MIEDNICA



Miednica, jako całość składa się z

miednicy

większej

(pelvis major) i

miednicy

mniejszej

(pelvis minor). Miednica większa

stanowi górną część całości i jest włączona

w obręb jamy brzusznej. Jest ona częściowo

ograniczona przez powierzchnie krzyżowo-

miedniczne talerzy kk. Biodrowych i górne

odcinki części bocznych kości krzyżowej.

Granicą między miednicą większą i mniejszą

jest

płaszczyzna wchodu miednicy



Zawartość miednicy większej stanowią

narządy jamy brzusznej, podczas gdy

zawartością miednicy mniejszej są

zarówno narządy jamy brzusznej jak i

narządy właściwe miednicy. Również

narządy miednicy mniejszej mogą

okresowo przemieszczać się do jamy

brzusznej (np. ciężarna macica,

wypełniony pęcherz moczowy).

Dno miednicy



Dno miednicy jest utworzone przez przeponę

miedniczną, uzupełnioną w przednim odcinku

przeponą moczowo-płciową.



Przepona miedniczna (diaphragma pelvis)

składa się z :

1. dwóch mięśni dźwigaczy odbytu (prawy i lewy)

2. dwóch mięśni guzicznych (prawy i lewy) oraz

górnej i dolnej powięzi przepony miednicznej

(fascia diaphragmatis pelvis superior et

inferior).

Przepona moczowo-płciowa

(diaphragma urogenitalis)

Składa się z :

1). m. poprzecznego głębokiego krocza (m.

transversus perinei profundus)

2). dwóch mięśni poprzecznych powierzchownych

krocza (mm. transversi perinei superficiales dex. et

sin.) oraz

3). górnej i dolnej powięzi przepony moczowo-

płciowej.



M. poprzeczny głęboki krocza wytwarza u płci

męskiej m. zwieracz zewnętrzny cewki moczowej

(m. sphincter urethrae externus)

, a u płci żeńskiej

m. zwieracz cewki moczowej i pochwy

(m. sphincter

urethrovaginalis

)



Przestrzeń zawartą między dnem miednicy a

skórą określa się mianem

przestrzeni

podskórnej

(spatium subcutaneum)

. Jest ona

najniższym piętrem w jamie miednicy.

Powyżej dna miednicy leży

przestrzeń

podotrzewnowa

(spatium subperitoneale)

ograniczona od góry otrzewną ścienną i

łączącą się przestrzeniami za- i

przedotrzewnową. Powyżej otrzewnej

ściennej leży najwyższe piętro jamy miednicy

przestrzeń wewnątrzotrzewnowa

Przestrzeń podskórna



W przestrzeni podskórnej leżą m.in.

doły

kulszowo-odbytnicze

(prawy i lewy).



Dół kulszowo-odbytniczy

wypełniony

tkanką łączną i tłuszczową, a na jego

bocznej ścianie, w tzw. kanale sromowym

Alcocka, biegną naczynia sromowe

wewnętrzne i nerw sromowy.



Kanał ten jest ograniczony od dołu przez

wyrostek sierpowaty więzadła kulszowo-

guzowego

przestrzeń

wewnątrzotrzewnowa

(spatium intraperitoneale)



W przestrzeni wewnątrzotrzewnowej w

miednicy mniejszej męskiej leżą pętle

jelita cienkiego, wyrostek robaczkowy i

dolna pętla okrężnicy esowatej.



W miednicy żeńskiej leżą w/w twory, a

dodatkowo

jajowody i jajniki

. Jajniki leżą

nie tylko w przestrzeni

wewnątrzotrzewnowej, a wręcz w jamie

otrzewnowej (!) gdyż nie są pokryte

otrzewną trzewną

Zawartość przestrzeni

podotrzewnowej

I. U obu płci



1. Pęcherz moczowy



2. Miedniczne części moczowodów



3. Część cewki moczowej



4. Prostnica (odbytnica)



5. Tętnice biodrowe wewnętrzne z odgałęzieniami



6. Żyły biodrowe wewnętrzne z dopływami



7. Naczynia chłonne i węzły chłonne krzyżowe, biodrowe

wewnętrzne i miedniczne.



8. Sploty krzyżowe i nerwy z nich wychodzące



9. Miedniczne części pni współczulnych i włókna odchodzące od

nich



10. Nerwy podbrzuszne (prawy i lewy)



11. Nerwy trzewne miedniczne



12. Sploty podbrzuszne dolne i sploty wtórne od nich



13. Nerwy zasłonowe (prawy i lewy)

Zawartość przestrzeni

podotrzewnowej

II. Ponadto u płci męskiej



1. Gruczoł sterczowy



2. Miedniczne części nasieniowodów



3. Pęcherzyki nasienne



4. Przewody wytryskowe

Pęcherz moczowy (vesica

urinaria)

Położenie :

Leży w miednicy mniejszej, w przestrzeni podotrzewnowej,

za spojeniem łonowym; u płci męskiej na gruczole krokowym i do

przodu od odbytnicy, a u płci żeńskiej na przeponie moczowo-płciowej

i przedniej części przepony miednicznej, do przodu od macicy i

częściowo pochwy.



Sąsiedztwo :

Przednia powierzchnia pęcherza moczowego sąsiaduje

z przednią ścianą brzucha i tzw. przestrzenią załonową

(spatium

retropubicum s. prevesicale)



W miednicy męskiej do tyłu od pęcherza leży odbytnica, na tylnej

ścianie pęcherza leżą pęcherzyki nasienne, bańki nasieniowodów i

przewody wytryskowe. Górna powierzchnia pęcherza sąsiaduje z

pętlami jelita cienkiego i dolną pętlą okrężnicy esowatej.



miednicy żeńskiej

tylna powierzchnia pęcherza sąsiaduje z pochwą

i częścią nadpochwową szyjki macicy, a górna powierzchnia z

przednią powierzchnią trzonu macicy. Między trzonem macicy, a

tylną ścianą pęcherza znajduje się zagłębienie pęcherzowo-maciczne

(excavatio vesicouterina)

. Przednia powierzchnia szyjki macicy i

przednia ściana pochwy są zrośnięte z tylną ścianą i dnem pęcherza

w okolicy trójkąta pęcherza; w tej okolicy końcowe odcinki

moczowodów stykają się z przednią ścianą pochwy.

