MIEDNICA
MIEDNICA
Miednica, jako całość składa się z
Miednica, jako całość składa się z
miednicy
miednicy
większej
większej
(pelvis major) i
(pelvis major) i
miednicy
miednicy
mniejszej
mniejszej
(pelvis minor). Miednica większa
(pelvis minor). Miednica większa
stanowi górną część całości i jest włączona
stanowi górną część całości i jest włączona
w obręb jamy brzusznej. Jest ona częściowo
w obręb jamy brzusznej. Jest ona częściowo
ograniczona przez powierzchnie krzyżowo-
ograniczona przez powierzchnie krzyżowo-
miedniczne talerzy kk. Biodrowych i górne
miedniczne talerzy kk. Biodrowych i górne
odcinki części bocznych kości krzyżowej.
odcinki części bocznych kości krzyżowej.
Granicą między miednicą większą i mniejszą
Granicą między miednicą większą i mniejszą
jest
jest
płaszczyzna wchodu miednicy
płaszczyzna wchodu miednicy
Zawartość miednicy większej stanowią
Zawartość miednicy większej stanowią
narządy jamy brzusznej, podczas gdy
narządy jamy brzusznej, podczas gdy
zawartością miednicy mniejszej są
zawartością miednicy mniejszej są
zarówno narządy jamy brzusznej jak i
zarówno narządy jamy brzusznej jak i
narządy właściwe miednicy. Również
narządy właściwe miednicy. Również
narządy miednicy mniejszej mogą
narządy miednicy mniejszej mogą
okresowo przemieszczać się do jamy
okresowo przemieszczać się do jamy
brzusznej (np. ciężarna macica,
brzusznej (np. ciężarna macica,
wypełniony pęcherz moczowy).
wypełniony pęcherz moczowy).
Dno miednicy
Dno miednicy
Dno miednicy jest utworzone przez przeponę
Dno miednicy jest utworzone przez przeponę
miedniczną, uzupełnioną w przednim odcinku
miedniczną, uzupełnioną w przednim odcinku
przeponą moczowo-płciową.
przeponą moczowo-płciową.
Przepona miedniczna (diaphragma pelvis)
Przepona miedniczna (diaphragma pelvis)
składa się z :
składa się z :
1. dwóch mięśni dźwigaczy odbytu (prawy i lewy)
1. dwóch mięśni dźwigaczy odbytu (prawy i lewy)
2. dwóch mięśni guzicznych (prawy i lewy) oraz
2. dwóch mięśni guzicznych (prawy i lewy) oraz
górnej i dolnej powięzi przepony miednicznej
górnej i dolnej powięzi przepony miednicznej
(fascia diaphragmatis pelvis superior et
(fascia diaphragmatis pelvis superior et
inferior).
inferior).
Przepona moczowo-płciowa
Przepona moczowo-płciowa
(diaphragma urogenitalis)
(diaphragma urogenitalis)
Składa się z :
Składa się z :
1). m. poprzecznego głębokiego krocza (m.
1). m. poprzecznego głębokiego krocza (m.
transversus perinei profundus)
transversus perinei profundus)
2). dwóch mięśni poprzecznych powierzchownych
2). dwóch mięśni poprzecznych powierzchownych
krocza (mm. transversi perinei superficiales dex. et
krocza (mm. transversi perinei superficiales dex. et
sin.) oraz
sin.) oraz
3). górnej i dolnej powięzi przepony moczowo-
3). górnej i dolnej powięzi przepony moczowo-
płciowej.
płciowej.
M. poprzeczny głęboki krocza wytwarza u płci
M. poprzeczny głęboki krocza wytwarza u płci
męskiej m. zwieracz zewnętrzny cewki moczowej
męskiej m. zwieracz zewnętrzny cewki moczowej
(m. sphincter urethrae externus)
(m. sphincter urethrae externus)
, a u płci żeńskiej
, a u płci żeńskiej
m. zwieracz cewki moczowej i pochwy
m. zwieracz cewki moczowej i pochwy
(m. sphincter
(m. sphincter
urethrovaginalis
urethrovaginalis
)
)
Przestrzeń zawartą między dnem miednicy a
Przestrzeń zawartą między dnem miednicy a
skórą określa się mianem
skórą określa się mianem
przestrzeni
przestrzeni
podskórnej
podskórnej
(spatium subcutaneum)
(spatium subcutaneum)
. Jest ona
. Jest ona
najniższym piętrem w jamie miednicy.
najniższym piętrem w jamie miednicy.
Powyżej dna miednicy leży
Powyżej dna miednicy leży
przestrzeń
przestrzeń
podotrzewnowa
podotrzewnowa
(spatium subperitoneale)
(spatium subperitoneale)
,
,
ograniczona od góry otrzewną ścienną i
ograniczona od góry otrzewną ścienną i
łączącą się przestrzeniami za- i
łączącą się przestrzeniami za- i
przedotrzewnową. Powyżej otrzewnej
przedotrzewnową. Powyżej otrzewnej
ściennej leży najwyższe piętro jamy miednicy
ściennej leży najwyższe piętro jamy miednicy
-
-
przestrzeń wewnątrzotrzewnowa
przestrzeń wewnątrzotrzewnowa
Przestrzeń podskórna
Przestrzeń podskórna
W przestrzeni podskórnej leżą m.in.
W przestrzeni podskórnej leżą m.in.
doły
doły
kulszowo-odbytnicze
kulszowo-odbytnicze
(prawy i lewy).
(prawy i lewy).
Dół kulszowo-odbytniczy
Dół kulszowo-odbytniczy
wypełniony
wypełniony
tkanką łączną i tłuszczową, a na jego
tkanką łączną i tłuszczową, a na jego
bocznej ścianie, w tzw. kanale sromowym
bocznej ścianie, w tzw. kanale sromowym
Alcocka, biegną naczynia sromowe
Alcocka, biegną naczynia sromowe
wewnętrzne i nerw sromowy.
wewnętrzne i nerw sromowy.
Kanał ten jest ograniczony od dołu przez
Kanał ten jest ograniczony od dołu przez
wyrostek sierpowaty więzadła kulszowo-
wyrostek sierpowaty więzadła kulszowo-
guzowego
guzowego
przestrzeń
przestrzeń
wewnątrzotrzewnowa
wewnątrzotrzewnowa
(spatium intraperitoneale)
(spatium intraperitoneale)
.
.
W przestrzeni wewnątrzotrzewnowej w
W przestrzeni wewnątrzotrzewnowej w
miednicy mniejszej męskiej leżą pętle
miednicy mniejszej męskiej leżą pętle
jelita cienkiego, wyrostek robaczkowy i
jelita cienkiego, wyrostek robaczkowy i
dolna pętla okrężnicy esowatej.
dolna pętla okrężnicy esowatej.
W miednicy żeńskiej leżą w/w twory, a
W miednicy żeńskiej leżą w/w twory, a
dodatkowo
dodatkowo
jajowody i jajniki
jajowody i jajniki
. Jajniki leżą
. Jajniki leżą
nie tylko w przestrzeni
nie tylko w przestrzeni
wewnątrzotrzewnowej, a wręcz w jamie
wewnątrzotrzewnowej, a wręcz w jamie
otrzewnowej (!) gdyż nie są pokryte
otrzewnowej (!) gdyż nie są pokryte
otrzewną trzewną
otrzewną trzewną
Zawartość przestrzeni
Zawartość przestrzeni
podotrzewnowej
podotrzewnowej
I. U obu płci
I. U obu płci
1. Pęcherz moczowy
1. Pęcherz moczowy
2. Miedniczne części moczowodów
2. Miedniczne części moczowodów
3. Część cewki moczowej
3. Część cewki moczowej
4. Prostnica (odbytnica)
4. Prostnica (odbytnica)
5. Tętnice biodrowe wewnętrzne z odgałęzieniami
5. Tętnice biodrowe wewnętrzne z odgałęzieniami
6. Żyły biodrowe wewnętrzne z dopływami
6. Żyły biodrowe wewnętrzne z dopływami
7. Naczynia chłonne i węzły chłonne krzyżowe, biodrowe
7. Naczynia chłonne i węzły chłonne krzyżowe, biodrowe
wewnętrzne i miedniczne.
wewnętrzne i miedniczne.
8. Sploty krzyżowe i nerwy z nich wychodzące
8. Sploty krzyżowe i nerwy z nich wychodzące
9. Miedniczne części pni współczulnych i włókna odchodzące od
9. Miedniczne części pni współczulnych i włókna odchodzące od
nich
nich
10. Nerwy podbrzuszne (prawy i lewy)
10. Nerwy podbrzuszne (prawy i lewy)
11. Nerwy trzewne miedniczne
11. Nerwy trzewne miedniczne
12. Sploty podbrzuszne dolne i sploty wtórne od nich
12. Sploty podbrzuszne dolne i sploty wtórne od nich
13. Nerwy zasłonowe (prawy i lewy)
13. Nerwy zasłonowe (prawy i lewy)
Zawartość przestrzeni
Zawartość przestrzeni
podotrzewnowej
podotrzewnowej
II. Ponadto u płci męskiej
II. Ponadto u płci męskiej
1. Gruczoł sterczowy
1. Gruczoł sterczowy
2. Miedniczne części nasieniowodów
2. Miedniczne części nasieniowodów
3. Pęcherzyki nasienne
3. Pęcherzyki nasienne
4. Przewody wytryskowe
4. Przewody wytryskowe
Zawartość przestrzeni
Zawartość przestrzeni
podotrzewnowej
podotrzewnowej
III. U płci żeńskiej
III. U płci żeńskiej
1. Macica wraz aparatem
1. Macica wraz aparatem
więzadłowym
więzadłowym
2. Część pochwy
2. Część pochwy
Pęcherz moczowy (vesica
Pęcherz moczowy (vesica
urinaria)
urinaria)
Położenie :
Położenie :
Leży w miednicy mniejszej, w przestrzeni podotrzewnowej,
Leży w miednicy mniejszej, w przestrzeni podotrzewnowej,
za spojeniem łonowym; u płci męskiej na gruczole krokowym i do
za spojeniem łonowym; u płci męskiej na gruczole krokowym i do
przodu od odbytnicy, a u płci żeńskiej na przeponie moczowo-płciowej
przodu od odbytnicy, a u płci żeńskiej na przeponie moczowo-płciowej
i przedniej części przepony miednicznej, do przodu od macicy i
i przedniej części przepony miednicznej, do przodu od macicy i
częściowo pochwy.
częściowo pochwy.
Sąsiedztwo :
Sąsiedztwo :
Przednia powierzchnia pęcherza moczowego sąsiaduje
Przednia powierzchnia pęcherza moczowego sąsiaduje
z przednią ścianą brzucha i tzw. przestrzenią załonową
z przednią ścianą brzucha i tzw. przestrzenią załonową
(spatium
(spatium
retropubicum s. prevesicale)
retropubicum s. prevesicale)
.
.
W miednicy męskiej do tyłu od pęcherza leży odbytnica, na tylnej
W miednicy męskiej do tyłu od pęcherza leży odbytnica, na tylnej
ścianie pęcherza leżą pęcherzyki nasienne, bańki nasieniowodów i
ścianie pęcherza leżą pęcherzyki nasienne, bańki nasieniowodów i
przewody wytryskowe. Górna powierzchnia pęcherza sąsiaduje z
przewody wytryskowe. Górna powierzchnia pęcherza sąsiaduje z
pętlami jelita cienkiego i dolną pętlą okrężnicy esowatej.
pętlami jelita cienkiego i dolną pętlą okrężnicy esowatej.
W
W
miednicy żeńskiej
miednicy żeńskiej
tylna powierzchnia pęcherza sąsiaduje z pochwą
tylna powierzchnia pęcherza sąsiaduje z pochwą
i częścią nadpochwową szyjki macicy, a górna powierzchnia z
i częścią nadpochwową szyjki macicy, a górna powierzchnia z
przednią powierzchnią trzonu macicy. Między trzonem macicy, a
przednią powierzchnią trzonu macicy. Między trzonem macicy, a
tylną ścianą pęcherza znajduje się zagłębienie pęcherzowo-maciczne
tylną ścianą pęcherza znajduje się zagłębienie pęcherzowo-maciczne
(excavatio vesicouterina)
(excavatio vesicouterina)
. Przednia powierzchnia szyjki macicy i
. Przednia powierzchnia szyjki macicy i
przednia ściana pochwy są zrośnięte z tylną ścianą i dnem pęcherza
przednia ściana pochwy są zrośnięte z tylną ścianą i dnem pęcherza
w okolicy trójkąta pęcherza; w tej okolicy końcowe odcinki
w okolicy trójkąta pęcherza; w tej okolicy końcowe odcinki
moczowodów stykają się z przednią ścianą pochwy.
moczowodów stykają się z przednią ścianą pochwy.
