielkim

nasileniu, co przynosiło znacznie większe korzyści

niż tradycyjne unieruchomienie.



Wraz z rozwojem wiedzy na temat

poszczególnych jednostek chorobowych, a także

rozwojem metod diagnostyczno-terapeutycznych i

gromadzeniem doświadczeń w stosowaniu

rehabilitacji kardiologicznej, stopniowo

poszerzała się grupa pacjentów kwalifikowanych

do programów rehabilitacji kardiologicznej.

Kandydaci do rehabilitacji kardiologicznej

Najliczniejszą grupę kandydatów do rehabilitacji

kardiologicznej stanowią obecnie pacjenci po zawale

serca i po ostrych zespołach wieńcowych bez zawału.

Dużą grupę stanowią pacjenci po operacyjnym leczeniu

choroby wieńcowej oraz operacjach zastawkowych.

Od dawna rehabilituje się też chorych z niedokrwieniem

obwodowym spowodowanym miażdżycą tętnic kończyn

dolnych.

Do rehabilitacji kwalifikuje się chorych w stanach które

do niedawna uznawano za przeciwwskazania ( o

wysokim ryzyku powikłań, z niewydolnością serca,

zaburzeniami rytmu).

Co więcej, okazuje się, że rehabilitacja tych pacjentów,

rozpatrywana z punktu widzenia uzyskiwanych efektów

i ponoszonych kosztów, jest szczególnie uzasadniona.

PACJENCI KWALIFIKOWANI DO

REHABILITACJI KARDIOLOGICZEJ-WEDŁUG

STANU CHOREGO



Po zawale serca



Z chorobą niedokrwienną serca bez zawału



Z chorobą niedokrwienną serca oczekujących

na zabieg operacyjny



Z nadciśnieniem tętniczym



Z niewydolnością serca



Po implantacji rozrusznika lub kardiowertera-

defibrylatora



Z wadami zastawkowymi



Po chirurgicznym leczeniu wad zastawkowych



Po przeszczepieniu serca



Po operacjach tętniaka



Z miażdżycą tętnic dolnych

PRZEBIEG PROGRAMU REHABILITACJI

KARDIOLOGICZNEJ.



Osiągnięcie kompleksowości rehabilitacji

kardiologicznej i realizację jej licznych celów

ułatwia podzielenie całego procesu rehabilitacji na

kolejne etapy oddziaływań, odpowiadające

procesowi zdrowienia pacjenta i warunkom w jakich

się znajduje.



Tradycyjnie proces rehabilitacji kardiologicznej

dzieli się na cztery etapy:

Szpitalny- związany z epizodem choroby lub

interwencją leczniczą

Poszpitalny- stacjonarny lub ambulatoryjny wczesny.

Ambulatoryjny późny

Podtrzymujący.

Etapy rehabilitacji kardiologicznej-podział

tradycyjny.



Etap I- SZPITALNY-w ostrym okresie choroby lub w

związku z leczeniem inwazyjnym; od momentu

przyjęcia do szpitala aż do wypisu. Zawiera

oddziaływanie na stan psychiczny, stopniowy powrót

do podejmowania codziennych czynności, ćwiczenia

fizyczne i edukację zgodnie z zaleceniami lekarskimi i

przyjętym planem postępowania.



Etap II- POSZPITALNY WCZESNY-rekonwalescencja.

Początek jak najwcześniejszej po wypisie ze szpitala.

Czas trwania tego etapu zależny jest od stanu

chorego i oceny stopnia ryzyka wystąpienia powikłań-

na ogół kilka tygodni. Ćwiczenia najczęściej o małej

lub średniej intensywności, zalecane w oparciu o

próbę wysiłkową; monitorowanie stanu chorego w

trakcie ćwiczeń; edukacja, kształtowanie

prozdrowotnego trybu życia i przyzwyczajeń;

interwencja psychologiczna w razie konieczności.

Etapy rehabilitacji kardiologicznej-podział

tradycyjny.cd.



Etap III-

ambulatoryjny późny

; od zakończenia

etapu II przez następne kilka miesięcy, aż do

osiągnięcia przynajmniej niektórych z zakładanych

celów rehabilitacji. Stosowanie ćwiczeń fizycznych w

formie treningu (także o większej intensywności), z

możliwością zmniejszenia stopnia nadzoru nad

chorym w trakcie ćwiczeń; kontynuacja terapii

behawioralnej; interwencja psychologiczna w razie

konieczności.