Budowa :



W budowie anatomicznej pęcherza można wyodrębnić szczyt,

trzon i dno. Szczyt jest zwrócony ku górze i przodowi, dno ku

dołowi i tyłowi. Od szczytu do pępka biegnie więzadło

pępkowe pośrodkowe - pozostałość moczownika

(urachus),

zdążające do pępka. Do dna pęcherza uchodzą moczowody, a

wychodzi z niego cewka moczowa. Ściana pęcherza

moczowego ma budowę warstwową - od wewnątrz

wyścielony jest błoną śluzową, spoczywającą na błonie

podśluzowej, bardziej zewnętrznie leży trójwarstwowa

mięśniówka gładka i przydanka łącznotkankowa, a na górnej

powierzchni pęcherza - otrzewna ścienna. Błona śluzowa jest

obficie pofałdowana, wyjątkiem jest obszar tzw. trójkąta

pęcherza (trigonum vesicae),

gdzie jest gładka. Podstawę

trójkąta wyznaczają ujścia pęcherzowe moczowodów,

połączone fałdem międzymoczowodowym. Szczyt trójkąta

tworzy ujście wewnętrzne cewki moczowej. Błona śluzowa

trójkąta wpukla się do tego ujścia, tworząc języczek pęcherza

(uvula vesicae).

Budowa :



Błona mięśniowa jest ułożona w 3 warstwach - 2

podłużnych i między nimi leżącej warstwy

okrężnej. Mięśniówkę podłużną określa się

mianem mięśnia wypieracza moczu

(m. detrusor

urinae).



Wokół śródściennej części cewki moczowej

mięśniówka tworzy okrężne zgrubienie zwane u

płci żeńskiej m. zwieraczem cewki moczowej, a u

płci męskiej m. zwieraczem wewnętrznym cewki

moczowej (należy go odróżniać od zewnętrznego

zwieracza, który jest mięśniem poprzecznie

prążkowanym, leżącym w przeponie moczowo-

płciowej).

Unaczynienie :



Unaczynienie pęcherza pochodzi od : tt. pęcherzowych

górnych od tt. pępkowych (zaopatrują górną część trzonu i

szczyt), gałęzi pęcherzowych tt. odbytniczych środkowych

od tt. biodrowych wewnętrznych i tt. pęcherzowych

dolnych od tt. biodrowych wewnętrznych (zaopatrują dno i

trzon).



Żyły pęcherza tworzą parzysty splot pęcherzowy

(plexus

vesicalis)

leżący przy dnie pęcherza i łączą się z leżącym z

przodu splotem pęcherzowo-sterczowym

(plexus

vesicoprostaticus)

, a ku tyłowi łączą się ze splotami

odbytniczymi

(plexus rectales)

. Część splotu pęcherzowego

leżąca z przodu nosi nazwę splotu sromowego

(plexus

pudendus)

i przyjmuje jako główny dopływ ż. grzbietową

prącia

(v. dorsalis penis)

. Naczynia żylne uchodzą do żż.

biodrowych wewnętrznych.

Unerwienie :



Unerwienie pochodzi od splotów

pęcherzowych (prawego i lewego), które

są wtórnymi od splotów podbrzusznych

dolnych (miednicznych). Istotna jest

różnica unerwienia mięśniówki - m.

wypieracz moczu jest pobudzany do

skurczu włóknami przywspółczulnymi,

natomiast m. zwieracz wewnętrzny

cewki moczowej - włóknami

współczulnymi.

Cewka moczowa męska

(urethra masculina)

Wyróżnia się w niej cztery odcinki :



- odcinek śródścienny

(pars

intramuralis)



- odcinek sterczowy

(pars prostatica)



- odcinek błoniasty

(pars

membranacea)



- odcinek gąbczasty

(pars spongiosa)

Cewka moczowa męska

(urethra masculina)



Rozpoczyna się ujściem wewnętrznym

(ostium

urethrae internum)

w dnie pęcherza moczowego.

Ujście to prowadzi do części śródściennej,

przechodzącej przez dno pęcherza, otoczonej m.

zwieraczem wewnętrznym cewki moczowej.

Poniżej pęcherza wchodzi do gruczołu krokowego -

część sterczowa cewki moczowej. Następnie, po

wyjściu z gruczołu kieruje się łukiem

uwypuklonym ku tyłowi przez przeponę moczowo-

płciową (część błoniasta cewki, mająca odcinek

przeponowy i podprzeponowy) i wchodzi przez

opuszkę prącia do ciała gąbczastego prącia (część

gąbczasta). W żołędzi poszerza się, tworząc dół

łódkowaty

(fossa scaphoidea)

i kończy się ujściem

zewnętrznym cewki w szczycie żołędzi.

Cewka moczowa męska

(urethra masculina)



W części sterczowej, na tylnej ścianie

biegnie fałd błony śluzowej - grzebień

cewki moczowej

(crista urethrae),

który

jest przedłużeniem języczka pęcherza

moczowego. W obrębie tego grzebienia

występuje wzniesienie zwane wzgórkiem

nasiennym

(colliculus seminalis).

Po bokach

od wzgórka leżą zagłębienia - zatoki

sterczowe

(sinus prostatici)

- miejsce ujść

przewodów gruczołu krokowego.



W przebiegu cewki moczowej męskiej

leżą dwie krzywizny :



podłonowa

(curvatura subpubica)



przedłonowa

(curvatura prepubica).

Krzywizna podłonowa przypada na

część błoniastą i jest uwypuklona ku

tyłowi, a krzywizna przedłonowa,

uwypuklona ku przodowi i górze leży

w części gąbczastej

Gruczoł krokowy - stercz

(prostata)



Położenie :

Leży na przeponie moczowo-

płciowej, poniżej dna pęcherza moczowego,

do przodu od odbytnicy, do tyłu od spojenia

łonowego. Powierzchnie boczne sąsiadują z

mięśniami dźwigaczami odbytu. Jest

przebity przez przewody wytryskowe (na

granicy podstawy i powierzchni tylnej) oraz

cewkę moczową (wchodzi w środek

podstawy sterczu i wychodzi przez szczyt).

Stercz jest ułożony podstawą ku górze,

szczyt jest skierowany do przepony

moczowo-płciowej.

Gruczoł krokowy - stercz

(prostata)



Budowa :

W budowie

zewnętrznej można

wyodrębnić powierzchnie :

przednią, tylną i dwie boczne;

podstawę oraz szczyt.

Gruczoł jest otoczony torebką

i ma budowę płatową, składa

się z 2 płatów bocznych i tzw.

cieśni

(isthmus prostatae).