Budowa :
Budowa :
W budowie anatomicznej pęcherza można wyodrębnić szczyt,
W budowie anatomicznej pęcherza można wyodrębnić szczyt,
trzon i dno. Szczyt jest zwrócony ku górze i przodowi, dno ku
trzon i dno. Szczyt jest zwrócony ku górze i przodowi, dno ku
dołowi i tyłowi. Od szczytu do pępka biegnie więzadło
dołowi i tyłowi. Od szczytu do pępka biegnie więzadło
pępkowe pośrodkowe - pozostałość moczownika
pępkowe pośrodkowe - pozostałość moczownika
(urachus),
(urachus),
zdążające do pępka. Do dna pęcherza uchodzą moczowody, a
zdążające do pępka. Do dna pęcherza uchodzą moczowody, a
wychodzi z niego cewka moczowa. Ściana pęcherza
wychodzi z niego cewka moczowa. Ściana pęcherza
moczowego ma budowę warstwową - od wewnątrz
moczowego ma budowę warstwową - od wewnątrz
wyścielony jest błoną śluzową, spoczywającą na błonie
wyścielony jest błoną śluzową, spoczywającą na błonie
podśluzowej, bardziej zewnętrznie leży trójwarstwowa
podśluzowej, bardziej zewnętrznie leży trójwarstwowa
mięśniówka gładka i przydanka łącznotkankowa, a na górnej
mięśniówka gładka i przydanka łącznotkankowa, a na górnej
powierzchni pęcherza - otrzewna ścienna. Błona śluzowa jest
powierzchni pęcherza - otrzewna ścienna. Błona śluzowa jest
obficie pofałdowana, wyjątkiem jest obszar tzw. trójkąta
obficie pofałdowana, wyjątkiem jest obszar tzw. trójkąta
pęcherza (trigonum vesicae),
pęcherza (trigonum vesicae),
gdzie jest gładka. Podstawę
gdzie jest gładka. Podstawę
trójkąta wyznaczają ujścia pęcherzowe moczowodów,
trójkąta wyznaczają ujścia pęcherzowe moczowodów,
połączone fałdem międzymoczowodowym. Szczyt trójkąta
połączone fałdem międzymoczowodowym. Szczyt trójkąta
tworzy ujście wewnętrzne cewki moczowej. Błona śluzowa
tworzy ujście wewnętrzne cewki moczowej. Błona śluzowa
trójkąta wpukla się do tego ujścia, tworząc języczek pęcherza
trójkąta wpukla się do tego ujścia, tworząc języczek pęcherza
(uvula vesicae).
(uvula vesicae).
Budowa :
Budowa :
Błona mięśniowa jest ułożona w 3 warstwach - 2
Błona mięśniowa jest ułożona w 3 warstwach - 2
podłużnych i między nimi leżącej warstwy
podłużnych i między nimi leżącej warstwy
okrężnej. Mięśniówkę podłużną określa się
okrężnej. Mięśniówkę podłużną określa się
mianem mięśnia wypieracza moczu
mianem mięśnia wypieracza moczu
(m. detrusor
(m. detrusor
urinae).
urinae).
Wokół śródściennej części cewki moczowej
Wokół śródściennej części cewki moczowej
mięśniówka tworzy okrężne zgrubienie zwane u
mięśniówka tworzy okrężne zgrubienie zwane u
płci żeńskiej m. zwieraczem cewki moczowej, a u
płci żeńskiej m. zwieraczem cewki moczowej, a u
płci męskiej m. zwieraczem wewnętrznym cewki
płci męskiej m. zwieraczem wewnętrznym cewki
moczowej (należy go odróżniać od zewnętrznego
moczowej (należy go odróżniać od zewnętrznego
zwieracza, który jest mięśniem poprzecznie
zwieracza, który jest mięśniem poprzecznie
prążkowanym, leżącym w przeponie moczowo-
prążkowanym, leżącym w przeponie moczowo-
płciowej).
płciowej).
Unaczynienie :
Unaczynienie :
Unaczynienie pęcherza pochodzi od : tt. pęcherzowych
Unaczynienie pęcherza pochodzi od : tt. pęcherzowych
górnych od tt. pępkowych (zaopatrują górną część trzonu i
górnych od tt. pępkowych (zaopatrują górną część trzonu i
szczyt), gałęzi pęcherzowych tt. odbytniczych środkowych
szczyt), gałęzi pęcherzowych tt. odbytniczych środkowych
od tt. biodrowych wewnętrznych i tt. pęcherzowych
od tt. biodrowych wewnętrznych i tt. pęcherzowych
dolnych od tt. biodrowych wewnętrznych (zaopatrują dno i
dolnych od tt. biodrowych wewnętrznych (zaopatrują dno i
trzon).
trzon).
Żyły pęcherza tworzą parzysty splot pęcherzowy
Żyły pęcherza tworzą parzysty splot pęcherzowy
(plexus
(plexus
vesicalis)
vesicalis)
leżący przy dnie pęcherza i łączą się z leżącym z
leżący przy dnie pęcherza i łączą się z leżącym z
przodu splotem pęcherzowo-sterczowym
przodu splotem pęcherzowo-sterczowym
(plexus
(plexus
vesicoprostaticus)
vesicoprostaticus)
, a ku tyłowi łączą się ze splotami
, a ku tyłowi łączą się ze splotami
odbytniczymi
odbytniczymi
(plexus rectales)
(plexus rectales)
. Część splotu pęcherzowego
. Część splotu pęcherzowego
leżąca z przodu nosi nazwę splotu sromowego
leżąca z przodu nosi nazwę splotu sromowego
(plexus
(plexus
pudendus)
pudendus)
i przyjmuje jako główny dopływ ż. grzbietową
i przyjmuje jako główny dopływ ż. grzbietową
prącia
prącia
(v. dorsalis penis)
(v. dorsalis penis)
. Naczynia żylne uchodzą do żż.
. Naczynia żylne uchodzą do żż.
biodrowych wewnętrznych.
biodrowych wewnętrznych.
Unerwienie :
Unerwienie :
Unerwienie pochodzi od splotów
Unerwienie pochodzi od splotów
pęcherzowych (prawego i lewego), które
pęcherzowych (prawego i lewego), które
są wtórnymi od splotów podbrzusznych
są wtórnymi od splotów podbrzusznych
dolnych (miednicznych). Istotna jest
dolnych (miednicznych). Istotna jest
różnica unerwienia mięśniówki - m.
różnica unerwienia mięśniówki - m.
wypieracz moczu jest pobudzany do
wypieracz moczu jest pobudzany do
skurczu włóknami przywspółczulnymi,
skurczu włóknami przywspółczulnymi,
natomiast m. zwieracz wewnętrzny
natomiast m. zwieracz wewnętrzny
cewki moczowej - włóknami
cewki moczowej - włóknami
współczulnymi.
współczulnymi.
Cewka moczowa męska
Cewka moczowa męska
(urethra masculina)
(urethra masculina)
Wyróżnia się w niej cztery odcinki :
Wyróżnia się w niej cztery odcinki :
- odcinek śródścienny
- odcinek śródścienny
(pars
(pars
intramuralis)
intramuralis)
- odcinek sterczowy
- odcinek sterczowy
(pars prostatica)
(pars prostatica)
- odcinek błoniasty
- odcinek błoniasty
(pars
(pars
membranacea)
membranacea)
- odcinek gąbczasty
- odcinek gąbczasty
(pars spongiosa)
(pars spongiosa)
Cewka moczowa męska
Cewka moczowa męska
(urethra masculina)
(urethra masculina)
Rozpoczyna się ujściem wewnętrznym
Rozpoczyna się ujściem wewnętrznym
(ostium
(ostium
urethrae internum)
urethrae internum)
w dnie pęcherza moczowego.
w dnie pęcherza moczowego.
Ujście to prowadzi do części śródściennej,
Ujście to prowadzi do części śródściennej,
przechodzącej przez dno pęcherza, otoczonej m.
przechodzącej przez dno pęcherza, otoczonej m.
zwieraczem wewnętrznym cewki moczowej.
zwieraczem wewnętrznym cewki moczowej.
Poniżej pęcherza wchodzi do gruczołu krokowego -
Poniżej pęcherza wchodzi do gruczołu krokowego -
część sterczowa cewki moczowej. Następnie, po
część sterczowa cewki moczowej. Następnie, po
wyjściu z gruczołu kieruje się łukiem
wyjściu z gruczołu kieruje się łukiem
uwypuklonym ku tyłowi przez przeponę moczowo-
uwypuklonym ku tyłowi przez przeponę moczowo-
płciową (część błoniasta cewki, mająca odcinek
płciową (część błoniasta cewki, mająca odcinek
przeponowy i podprzeponowy) i wchodzi przez
przeponowy i podprzeponowy) i wchodzi przez
opuszkę prącia do ciała gąbczastego prącia (część
opuszkę prącia do ciała gąbczastego prącia (część
gąbczasta). W żołędzi poszerza się, tworząc dół
gąbczasta). W żołędzi poszerza się, tworząc dół
łódkowaty
łódkowaty
(fossa scaphoidea)
(fossa scaphoidea)
i kończy się ujściem
i kończy się ujściem
zewnętrznym cewki w szczycie żołędzi.
zewnętrznym cewki w szczycie żołędzi.
Cewka moczowa męska
Cewka moczowa męska
(urethra masculina)
(urethra masculina)
W części sterczowej, na tylnej ścianie
W części sterczowej, na tylnej ścianie
biegnie fałd błony śluzowej - grzebień
biegnie fałd błony śluzowej - grzebień
cewki moczowej
cewki moczowej
(crista urethrae),
(crista urethrae),
który
który
jest przedłużeniem języczka pęcherza
jest przedłużeniem języczka pęcherza
moczowego. W obrębie tego grzebienia
moczowego. W obrębie tego grzebienia
występuje wzniesienie zwane wzgórkiem
występuje wzniesienie zwane wzgórkiem
nasiennym
nasiennym
(colliculus seminalis).
(colliculus seminalis).
Po bokach
Po bokach
od wzgórka leżą zagłębienia - zatoki
od wzgórka leżą zagłębienia - zatoki
sterczowe
sterczowe
(sinus prostatici)
(sinus prostatici)
- miejsce ujść
- miejsce ujść
przewodów gruczołu krokowego.
przewodów gruczołu krokowego.
W przebiegu cewki moczowej męskiej
W przebiegu cewki moczowej męskiej
leżą dwie krzywizny :
leżą dwie krzywizny :
podłonowa
podłonowa
(curvatura subpubica)
(curvatura subpubica)
przedłonowa
przedłonowa
(curvatura prepubica).
(curvatura prepubica).
Krzywizna podłonowa przypada na
Krzywizna podłonowa przypada na
część błoniastą i jest uwypuklona ku
część błoniastą i jest uwypuklona ku
tyłowi, a krzywizna przedłonowa,
tyłowi, a krzywizna przedłonowa,
uwypuklona ku przodowi i górze leży
uwypuklona ku przodowi i górze leży
w części gąbczastej
w części gąbczastej
Gruczoł krokowy - stercz
Gruczoł krokowy - stercz
(prostata)
(prostata)
Położenie :
Położenie :
Leży na przeponie moczowo-
Leży na przeponie moczowo-
płciowej, poniżej dna pęcherza moczowego,
płciowej, poniżej dna pęcherza moczowego,
do przodu od odbytnicy, do tyłu od spojenia
do przodu od odbytnicy, do tyłu od spojenia
łonowego. Powierzchnie boczne sąsiadują z
łonowego. Powierzchnie boczne sąsiadują z
mięśniami dźwigaczami odbytu. Jest
mięśniami dźwigaczami odbytu. Jest
przebity przez przewody wytryskowe (na
przebity przez przewody wytryskowe (na
granicy podstawy i powierzchni tylnej) oraz
granicy podstawy i powierzchni tylnej) oraz
cewkę moczową (wchodzi w środek
cewkę moczową (wchodzi w środek
podstawy sterczu i wychodzi przez szczyt).
podstawy sterczu i wychodzi przez szczyt).
Stercz jest ułożony podstawą ku górze,
Stercz jest ułożony podstawą ku górze,
szczyt jest skierowany do przepony
szczyt jest skierowany do przepony
moczowo-płciowej.
moczowo-płciowej.
Gruczoł krokowy - stercz
Gruczoł krokowy - stercz
(prostata)
(prostata)
Budowa :
Budowa :
W budowie
W budowie
zewnętrznej można
zewnętrznej można
wyodrębnić powierzchnie :
wyodrębnić powierzchnie :
przednią, tylną i dwie boczne;
przednią, tylną i dwie boczne;
podstawę oraz szczyt.
podstawę oraz szczyt.
Gruczoł jest otoczony torebką
Gruczoł jest otoczony torebką
i ma budowę płatową, składa
i ma budowę płatową, składa
się z 2 płatów bocznych i tzw.
się z 2 płatów bocznych i tzw.
cieśni
cieśni
(isthmus prostatae).
(isthmus prostatae).
Cieśń, zwana też płatem
Cieśń, zwana też płatem
środkowym, leży pomiędzy
środkowym, leży pomiędzy
przewodami wytryskowymi w
przewodami wytryskowymi w
tylnej części gruczołu, ku
tylnej części gruczołu, ku
przodowi dochodzi do części
przodowi dochodzi do części
sterczowej cewki moczowej.
sterczowej cewki moczowej.
Gruczoł krokowy - stercz
Gruczoł krokowy - stercz
(prostata)
(prostata)
Unaczynienie :
Unaczynienie :
Unaczynienie sterczu pochodzi od gałęzi
Unaczynienie sterczu pochodzi od gałęzi
sterczowych tętnic pęcherzowych dolnych i
sterczowych tętnic pęcherzowych dolnych i
odbytniczych środkowych.
odbytniczych środkowych.
Krew żylna uchodzi do splotu żylnego
Krew żylna uchodzi do splotu żylnego
pęcherzowo-sterczowego.
pęcherzowo-sterczowego.
Chłonka uchodzi do węzłów chłonnych
Chłonka uchodzi do węzłów chłonnych
biodrowych zewnętrznych, wewnętrznych i
biodrowych zewnętrznych, wewnętrznych i
krzyżowych.
krzyżowych.
Unerwienie :
Unerwienie :
Pochodzi ze splotu sterczowego wtórnego do
Pochodzi ze splotu sterczowego wtórnego do
splotu miednicznego (podbrzusznego dolnego).
splotu miednicznego (podbrzusznego dolnego).