Etap IV- utrzymanie osiągniętych wyników; od

zakończenia etapu III do końca życia. Samodzielne

wykonywanie ćwiczeń przez pacjenta; utrzymywanie

i wzmacnianie zachowań prozdrowotnych; okresowe

kontrolowanie stanu zdrowia.

Rehabilitacja szpitalna



Etap szpitalny stanowi w zdecydowanej

większości przypadków początek programu

rehabilitacji. Prawidłowo przeprowadzony

powinien być podstawą do dalszej rehabilitacji,

zmiany przyzwyczajeń i trybu życia.



W szpitalnym okresie rehabilitacji można

wyróżnić fazę okresu OSTREGO oraz fazę

URUCHAMIANIA



W fazie okresu ostrego oddziaływania

fizjoterapeutyczne ograniczają się do kontroli i

usprawniania wentylacji, i ewentualnie

biernego utrzymania zakresu ruchów w

przypadku przedłużania się okresu

unieruchomienia.



W fazie uruchamiania następuje stopniowy,

kontrolowany powrót do podejmowania przez

pacjenta czynności życia codziennego

Rehabilitacja poszpitalna stacjonarna,

ambulatoryjna, domowa.



Najczęściej zaleca się, aby wczesną rehabilitację

poszpitalną rozpocząć do dwóch tygodni po wypisaniu ze

szpitala.



Czas trwania programu , sposób realizacji, intensywność

treningu fizycznego, nadzór nad pacjentem, zależą

zarówno od indywidualnej charakterystyki pacjenta

(rodzaj choroby, zaawansowanie choroby i ryzyko

powikłań, sprawność chorego, sytuacja psychospołeczna,

plany chorego), jak i do przyjętych w danym ośrodku

rehabilitacyjnym zasad postępowania (modele

postępowania, dostępność świadczeń i ich finansowanie).

Przebieg programu rehabilitacji kardiologicznej



Należy zwrócić uwagę, że pacjent jest przypisywany

do różnych etapów rehabilitacji w zależności od

przebiegu choroby i aktualnego stanu klinicznego.



Przechodzenie do kolejnych etapów wymaga

dokonania kompleksowej oceny klinicznej (w tym w

większości przypadków wykonania próby

wysiłkowej) i stwierdzenia poprawy stanu chorego.



Zespół rehabilitacyjny musi przygotować pacjenta do

przechodzenia z etapu rehabilitacji ściśle

nadzorowanej do rehabilitacji w warunkach

ograniczonej kontroli, a zwłaszcza do samodzielnego

podtrzymywania efektów rehabilitacji. Służą temu

m.in.:

zalecenie właściwych ćwiczeń, zachowań

nauczenie rozpoznawania niepokojących objawów

Cele stosowania ćwiczeń fizycznych i zwiększania

aktywności fizycznej w fazie szpitalnej

rehabilitacji kardiologicznej



Ograniczenie okresu bezczynności ruchowej i

zapobieganie powikłaniom związanym z bezczynnością

ruchową (zwłaszcza powikłaniom zakrzepowo-zatorowym,

zanikom mięśni, zaburzeniom metabolicznym).



Utrzymanie sprawności fizycznej chorego na możliwym do

osiągnięcia poziomie.



Przygotowanie chorego do podejmowania podstawowych

czynności życia codziennego związanych z lokomocją i

samoobsługa



Rozpoczęcie procesu przygotowania chorego do podjęcia

ról społecznych związanych z życiem osobistym i pracą

zawodową.



Zmniejszenie stresu związanego z chorobą i procedurami

leczenia



Sprawdzenie reakcji chorego na wysiłek fizyczny



Wyznaczanie możliwości pacjenta w zakresie osiągania

wczesnych celów rehabilitacji.

Cele stosowania ćwiczeń fizycznych dotyczące

stanu psychicznego



Przeciwdziałanie lękowi i obniżenie nastroju



Zmniejszenie lęku przed podejmowaniem

wysiłku fizycznego



Zmniejszenie depresji



Poprawienie samooceny



Poprawienie ogólnego samopoczucia.

Zaburzenie i zmiany związane z chorobami

układu krążenia, które najczęściej pogarszają

jakość życia.



Nasilone objawy choroby.



Mała tolerancja wysiłku.