Cieśń, zwana też płatem

środkowym, leży pomiędzy

przewodami wytryskowymi w

tylnej części gruczołu, ku

przodowi dochodzi do części

sterczowej cewki moczowej.

Gruczoł krokowy - stercz

(prostata)

Unaczynienie :



Unaczynienie sterczu pochodzi od gałęzi

sterczowych tętnic pęcherzowych dolnych i

odbytniczych środkowych.



Krew żylna uchodzi do splotu żylnego

pęcherzowo-sterczowego.



Chłonka uchodzi do węzłów chłonnych

biodrowych zewnętrznych, wewnętrznych i

krzyżowych.

Unerwienie :



Pochodzi ze splotu sterczowego wtórnego do

splotu miednicznego (podbrzusznego dolnego).

Pęcherzyki nasienne (vesiculae

seminales, glandulae

vesiculosae)



Leżą na tylnej ścianie pęcherza moczowego otoczone

razem z nim i sterczem silną blaszką przegrody odbytniczo-

pęcherzowej

(septum rectovesicale)

, która oddziela je od

przedniej ściany odbytnicy. Szczyty pęcherzyków są

pokryte otrzewną wyścielającą zagłębienie odbytniczo-

pęcherzowe, pozostała część pęcherzyków nie styka się z

otrzewną. Od strony przyśrodkowej pęcherzyki nasienne

sąsiadują z bańkami nasieniowodów, od strony bocznej

szczyty pęcherzyków sąsiadują z końcowymi odcinkami

moczowodów. Pęcherzyki leżą ukośnie, odcinki dolne

zbliżają się do siebie i przechodzą w cienkie krótkie

przewody wydalające

(ductus excretorius)

, które łączą się

w obrębie sterczu z nasieniowodami w przewody

wytryskowe

(ductus ejaculatorius)

. Przewody wytryskowe

przebijają stercz i uchodzą do cewki moczowej na wzgórku

nasiennym.

Moszna (scrotum)

Jest workiem skórno-powięziowym, powstającym z

wałów płciowych dla zstępujących jąder. Warstwy

jej ściany odpowiadają warstwom ściany brzucha.

Skóra

Błona kurczliwa (tunica dartos)

Powięź nasienna zewnętrzna (fascia spermatica

externa)

Powięź m. dźwigacza jądra (fascia cremasterica)

M. dźwigacz jądra (m. cremaster)

Powięź nasienna wewnętrzna (fascia spermatica

interna)

Osłonka pochwowa jądra (tunica vaginalis testis)

Moszna (scrotum)



Unaczynienie i unerwienie :



Mosznę unaczyniają : gałęzie mosznowe tylne

(rr. scrotales posteriores)

od t. sromowej

wewnętrznej oraz gałęzie mosznowe przednie

od tt. sromowych zewnętrznych. Krew żylna

analogicznymi żyłami uchodzi do żył

sromowych wewnętrznych i żył

odpiszczelowych. Unerwienie skórne pochodzi

od gałęzi płciowej nerwu płciowo-udowego i

gałęzi mosznowych nerwu sromowego. Nerwy

autonomiczne pochodzą ze splotu

miednicznego.

Moszna (scrotum)



Zawartość :

Worek mosznowy jest

podzielony na dwie

odrębne części

zawierające :

- jądra

- najądrza

- części mosznowe

nasieniowodów

Jądro (testis, orchos)



Zstępowanie jąder (Descensus testium) :

W 2 m-cu życia jądro ma kształt

wrzecionowaty; jego biegun górny sięga do

wysokości Th6, dolny do okolicy krzyżowej.

Jest oddzielone od śródnercza krezką jądra

(mesorchium)

. W 3 miesiącu jądro zmniejsza

się wskutek zaniku górnego i dolnego

odcinka. Z powodu szybkiego rozrostu tylnej

ściany jamy brzusznej (na której leży)

przemieszcza się w dół; jest to tzw.

zstępowanie wewnętrzne

Jądro (testis, orchos)

Już w 2 miesiącu dolny biegun jądra jest połączony z dolnym

odcinkiem ściany brzusznej (w miejscu późniejszego

pierścienia pachwinowego głębokiego) za pomocą

jądrowodu

(gubernaculum testis)

- jego część górna

powstaje z dolnego odcinka więzadła płciowo-

pachwinowego, część dolna wyrasta z okolicy

pachwinowej. Jądrowód następnie drąży w głąb wałów

płciowych (z których później powstaje moszna). W 3

miesiącu w miejscu późniejszego pierścienia

pachwinowego głębokiego powstaje wyrostek pochwowy

otrzewnej

(processus vaginalis peritonei)

.W 7 miesiącu

przenika on przez ścianę brzucha do moszny; jądrowód

ulega skróceniu, a związane z nim jądro z najądrzem

zstępują wzdłuż tylnej ściany wyrostka pochwowego

otrzewnej do moszny (

zstępowanie zewnętrzne

). Górny

odcinek wyrostka pochwowego zarasta, a dolny tworzy

osłonkę surowiczą jądra.

Położenie :



Leży w mosznie, objęte osłonką pochwową. Do

tylnego brzegu jądra przyczepia się krezka jądra

(mesorchium).

Dolny koniec jądra jest

przymocowany do moszny więzadłem mosznowym

(lig. scrotale), które jest pozostałością po

jądrowodzie Huntera

(gubenaculum testis),

rozwijającym się z więzadła płciowo-pachwinowego

(ligamentum genitoinquinale).

Lewe jądro jest

położone niżej niż prawe. Oś długa jądra biegnie od

góry i przodu do dołu i tyłu.



Na górnym końcu jądra leży głowa najądrza, wzdłuż

tylnego brzegu jądra biegnie trzon i ogon najądrza, a

pod dolnym końcem jądra ogon najądrza zakręca i

przechodzi w nasieniowód

Jądro (testis, orchos)



Zewnętrzną warstwę jądra stanowi osłonka

biaława

(tunica albuginea),

od której odchodzą

przegrody dzielące jądro na ok. 200 zrazików.

Przegrody te zmierzają w kierunku śródjądrza

(mediastinum testis),

które leży pod osłonką

białawą, przy tylnym brzegu jądra, pod jego

górnym końcem. W śródjądrzu leży sieć jądra

(rete

testis),

do której dochodzą cewki nasienne proste

(tubuli seminiferi recti).