Pęcherzyki nasienne (vesiculae
Pęcherzyki nasienne (vesiculae
seminales, glandulae
seminales, glandulae
vesiculosae)
vesiculosae)
Leżą na tylnej ścianie pęcherza moczowego otoczone
Leżą na tylnej ścianie pęcherza moczowego otoczone
razem z nim i sterczem silną blaszką przegrody odbytniczo-
razem z nim i sterczem silną blaszką przegrody odbytniczo-
pęcherzowej
pęcherzowej
(septum rectovesicale)
(septum rectovesicale)
, która oddziela je od
, która oddziela je od
przedniej ściany odbytnicy. Szczyty pęcherzyków są
przedniej ściany odbytnicy. Szczyty pęcherzyków są
pokryte otrzewną wyścielającą zagłębienie odbytniczo-
pokryte otrzewną wyścielającą zagłębienie odbytniczo-
pęcherzowe, pozostała część pęcherzyków nie styka się z
pęcherzowe, pozostała część pęcherzyków nie styka się z
otrzewną. Od strony przyśrodkowej pęcherzyki nasienne
otrzewną. Od strony przyśrodkowej pęcherzyki nasienne
sąsiadują z bańkami nasieniowodów, od strony bocznej
sąsiadują z bańkami nasieniowodów, od strony bocznej
szczyty pęcherzyków sąsiadują z końcowymi odcinkami
szczyty pęcherzyków sąsiadują z końcowymi odcinkami
moczowodów. Pęcherzyki leżą ukośnie, odcinki dolne
moczowodów. Pęcherzyki leżą ukośnie, odcinki dolne
zbliżają się do siebie i przechodzą w cienkie krótkie
zbliżają się do siebie i przechodzą w cienkie krótkie
przewody wydalające
przewody wydalające
(ductus excretorius)
(ductus excretorius)
, które łączą się
, które łączą się
w obrębie sterczu z nasieniowodami w przewody
w obrębie sterczu z nasieniowodami w przewody
wytryskowe
wytryskowe
(ductus ejaculatorius)
(ductus ejaculatorius)
. Przewody wytryskowe
. Przewody wytryskowe
przebijają stercz i uchodzą do cewki moczowej na wzgórku
przebijają stercz i uchodzą do cewki moczowej na wzgórku
nasiennym.
nasiennym.
Moszna (scrotum)
Moszna (scrotum)
Jest workiem skórno-powięziowym, powstającym z
Jest workiem skórno-powięziowym, powstającym z
wałów płciowych dla zstępujących jąder. Warstwy
wałów płciowych dla zstępujących jąder. Warstwy
jej ściany odpowiadają warstwom ściany brzucha.
jej ściany odpowiadają warstwom ściany brzucha.
1.
1.
Skóra
Skóra
2.
2.
Błona kurczliwa (tunica dartos)
Błona kurczliwa (tunica dartos)
3.
3.
Powięź nasienna zewnętrzna (fascia spermatica
Powięź nasienna zewnętrzna (fascia spermatica
externa)
externa)
4.
4.
Powięź m. dźwigacza jądra (fascia cremasterica)
Powięź m. dźwigacza jądra (fascia cremasterica)
5.
5.
M. dźwigacz jądra (m. cremaster)
M. dźwigacz jądra (m. cremaster)
6.
6.
Powięź nasienna wewnętrzna (fascia spermatica
Powięź nasienna wewnętrzna (fascia spermatica
interna)
interna)
7.
7.
Osłonka pochwowa jądra (tunica vaginalis testis)
Osłonka pochwowa jądra (tunica vaginalis testis)
Moszna (scrotum)
Moszna (scrotum)
Unaczynienie i unerwienie :
Unaczynienie i unerwienie :
Mosznę unaczyniają : gałęzie mosznowe tylne
Mosznę unaczyniają : gałęzie mosznowe tylne
(rr. scrotales posteriores)
(rr. scrotales posteriores)
od t. sromowej
od t. sromowej
wewnętrznej oraz gałęzie mosznowe przednie
wewnętrznej oraz gałęzie mosznowe przednie
od tt. sromowych zewnętrznych. Krew żylna
od tt. sromowych zewnętrznych. Krew żylna
analogicznymi żyłami uchodzi do żył
analogicznymi żyłami uchodzi do żył
sromowych wewnętrznych i żył
sromowych wewnętrznych i żył
odpiszczelowych. Unerwienie skórne pochodzi
odpiszczelowych. Unerwienie skórne pochodzi
od gałęzi płciowej nerwu płciowo-udowego i
od gałęzi płciowej nerwu płciowo-udowego i
gałęzi mosznowych nerwu sromowego. Nerwy
gałęzi mosznowych nerwu sromowego. Nerwy
autonomiczne pochodzą ze splotu
autonomiczne pochodzą ze splotu
miednicznego.
miednicznego.
Moszna (scrotum)
Moszna (scrotum)
Zawartość :
Zawartość :
Worek mosznowy jest
Worek mosznowy jest
podzielony na dwie
podzielony na dwie
odrębne części
odrębne części
zawierające :
zawierające :
- jądra
- jądra
- najądrza
- najądrza
- części mosznowe
- części mosznowe
nasieniowodów
nasieniowodów
Jądro (testis, orchos)
Jądro (testis, orchos)
Zstępowanie jąder (Descensus testium) :
Zstępowanie jąder (Descensus testium) :
W 2 m-cu życia jądro ma kształt
W 2 m-cu życia jądro ma kształt
wrzecionowaty; jego biegun górny sięga do
wrzecionowaty; jego biegun górny sięga do
wysokości Th6, dolny do okolicy krzyżowej.
wysokości Th6, dolny do okolicy krzyżowej.
Jest oddzielone od śródnercza krezką jądra
Jest oddzielone od śródnercza krezką jądra
(mesorchium)
(mesorchium)
. W 3 miesiącu jądro zmniejsza
. W 3 miesiącu jądro zmniejsza
się wskutek zaniku górnego i dolnego
się wskutek zaniku górnego i dolnego
odcinka. Z powodu szybkiego rozrostu tylnej
odcinka. Z powodu szybkiego rozrostu tylnej
ściany jamy brzusznej (na której leży)
ściany jamy brzusznej (na której leży)
przemieszcza się w dół; jest to tzw.
przemieszcza się w dół; jest to tzw.
zstępowanie wewnętrzne
zstępowanie wewnętrzne
Jądro (testis, orchos)
Jądro (testis, orchos)
Już w 2 miesiącu dolny biegun jądra jest połączony z dolnym
Już w 2 miesiącu dolny biegun jądra jest połączony z dolnym
odcinkiem ściany brzusznej (w miejscu późniejszego
odcinkiem ściany brzusznej (w miejscu późniejszego
pierścienia pachwinowego głębokiego) za pomocą
pierścienia pachwinowego głębokiego) za pomocą
jądrowodu
jądrowodu
(gubernaculum testis)
(gubernaculum testis)
- jego część górna
- jego część górna
powstaje z dolnego odcinka więzadła płciowo-
powstaje z dolnego odcinka więzadła płciowo-
pachwinowego, część dolna wyrasta z okolicy
pachwinowego, część dolna wyrasta z okolicy
pachwinowej. Jądrowód następnie drąży w głąb wałów
pachwinowej. Jądrowód następnie drąży w głąb wałów
płciowych (z których później powstaje moszna). W 3
płciowych (z których później powstaje moszna). W 3
miesiącu w miejscu późniejszego pierścienia
miesiącu w miejscu późniejszego pierścienia
pachwinowego głębokiego powstaje wyrostek pochwowy
pachwinowego głębokiego powstaje wyrostek pochwowy
otrzewnej
otrzewnej
(processus vaginalis peritonei)
(processus vaginalis peritonei)
.W 7 miesiącu
.W 7 miesiącu
przenika on przez ścianę brzucha do moszny; jądrowód
przenika on przez ścianę brzucha do moszny; jądrowód
ulega skróceniu, a związane z nim jądro z najądrzem
ulega skróceniu, a związane z nim jądro z najądrzem
zstępują wzdłuż tylnej ściany wyrostka pochwowego
zstępują wzdłuż tylnej ściany wyrostka pochwowego
otrzewnej do moszny (
otrzewnej do moszny (
zstępowanie zewnętrzne
zstępowanie zewnętrzne
). Górny
). Górny
odcinek wyrostka pochwowego zarasta, a dolny tworzy
odcinek wyrostka pochwowego zarasta, a dolny tworzy
osłonkę surowiczą jądra.
osłonkę surowiczą jądra.
Położenie :
Położenie :
Leży w mosznie, objęte osłonką pochwową. Do
Leży w mosznie, objęte osłonką pochwową. Do
tylnego brzegu jądra przyczepia się krezka jądra
tylnego brzegu jądra przyczepia się krezka jądra
(mesorchium).
(mesorchium).
Dolny koniec jądra jest
Dolny koniec jądra jest
przymocowany do moszny więzadłem mosznowym
przymocowany do moszny więzadłem mosznowym
(lig. scrotale), które jest pozostałością po
(lig. scrotale), które jest pozostałością po
jądrowodzie Huntera
jądrowodzie Huntera
(gubenaculum testis),
(gubenaculum testis),
rozwijającym się z więzadła płciowo-pachwinowego
rozwijającym się z więzadła płciowo-pachwinowego
(ligamentum genitoinquinale).
(ligamentum genitoinquinale).
Lewe jądro jest
Lewe jądro jest
położone niżej niż prawe. Oś długa jądra biegnie od
położone niżej niż prawe. Oś długa jądra biegnie od
góry i przodu do dołu i tyłu.
góry i przodu do dołu i tyłu.
Na górnym końcu jądra leży głowa najądrza, wzdłuż
Na górnym końcu jądra leży głowa najądrza, wzdłuż
tylnego brzegu jądra biegnie trzon i ogon najądrza, a
tylnego brzegu jądra biegnie trzon i ogon najądrza, a
pod dolnym końcem jądra ogon najądrza zakręca i
pod dolnym końcem jądra ogon najądrza zakręca i
przechodzi w nasieniowód
przechodzi w nasieniowód
Jądro (testis, orchos)
Jądro (testis, orchos)
Zewnętrzną warstwę jądra stanowi osłonka
Zewnętrzną warstwę jądra stanowi osłonka
biaława
biaława
(tunica albuginea),
(tunica albuginea),
od której odchodzą
od której odchodzą
przegrody dzielące jądro na ok. 200 zrazików.
przegrody dzielące jądro na ok. 200 zrazików.
Przegrody te zmierzają w kierunku śródjądrza
Przegrody te zmierzają w kierunku śródjądrza
(mediastinum testis),
(mediastinum testis),
które leży pod osłonką
które leży pod osłonką
białawą, przy tylnym brzegu jądra, pod jego
białawą, przy tylnym brzegu jądra, pod jego
górnym końcem. W śródjądrzu leży sieć jądra
górnym końcem. W śródjądrzu leży sieć jądra
(rete
(rete
testis),
testis),
do której dochodzą cewki nasienne proste
do której dochodzą cewki nasienne proste
(tubuli seminiferi recti).
(tubuli seminiferi recti).
Każda z nich powstaje u
Każda z nich powstaje u
szczytu zrazika z połączenia 1 - 4 cewek
szczytu zrazika z połączenia 1 - 4 cewek
nasiennych krętych
nasiennych krętych
(tubuli seminiferi contorti)
(tubuli seminiferi contorti)
wychodzących ze zrazika. Z sieci jądra wychodzą
wychodzących ze zrazika. Z sieci jądra wychodzą
przewodziki odprowadzające jądra
przewodziki odprowadzające jądra
(ductuli
(ductuli
efferentes testis),
efferentes testis),
które dochodzą do głowy
które dochodzą do głowy
najądrza i w niej przechodzą w zraziki najądrza
najądrza i w niej przechodzą w zraziki najądrza
Unaczynienie i unerwienie :
Unaczynienie i unerwienie :
Do jądra dochodzi tętnica jądrowa
Do jądra dochodzi tętnica jądrowa
(a. testicularis)
(a. testicularis)
odgałęziająca się od aorty brzusznej na wys. L1.
odgałęziająca się od aorty brzusznej na wys. L1.
Zaopatruje ona także głowę najądrza.. Tętnica jądrowa
Zaopatruje ona także głowę najądrza.. Tętnica jądrowa
zespala się z rozgałęzieniami tętnicy nasieniowodu
zespala się z rozgałęzieniami tętnicy nasieniowodu
(a.
(a.
deferentalis)
deferentalis)
i tętnicy dźwigacza jądra
i tętnicy dźwigacza jądra
(a. cremasterica)
(a. cremasterica)
.
.
Żyły jądra i najądrza tworzą splot wiciowaty
Żyły jądra i najądrza tworzą splot wiciowaty
(plexus
(plexus
pampiniformis)
pampiniformis)
, który podobnie jak tętnica wchodzi w
, który podobnie jak tętnica wchodzi w
skład powrózka nasiennego. Po przejściu przez kanał
skład powrózka nasiennego. Po przejściu przez kanał
pachwinowy wychodzi ze splotu pojedyncza żyła jądrowa,
pachwinowy wychodzi ze splotu pojedyncza żyła jądrowa,
która po stronie prawej wpada do żyły głównej dolnej, a po
która po stronie prawej wpada do żyły głównej dolnej, a po
lewej do żyły nerkowej lewej.
lewej do żyły nerkowej lewej.
Naczynia chłonne uchodzą do węzłów chłonnych
Naczynia chłonne uchodzą do węzłów chłonnych
lędźwiowych.
lędźwiowych.
Unerwienie jąder pochodzi od splotu jądrowego, wtórnego
Unerwienie jąder pochodzi od splotu jądrowego, wtórnego
od splotu trzewnego.
od splotu trzewnego.