Ograniczenie aktywności ruchowej i zdolności

do podejmowania czynności życia codziennego



Lęk, depresja oraz poczucie zmniejszonej

własnej wartości.



Ograniczenie aktywności seksualnej.



Ograniczenie kontaktów społecznych oraz

możliwości pracy zawodowej

Poprawa jakości życia jako ogólny cel

rehabilitacji



Połączenie postępu choroby i prowadzonego

leczenia z utratą sprawności czynnościowej

wynikającą z procesu starzenia się, skutkują utratą

samodzielności i pogorszeniem jakości życia. Wiele

zmian pogarszających jakość życia może być

korzystnie modyfikowanych przez konsekwentnie

realizowany program rehabilitacji.



Realizacja wszystkich wyżej wymienionych grup

celów, indywidualnie wyznaczonych dla każdego

rehabilitowanego chorego, przekłada się

ostatecznie na bardziej korzystny przebieg choroby

i leczenia oraz poprawę jakości życia chorego.



Możliwości uzyskania istotnej poprawy jakości życia

są największe w grupie chorych, których jakość

życia przed rozpoczęciem rehabilitacji jest oceniana

jako niska, i tych, u których nie występują liczne

czynniki ryzyka.

Wpływ systematycznego wysiłku fizycznego na

czynność układu oddechowego u osób zdrowych



Na skutek stosowania treningu fizycznego dochodzi do

zmian wartości parametrów układu oddechowego.

Zwiększa się pojemność życiowa płuc oraz maksymalna

wentylacja płuc. Częstość oddechów podczas

submaksymalnych wysiłków jest mniejsza, a ich

głębokość większa.



Wzrasta pojemność dyfuzyjna płuc zarówno w

spoczynku, jak i w czasie wysiłku. Przyczyną tego może

być zwiększenie ogólnej ilości hemoglobiny we krwi.

Duży wpływ na to ma także zwiększenie ogólnej

objętości krwi w płucach.



W wyniku treningu fizycznego zwiększa się przepływ

przez szczytowe segmenty płuc. Ułatwia to wymianę

gazową w płucach.

Wpływ wysiłku fizycznego na czynność układu

oddechowego u chorych na przewlekłe choroby

płuc



Stosowanie wysiłku fizycznego u chorych na

przewlekłe choroby układu oddechowego ma na celu:

obiektywną ocenę stopnia zaburzeń czynności płuc,

Określenie wydolności oddechowej tych chorych oraz

dopuszczanych obciążeń,

Ułatwienie rozpoznania przyczyn i mechanizmów

upośledzenia oddychania,

Ocena skuteczności leczenia,

Usprawnianie.

Wpływ wysiłku fizycznego na czynność układu

oddechowego u chorych na przewlekłe choroby

płuc cd.



Chorzy na przewlekłe choroby układu oddechowego mają

ograniczoną wydolność wysiłkową. Podczas wysiłku

fizycznego występuje u nich nadmierna w stosunku do

obciążenia wentylacja płuc. Jest ona spowodowana

większym przyspieszeniem oddechów i znacznie mniejszym

wzrostem objętości oddechowej niż u ludzi zdrowych.



U części chorych pojawia się HIPOKSEMIA a u niektórych

się nasila



Pewną rolę w ograniczeniu wydolności chorych na

przewlekłe choroby płuc odgrywa także zmęczenie mięśni

oddechowych. Ostatnio u tych chorych zaczyna się

stosować ćwiczenia zwiększające siłę mięśni

oddechowych, co może być przyczyną poprawy wentylacji

pęcherzykowej.



Znaczenie również mają zmiany czynności układu krążenia

ponieważ ograniczają zdolności wysiłkowe chorych na

przewlekłe choroby płuc.

Cele i zasady stosowania rehabilitacji

oddechowej w zaburzeniach czynności

płuc



Celem ćwiczeń oddechowych jest poprawa

czynności układu oddechowego przez:

utrzymanie prawidłowej wentylacji płuc

Zwiększenie ruchomości klatki piersiowej

i przepony

Zwiększenie siły mięśni oddechowych

Pobudzenie do efektywnego kaszlu

Cele i zasady stosowania rehabilitacji

oddechowej w zaburzeniach czynności płuc



Zależnie od spełnianych zadań ćwiczenia

oddechowe mogą mieć charakter:

Leczniczy- stosowane są w przewlekłych

chorobach układu oddechowego i mają za zadanie

usprawnienie chorego lub kompensacje

istniejących zaburzeń;

Zapobiegawczy- stosowane są u chorych

unieruchomionych po zabiegach operacyjnych,

urazach czy udarach mózgu i mają za zadanie

niedopuszczenie do zaburzeń czynności układu

oddechowego wynikających z ograniczenia

aktywności ruchowej;

Rozluźniająco-uspokajający- stosowane są w czasie

wykonywania wszelkich ćwiczeń leczniczych.