Każda z nich powstaje u

szczytu zrazika z połączenia 1 - 4 cewek

nasiennych krętych

(tubuli seminiferi contorti)

wychodzących ze zrazika. Z sieci jądra wychodzą

przewodziki odprowadzające jądra

(ductuli

efferentes testis),

które dochodzą do głowy

najądrza i w niej przechodzą w zraziki najądrza

Unaczynienie i unerwienie :



Do jądra dochodzi tętnica jądrowa

(a. testicularis)

odgałęziająca się od aorty brzusznej na wys. L1.

Zaopatruje ona także głowę najądrza.. Tętnica jądrowa

zespala się z rozgałęzieniami tętnicy nasieniowodu

(a.

deferentalis)

i tętnicy dźwigacza jądra

(a. cremasterica)

Żyły jądra i najądrza tworzą splot wiciowaty

(plexus

pampiniformis)

, który podobnie jak tętnica wchodzi w

skład powrózka nasiennego. Po przejściu przez kanał

pachwinowy wychodzi ze splotu pojedyncza żyła jądrowa,

która po stronie prawej wpada do żyły głównej dolnej, a po

lewej do żyły nerkowej lewej.



Naczynia chłonne uchodzą do węzłów chłonnych

lędźwiowych.



Unerwienie jąder pochodzi od splotu jądrowego, wtórnego

od splotu trzewnego.

Najądrze (epididymis)



Jest zbudowane w głowy, trzonu i

ogona. Głowa ma budowę zrazikową,

a trzon i ogon są zbudowane z

poskręcanego przewodu najądrza

(ductus epididymidis).

Przewód

najądrza, opuszczając ogon

najądrza, przechodzi w nasieniowód.

Najądrze (epididymis)



Unaczynienie jądra i najądrza jest wspólne - od t.

jądrowej od aorty brzusznej. Krew żylna odpływa

splotem żylnym wiciowatym

(plexus venosus

pampiniformis),

z którego wychodzą początkowo

2 żyły jądrowe, one następnie łączą się w 1 żyłę,

która po stronie prawej uchodzi do vena cava

inferior, a po stronie lewej do vena renalis

sinistra.



Chłonka z najądrza odpływa do węzłów chłonnych

pachwinowych powierzchownych.



Unerwienie również jest wspólne dla jądra i

najądrza - przez splot jądrowy od splotu

trzewnego.

Nasieniowód (ductus deferens)



Biegnie w przedłużeniu przewodu

najądrza. Jego przebieg dzielimy na

4 części : jądrową, powrózkową,

pachwinową i miedniczną.



W mosznie leży część jądrowa i

powrózkowa. W powrózku

nasiennym biegnie część

powrózkowa i pachwinowa.

Nasieniowód (ductus deferens)



Część jądrowa

(p.testicularis)

biegnie do

góry wzdłuż tylnego brzegu jądra,

przylegając do najądrza.



Część powrózkowa

(p. funicularis)

leży

powyżej górnego końca jądra, kieruje się

do pierścienia pachwinowego

powierzchownego.



Część pachwinowa

(p. inquinalis)

biegnie

przez kanał pachwinowy i wychodzi

pierścieniem pachwinowym głębokim

Nasieniowód (ductus deferens)



Część miedniczna

(p. pelvina)

kieruje się początkowo ku

dołowi i przyśrodkowo po wewnętrznej powierzchni

przedniej ściany brzucha i następnie miednicy. Krzyżuje

naczynia nabrzuszne dolne i następnie tętnicę pępkową

(lub więzadło pępkowe boczne) od tyłu i zakręca, kierując

się po ścianie bocznej miednicy do boku i tyłu. Krzyżuje od

przodu naczynia biodrowe zewnętrzne, następnie nerw

zasłonowy, a następnie naczynia zasłonowe i ponownie się

odgina, kieruje się przyśrodkowo i ku górze na pęcherz

moczowy. Wchodząc na pęcherz krzyżuje od przodu

moczowód, a następnie zakręca i po tylnej ścianie

pęcherza biegnie ku dołowi i przyśrodkowo. Poszerza się

tworząc bańkę

(ampulla ductus deferentis),

która łączy się

z przewodem wydalającym pęcherzyka nasiennego

(ductus

excretorius vesiculae seminalis)

w przewód wytryskowy,

który uchodzi do części sterczowej cewki moczowej na

wzgórku nasiennym.

Powrózek nasienny (funiculus

spermaticus)



Jest to zespół tworów wchodzących do

moszny i wychodzących z niej. Można go

podzielić na dwie części : mosznową i

pachwinową. Część mosznowa jest otoczona

osłonkami : fascia spermatica externa, fascia

cremasterica, m. cremaster et fascia

spermatica interna. W trakcie przebiegu

powrózka osłonki te stopniowo przechodzą w

swoje odpowiedniki w ścianie brzucha i

dlatego część pachwinowa powrózka na całej

długości jest objęta tylko fascia spermatica

interna.

Skład powrózka

nasiennego :

1). nasieniowód

(ductus deferens)

2). t. i ż. nasieniowodu

(a. et v. ductus deferentis)

3). t. jądrowa

(a. testicularis)

4). splot żylny wiciowaty

(plexus venosus pampiniformis)

przechodzący w ż. jądrową

5). t. i ż. mięśnia dźwigacza jądra

(a. et v. cremasterica)

6). naczynia chłonne

7). gałąź płciowa n. płciowo-udowego

(ramus genitalis nervi

genitofemoralis)

8). splot jądrowy

(plexus testicularis)

od splotu trzewnego

9). splot nasieniowodowy

(plexus deferentialis)

od splotu

podbrzusznego dolnego

10). szczątek wyrostka pochwowego otrzewnej

(vestigium

processus vaginalis peritonei)

- pozostałość górnej części

tego wyrostka.

Droga plemnika :



1. Cewki nasienne kręte

(tubuli seminiferi contorti)



2. Cewki nasienne proste

(tubuli seminiferi recti)



3. Sieć jądra

(rete testis)



4. Przewodziki wyprowadzające jądra

(ductuli efferentes testis)



5. Przewód najądrza

(ductus epididymidis)



6. Nasieniowód

(ductus deferens)

i bańka nasieniowodu

(ampulla

ductus deferentis)



7. Przewód wytryskowy

(ductus ejaculatorius)



8. Część sterczowa cewki moczowej męskiej

(pars prostatica

urethrae masculinae)



9. Część błoniasta cewki moczowej męskiej

(pars membranacea

urethrae masculinae)



10. Część gąbczasta cewki moczowej męskiej

(pars spongiosa

urethrae masculinae)



11. Ujście zewnętrzne cewki moczowej

(ostium externum

urethrae masculinae)

Macica (uterus, hystera,

metra)



Położenie :

Leży w miednicy mniejszej żeńskiej,

pośrodkowo, wzdłuż osi miednicy, do tyłu od

pęcherza moczowego i do przodu od odbytnicy,

powyżej pochwy, podotrzewnowo, w przodozgięciu

i przodopochyleniu, często lekko zrotowana na

prawą stronę.