Najądrze (epididymis)
Najądrze (epididymis)
Jest zbudowane w głowy, trzonu i
Jest zbudowane w głowy, trzonu i
ogona. Głowa ma budowę zrazikową,
ogona. Głowa ma budowę zrazikową,
a trzon i ogon są zbudowane z
a trzon i ogon są zbudowane z
poskręcanego przewodu najądrza
poskręcanego przewodu najądrza
(ductus epididymidis).
(ductus epididymidis).
Przewód
Przewód
najądrza, opuszczając ogon
najądrza, opuszczając ogon
najądrza, przechodzi w nasieniowód.
najądrza, przechodzi w nasieniowód.
Najądrze (epididymis)
Najądrze (epididymis)
Unaczynienie jądra i najądrza jest wspólne - od t.
Unaczynienie jądra i najądrza jest wspólne - od t.
jądrowej od aorty brzusznej. Krew żylna odpływa
jądrowej od aorty brzusznej. Krew żylna odpływa
splotem żylnym wiciowatym
splotem żylnym wiciowatym
(plexus venosus
(plexus venosus
pampiniformis),
pampiniformis),
z którego wychodzą początkowo
z którego wychodzą początkowo
2 żyły jądrowe, one następnie łączą się w 1 żyłę,
2 żyły jądrowe, one następnie łączą się w 1 żyłę,
która po stronie prawej uchodzi do vena cava
która po stronie prawej uchodzi do vena cava
inferior, a po stronie lewej do vena renalis
inferior, a po stronie lewej do vena renalis
sinistra.
sinistra.
Chłonka z najądrza odpływa do węzłów chłonnych
Chłonka z najądrza odpływa do węzłów chłonnych
pachwinowych powierzchownych.
pachwinowych powierzchownych.
Unerwienie również jest wspólne dla jądra i
Unerwienie również jest wspólne dla jądra i
najądrza - przez splot jądrowy od splotu
najądrza - przez splot jądrowy od splotu
trzewnego.
trzewnego.
Nasieniowód (ductus deferens)
Nasieniowód (ductus deferens)
Biegnie w przedłużeniu przewodu
Biegnie w przedłużeniu przewodu
najądrza. Jego przebieg dzielimy na
najądrza. Jego przebieg dzielimy na
4 części : jądrową, powrózkową,
4 części : jądrową, powrózkową,
pachwinową i miedniczną.
pachwinową i miedniczną.
W mosznie leży część jądrowa i
W mosznie leży część jądrowa i
powrózkowa. W powrózku
powrózkowa. W powrózku
nasiennym biegnie część
nasiennym biegnie część
powrózkowa i pachwinowa.
powrózkowa i pachwinowa.
Nasieniowód (ductus deferens)
Nasieniowód (ductus deferens)
Część jądrowa
Część jądrowa
(p.testicularis)
(p.testicularis)
biegnie do
biegnie do
góry wzdłuż tylnego brzegu jądra,
góry wzdłuż tylnego brzegu jądra,
przylegając do najądrza.
przylegając do najądrza.
Część powrózkowa
Część powrózkowa
(p. funicularis)
(p. funicularis)
leży
leży
powyżej górnego końca jądra, kieruje się
powyżej górnego końca jądra, kieruje się
do pierścienia pachwinowego
do pierścienia pachwinowego
powierzchownego.
powierzchownego.
Część pachwinowa
Część pachwinowa
(p. inquinalis)
(p. inquinalis)
biegnie
biegnie
przez kanał pachwinowy i wychodzi
przez kanał pachwinowy i wychodzi
pierścieniem pachwinowym głębokim
pierścieniem pachwinowym głębokim
Nasieniowód (ductus deferens)
Nasieniowód (ductus deferens)
Część miedniczna
Część miedniczna
(p. pelvina)
(p. pelvina)
kieruje się początkowo ku
kieruje się początkowo ku
dołowi i przyśrodkowo po wewnętrznej powierzchni
dołowi i przyśrodkowo po wewnętrznej powierzchni
przedniej ściany brzucha i następnie miednicy. Krzyżuje
przedniej ściany brzucha i następnie miednicy. Krzyżuje
naczynia nabrzuszne dolne i następnie tętnicę pępkową
naczynia nabrzuszne dolne i następnie tętnicę pępkową
(lub więzadło pępkowe boczne) od tyłu i zakręca, kierując
(lub więzadło pępkowe boczne) od tyłu i zakręca, kierując
się po ścianie bocznej miednicy do boku i tyłu. Krzyżuje od
się po ścianie bocznej miednicy do boku i tyłu. Krzyżuje od
przodu naczynia biodrowe zewnętrzne, następnie nerw
przodu naczynia biodrowe zewnętrzne, następnie nerw
zasłonowy, a następnie naczynia zasłonowe i ponownie się
zasłonowy, a następnie naczynia zasłonowe i ponownie się
odgina, kieruje się przyśrodkowo i ku górze na pęcherz
odgina, kieruje się przyśrodkowo i ku górze na pęcherz
moczowy. Wchodząc na pęcherz krzyżuje od przodu
moczowy. Wchodząc na pęcherz krzyżuje od przodu
moczowód, a następnie zakręca i po tylnej ścianie
moczowód, a następnie zakręca i po tylnej ścianie
pęcherza biegnie ku dołowi i przyśrodkowo. Poszerza się
pęcherza biegnie ku dołowi i przyśrodkowo. Poszerza się
tworząc bańkę
tworząc bańkę
(ampulla ductus deferentis),
(ampulla ductus deferentis),
która łączy się
która łączy się
z przewodem wydalającym pęcherzyka nasiennego
z przewodem wydalającym pęcherzyka nasiennego
(ductus
(ductus
excretorius vesiculae seminalis)
excretorius vesiculae seminalis)
w przewód wytryskowy,
w przewód wytryskowy,
który uchodzi do części sterczowej cewki moczowej na
który uchodzi do części sterczowej cewki moczowej na
wzgórku nasiennym.
wzgórku nasiennym.
Powrózek nasienny (funiculus
Powrózek nasienny (funiculus
spermaticus)
spermaticus)
Jest to zespół tworów wchodzących do
Jest to zespół tworów wchodzących do
moszny i wychodzących z niej. Można go
moszny i wychodzących z niej. Można go
podzielić na dwie części : mosznową i
podzielić na dwie części : mosznową i
pachwinową. Część mosznowa jest otoczona
pachwinową. Część mosznowa jest otoczona
osłonkami : fascia spermatica externa, fascia
osłonkami : fascia spermatica externa, fascia
cremasterica, m. cremaster et fascia
cremasterica, m. cremaster et fascia
spermatica interna. W trakcie przebiegu
spermatica interna. W trakcie przebiegu
powrózka osłonki te stopniowo przechodzą w
powrózka osłonki te stopniowo przechodzą w
swoje odpowiedniki w ścianie brzucha i
swoje odpowiedniki w ścianie brzucha i
dlatego część pachwinowa powrózka na całej
dlatego część pachwinowa powrózka na całej
długości jest objęta tylko fascia spermatica
długości jest objęta tylko fascia spermatica
interna.
interna.
Skład powrózka
Skład powrózka
nasiennego :
nasiennego :
1). nasieniowód
1). nasieniowód
(ductus deferens)
(ductus deferens)
2). t. i ż. nasieniowodu
2). t. i ż. nasieniowodu
(a. et v. ductus deferentis)
(a. et v. ductus deferentis)
3). t. jądrowa
3). t. jądrowa
(a. testicularis)
(a. testicularis)
4). splot żylny wiciowaty
4). splot żylny wiciowaty
(plexus venosus pampiniformis)
(plexus venosus pampiniformis)
przechodzący w ż. jądrową
przechodzący w ż. jądrową
5). t. i ż. mięśnia dźwigacza jądra
5). t. i ż. mięśnia dźwigacza jądra
(a. et v. cremasterica)
(a. et v. cremasterica)
6). naczynia chłonne
6). naczynia chłonne
7). gałąź płciowa n. płciowo-udowego
7). gałąź płciowa n. płciowo-udowego
(ramus genitalis nervi
(ramus genitalis nervi
genitofemoralis)
genitofemoralis)
8). splot jądrowy
8). splot jądrowy
(plexus testicularis)
(plexus testicularis)
od splotu trzewnego
od splotu trzewnego
9). splot nasieniowodowy
9). splot nasieniowodowy
(plexus deferentialis)
(plexus deferentialis)
od splotu
od splotu
podbrzusznego dolnego
podbrzusznego dolnego
10). szczątek wyrostka pochwowego otrzewnej
10). szczątek wyrostka pochwowego otrzewnej
(vestigium
(vestigium
processus vaginalis peritonei)
processus vaginalis peritonei)
- pozostałość górnej części
- pozostałość górnej części
tego wyrostka.
tego wyrostka.
Droga plemnika :
Droga plemnika :
1. Cewki nasienne kręte
1. Cewki nasienne kręte
(tubuli seminiferi contorti)
(tubuli seminiferi contorti)
2. Cewki nasienne proste
2. Cewki nasienne proste
(tubuli seminiferi recti)
(tubuli seminiferi recti)
3. Sieć jądra
3. Sieć jądra
(rete testis)
(rete testis)
4. Przewodziki wyprowadzające jądra
4. Przewodziki wyprowadzające jądra
(ductuli efferentes testis)
(ductuli efferentes testis)
5. Przewód najądrza
5. Przewód najądrza
(ductus epididymidis)
(ductus epididymidis)
6. Nasieniowód
6. Nasieniowód
(ductus deferens)
(ductus deferens)
i bańka nasieniowodu
i bańka nasieniowodu
(ampulla
(ampulla
ductus deferentis)
ductus deferentis)
7. Przewód wytryskowy
7. Przewód wytryskowy
(ductus ejaculatorius)
(ductus ejaculatorius)
8. Część sterczowa cewki moczowej męskiej
8. Część sterczowa cewki moczowej męskiej
(pars prostatica
(pars prostatica
urethrae masculinae)
urethrae masculinae)
9. Część błoniasta cewki moczowej męskiej
9. Część błoniasta cewki moczowej męskiej
(pars membranacea
(pars membranacea
urethrae masculinae)
urethrae masculinae)
10. Część gąbczasta cewki moczowej męskiej
10. Część gąbczasta cewki moczowej męskiej
(pars spongiosa
(pars spongiosa
urethrae masculinae)
urethrae masculinae)
11. Ujście zewnętrzne cewki moczowej
11. Ujście zewnętrzne cewki moczowej
(ostium externum
(ostium externum
urethrae masculinae)
urethrae masculinae)
Narządy płciowe żeńskie
Narządy płciowe żeńskie
wewnętrzne
wewnętrzne
Do narządów tych zaliczamy :
Do narządów tych zaliczamy :
1. macicę
1. macicę
2. pochwę
2. pochwę
3. jajniki
3. jajniki
4. jajowody
4. jajowody
Macica (uterus, hystera,
Macica (uterus, hystera,
metra)
metra)
Położenie :
Położenie :
Leży w miednicy mniejszej żeńskiej,
Leży w miednicy mniejszej żeńskiej,
pośrodkowo, wzdłuż osi miednicy, do tyłu od
pośrodkowo, wzdłuż osi miednicy, do tyłu od
pęcherza moczowego i do przodu od odbytnicy,
pęcherza moczowego i do przodu od odbytnicy,
powyżej pochwy, podotrzewnowo, w przodozgięciu
powyżej pochwy, podotrzewnowo, w przodozgięciu
i przodopochyleniu, często lekko zrotowana na
i przodopochyleniu, często lekko zrotowana na
prawą stronę.
prawą stronę.
Przodozgięcie
Przodozgięcie
(anteflexio uteri)
(anteflexio uteri)
jest to zgięcie
jest to zgięcie
trzonu macicy względem szyjki.
trzonu macicy względem szyjki.
Przodopochylenie
Przodopochylenie
(anteversio uteri)
(anteversio uteri)
jest to
jest to
pochylenie szyjki macicy względem pochwy.
pochylenie szyjki macicy względem pochwy.
Oś miednicy jest to wyimaginowana linia łącząca
Oś miednicy jest to wyimaginowana linia łącząca
środki wymiarów prostych wszystkich czterech
środki wymiarów prostych wszystkich czterech
płaszczyzn miednicy.
płaszczyzn miednicy.
Budowa :
Budowa :
Anatomicznie macica składa się z szyjki,
Anatomicznie macica składa się z szyjki,
trzonu i dna. W szyjce biegnie kanał szyjki
trzonu i dna. W szyjce biegnie kanał szyjki
macicy (canalis cervicis uteri),
macicy (canalis cervicis uteri),
otwierający
otwierający
się do pochwy ujściem macicy
się do pochwy ujściem macicy
(ostium uteri),
(ostium uteri),
a z jamą macicy jest połączony cieśnią
a z jamą macicy jest połączony cieśnią
(isthmus uteri).
(isthmus uteri).
W błonie śluzowej kanału
W błonie śluzowej kanału
szyjki występują fałdy pierzaste
szyjki występują fałdy pierzaste
(plicae
(plicae
palmatae).
palmatae).
W trzonie macicy leży jama
W trzonie macicy leży jama
macicy, mająca na przekroju czołowym
macicy, mająca na przekroju czołowym
kształt trójkątny. Szczyt tego trójkąta
kształt trójkątny. Szczyt tego trójkąta
przypada na cieśń macicy, a na kątach
przypada na cieśń macicy, a na kątach
podstawy leżą ujścia maciczne jajowodów
podstawy leżą ujścia maciczne jajowodów
Szyjkę macicy dzieli się na część pochwową
Szyjkę macicy dzieli się na część pochwową
(portio
(portio
vaginalis cervicis uteri)
vaginalis cervicis uteri)
i nadpochwową
i nadpochwową
(portio
(portio
supravaginalis).
supravaginalis).