Ćwiczenia oddechowe mogą być stosowane jako:



1. Ćwiczenia bierne-wykonywane bez udziału

chorego, na przykład za pomocą biernych ruchów

kończyn górnych;

2. Ćwiczenia czynno-bierne – wykonywane przez

chorego przy częściowej pomocy fizjoterapeuty, na

przykład oddech wykonywany jest czynnie przy

biernych ruchach kończyn górnych i dolnych;

3. Ćwiczenia wspomagane czynnymi ruchami

kończyn górnych i dolnych;

4. Ćwiczenia wolne- polegające na czynnym

wykonywaniu prawidłowych oddechów w

najbardziej dogodnych pozycjach;

5. Ćwiczenia z oporem w czasie wdechu, wydechu

lub podczas obu faz. Opór może stwarzać pozycja

ułożeniowa (np.w leżenie tyłem utrudniona jest faza

wdechu

Ćwiczenia oddechowe



Ćwiczenia oddechowe prowadzi się w

odpowiednich pozycjach ułożeniowych. Dzięki

nim można ułatwić bądź utrudnić wdech lub

wydech, stabilizować jedną część klatki

piersiowej oraz poprawiać ruchomość drugiej,

jak również zwiększać udział przepony lub

mięśni międzyżebrowych w czasie ćwiczeń.



Zależnie od potrzeb stosuje się dodatkowo

pozycje drenażowe oraz oklepywanie klatki

piersiowej i masaż wibracyjny, które ułatwiają

odkrztuszanie zalegającej wydzieliny

poprawiając drożność oskrzeli. Ma to duże

znaczenie dla prawidłowej wentylacji płuc

Fizykoterapia i masaż leczniczy w chorobach

układu oddechowego.



Zabiegi fizykoterapeutyczne i masaż mają w leczeniu

chorób i zaburzeń czynności układu oddechowego

znaczenie pomocnicze, uzupełniające i przygotowują

chorego do kinezyterapii. Zależnie od potrzeb stosuje

się czynniki fizykalne działające rozluźniająco na

mięśnie klatki piersiowej, przeciwbólowo, rozszerzająco

na drogi oddechowe, rozrzedzająco na wydzielinę,

wykrztuśnie lub łagodząco na odruch kaszlu.



Wśród najczęściej stosowanych zabiegów

fizykoterapeutycznych w fizjoterapii chorób i zaburzeń

czynności układu oddechowego należy wymienić:

Inhalacje (aerozoloterapię),

Światłolecznictwo

Elektroterapię

Ultradźwięki

Masaż leczniczy

Przykłady fizjoterapii w wybranych chorobach

układu oddechowego

1. Przewlekłe zapalenie oskrzeli:

- Inhalacje

- Kinezyterapia oddechowa

- Naświetlanie klatki piersiowej promieniami

podczerwonymi

*2. Rozstrzenie oskrzeli:

- Drenaż ułożeniowy

- Kinezyterapia oddechowa

- Masaż łącznotkankowy

- Inhalacje

- Diatermia krótkofalowa

Przykłady fizjoterapii w wybranych chorobach

układu oddechowego. cd.



*3 Rozedma płuc

- Kinezyterapia oddechowa,

- Masaż leczniczy,

- Inhalacje,

- Trening wytrzymałościowy

- Drenaż ułożeniowy.

Fizjoterapia w chorobach układu

oddechowego



. Przewlekłe zapalenie oskrzeli

Jest chorobą przejawiającą się kaszlem i

wykrztuszaniem utrzymującym się przez

około 3 miesiące i dłużej.

2. Leczenie przewlekłego zapalenia oskrzeli

Celem leczenia jest zwalczanie zakażenia,

zmniejszenie oporów dla powietrza przez

ułatwienie wykrztuszania wydzieliny z

oskrzeli, a więc poprawa wentylacji

pęcherzykowatej i zapobieganie

powstawaniu rozedmy płuc.