Przodozgięcie

(anteflexio uteri)

jest to zgięcie

trzonu macicy względem szyjki.



Przodopochylenie

(anteversio uteri)

jest to

pochylenie szyjki macicy względem pochwy.



Oś miednicy jest to wyimaginowana linia łącząca

środki wymiarów prostych wszystkich czterech

płaszczyzn miednicy.



Budowa :



Anatomicznie macica składa się z szyjki,

trzonu i dna. W szyjce biegnie kanał szyjki

macicy (canalis cervicis uteri),

otwierający

się do pochwy ujściem macicy

(ostium uteri),

a z jamą macicy jest połączony cieśnią

(isthmus uteri).

W błonie śluzowej kanału

szyjki występują fałdy pierzaste

(plicae

palmatae).

W trzonie macicy leży jama

macicy, mająca na przekroju czołowym

kształt trójkątny. Szczyt tego trójkąta

przypada na cieśń macicy, a na kątach

podstawy leżą ujścia maciczne jajowodów



Szyjkę macicy dzieli się na część pochwową

(portio

vaginalis cervicis uteri)

i nadpochwową

(portio

supravaginalis).

Część pochwowa jest otoczona

sklepieniem pochwy. Jest ono najgłębsze z tyłu

(sklepienie tylne pochwy -

fornix vaginae posterior

zwane zbiorniczkiem nasienia -

receptaculum

seminis).

Część nadpochwowa sąsiaduje od przodu z

pęcherzem moczowym i cewką moczową, od tyłu

przez zagłębienie maciczno-odbytnicze z bańką

odbytnicy. Trzon od dołu sąsiaduje z pęcherzem

moczowym, a od góry z pętlami jelita cienkiego. Do

bocznego brzegu trzonu macicy, bezpośrednio

poniżej ujścia jajowodu przyczepiają się dwa

więzadła : własne jajnika i obłe macicy.



Więzadło własne jajnika

(ligamentum ovarii

proprium)

jest pozostałością po górnej części

ligamentum genitoinguinale, biegnie od

macicznego końca jajnika do bocznego brzegu

trzonu macicy, tuż poniżej ujścia jajowodu.



Więzadło obłe macicy

(ligamentum teres uteri)

jest pozostałością dolnej części lig.

genitoinguinale, biegnie od bocznego brzegu

macicy (bezpośrednio poniżej ujścia jajowodu),

następnie jest otoczone przednią blaszką

więzadła szerokiego macicy, przechodzi przez

kanał pachwinowy i dochodzi do wargi sromowej

większej.

Ściana macicy jest

zbudowana z :



błony śluzowej

(endometrium),



błony mięśniowej

(myometrium)



otrzewnej, zwanej omaciczem

(perimetrium).

Otrzewna pokrywa dno i trzon macicy oraz

tylną powierzchnię części nadpochwowej

szyjki. Czyli nie pokryte otrzewną pozostają

: część pochwowa szyjki i przednia

powierzchnia części nadpochwowej.



Mięśniówka macicy ma układ

trójwarstwowy : dwie wewnętrzne

warstwy mają przebieg spiralny, są

ułożone do siebie prostopadle, w szyjce

przechodzą one w układ okrężny.

Warstwa zewnętrzna występuje tylko w

trzonie - ma ona przebieg promienisty.

Włókna biegną od części nadpochwowej

szyjki wachlarzowato w kierunku dna

macicy.

Unaczynienie i unerwienie :



Unaczynienie macicy pochodzi od tt. macicznych (od tt.

biodrowych wewnętrznych).



T. maciczna biegnie przyśrodkowo, objęta więzadłem

szerokim macicy, dochodzi do ściany macicy na poziomie

sklepienia pochwy, oddaje t. pochwową i zakręca ku górze.

Biegnie wzdłuż brzegu bocznego macicy silnie wężowato,

oddając liczne gałęzie do macicy. Dochodzi do rogu macicy

(przy ujściu macicznym jajowodu) i dzieli się na gałąź

jajowodową i jajnikową (gałąź ta zespala się z tętnicą

jajnikową od aorty brzusznej).



Krew żylna odpływa parzystym splotem żylnym maciczno-

pochwowym i dalej żyłami macicznymi do żył biodrowych

wewnętrznych



Unerwienie macicy pochodzi od splotów maciczno-

pochwowych od splotów podbrzusznych dolnych

(miednicznych).

Umocowanie :

Umocowanie macicy zapewniają dwa układy : wieszadłowy i

podporowy. W skład układu wieszadłowego macicy

wchodzą więzadła :

1). podstawowe

(ligg. cardinalia)

- biegnące od części

nadpochwowej szyjki w płaszczyźnie czołowej do bocznych

ścian miednicy.

2). łonowo-pęcherzowo-maciczne

(ligg. pubovesicouterina)

biegną od tylnej powierzchni spojenia łonowego i dolnych

gałęzi kk. łonowych ku tyłowi, omijają pęcherz moczowy,

łącząc się pasmami tkanki łącznej z jego przydanką i

dochodzą do części nadpochwowej szyjki macicy.

3). krzyżowo-odbytniczo-maciczne

(ligg. sacrorectouterina)

biegną od powierzchni miednicznej kości krzyżowej ku

przodowi, łączą się pasmami tkanki łącznej z przydanką na

bocznych ścianach bańki odbytnicy i dochodzą do części

nadpochwowej szyjki macicy, wywołując na otrzewnej fałdy

odbytniczo-maciczne.



Układ podporowy jest utworzony przez

pochwę wraz z jej umocowaniem.