Część pochwowa jest otoczona
Część pochwowa jest otoczona
sklepieniem pochwy. Jest ono najgłębsze z tyłu
sklepieniem pochwy. Jest ono najgłębsze z tyłu
(sklepienie tylne pochwy -
(sklepienie tylne pochwy -
fornix vaginae posterior
fornix vaginae posterior
,
,
zwane zbiorniczkiem nasienia -
zwane zbiorniczkiem nasienia -
receptaculum
receptaculum
seminis).
seminis).
Część nadpochwowa sąsiaduje od przodu z
Część nadpochwowa sąsiaduje od przodu z
pęcherzem moczowym i cewką moczową, od tyłu
pęcherzem moczowym i cewką moczową, od tyłu
przez zagłębienie maciczno-odbytnicze z bańką
przez zagłębienie maciczno-odbytnicze z bańką
odbytnicy. Trzon od dołu sąsiaduje z pęcherzem
odbytnicy. Trzon od dołu sąsiaduje z pęcherzem
moczowym, a od góry z pętlami jelita cienkiego. Do
moczowym, a od góry z pętlami jelita cienkiego. Do
bocznego brzegu trzonu macicy, bezpośrednio
bocznego brzegu trzonu macicy, bezpośrednio
poniżej ujścia jajowodu przyczepiają się dwa
poniżej ujścia jajowodu przyczepiają się dwa
więzadła : własne jajnika i obłe macicy.
więzadła : własne jajnika i obłe macicy.
Więzadło własne jajnika
Więzadło własne jajnika
(ligamentum ovarii
(ligamentum ovarii
proprium)
proprium)
jest pozostałością po górnej części
jest pozostałością po górnej części
ligamentum genitoinguinale, biegnie od
ligamentum genitoinguinale, biegnie od
macicznego końca jajnika do bocznego brzegu
macicznego końca jajnika do bocznego brzegu
trzonu macicy, tuż poniżej ujścia jajowodu.
trzonu macicy, tuż poniżej ujścia jajowodu.
Więzadło obłe macicy
Więzadło obłe macicy
(ligamentum teres uteri)
(ligamentum teres uteri)
jest pozostałością dolnej części lig.
jest pozostałością dolnej części lig.
genitoinguinale, biegnie od bocznego brzegu
genitoinguinale, biegnie od bocznego brzegu
macicy (bezpośrednio poniżej ujścia jajowodu),
macicy (bezpośrednio poniżej ujścia jajowodu),
następnie jest otoczone przednią blaszką
następnie jest otoczone przednią blaszką
więzadła szerokiego macicy, przechodzi przez
więzadła szerokiego macicy, przechodzi przez
kanał pachwinowy i dochodzi do wargi sromowej
kanał pachwinowy i dochodzi do wargi sromowej
większej.
większej.
Ściana macicy jest
Ściana macicy jest
zbudowana z :
zbudowana z :
błony śluzowej
błony śluzowej
(endometrium),
(endometrium),
błony mięśniowej
błony mięśniowej
(myometrium)
(myometrium)
otrzewnej, zwanej omaciczem
otrzewnej, zwanej omaciczem
(perimetrium).
(perimetrium).
Otrzewna pokrywa dno i trzon macicy oraz
Otrzewna pokrywa dno i trzon macicy oraz
tylną powierzchnię części nadpochwowej
tylną powierzchnię części nadpochwowej
szyjki. Czyli nie pokryte otrzewną pozostają
szyjki. Czyli nie pokryte otrzewną pozostają
: część pochwowa szyjki i przednia
: część pochwowa szyjki i przednia
powierzchnia części nadpochwowej.
powierzchnia części nadpochwowej.
Mięśniówka macicy ma układ
Mięśniówka macicy ma układ
trójwarstwowy : dwie wewnętrzne
trójwarstwowy : dwie wewnętrzne
warstwy mają przebieg spiralny, są
warstwy mają przebieg spiralny, są
ułożone do siebie prostopadle, w szyjce
ułożone do siebie prostopadle, w szyjce
przechodzą one w układ okrężny.
przechodzą one w układ okrężny.
Warstwa zewnętrzna występuje tylko w
Warstwa zewnętrzna występuje tylko w
trzonie - ma ona przebieg promienisty.
trzonie - ma ona przebieg promienisty.
Włókna biegną od części nadpochwowej
Włókna biegną od części nadpochwowej
szyjki wachlarzowato w kierunku dna
szyjki wachlarzowato w kierunku dna
macicy.
macicy.
Unaczynienie i unerwienie :
Unaczynienie i unerwienie :
Unaczynienie macicy pochodzi od tt. macicznych (od tt.
Unaczynienie macicy pochodzi od tt. macicznych (od tt.
biodrowych wewnętrznych).
biodrowych wewnętrznych).
T. maciczna biegnie przyśrodkowo, objęta więzadłem
T. maciczna biegnie przyśrodkowo, objęta więzadłem
szerokim macicy, dochodzi do ściany macicy na poziomie
szerokim macicy, dochodzi do ściany macicy na poziomie
sklepienia pochwy, oddaje t. pochwową i zakręca ku górze.
sklepienia pochwy, oddaje t. pochwową i zakręca ku górze.
Biegnie wzdłuż brzegu bocznego macicy silnie wężowato,
Biegnie wzdłuż brzegu bocznego macicy silnie wężowato,
oddając liczne gałęzie do macicy. Dochodzi do rogu macicy
oddając liczne gałęzie do macicy. Dochodzi do rogu macicy
(przy ujściu macicznym jajowodu) i dzieli się na gałąź
(przy ujściu macicznym jajowodu) i dzieli się na gałąź
jajowodową i jajnikową (gałąź ta zespala się z tętnicą
jajowodową i jajnikową (gałąź ta zespala się z tętnicą
jajnikową od aorty brzusznej).
jajnikową od aorty brzusznej).
Krew żylna odpływa parzystym splotem żylnym maciczno-
Krew żylna odpływa parzystym splotem żylnym maciczno-
pochwowym i dalej żyłami macicznymi do żył biodrowych
pochwowym i dalej żyłami macicznymi do żył biodrowych
wewnętrznych
wewnętrznych
Unerwienie macicy pochodzi od splotów maciczno-
Unerwienie macicy pochodzi od splotów maciczno-
pochwowych od splotów podbrzusznych dolnych
pochwowych od splotów podbrzusznych dolnych
(miednicznych).
(miednicznych).
Umocowanie :
Umocowanie :
Umocowanie macicy zapewniają dwa układy : wieszadłowy i
Umocowanie macicy zapewniają dwa układy : wieszadłowy i
podporowy. W skład układu wieszadłowego macicy
podporowy. W skład układu wieszadłowego macicy
wchodzą więzadła :
wchodzą więzadła :
1). podstawowe
1). podstawowe
(ligg. cardinalia)
(ligg. cardinalia)
- biegnące od części
- biegnące od części
nadpochwowej szyjki w płaszczyźnie czołowej do bocznych
nadpochwowej szyjki w płaszczyźnie czołowej do bocznych
ścian miednicy.
ścian miednicy.
2). łonowo-pęcherzowo-maciczne
2). łonowo-pęcherzowo-maciczne
(ligg. pubovesicouterina)
(ligg. pubovesicouterina)
-
-
biegną od tylnej powierzchni spojenia łonowego i dolnych
biegną od tylnej powierzchni spojenia łonowego i dolnych
gałęzi kk. łonowych ku tyłowi, omijają pęcherz moczowy,
gałęzi kk. łonowych ku tyłowi, omijają pęcherz moczowy,
łącząc się pasmami tkanki łącznej z jego przydanką i
łącząc się pasmami tkanki łącznej z jego przydanką i
dochodzą do części nadpochwowej szyjki macicy.
dochodzą do części nadpochwowej szyjki macicy.
3). krzyżowo-odbytniczo-maciczne
3). krzyżowo-odbytniczo-maciczne
(ligg. sacrorectouterina)
(ligg. sacrorectouterina)
biegną od powierzchni miednicznej kości krzyżowej ku
biegną od powierzchni miednicznej kości krzyżowej ku
przodowi, łączą się pasmami tkanki łącznej z przydanką na
przodowi, łączą się pasmami tkanki łącznej z przydanką na
bocznych ścianach bańki odbytnicy i dochodzą do części
bocznych ścianach bańki odbytnicy i dochodzą do części
nadpochwowej szyjki macicy, wywołując na otrzewnej fałdy
nadpochwowej szyjki macicy, wywołując na otrzewnej fałdy
odbytniczo-maciczne.
odbytniczo-maciczne.
Układ podporowy jest utworzony przez
Układ podporowy jest utworzony przez
pochwę wraz z jej umocowaniem.
pochwę wraz z jej umocowaniem.
Pochwa obejmuje sklepieniem cześć
Pochwa obejmuje sklepieniem cześć
pochwową szyjki macicy. Do tworów
pochwową szyjki macicy. Do tworów
mocujących pochwę należy : m.
mocujących pochwę należy : m.
zwieracz cewki moczowej i pochwy (w
zwieracz cewki moczowej i pochwy (w
przeponie moczowo-płciowej), pasma
przeponie moczowo-płciowej), pasma
tkanki łącznej, które łączą ją z
tkanki łącznej, które łączą ją z
odbytnicą, pęcherzem i cewką moczową
odbytnicą, pęcherzem i cewką moczową
oraz więzadło poprzeczne krocza
oraz więzadło poprzeczne krocza
Więzadło szerokie macicy
Więzadło szerokie macicy
(lig. latum uteri)
(lig. latum uteri)
albo fałd
albo fałd
szeroki
szeroki
(plica lata)
(plica lata)
Jest zbudowane z dwóch blaszek otrzewnej,
Jest zbudowane z dwóch blaszek otrzewnej,
zwisającej z jajowodu. Ułożone jest w płaszczyźnie
zwisającej z jajowodu. Ułożone jest w płaszczyźnie
czołowej. Ku dołowi sięga do dna miednicy,
czołowej. Ku dołowi sięga do dna miednicy,
bocznie do jej bocznej ściany, przyśrodkowo do
bocznie do jej bocznej ściany, przyśrodkowo do
macicy, ku górze do jajowodu. Od tylnej blaszki
macicy, ku górze do jajowodu. Od tylnej blaszki
więzadła szerokiego macicy odgałęzia się kolejne
więzadła szerokiego macicy odgałęzia się kolejne
zdwojenie otrzewnej, dochodzące do przedniego
zdwojenie otrzewnej, dochodzące do przedniego
brzegu jajnika, noszące nazwę krezki jajnika
brzegu jajnika, noszące nazwę krezki jajnika
(mesovarium).
(mesovarium).
Linia odejścia tej krezki wyznacza
Linia odejścia tej krezki wyznacza
granice między częścią górną fałdu szerokiego,
granice między częścią górną fałdu szerokiego,
zwaną krezką jajowodu
zwaną krezką jajowodu
(mesosalpinx),
(mesosalpinx),
a częścią
a częścią
dolną, zwaną krezką macicy
dolną, zwaną krezką macicy
(mesometrium).
(mesometrium).
Krezka jajnika zawiera :
Krezka jajnika zawiera :
więzadło własne jajnika
więzadło własne jajnika
(lig. ovarii
(lig. ovarii
proprium)
proprium)
gałąź jajnikową t. macicznej
gałąź jajnikową t. macicznej
(ramus
(ramus
ovaricus a. uterinae)
ovaricus a. uterinae)
żyłę i naczynia chłonne towarzyszące
żyłę i naczynia chłonne towarzyszące
tej tętnicy
tej tętnicy
włókna nerwowe autonomiczne
włókna nerwowe autonomiczne
Krezka jajowodu
Krezka jajowodu
zawiera :
zawiera :
gałęzie jajowodowe od t. macicznej i t.
gałęzie jajowodowe od t. macicznej i t.
jajnikowej
jajnikowej
żyły i naczynia chłonne
żyły i naczynia chłonne
splot autonomiczny od splotu maciczno-
splot autonomiczny od splotu maciczno-
pochwowego
pochwowego
nadjajnik
nadjajnik
(epoophoron
(epoophoron
przyjajnik
przyjajnik
(paroophoron)
(paroophoron)
przewód podłużny nadjajnika Gartnera
przewód podłużny nadjajnika Gartnera
(ductus epoophori longitudina
(ductus epoophori longitudina
lis)
lis)
Krezka macicy zawiera
Krezka macicy zawiera
przymacicze
przymacicze
(parametrium)
(parametrium)
:
:
Zawartość przymacicza :
Zawartość przymacicza :
1). t. maciczna z odgałęzieniami
1). t. maciczna z odgałęzieniami
2). splot żylny maciczno-pochwowy z
2). splot żylny maciczno-pochwowy z
dopływami i wychodząca z niego ż. maciczna
dopływami i wychodząca z niego ż. maciczna
3). naczynia i węzły chłonne przymacicza
3). naczynia i węzły chłonne przymacicza
4). splot autonomiczny maciczno-pochwowy
4). splot autonomiczny maciczno-pochwowy
od splotu podbrzusznego dolnego
od splotu podbrzusznego dolnego
(miednicznego)
(miednicznego)
5). końcowy odcinek moczowodu
5). końcowy odcinek moczowodu
6). wiotka tkanka łączna
6). wiotka tkanka łączna
Jajnik (ovarium )
Jajnik (ovarium )
Położenie :
Położenie :
Leży w miednicy mniejszej
Leży w miednicy mniejszej
żeńskiej, na jej tylno-bocznej ścianie, w jamie
żeńskiej, na jej tylno-bocznej ścianie, w jamie
otrzewnowej (nie jest pokryty otrzewną, gdyż
otrzewnowej (nie jest pokryty otrzewną, gdyż
przekształciła się w nabłonek płciowy),
przekształciła się w nabłonek płciowy),
spoczywa w dołku jajnikowym, leżącym na
spoczywa w dołku jajnikowym, leżącym na
powięzi zasłonowej. Dołek jajnikowy
powięzi zasłonowej. Dołek jajnikowy
(fossa
(fossa
ovarica)
ovarica)
jest ograniczony od góry przez
jest ograniczony od góry przez
podział t. biodrowej wspólnej, od góry i
podział t. biodrowej wspólnej, od góry i
przodu przez t. biodrową zewnętrzną, od tyłu
przodu przez t. biodrową zewnętrzną, od tyłu
przez t. biodrową wewnętrzną i od dołu
przez t. biodrową wewnętrzną i od dołu
przez t. zasłonową. Przez dołek przebiega n.
przez t. zasłonową. Przez dołek przebiega n.
zasłonowy.
zasłonowy.