Przewlekłe zapalenie oskrzeli

Kolejność ćwiczeń i zabiegów w przewlekłym

zapaleniu oskrzeli:

Wypić szklankę gorącego mleka lub herbaty;

Zażyć przepisany przez lekarza lek i odczekać

15-20 min;

Przyjmować opisane pozycje ułożeniowe;

Wykonywać ćwiczenia oddechowe ogólne;

Pozostając w pozycjach ułożeniowych, kaszleć,

tak aby kaszel był skuteczny;

Pozostawać najdłużej w tej pozycji, w której

pobudzenie do kaszlu jest największe;

Poprosić osobę z otoczenia, aby przede

wszystkim w tej pozycji wykonała oklepanie

klatki piersiowej

Przewlekłe zapalenie oskrzeli



Leczenie cd.

Pozycje drenażowe można przyjmować:

w siadzie, wykonując skłony tułowia do

przodu, do tyłu, na boki;

W leżeniu tyłem, na boku lewym, prawym;

W leżeniu na boku lewym i prawym na łóżku

podwyższonym od strony stóp chorego;

W leżeniu tyłem na łóżku podwyższonym o

około 55 cm od strony stóp chorego, który

skręca tułów w lewo, następnie w prawo;

Przewlekłe zapalenie oskrzeli



Leczenie cd.

w leżeniu przodem w poprzek łóżka, tak aby

głowa i tułów zwisały poza łóżkiem. Czoło

spoczywa na splecionych palcach rąk, pod usta

chorego podkłada się naczynie na odkrztuszaną

wydzielinę. W takiej pozycji pozostaje chory

początkowo przez 3 min, przedłużając stopniowo

czas jej trwania i dochodząc do 20 min.

Istnieje wiele przeciwwskazań do przyjmowania

tej pozycji zarówno ze strony układu

oddechowego, jak i krążenia, dlatego może ją

zalecić tylko lekarz, określając również czas jej

trwania.

Rozestrzenie oskrzeli



Rozestrzenie oskrzeli to trwałe rozszerzenie

końcowych odcinków średnich i drobnych

oskrzeli ze zmianami zapalnymi ich ścian

oraz tkanek otaczających.



Wyróżniamy rozestrzenie oskrzeli wrodzone

lub nabyte, jednostronne lub obustronne.



Umiejscowione są one przeważnie w

dolnych częściach płuc.

Rozestrzenie oskrzeli



Leczenie zachowawcze.

Stosuje się w przypadku obustronnych rozstrzeni

oskrzeli oraz w razie przeciwwskazań do

leczenia operacyjnego.

Celem leczenia zachowawczego jest:

zwalczanie procesów zapalnych toczących się

w obrębie oskrzeli oraz leczenie innych ognisk

zakażenia,

Ułatwienie wykrztuszania wydzieliny

zalegającej w oskrzelach,

Leczenie powikłań za strony układu

oddechowego i innych narządów.

Rozestrzenie oskrzeli



Pozycje drenażowe mają istotne znaczenie w

leczeniu rozstrzeni i dlatego chory powinien

je stosować przynajmniej 2 razy w ciągu

dnia.



Na około 20 min przed przyjęciem pozycji

drenażowej chory powinien zastosować lek

przepisany przez lekarza.



Podłożyć pod nogi specjalnego łóżka klocki,

dzięki temu ciało chorego znajduje się pod

takim kątem który ułatwia odpływ wydzieliny,

kładziemy chorego na specjalnym łóżku do

drenażu lub na tak zwanym koziołku.

Rozedma płuc



Cechuje się zwiększeniem się ponad

normę przestrzeni powietrznych

znajdujących się obwodowo od

oskrzelików końcowych ze zniszczeniem

ścian tych struktur



Leczenie rozedmy płuc

Ćwiczenia oddechowe.

Trzeba je rozpocząć jak najwcześniej, to

znaczy w okresie jeszcze nie utrwalonych

zmian w układzie oddechowym.

Wskazania do ćwiczeń oddechowych, ich

rodzaju i nasilenia ustala lekarz

indywidualnie dla każdego chorego.

Rozedma płuc



Fizjoterapia oddechowa ma na celu:

Zmniejszenie nadmiernego napięcia

mięśni klatki piersiowej,

Nauczenie chorego oddychania z krótkim

wdechem i wydłużonym, spokojnym

wydechem,

Ułatwienie wykrztuszania wydzieliny z

oskrzeli,

Zwiększenie ruchu żebrowego dolnych

partii klatki piersiowej oraz wzmocnienie

przepony i mięśni brzucha.