Pochwa obejmuje sklepieniem cześć

pochwową szyjki macicy. Do tworów

mocujących pochwę należy : m.

zwieracz cewki moczowej i pochwy (w

przeponie moczowo-płciowej), pasma

tkanki łącznej, które łączą ją z

odbytnicą, pęcherzem i cewką moczową

oraz więzadło poprzeczne krocza

Więzadło szerokie macicy

(lig. latum uteri)

albo fałd

szeroki

(plica lata)



Jest zbudowane z dwóch blaszek otrzewnej,

zwisającej z jajowodu. Ułożone jest w płaszczyźnie

czołowej. Ku dołowi sięga do dna miednicy,

bocznie do jej bocznej ściany, przyśrodkowo do

macicy, ku górze do jajowodu. Od tylnej blaszki

więzadła szerokiego macicy odgałęzia się kolejne

zdwojenie otrzewnej, dochodzące do przedniego

brzegu jajnika, noszące nazwę krezki jajnika

(mesovarium).

Linia odejścia tej krezki wyznacza

granice między częścią górną fałdu szerokiego,

zwaną krezką jajowodu

(mesosalpinx),

a częścią

dolną, zwaną krezką macicy

(mesometrium).

Krezka jajnika zawiera :



więzadło własne jajnika

(lig. ovarii

proprium)



gałąź jajnikową t. macicznej

(ramus

ovaricus a. uterinae)



żyłę i naczynia chłonne towarzyszące

tej tętnicy



włókna nerwowe autonomiczne

Krezka jajowodu

zawiera :



gałęzie jajowodowe od t. macicznej i t.

jajnikowej



żyły i naczynia chłonne



splot autonomiczny od splotu maciczno-

pochwowego



nadjajnik

(epoophoron



przyjajnik

(paroophoron)



przewód podłużny nadjajnika Gartnera

(ductus epoophori longitudina

lis)

Krezka macicy zawiera



przymacicze

(parametrium)

Zawartość przymacicza :

1). t. maciczna z odgałęzieniami

2). splot żylny maciczno-pochwowy z

dopływami i wychodząca z niego ż. maciczna

3). naczynia i węzły chłonne przymacicza

4). splot autonomiczny maciczno-pochwowy

od splotu podbrzusznego dolnego

(miednicznego)

5). końcowy odcinek moczowodu

6). wiotka tkanka łączna

Jajnik (ovarium )



Położenie :

Leży w miednicy mniejszej

żeńskiej, na jej tylno-bocznej ścianie, w jamie

otrzewnowej (nie jest pokryty otrzewną, gdyż

przekształciła się w nabłonek płciowy),

spoczywa w dołku jajnikowym, leżącym na

powięzi zasłonowej. Dołek jajnikowy

(fossa

ovarica)

jest ograniczony od góry przez

podział t. biodrowej wspólnej, od góry i

przodu przez t. biodrową zewnętrzną, od tyłu

przez t. biodrową wewnętrzną i od dołu

przez t. zasłonową. Przez dołek przebiega n.

zasłonowy.

Jajnik (ovarium )



Anatomicznie jajnik ma 2 końce : maciczny i

jajowodowy, 2 brzegi : przedni (krezkowy) i

tylny (wolny) oraz 2 powierzchnie : boczną

(ścienną) i przyśrodkową (trzewną). W

budowie wewnętrznej odróżnia się rdzeń,

zawierający naczynia, nerwy i tkankę

łączną, oraz korę, w której leżą pęcherzyki

jajnikowe na różnych etapach rozwoju. Na

przednim brzegu jajnika leży wnęka, przez

którą przechodzą naczynia i nerwy.

Sąsiedztwo :



Jajnik sąsiaduje z lejkiem jajowodu i jego

strzępkami, z naczyniami otaczającymi dołek

jajnikowy (p. wyżej), prawy z wyrostkiem

robaczkowym, a lewy z dolną pętlą okrężnicy

esowatej. Brzeg przedni jajnika sąsiaduje z

krezką jajnika. Koniec jajowodowy jest

miejscem przyczepu więzadła wieszadłowego

jajnika. Koniec maciczny (zwłaszcza u

wieloródek) zstępuje na dno miednicy, nawet

do zagłębienia odbytniczo-macicznego. Może

się wówczas stykać z odbytnicą, a nawet

pochwą.

Unaczynienie i unerwienie :



Do jajnika dochodzi tętnica jajnikowa odchodząca na

wysokości L2 od aorty brzusznej (biegnie zaotrzewnowo,

dochodzi do miednicy, biegnie w więzadle wieszadłowym

jajnika, następnie w krezce jajnika i wchodzi przez wnękę

do narządu) oraz gałąź jajnikowa tętnicy macicznej

(odchodzi na wysokości dna macicy, wchodzi w więzadło

własne jajnika i zespala się z tętnicą jajnikową).



Krew odpływa głównie żyła jajnikową - prawa do v. cava

inferior, lewa do v. renalis sinistra; ponadto żyła

towarzyszącą gałęzi jajnikowej t. macicznej do splotu

żylnego maciczno-pochwowego.



Chłonka odpływa do węzłów lędźwiowych.



Unerwienie pochodzi od splotu jajnikowego od splotu

trzewnego (dociera z tętnicą jajnikową) lub od splotu

miednicznego (z gałęzią jajnikową tętnicy macicznej).

Umocowanie :



1). Krezka jajnika

(mesovarium)

- zdwojenie tylnej blaszki

fałdu szerokiego biegnie od fałdu szerokiego (wzdłuż granicy

między mesosalpinx a mesometrium) i dochodzi do przedniego

brzegu jajnika. Przez krezkę wchodzą do wnęki jajnika

naczynia i nerwy.



2). Więzadło własne jajnika

(lig. ovarii proprium)

- pozostałość

po górnej części ligamentum genitoinguinale, łączy koniec

maciczny jajnika z brzegiem bocznym macicy, do którego

dochodzi bezpośrednio poniżej ujścia jajowodu. Więzadło to

biegnie w krezce jajnika, wzdłuż niego biegnie gałąź jajnikowa

t. macicznej z żyłą.



3). Więzadło wieszadłowe jajnika

(lig. suspensorium ovarii)

jest to fałd otrzewnej, w którym biegną naczynia jajnikowe.

Fałd ten odchodzi od ściany miednicy w miejscu podziału t.

biodrowej wspólnej i dochodzi do jajowodowego końca jajnika.



4). Więzadło lejkowo-jajnikowe

(lig. infundibuloovaricum)

- jest

najdłuższym strzępkiem jajowodu, dochodzi do jajowodowego

końca jajnika.