Jajnik (ovarium )
Jajnik (ovarium )
Anatomicznie jajnik ma 2 końce : maciczny i
Anatomicznie jajnik ma 2 końce : maciczny i
jajowodowy, 2 brzegi : przedni (krezkowy) i
jajowodowy, 2 brzegi : przedni (krezkowy) i
tylny (wolny) oraz 2 powierzchnie : boczną
tylny (wolny) oraz 2 powierzchnie : boczną
(ścienną) i przyśrodkową (trzewną). W
(ścienną) i przyśrodkową (trzewną). W
budowie wewnętrznej odróżnia się rdzeń,
budowie wewnętrznej odróżnia się rdzeń,
zawierający naczynia, nerwy i tkankę
zawierający naczynia, nerwy i tkankę
łączną, oraz korę, w której leżą pęcherzyki
łączną, oraz korę, w której leżą pęcherzyki
jajnikowe na różnych etapach rozwoju. Na
jajnikowe na różnych etapach rozwoju. Na
przednim brzegu jajnika leży wnęka, przez
przednim brzegu jajnika leży wnęka, przez
którą przechodzą naczynia i nerwy.
którą przechodzą naczynia i nerwy.
Sąsiedztwo :
Sąsiedztwo :
Jajnik sąsiaduje z lejkiem jajowodu i jego
Jajnik sąsiaduje z lejkiem jajowodu i jego
strzępkami, z naczyniami otaczającymi dołek
strzępkami, z naczyniami otaczającymi dołek
jajnikowy (p. wyżej), prawy z wyrostkiem
jajnikowy (p. wyżej), prawy z wyrostkiem
robaczkowym, a lewy z dolną pętlą okrężnicy
robaczkowym, a lewy z dolną pętlą okrężnicy
esowatej. Brzeg przedni jajnika sąsiaduje z
esowatej. Brzeg przedni jajnika sąsiaduje z
krezką jajnika. Koniec jajowodowy jest
krezką jajnika. Koniec jajowodowy jest
miejscem przyczepu więzadła wieszadłowego
miejscem przyczepu więzadła wieszadłowego
jajnika. Koniec maciczny (zwłaszcza u
jajnika. Koniec maciczny (zwłaszcza u
wieloródek) zstępuje na dno miednicy, nawet
wieloródek) zstępuje na dno miednicy, nawet
do zagłębienia odbytniczo-macicznego. Może
do zagłębienia odbytniczo-macicznego. Może
się wówczas stykać z odbytnicą, a nawet
się wówczas stykać z odbytnicą, a nawet
pochwą.
pochwą.
Unaczynienie i unerwienie :
Unaczynienie i unerwienie :
Do jajnika dochodzi tętnica jajnikowa odchodząca na
Do jajnika dochodzi tętnica jajnikowa odchodząca na
wysokości L2 od aorty brzusznej (biegnie zaotrzewnowo,
wysokości L2 od aorty brzusznej (biegnie zaotrzewnowo,
dochodzi do miednicy, biegnie w więzadle wieszadłowym
dochodzi do miednicy, biegnie w więzadle wieszadłowym
jajnika, następnie w krezce jajnika i wchodzi przez wnękę
jajnika, następnie w krezce jajnika i wchodzi przez wnękę
do narządu) oraz gałąź jajnikowa tętnicy macicznej
do narządu) oraz gałąź jajnikowa tętnicy macicznej
(odchodzi na wysokości dna macicy, wchodzi w więzadło
(odchodzi na wysokości dna macicy, wchodzi w więzadło
własne jajnika i zespala się z tętnicą jajnikową).
własne jajnika i zespala się z tętnicą jajnikową).
Krew odpływa głównie żyła jajnikową - prawa do v. cava
Krew odpływa głównie żyła jajnikową - prawa do v. cava
inferior, lewa do v. renalis sinistra; ponadto żyła
inferior, lewa do v. renalis sinistra; ponadto żyła
towarzyszącą gałęzi jajnikowej t. macicznej do splotu
towarzyszącą gałęzi jajnikowej t. macicznej do splotu
żylnego maciczno-pochwowego.
żylnego maciczno-pochwowego.
Chłonka odpływa do węzłów lędźwiowych.
Chłonka odpływa do węzłów lędźwiowych.
Unerwienie pochodzi od splotu jajnikowego od splotu
Unerwienie pochodzi od splotu jajnikowego od splotu
trzewnego (dociera z tętnicą jajnikową) lub od splotu
trzewnego (dociera z tętnicą jajnikową) lub od splotu
miednicznego (z gałęzią jajnikową tętnicy macicznej).
miednicznego (z gałęzią jajnikową tętnicy macicznej).
Umocowanie :
Umocowanie :
1). Krezka jajnika
1). Krezka jajnika
(mesovarium)
(mesovarium)
- zdwojenie tylnej blaszki
- zdwojenie tylnej blaszki
fałdu szerokiego biegnie od fałdu szerokiego (wzdłuż granicy
fałdu szerokiego biegnie od fałdu szerokiego (wzdłuż granicy
między mesosalpinx a mesometrium) i dochodzi do przedniego
między mesosalpinx a mesometrium) i dochodzi do przedniego
brzegu jajnika. Przez krezkę wchodzą do wnęki jajnika
brzegu jajnika. Przez krezkę wchodzą do wnęki jajnika
naczynia i nerwy.
naczynia i nerwy.
2). Więzadło własne jajnika
2). Więzadło własne jajnika
(lig. ovarii proprium)
(lig. ovarii proprium)
- pozostałość
- pozostałość
po górnej części ligamentum genitoinguinale, łączy koniec
po górnej części ligamentum genitoinguinale, łączy koniec
maciczny jajnika z brzegiem bocznym macicy, do którego
maciczny jajnika z brzegiem bocznym macicy, do którego
dochodzi bezpośrednio poniżej ujścia jajowodu. Więzadło to
dochodzi bezpośrednio poniżej ujścia jajowodu. Więzadło to
biegnie w krezce jajnika, wzdłuż niego biegnie gałąź jajnikowa
biegnie w krezce jajnika, wzdłuż niego biegnie gałąź jajnikowa
t. macicznej z żyłą.
t. macicznej z żyłą.
3). Więzadło wieszadłowe jajnika
3). Więzadło wieszadłowe jajnika
(lig. suspensorium ovarii)
(lig. suspensorium ovarii)
-
-
jest to fałd otrzewnej, w którym biegną naczynia jajnikowe.
jest to fałd otrzewnej, w którym biegną naczynia jajnikowe.
Fałd ten odchodzi od ściany miednicy w miejscu podziału t.
Fałd ten odchodzi od ściany miednicy w miejscu podziału t.
biodrowej wspólnej i dochodzi do jajowodowego końca jajnika.
biodrowej wspólnej i dochodzi do jajowodowego końca jajnika.
4). Więzadło lejkowo-jajnikowe
4). Więzadło lejkowo-jajnikowe
(lig. infundibuloovaricum)
(lig. infundibuloovaricum)
- jest
- jest
najdłuższym strzępkiem jajowodu, dochodzi do jajowodowego
najdłuższym strzępkiem jajowodu, dochodzi do jajowodowego
końca jajnika.
końca jajnika.
Budowa :
Budowa :
Na przekroju wyróżniamy warstwy :
Na przekroju wyróżniamy warstwy :
błonę śluzową, błonę mięśniową i
błonę śluzową, błonę mięśniową i
otrzewną. Odcinki :
otrzewną. Odcinki :
1. śródścienny (maciczny) -
1. śródścienny (maciczny) -
rozpoczynający się ujściem macicznym
rozpoczynający się ujściem macicznym
2. cieśń
2. cieśń
(isthmus)
(isthmus)
3. bańka
3. bańka
(ampulla)
(ampulla)
4. lejek z ujściem brzusznym
4. lejek z ujściem brzusznym
(ostium
(ostium
abdominale)
abdominale)
, otoczonym strzępkami.
, otoczonym strzępkami.
Sąsiedztwo :
Sąsiedztwo :
Po prawej stronie jajowód sąsiaduje z
Po prawej stronie jajowód sąsiaduje z
wyrostkiem robaczkowym, po lewej z esicą.
wyrostkiem robaczkowym, po lewej z esicą.
Oba jajowody mogą się stykać z pętlami jelita
Oba jajowody mogą się stykać z pętlami jelita
cienkiego.
cienkiego.
Unaczynienie i unerwienie :
Unaczynienie i unerwienie :
Unaczynienie jajowodu pochodzi od gałęzi
Unaczynienie jajowodu pochodzi od gałęzi
jajowodowych od t. macicznej i jajnikowej,
jajowodowych od t. macicznej i jajnikowej,
krew żylna uchodzi do splotu maciczno-
krew żylna uchodzi do splotu maciczno-
pochwowego; chłonka do węzłów chłonnych
pochwowego; chłonka do węzłów chłonnych
lędźwiowych; unerwienie od splotu maciczno-
lędźwiowych; unerwienie od splotu maciczno-
pochwowego od splotu podbrzusznego
pochwowego od splotu podbrzusznego
dolnego (miednicznego)
dolnego (miednicznego)
Przedsionek pochwy
Przedsionek pochwy
(vestibulum vaginae)
(vestibulum vaginae)
Jest ograniczony po bokach przez wargi sromowe
Jest ograniczony po bokach przez wargi sromowe
mniejsze, od przodu przez wędzidełko łechtaczki,
mniejsze, od przodu przez wędzidełko łechtaczki,
od tyłu przez wędzidełko warg sromowych.
od tyłu przez wędzidełko warg sromowych.
Między nim a pochwą znajduje się błona
Między nim a pochwą znajduje się błona
dziewicza (hymen). Do przedsionka pochwy
dziewicza (hymen). Do przedsionka pochwy
uchodzą : pochwa, cewka moczowa, gruczoły
uchodzą : pochwa, cewka moczowa, gruczoły
przedsionkowe większe i mniejsze oraz gruczoły
przedsionkowe większe i mniejsze oraz gruczoły
przycewkowe.
przycewkowe.
Łechtaczka
Łechtaczka
(clitoris)
(clitoris)
, odpowiednik prącia, jest
, odpowiednik prącia, jest
zbudowana z dwóch ciał jamistych, które
zbudowana z dwóch ciał jamistych, które
rozpoczynają się odnogami
rozpoczynają się odnogami
(crura)
(crura)
, łączą się w
, łączą się w
trzon biegnący pod spojeniem łonowym i
trzon biegnący pod spojeniem łonowym i
zakończony żołędzią.
zakończony żołędzią.
Cewka moczowa
Cewka moczowa
Podobnie jak u mężczyzny może być podzielona
Podobnie jak u mężczyzny może być podzielona
na cztery odcinki (choć niektórzy wyróżniają
na cztery odcinki (choć niektórzy wyróżniają
tylko dwa : śródścienny i jamisty) :
tylko dwa : śródścienny i jamisty) :
- część śródścienna
- część śródścienna
(pars intramuralis)
(pars intramuralis)
- część nadprzeponowa
- część nadprzeponowa
(pars
(pars
supradiaphragmatica)
supradiaphragmatica)
- część przeponowa
- część przeponowa
(pars diaphragmatica)
(pars diaphragmatica)
- część podprzeponowa
- część podprzeponowa
(pars
(pars
infradiaphragmatica)
infradiaphragmatica)
- uchodzi do
- uchodzi do
przedsionka pochwy w miejscu zwanym
przedsionka pochwy w miejscu zwanym
brodawką cewkową
brodawką cewkową
(papilla urethralis)
(papilla urethralis)
.
.
Pochwa (vagina, kolpos)
Pochwa (vagina, kolpos)
Sięga od ujścia zewnętrznego
Sięga od ujścia zewnętrznego
macicy
macicy
(ostium uteri externum)
(ostium uteri externum)
do
do
ujścia zewnętrznego w obrębie
ujścia zewnętrznego w obrębie
sromu. Stanowi przewód leżący
sromu. Stanowi przewód leżący
pośrodkowo w miednicy, biegnący
pośrodkowo w miednicy, biegnący
skośnie od tyłu i góry, ku przodowi i
skośnie od tyłu i góry, ku przodowi i
dołowi. Ściana przednia i tylna
dołowi. Ściana przednia i tylna
przylegają do siebie
przylegają do siebie
Sąsiedztwo :
Sąsiedztwo :
Ściana przednia jest zrośnięta z tylną ścianą
Ściana przednia jest zrośnięta z tylną ścianą
pęcherza moczowego i cewką moczową przy
pęcherza moczowego i cewką moczową przy
pomocy tkanki łącznej. Ściana tylna jest oddzielona
pomocy tkanki łącznej. Ściana tylna jest oddzielona
od przedniej ściany odbytnicy przez tkankę łączną
od przedniej ściany odbytnicy przez tkankę łączną
przegrody odbytniczo-pochwowej
przegrody odbytniczo-pochwowej
(septum
(septum
rectovaginale)
rectovaginale)
i zagłębienie odbytniczo-maciczne
i zagłębienie odbytniczo-maciczne
(excavatio rectouterina)
(excavatio rectouterina)
.