Rozedma płuc



Kolejność ćwiczeń i zabiegów:



Ćwiczyć należy przed śniadaniem, przed

kolacją

Wypić szklankę gorącego mleka lub

herbaty

Zażyć przepisany przez lekarza lek i

odczekać 15-20 min,

Przyjąć pozycje ułożeniowe,

Wywołać skuteczny kaszel i stosować

oklepywanie klatki piersiowej,

Rozedma płuc



Po wykrztuszeniu wydzieliny z oskrzeli należy

wykonywać:

Ćwiczenia zmniejszające napięcie mięśni

klatki piersiowej

Ćwiczenia krótkiego wdechu przez nos i

wydłużonego wydechu przez przymknięte

usta (dmuchanie na płomień świecy,

wdmuchiwanie powietrza przez rurkę do

naczynia z wodą)

Ćwiczenia wspomagające oddech,

Ćwiczenia zwiększające ruch oddechowy

dolnych części klatki piersiowej,

Ćwiczenia przepony

Ćwiczenie mięśni brzucha.

Astma oskrzelowa



Jest przewlekłą, zapalną chorobą

układu oddechowego, której cechami

charakterystycznymi są;

stan zapalny dróg oddechowych

Ograniczenie przepływu powietrza

przez oskrzela spowodowane skurczem

ich mięśni

Obrzęk błony śluzowej

Nadmierne wydzielanie przez gruczoły

śluzowe lepkiego śluzu.

Astma oskrzelowa



Leczenie astmy oskrzelowej.

Ćwiczenia oddechowe w astmie

oskrzelowej mają na celu:

utrzymanie lub przywrócenie

dolnożebrowego toru oddechowego oraz

wzmocnienie przepony i mięśni brzucha.

Nauczenie chorego sposobów

zapobiegania lub przerwanie lżejszych

napadów duszności.

Fizjoterapia oddechowa w okresie

wolnym od napadów astmy nie różni się

od stosowanej u chorych z rozedmą płuc.

Astma oskrzelowa



Postępowanie w zagrażającym napadzie

lub podczas niewielkiego napadu

duszności.



Pacjentowi należy zalecić zastosowanie

leku rozszerzającego oskrzela



Uspokoić go;



Polecić przyjęcie pozycji sprzyjającej

rozluźnieniu mięśni

Pacjent powinien siedzieć na krześle

zwrócony twarzą do jego oparcia, na

którym opiera on przedramiona, a na nich

głowę zwróconą do boku. Pod

przedramiona podkłada się poduszeczkę.

Mięśnie obręczy kończyn górnych i brzucha

powinny być rozluźnione.

Astma oskrzelowa



Postępowanie w zagrażającym napadzie lub

podczas niewielkiego napadu duszności cd.



Wskazane jest również przyjmowanie pozycji

kolanowo-łokciowej lub siadu na piętach

(kolana

oddalone od siebie) ze skrzyżowanymi

przedramionami spoczywającymi na siedzisku

krzesła i z głową zwróconą do boku, opartą na

przedramionach.



W tych pozycjach utrudnione jest unoszenie

barków ku górze w czasie wdechu, a więc unika się

włączania pomocniczych mięśni wdechowych.



Przyjmowanie opisanych pozycji trzeba chorego

nauczyć w czasie wolnym od napadów duszności.

W czasie napadu skutecznie działa również masaż

mięśni klatki piersiowej i obręczy kończyn

górnych.

Astma oskrzelowa



Ćwiczenia ogólnie usprawniające



Chorzy na astmę oskrzelową dają się przeważnie z

trudem nakłonić do rozpoczęcia ćwiczeń

fizycznych i uprawiania zajęć sportowo-

rekreacyjnych. Powodem tego jest obawa przed

wystąpieniem napadu duszności pod wpływem

wysiłku.



Ćwiczenia należy przeprowadzać w

pomieszczeniach ciepłych, dokładnie odkurzonych

i o dostatecznym poziomie wilgotności.



Nie wolno ćwiczyć w zimnym pomieszczeniu ani

na wolnym powietrzu przy niesprzyjających

warunkach atmosferycznych.