Budowa :



Na przekroju wyróżniamy warstwy :

błonę śluzową, błonę mięśniową i

otrzewną. Odcinki :

1. śródścienny (maciczny) -

rozpoczynający się ujściem macicznym

2. cieśń

(isthmus)

3. bańka

(ampulla)

4. lejek z ujściem brzusznym

(ostium

abdominale)

, otoczonym strzępkami.



Sąsiedztwo :



Po prawej stronie jajowód sąsiaduje z

wyrostkiem robaczkowym, po lewej z esicą.

Oba jajowody mogą się stykać z pętlami jelita

cienkiego.



Unaczynienie i unerwienie :



Unaczynienie jajowodu pochodzi od gałęzi

jajowodowych od t. macicznej i jajnikowej,

krew żylna uchodzi do splotu maciczno-

pochwowego; chłonka do węzłów chłonnych

lędźwiowych; unerwienie od splotu maciczno-

pochwowego od splotu podbrzusznego

dolnego (miednicznego)

Przedsionek pochwy

(vestibulum vaginae)



Jest ograniczony po bokach przez wargi sromowe

mniejsze, od przodu przez wędzidełko łechtaczki,

od tyłu przez wędzidełko warg sromowych.

Między nim a pochwą znajduje się błona

dziewicza (hymen). Do przedsionka pochwy

uchodzą : pochwa, cewka moczowa, gruczoły

przedsionkowe większe i mniejsze oraz gruczoły

przycewkowe.



Łechtaczka

(clitoris)

, odpowiednik prącia, jest

zbudowana z dwóch ciał jamistych, które

rozpoczynają się odnogami

(crura)

, łączą się w

trzon biegnący pod spojeniem łonowym i

zakończony żołędzią.

Cewka moczowa

Podobnie jak u mężczyzny może być podzielona

na cztery odcinki (choć niektórzy wyróżniają

tylko dwa : śródścienny i jamisty) :

- część śródścienna

(pars intramuralis)

- część nadprzeponowa

(pars

supradiaphragmatica)

- część przeponowa

(pars diaphragmatica)

- część podprzeponowa

(pars

infradiaphragmatica)

- uchodzi do

przedsionka pochwy w miejscu zwanym

brodawką cewkową

(papilla urethralis)

Pochwa (vagina, kolpos)



Sięga od ujścia zewnętrznego

macicy

(ostium uteri externum)

ujścia zewnętrznego w obrębie

sromu. Stanowi przewód leżący

pośrodkowo w miednicy, biegnący

skośnie od tyłu i góry, ku przodowi i

dołowi. Ściana przednia i tylna

przylegają do siebie

Sąsiedztwo :



Ściana przednia jest zrośnięta z tylną ścianą

pęcherza moczowego i cewką moczową przy

pomocy tkanki łącznej. Ściana tylna jest oddzielona

od przedniej ściany odbytnicy przez tkankę łączną

przegrody odbytniczo-pochwowej

(septum

rectovaginale)

i zagłębienie odbytniczo-maciczne

(excavatio rectouterina)



Ściana przednia pochwy jest krótsza niż tylna, stąd

w miejscu otaczającym ujście macicy tworzą się dwa

sklepienia : przednie

(fornix anterior)

- mniejsze i

płytsze oraz tylne

(fornix posterior)

- głębsze i

wyższe.

Uwaga :

sklepienie tylne jest pokryte

otrzewną zagłębienia odbytniczo-macicznego

Pochwa (vagina, kolpos)



W budowie wewnętrznej wyróżniamy warstwy :

- błonę śluzową

błonę mięśniową (warstwa okrężna i podłużna)

- przydankę łącznotkankową



Anatomicznie w pochwie wyróżniamy dwie części :

- śródmiedniczną

(pars intrapelvina)

- przeponową

(pars diaphragmatica)



Znany jest także podział na trzy odcinki :

- górny (sąsiaduje przez zagłębienie odbytniczo-maciczne z

odbytnicą)

- środkowy (otoczony pasmami mięśnia dźwigacza odbytu)

- dolny (przechodzi przez przeponę moczowo-płciową między

wiązkami mięśnia poprzecznego głębokiego krocza).

Unaczynienie i unerwienie :



Pochwa otrzymuje unaczynienie za pośrednictwem

parzystej tętnicy pochwowej od tt. macicznych i

gałęzi pochwowych od tt. pęcherzowych dolnych i

odbytniczych środkowych.



Krew żylna odpływa do splotu żylnego maciczno-

pochwowego i dalej żyłą sromową wewnętrzną do

żyły biodrowej wewnętrznej.



Chłonka z górnej części pochwy uchodzi do

węzłów chłonnych biodrowych wewnętrznych, a z

dolnego odcinka do węzłów chłonnych

pachwinowych powierzchownych.



Unerwienie pochwy pochodzi ze splotu nerwowego

maciczno-pochwowego.

Krocze (perineum)



Obszar ograniczony od tyłu wierzchołkiem kości

guzicznej, od boków więzadłami krzyżowo-

guzowymi, gałęziami dolnymi kk. łonowych i

gałęziami kk. kulszowych, a z przodu spojeniem

łonowym stanowi okolicę kroczową

(regio

perinealis)



.Przepona moczowo-płciowa ma kształt trójkąta,

którego podstawa jest linią biegnącą przez

najszerszą część krocza między guzami kulszowymi.

Linia ta dzieli okolicę kroczową na dwa trójkąty o

wspólnej podstawie : przedni - trójkąt moczowo-

płciowy

(trigonum urogenitale)

oraz tylny - trójkąt

odbytowy

(trigonum rectale)

lub okolicę odbytowa

(regio analis)

Trójkąt moczowo-płciowy

(trigonum urogenitale)



W trójkącie moczowo-płciowym znajduje się

przestrzeń międzypowięziowa, zawarta między

dolną powięzią przepony moczowo-płciowej, a

powięzią powierzchowną krocza

(fascia perinei

superficialis)



W przestrzeni tej znajdują się u mężczyzny : ciała

jamiste prącia

(corpora cavernosa penis)

, ciało

gąbczaste prącia

(corpus spongiosum penis)

pokrywające je mięśnie kulszowo-jamiste

(mm.

ischiocavernosi)

i opuszkowo-gąbczasty

(m.

bulbospongiosus)

, rozgałęzienia tętnicy sromowej

wewnętrznej, towarzyszące naczynia żylne i

chłonne oraz nerw sromowy.



Powierzchownie na przeponie moczowo-

płciowej leżą ciała jamiste prącia i ich mięśnie.