.
Ściana przednia pochwy jest krótsza niż tylna, stąd
Ściana przednia pochwy jest krótsza niż tylna, stąd
w miejscu otaczającym ujście macicy tworzą się dwa
w miejscu otaczającym ujście macicy tworzą się dwa
sklepienia : przednie
sklepienia : przednie
(fornix anterior)
(fornix anterior)
- mniejsze i
- mniejsze i
płytsze oraz tylne
płytsze oraz tylne
(fornix posterior)
(fornix posterior)
- głębsze i
- głębsze i
wyższe.
wyższe.
Uwaga :
Uwaga :
sklepienie tylne jest pokryte
sklepienie tylne jest pokryte
otrzewną zagłębienia odbytniczo-macicznego
otrzewną zagłębienia odbytniczo-macicznego
Pochwa (vagina, kolpos)
Pochwa (vagina, kolpos)
W budowie wewnętrznej wyróżniamy warstwy :
W budowie wewnętrznej wyróżniamy warstwy :
- błonę śluzową
- błonę śluzową
-
błonę mięśniową (warstwa okrężna i podłużna)
błonę mięśniową (warstwa okrężna i podłużna)
- przydankę łącznotkankową
- przydankę łącznotkankową
Anatomicznie w pochwie wyróżniamy dwie części :
Anatomicznie w pochwie wyróżniamy dwie części :
- śródmiedniczną
- śródmiedniczną
(pars intrapelvina)
(pars intrapelvina)
- przeponową
- przeponową
(pars diaphragmatica)
(pars diaphragmatica)
Znany jest także podział na trzy odcinki :
Znany jest także podział na trzy odcinki :
- górny (sąsiaduje przez zagłębienie odbytniczo-maciczne z
- górny (sąsiaduje przez zagłębienie odbytniczo-maciczne z
odbytnicą)
odbytnicą)
- środkowy (otoczony pasmami mięśnia dźwigacza odbytu)
- środkowy (otoczony pasmami mięśnia dźwigacza odbytu)
- dolny (przechodzi przez przeponę moczowo-płciową między
- dolny (przechodzi przez przeponę moczowo-płciową między
wiązkami mięśnia poprzecznego głębokiego krocza).
wiązkami mięśnia poprzecznego głębokiego krocza).
Unaczynienie i unerwienie :
Unaczynienie i unerwienie :
Pochwa otrzymuje unaczynienie za pośrednictwem
Pochwa otrzymuje unaczynienie za pośrednictwem
parzystej tętnicy pochwowej od tt. macicznych i
parzystej tętnicy pochwowej od tt. macicznych i
gałęzi pochwowych od tt. pęcherzowych dolnych i
gałęzi pochwowych od tt. pęcherzowych dolnych i
odbytniczych środkowych.
odbytniczych środkowych.
Krew żylna odpływa do splotu żylnego maciczno-
Krew żylna odpływa do splotu żylnego maciczno-
pochwowego i dalej żyłą sromową wewnętrzną do
pochwowego i dalej żyłą sromową wewnętrzną do
żyły biodrowej wewnętrznej.
żyły biodrowej wewnętrznej.
Chłonka z górnej części pochwy uchodzi do
Chłonka z górnej części pochwy uchodzi do
węzłów chłonnych biodrowych wewnętrznych, a z
węzłów chłonnych biodrowych wewnętrznych, a z
dolnego odcinka do węzłów chłonnych
dolnego odcinka do węzłów chłonnych
pachwinowych powierzchownych.
pachwinowych powierzchownych.
Unerwienie pochwy pochodzi ze splotu nerwowego
Unerwienie pochwy pochodzi ze splotu nerwowego
maciczno-pochwowego.
maciczno-pochwowego.
Krocze (perineum)
Krocze (perineum)
Obszar ograniczony od tyłu wierzchołkiem kości
Obszar ograniczony od tyłu wierzchołkiem kości
guzicznej, od boków więzadłami krzyżowo-
guzicznej, od boków więzadłami krzyżowo-
guzowymi, gałęziami dolnymi kk. łonowych i
guzowymi, gałęziami dolnymi kk. łonowych i
gałęziami kk. kulszowych, a z przodu spojeniem
gałęziami kk. kulszowych, a z przodu spojeniem
łonowym stanowi okolicę kroczową
łonowym stanowi okolicę kroczową
(regio
(regio
perinealis)
perinealis)
.
.
.Przepona moczowo-płciowa ma kształt trójkąta,
.Przepona moczowo-płciowa ma kształt trójkąta,
którego podstawa jest linią biegnącą przez
którego podstawa jest linią biegnącą przez
najszerszą część krocza między guzami kulszowymi.
najszerszą część krocza między guzami kulszowymi.
Linia ta dzieli okolicę kroczową na dwa trójkąty o
Linia ta dzieli okolicę kroczową na dwa trójkąty o
wspólnej podstawie : przedni - trójkąt moczowo-
wspólnej podstawie : przedni - trójkąt moczowo-
płciowy
płciowy
(trigonum urogenitale)
(trigonum urogenitale)
oraz tylny - trójkąt
oraz tylny - trójkąt
odbytowy
odbytowy
(trigonum rectale)
(trigonum rectale)
lub okolicę odbytowa
lub okolicę odbytowa
(regio analis)
(regio analis)
.
.
Trójkąt moczowo-płciowy
Trójkąt moczowo-płciowy
(trigonum urogenitale)
(trigonum urogenitale)
W trójkącie moczowo-płciowym znajduje się
W trójkącie moczowo-płciowym znajduje się
przestrzeń międzypowięziowa, zawarta między
przestrzeń międzypowięziowa, zawarta między
dolną powięzią przepony moczowo-płciowej, a
dolną powięzią przepony moczowo-płciowej, a
powięzią powierzchowną krocza
powięzią powierzchowną krocza
(fascia perinei
(fascia perinei
superficialis)
superficialis)
.
.
W przestrzeni tej znajdują się u mężczyzny : ciała
W przestrzeni tej znajdują się u mężczyzny : ciała
jamiste prącia
jamiste prącia
(corpora cavernosa penis)
(corpora cavernosa penis)
, ciało
, ciało
gąbczaste prącia
gąbczaste prącia
(corpus spongiosum penis)
(corpus spongiosum penis)
,
,
pokrywające je mięśnie kulszowo-jamiste
pokrywające je mięśnie kulszowo-jamiste
(mm.
(mm.
ischiocavernosi)
ischiocavernosi)
i opuszkowo-gąbczasty
i opuszkowo-gąbczasty
(m.
(m.
bulbospongiosus)
bulbospongiosus)
, rozgałęzienia tętnicy sromowej
, rozgałęzienia tętnicy sromowej
wewnętrznej, towarzyszące naczynia żylne i
wewnętrznej, towarzyszące naczynia żylne i
chłonne oraz nerw sromowy.
chłonne oraz nerw sromowy.
Powierzchownie na przeponie moczowo-
Powierzchownie na przeponie moczowo-
płciowej leżą ciała jamiste prącia i ich mięśnie.
płciowej leżą ciała jamiste prącia i ich mięśnie.
Ciała jamiste prącia
Ciała jamiste prącia
(corpora cavernosa
(corpora cavernosa
penis)
penis)
biegną od guzów kulszowych, wzdłuż
biegną od guzów kulszowych, wzdłuż
gałęzi kk. kulszowych, zbieżnie w kierunku
gałęzi kk. kulszowych, zbieżnie w kierunku
spojenia łonowego.
spojenia łonowego.
Ciało gąbczaste prącia
Ciało gąbczaste prącia
(corpus spongiosum
(corpus spongiosum
penis)
penis)
leży w linii środkowej krocza pod
leży w linii środkowej krocza pod
przepona moczowo-płciową. Z tyłu jest
przepona moczowo-płciową. Z tyłu jest
grubsze, tworząc opuszkę
grubsze, tworząc opuszkę
(bulbus penis)
(bulbus penis)
, ku
, ku
przodowi stopniowo cieńczeje i układa się
przodowi stopniowo cieńczeje i układa się
między ciałami jamistymi prącia w rowku od
między ciałami jamistymi prącia w rowku od
dołu.
dołu.
Każde ciało jamiste jest pokryte mięśniem
Każde ciało jamiste jest pokryte mięśniem
kulszowo-jamistym
kulszowo-jamistym
(m. ischiocavernosus)
(m. ischiocavernosus)
, który
, który
przyczepia się do guza kulszowego i biegnie na
przyczepia się do guza kulszowego i biegnie na
powierzchni przyśrodkowej i dolnej ciała
powierzchni przyśrodkowej i dolnej ciała
jamistego przechodząc ostatecznie na grzbiet
jamistego przechodząc ostatecznie na grzbiet
prącia.
prącia.
Mięsień opuszkowo-jamisty
Mięsień opuszkowo-jamisty
(m. bulbocavernosus)
(m. bulbocavernosus)
biegnie od środka ścięgnistego krocza i od szwu
biegnie od środka ścięgnistego krocza i od szwu
na dolnej powierzchni opuszki, w bok i ku
na dolnej powierzchni opuszki, w bok i ku
przodowi otaczając opuszkę prącia oraz ciało
przodowi otaczając opuszkę prącia oraz ciało
gąbczaste; część włókien tego mięśnia
gąbczaste; część włókien tego mięśnia
przechodzi na ciało jamiste prącia i w jego
przechodzi na ciało jamiste prącia i w jego
powięź grzbietową.
powięź grzbietową.
Unaczynienie okolicy pochodzi od tętnicy
Unaczynienie okolicy pochodzi od tętnicy
sromowej wewnętrznej
sromowej wewnętrznej
(a. pudenda
(a. pudenda
interna)
interna)
, która biegnie w kanale
, która biegnie w kanale
sromowym, wzdłuż gałęzi k. kulszowej,
sromowym, wzdłuż gałęzi k. kulszowej,
następnie w kierunku spojenia łonowego
następnie w kierunku spojenia łonowego
pod ciałem jamistym (odnogą prącia) i
pod ciałem jamistym (odnogą prącia) i
pokrywającym je mięśniem kulszowo-
pokrywającym je mięśniem kulszowo-
jamistym oraz dochodzi do przedniego
jamistym oraz dochodzi do przedniego
brzegu przepony moczowo-płciowej
brzegu przepony moczowo-płciowej
Trójkąt odbytniczy (trigonum
Trójkąt odbytniczy (trigonum
rectale)
rectale)
W trójkącie odbytniczym znajdują się doły
W trójkącie odbytniczym znajdują się doły
kulszowo-odbytnicze. W linii środkowej
kulszowo-odbytnicze. W linii środkowej
krocza, ok. 5 cm. od k. guzicznej leży odbyt
krocza, ok. 5 cm. od k. guzicznej leży odbyt
(anus)
(anus)
. Między odbytem a szczytem k.
. Między odbytem a szczytem k.
guzicznej biegnie więzadło odbytowo-
guzicznej biegnie więzadło odbytowo-
guziczne
guziczne
(lig. anococcygeum)
(lig. anococcygeum)
, które służy za
, które służy za
przyczep m. dźwigacza odbytu. Do przodu
przyczep m. dźwigacza odbytu. Do przodu
między odbytem i przeponą moczowo-
między odbytem i przeponą moczowo-
płciową znajduje się
płciową znajduje się
środek ścięgnisty
środek ścięgnisty
krocza
krocza
(centrum tendineum perinei)
(centrum tendineum perinei)
.
.
Środek ścięgnisty krocza
Środek ścięgnisty krocza
jest
jest
wspólnym ścięgnem dla mięśni :
wspólnym ścięgnem dla mięśni :
1). włókna przednie m. zwieracza
1). włókna przednie m. zwieracza
zewnętrznego odbytu
zewnętrznego odbytu
2). oba powierzchowne poprzeczne
2). oba powierzchowne poprzeczne
mm. krocza
mm. krocza
3). m. poprzeczny głęboki krocza
3). m. poprzeczny głęboki krocza
4). m. opuszkowo-gąbczasty
4). m. opuszkowo-gąbczasty
5). częściowo m. dźwigacz odbytu.
5). częściowo m. dźwigacz odbytu.
Okolica sromowa męska (regio
Okolica sromowa męska (regio
pudendalis masculinum)
pudendalis masculinum)
Okolica moczowo-płciowa przechodzi
Okolica moczowo-płciowa przechodzi
ku przodowi w okolicę sromową
ku przodowi w okolicę sromową
(regio pudendalis), w której u
(regio pudendalis), w której u
mężczyzn znajdują się : worek
mężczyzn znajdują się : worek
mosznowy wraz z zawartością i
mosznowy wraz z zawartością i
prącie.
prącie.
Pośrodkowo na skórze krocza biegnie
Pośrodkowo na skórze krocza biegnie
szew krocza
szew krocza
(raphe perinei)
(raphe perinei)
, który u
, który u
mężczyzny przechodzi w szew
mężczyzny przechodzi w szew
moszny
moszny
(raphe scroti)
(raphe scroti)
.
.