Do programu ćwiczeń nie włącza się ćwiczeń

wykonywanych w leżeniu.

Astma oskrzelowa



Ćwiczenia ogólnie usprawniające



Chory powinien ćwiczyć 4-5 razy w tygodniu,

najlepiej codziennie. Intensywność ćwiczeń

określa się indywidualnie.



Wskazane są krótkotrwałe wysiłki oddzielone

przerwami.



Po zakończeniu treningu należy powoli obniżać

temperaturę rozgrzanego ciała, wykonując

przez około 15 min ćwiczenia rozluźniające i

uspokajające. Zapobiega to wystąpieniu

nagłych zmian temperatury i wilgotności

powietrza w drogach oddechowych, mogących

wywołać skurcz oskrzeli i napad duszności.

Zapalenie płuc



Polega na powstawaniu w miąższu płucnym

zapalnego nacieku obejmującego niewielkie

lub rozległe obszary płuca.



Celem ułatwienia wykrztuszania można

zastosować-ściśle według wskazań lekarskich-

oklepywanie klatki piersiowej i naukę

efektywnego kaszlu.



Ćwiczenia oddechowe pacjent rozpoczyna po

ustąpieniu gorączki. Ich celem jest ułatwienie

wykrztuszania wydzieliny z oskrzeli, poprawę

wentylacji płuc w odcinkach o upośledzonej

wentylacji lub objętych niedodmą.

Zapalenie płuc cd.

Zaleca się:

przyjmowanie pozycji ułożeniowych,

Skuteczny kaszel,

Specjalny sposób oddychania (w tym

przez rurkę do naczynia z wodą,

dmuchanie na płomień świecy),

Wspomagany oddech,

Oklepywanie klatki piersiowej.

Fizjoterapia oddechowa



Fizjoterapia oddechowa ma również zastosowanie

chirurgii (dotyczy zabiegów w obrębie klatki

piersiowej i nadbrzusza).

Okres przedoperacyjny służy nauce ćwiczeń

oddechowych po operacji, utrzymanie prawidłowej

wentylacji płuc, zapobieganie zaburzeniom oraz

poprawa czynności układu oddechowego.

Okres pooperacyjny- przeciwdziałanie zmniejszaniu

się wentylacji płuc i utrzymanie jej na odpowiednim

poziomie, pobudzenie chorego do efektywnego

kaszlu, łagodzenie odruchów wymiotnych, usuwanie

pooperacyjnych następstw dotyczących układu

oddechowego.

Fizjoterapia oddechowa cd.



W kardiochirurgii- w okresie

przedoperacyjnym prowadzi się:

-Naukę ćwiczeń oddechowych

-Naukę ćwiczeń efektywnego kaszlu

-W okresie pooperacyjnym ćwiczenia

prowadzi się w leżeniu lub siadzie

powtarzając je co godzinę.

Fizjoterapia oddechowa cd.



Fizjoterapia w chirurgii przewodu

pokarmowego.



W okresie przedoperacyjnym prowadzi

się

naukę efektywnego kaszlu

Naukę ćwiczeń oddechowych



W okresie pooperacyjnym ćwiczenia są

zależne od rodzaju zabiegu.

Fizjoterapia oddechowa cd



Fizjoterapia oddechowa w onkologii.



Program fizjoterapii oddechowej chorych

leczonych z powodu nowotworów złośliwych

powinien obejmować ćwiczenia i zabiegi:

oddechowe torem przeponowym i żebrowym

Wzmacniające główne i pomocnicze mięśnie

oddechowe,

Zwiększające ruchomość w stawach

ważnych w mechanice oddychania

Rozluźniająco-uspokajające

Oklepywanie klatki piersiowej



Wyróżniamy również:



Rehabilitacje w chorobach układu

moczowego,



Rehabilitacja w położnictwie i

ginekologii,



Rehabilitacja w chorobach układu

pokarmowego.

Niezależność pacjenta,

wykształcenie umiejętności

samooceny aktywności oraz

przyjęcie przez pacjenta

odpowiedzialności za ograniczenie

czynników ryzyka, powinny być

celami wszystkich programów

rehabilitacyjnych.

Piśmiennictwo

* „Rehabilitacja kardiologiczna- stosowanie ćwiczeń fizycznych”,

Janusz Bromboszcz, Piotr Dylewicz

* „Fizjoterapia oddechowa”, Adam Rosławski, Marek Woźniewski

Document Outline