Prącie (penis)
Prącie (penis)
Składa się z dwóch ciał jamistych i jednego ciała
Składa się z dwóch ciał jamistych i jednego ciała
gąbczastego, otoczonych skórą. Wszystkie trzy ciała
gąbczastego, otoczonych skórą. Wszystkie trzy ciała
znajdują się w obrębie przestrzeni
znajdują się w obrębie przestrzeni
międzypowięziowej trójkąta moczowo-płciowego.
międzypowięziowej trójkąta moczowo-płciowego.
Ciała jamiste tworzą odnogi prącia
Ciała jamiste tworzą odnogi prącia
(crura penis)
(crura penis)
. Są
. Są
one przymocowane do gałęzi kk. kulszowych i gałęzi
one przymocowane do gałęzi kk. kulszowych i gałęzi
dolnych kk. łonowych tkanka łączną i pokryte
dolnych kk. łonowych tkanka łączną i pokryte
mięśniami kulszowo-jamistymi.
mięśniami kulszowo-jamistymi.
Na przeponie moczowo-płciowej leży ciało gąbczaste,
Na przeponie moczowo-płciowej leży ciało gąbczaste,
rozpoczynające się opuszką
rozpoczynające się opuszką
(bulbus)
(bulbus)
, otoczone
, otoczone
mięśniem opuszkowo-jamistym. Ciała jamiste prącia
mięśniem opuszkowo-jamistym. Ciała jamiste prącia
tworzą w przestrzeni międzypowięziowej jego korzeń
tworzą w przestrzeni międzypowięziowej jego korzeń
(radix)
(radix)
= część ustalona
= część ustalona
(pars fixa)
(pars fixa)
.
.
Ciała jamiste łączą się ze sobą , układając się ponad
Ciała jamiste łączą się ze sobą , układając się ponad
ciałem gąbczastym.
ciałem gąbczastym.
Prącie jest umocowane :
Prącie jest umocowane :
1). przez więzadło wieszadłowe prącia
1). przez więzadło wieszadłowe prącia
(lig. suspensorium
(lig. suspensorium
penis)
penis)
- biegnie od dolnej powierzchni spojenia łonowego do
- biegnie od dolnej powierzchni spojenia łonowego do
grzbietu prącia.
grzbietu prącia.
2). więzadło procowate prącia
2). więzadło procowate prącia
(lig. fundiforme penis)
(lig. fundiforme penis)
-
-
odchodzi od kresy białej powyżej spojenia łonowego, jako
odchodzi od kresy białej powyżej spojenia łonowego, jako
pasma powięzi powierzchownej brzucha, przechodząc na
pasma powięzi powierzchownej brzucha, przechodząc na
prącie w postaci dwóch odnóg, kończących się w powięzi
prącie w postaci dwóch odnóg, kończących się w powięzi
głębokiej prącia.
głębokiej prącia.
Część ruchoma prącia
Część ruchoma prącia
(pars mobilis)
(pars mobilis)
zwisa pod spojeniem
zwisa pod spojeniem
łonowym do przodu od moszny (część wisząca =
łonowym do przodu od moszny (część wisząca =
pars
pars
pendula)
pendula)
. Część ruchoma prącia nosi także nazwę trzonu
. Część ruchoma prącia nosi także nazwę trzonu
prącia
prącia
(corpus penis)
(corpus penis)
i zawiera cewkę moczową. Trzon jest
i zawiera cewkę moczową. Trzon jest
zakończony żołędzią
zakończony żołędzią
(glans penis)
(glans penis)
utworzoną przez
utworzoną przez
zgrubienie i rozszerzenie ciała gąbczastego. Żołądź jest
zgrubienie i rozszerzenie ciała gąbczastego. Żołądź jest
pokryta podwójnym fałdem skóry zwanym napletkiem
pokryta podwójnym fałdem skóry zwanym napletkiem
(preputium)
(preputium)
. W żołędzi możemy wyróżnić : szczyt otaczający
. W żołędzi możemy wyróżnić : szczyt otaczający
ujście cewki moczowej, podstawę (zwaną koroną) i szyjkę.
ujście cewki moczowej, podstawę (zwaną koroną) i szyjkę.
Unaczynienie i unerwienie :
Unaczynienie i unerwienie :
Unaczynienie tętnicze pochodzi od :
Unaczynienie tętnicze pochodzi od :
- tętnicy opuszki prącia
- tętnicy opuszki prącia
- tętnicy cewki moczowej
- tętnicy cewki moczowej
- tętnicy grzbietowej prącia
- tętnicy grzbietowej prącia
- tętnicy głębokiej prącia - są to gałęzie t. sromowej
- tętnicy głębokiej prącia - są to gałęzie t. sromowej
wewnętrznej.
wewnętrznej.
- do skóry i osłon prącia dochodzą drobne tętnice mosznowe
- do skóry i osłon prącia dochodzą drobne tętnice mosznowe
przednie, gałęzie tt. sromowych zewnętrznych.
przednie, gałęzie tt. sromowych zewnętrznych.
Żyły prącia dzieli się na powierzchowne i głębokie. Żyły
Żyły prącia dzieli się na powierzchowne i głębokie. Żyły
powierzchowne leżą na powierzchni prącia w jego powięzi
powierzchowne leżą na powierzchni prącia w jego powięzi
powierzchownej, biegnąc od żołędzi do żył sromowych
powierzchownej, biegnąc od żołędzi do żył sromowych
zewnętrznych.
zewnętrznych.
Żyły głębokie prącia zbierają się w ciałach jamistych i
Żyły głębokie prącia zbierają się w ciałach jamistych i
gąbczastym prącia, towarzysząc tętnicom okalającym,
gąbczastym prącia, towarzysząc tętnicom okalającym,
uchodząc do nieparzystej żyły grzbietowej prącia, która
uchodząc do nieparzystej żyły grzbietowej prącia, która
uchodzi do splotu żylnego pęcherzowego.
uchodzi do splotu żylnego pęcherzowego.
Unerwienie
Unerwienie
Unerwienie ruchowe pochodzi od
Unerwienie ruchowe pochodzi od
nerwu sromowego i jest przeznaczone
nerwu sromowego i jest przeznaczone
dla mięśni ciał jamistych oraz ciała
dla mięśni ciał jamistych oraz ciała
gąbczastego. Unerwienie czuciowe
gąbczastego. Unerwienie czuciowe
pochodzi również z nerwu sromowego
pochodzi również z nerwu sromowego
(od nerwów mosznowych tylnych i
(od nerwów mosznowych tylnych i
nerwów grzbietowych prącia).
nerwów grzbietowych prącia).
Unerwienie autonomiczne pochodzi
Unerwienie autonomiczne pochodzi
od splotu miednicznego, dochodzi
od splotu miednicznego, dochodzi
wraz z tętnicami prącia).
wraz z tętnicami prącia).
Okolica sromowa żeńska
Okolica sromowa żeńska
(regio pudendalis femininum)
(regio pudendalis femininum)
U kobiety krocze sięga od odbytu do szpary sromowej
U kobiety krocze sięga od odbytu do szpary sromowej
(ograniczonej od tyłu przez spoidło tylne warg
(ograniczonej od tyłu przez spoidło tylne warg
sromowych większych).
sromowych większych).
W przestrzeni międzypowięziowej trójkąta moczowo-
W przestrzeni międzypowięziowej trójkąta moczowo-
płciowego znajdują się ciała jamiste łechtaczki
płciowego znajdują się ciała jamiste łechtaczki
(corpora
(corpora
cavernosa clitoridis)
cavernosa clitoridis)
i opuszki przedsionka
i opuszki przedsionka
(corpora
(corpora
cavernosa bulbi vestibuli)
cavernosa bulbi vestibuli)
. Ciała jamiste łechtaczki
. Ciała jamiste łechtaczki
tworzą odnogi biegnące wzdłuż gałęzi dolnych kk.
tworzą odnogi biegnące wzdłuż gałęzi dolnych kk.
łonowych. Odnogi te łączą się pod spojeniem łonowym
łonowych. Odnogi te łączą się pod spojeniem łonowym
w trzon łechtaczki
w trzon łechtaczki
(corpus clitoridis)
(corpus clitoridis)
. Odnogi są
. Odnogi są
pokryte mięśniami kulszowo-jamistymi. Opuszki
pokryte mięśniami kulszowo-jamistymi. Opuszki
przedsionka są żeńskimi odpowiednikami ciała
przedsionka są żeńskimi odpowiednikami ciała
gąbczastego prącia. Leżą po obu stronach przedsionka
gąbczastego prącia. Leżą po obu stronach przedsionka
pochwy. Każda opuszka dochodzi do cewki moczowej.
pochwy. Każda opuszka dochodzi do cewki moczowej.
Po stronie wewnętrznej opuszka jest przykryta
Po stronie wewnętrznej opuszka jest przykryta
mięśniem opuszkowo-jamistym
mięśniem opuszkowo-jamistym
(m. bulbocavernosus)
(m. bulbocavernosus)
.
.
Narządy płciowe zewnętrzne
Narządy płciowe zewnętrzne
żeńskie
żeńskie
Do narządów płciowych zewnętrznych żeńskich zaliczamy :
Do narządów płciowych zewnętrznych żeńskich zaliczamy :
- ujście pochwy
- ujście pochwy
- ujście zewnętrzne cewki moczowej
- ujście zewnętrzne cewki moczowej
- wargi sromowe większe (powstają z wałów płciowych)
- wargi sromowe większe (powstają z wałów płciowych)
- wargi sromowe mniejsze (powstają z fałdów płciowych)
- wargi sromowe mniejsze (powstają z fałdów płciowych)
- łechtaczkę (powstaje z żeńskiego wyrostka płciowego)
- łechtaczkę (powstaje z żeńskiego wyrostka płciowego)
- wędzidełko łechtaczki
- wędzidełko łechtaczki
- napletek łechtaczki
- napletek łechtaczki
- gruczoły przedsionkowe większe
- gruczoły przedsionkowe większe
- gruczoły przedsionkowe mniejsze
- gruczoły przedsionkowe mniejsze
- gruczoły przycewkowe
- gruczoły przycewkowe
- przedsionek pochwy (jest to w zasadzie przestrzeń) (powstaje ze szczeliny
- przedsionek pochwy (jest to w zasadzie przestrzeń) (powstaje ze szczeliny
moczowo-płciowej, która rozwija się z części przedniej zatoki moczowo-płciowej)
moczowo-płciowej, która rozwija się z części przedniej zatoki moczowo-płciowej)
- błonę dziewiczą
- błonę dziewiczą
- wzgórek łonowy
- wzgórek łonowy
- opuszki przedsionka
- opuszki przedsionka
- spoidło przednie warg sromowych
- spoidło przednie warg sromowych
- spoidło tylne warg sromowych
- spoidło tylne warg sromowych
- wędzidełko warg sromowych
- wędzidełko warg sromowych
- gruczoły sutkowe
- gruczoły sutkowe
Narządy płciowe zewnętrzne
Narządy płciowe zewnętrzne
żeńskie
żeńskie
Odpowiednikiem moszny u kobiety są wargi sromowe
Odpowiednikiem moszny u kobiety są wargi sromowe
większe
większe
(labia pudendi majora)
(labia pudendi majora)
. Są to dwa fałdy skórne
. Są to dwa fałdy skórne
które z tyłu łączą się spoidłem tylnym warg
które z tyłu łączą się spoidłem tylnym warg
(commissura
(commissura
labiorum posterior)
labiorum posterior)
, a z przodu spoidłem przednim warg
, a z przodu spoidłem przednim warg
(commissura labiorum anterior)
(commissura labiorum anterior)
. Ku przodowi wargi
. Ku przodowi wargi
sromowe większe przechodzą we wzgórek łonowy
sromowe większe przechodzą we wzgórek łonowy
(mons
(mons
pubis)
pubis)
.
.
Przyśrodkowo od warg sromowych większych znajdują się
Przyśrodkowo od warg sromowych większych znajdują się
wargi sromowe mniejsze
wargi sromowe mniejsze
(labia pudendi minora)
(labia pudendi minora)
,
,
otaczające od przodu dwiema odnogami łechtaczkę.
otaczające od przodu dwiema odnogami łechtaczkę.
Odnogi leżące do przodu i powyżej od łechtaczki tworzą
Odnogi leżące do przodu i powyżej od łechtaczki tworzą
napletek łechtaczki
napletek łechtaczki
(preputium clitoridis)
(preputium clitoridis)
; leżące do tyłu i
; leżące do tyłu i
poniżej tworzą wędzidełko łechtaczki
poniżej tworzą wędzidełko łechtaczki
(frenulum clitoridis)
(frenulum clitoridis)
.
.
Wargi sromowe większe są oddzielone od mniejszych
Wargi sromowe większe są oddzielone od mniejszych
bruzdami międzywargowymi
bruzdami międzywargowymi
(sulcus nympholabialis).
(sulcus nympholabialis).
Unaczynienie :
Unaczynienie :
Zarówno wargi sromowe większe, jak i
Zarówno wargi sromowe większe, jak i
mniejsze są unaczynione przez tętnice
mniejsze są unaczynione przez tętnice
wargowe tylne
wargowe tylne
(aa. labiales posteriores)
(aa. labiales posteriores)
,
,
pochodzące od tętnicy sromowej
pochodzące od tętnicy sromowej
wewnętrznej i tętnice wargowe przednie
wewnętrznej i tętnice wargowe przednie
(aa. labiales anteriores)
(aa. labiales anteriores)
od tętnic
od tętnic
sromowych zewnętrznych. Naczynia
sromowych zewnętrznych. Naczynia
chłonne uchodzą do węzłów chłonnych
chłonne uchodzą do węzłów chłonnych
pachwinowych powierzchownych
pachwinowych powierzchownych