Ciała jamiste prącia

(corpora cavernosa

penis)

biegną od guzów kulszowych, wzdłuż

gałęzi kk. kulszowych, zbieżnie w kierunku

spojenia łonowego.



Ciało gąbczaste prącia

(corpus spongiosum

penis)

leży w linii środkowej krocza pod

przepona moczowo-płciową. Z tyłu jest

grubsze, tworząc opuszkę

(bulbus penis)

, ku

przodowi stopniowo cieńczeje i układa się

między ciałami jamistymi prącia w rowku od

dołu.



Każde ciało jamiste jest pokryte mięśniem

kulszowo-jamistym

(m. ischiocavernosus)

, który

przyczepia się do guza kulszowego i biegnie na

powierzchni przyśrodkowej i dolnej ciała

jamistego przechodząc ostatecznie na grzbiet

prącia.



Mięsień opuszkowo-jamisty

(m. bulbocavernosus)

biegnie od środka ścięgnistego krocza i od szwu

na dolnej powierzchni opuszki, w bok i ku

przodowi otaczając opuszkę prącia oraz ciało

gąbczaste; część włókien tego mięśnia

przechodzi na ciało jamiste prącia i w jego

powięź grzbietową.



Unaczynienie okolicy pochodzi od tętnicy

sromowej wewnętrznej

(a. pudenda

interna)

, która biegnie w kanale

sromowym, wzdłuż gałęzi k. kulszowej,

następnie w kierunku spojenia łonowego

pod ciałem jamistym (odnogą prącia) i

pokrywającym je mięśniem kulszowo-

jamistym oraz dochodzi do przedniego

brzegu przepony moczowo-płciowej

Trójkąt odbytniczy (trigonum

rectale)



W trójkącie odbytniczym znajdują się doły

kulszowo-odbytnicze. W linii środkowej

krocza, ok. 5 cm. od k. guzicznej leży odbyt

(anus)

. Między odbytem a szczytem k.

guzicznej biegnie więzadło odbytowo-

guziczne

(lig. anococcygeum)

, które służy za

przyczep m. dźwigacza odbytu. Do przodu

między odbytem i przeponą moczowo-

płciową znajduje się

środek ścięgnisty

krocza

(centrum tendineum perinei)



Środek ścięgnisty krocza

jest

wspólnym ścięgnem dla mięśni :

1). włókna przednie m. zwieracza

zewnętrznego odbytu

2). oba powierzchowne poprzeczne

mm. krocza

3). m. poprzeczny głęboki krocza

4). m. opuszkowo-gąbczasty

5). częściowo m. dźwigacz odbytu.

Okolica sromowa męska (regio

pudendalis masculinum)



Okolica moczowo-płciowa przechodzi

ku przodowi w okolicę sromową

(regio pudendalis), w której u

mężczyzn znajdują się : worek

mosznowy wraz z zawartością i

prącie.



Pośrodkowo na skórze krocza biegnie

szew krocza

(raphe perinei)

, który u

mężczyzny przechodzi w szew

moszny

(raphe scroti)

Prącie (penis)



Składa się z dwóch ciał jamistych i jednego ciała

gąbczastego, otoczonych skórą. Wszystkie trzy ciała

znajdują się w obrębie przestrzeni

międzypowięziowej trójkąta moczowo-płciowego.

Ciała jamiste tworzą odnogi prącia

(crura penis)

. Są

one przymocowane do gałęzi kk. kulszowych i gałęzi

dolnych kk. łonowych tkanka łączną i pokryte

mięśniami kulszowo-jamistymi.



Na przeponie moczowo-płciowej leży ciało gąbczaste,

rozpoczynające się opuszką

(bulbus)

, otoczone

mięśniem opuszkowo-jamistym. Ciała jamiste prącia

tworzą w przestrzeni międzypowięziowej jego korzeń

(radix)

= część ustalona

(pars fixa)



Ciała jamiste łączą się ze sobą , układając się ponad

ciałem gąbczastym.

Prącie jest umocowane :



1). przez więzadło wieszadłowe prącia

(lig. suspensorium

penis)

- biegnie od dolnej powierzchni spojenia łonowego do

grzbietu prącia.



2). więzadło procowate prącia

(lig. fundiforme penis)

odchodzi od kresy białej powyżej spojenia łonowego, jako

pasma powięzi powierzchownej brzucha, przechodząc na

prącie w postaci dwóch odnóg, kończących się w powięzi

głębokiej prącia.



Część ruchoma prącia

(pars mobilis)

zwisa pod spojeniem

łonowym do przodu od moszny (część wisząca =

pars

pendula)

. Część ruchoma prącia nosi także nazwę trzonu

prącia

(corpus penis)

i zawiera cewkę moczową. Trzon jest

zakończony żołędzią

(glans penis)

utworzoną przez

zgrubienie i rozszerzenie ciała gąbczastego. Żołądź jest

pokryta podwójnym fałdem skóry zwanym napletkiem

(preputium)

. W żołędzi możemy wyróżnić : szczyt otaczający

ujście cewki moczowej, podstawę (zwaną koroną) i szyjkę.

Unaczynienie i unerwienie :



Unaczynienie tętnicze pochodzi od :

- tętnicy opuszki prącia

- tętnicy cewki moczowej

- tętnicy grzbietowej prącia

- tętnicy głębokiej prącia - są to gałęzie t. sromowej

wewnętrznej.

- do skóry i osłon prącia dochodzą drobne tętnice mosznowe

przednie, gałęzie tt. sromowych zewnętrznych.



Żyły prącia dzieli się na powierzchowne i głębokie. Żyły

powierzchowne leżą na powierzchni prącia w jego powięzi

powierzchownej, biegnąc od żołędzi do żył sromowych

zewnętrznych.



Żyły głębokie prącia zbierają się w ciałach jamistych i

gąbczastym prącia, towarzysząc tętnicom okalającym,

uchodząc do nieparzystej żyły grzbietowej prącia, która

uchodzi do splotu żylnego pęcherzowego.

Unerwienie



Unerwienie ruchowe pochodzi od

nerwu sromowego i jest przeznaczone

dla mięśni ciał jamistych oraz ciała

gąbczastego. Unerwienie czuciowe

pochodzi również z nerwu sromowego

(od nerwów mosznowych tylnych i

nerwów grzbietowych prącia).

Unerwienie autonomiczne pochodzi

od splotu miednicznego, dochodzi

wraz z tętnicami prącia).

Okolica sromowa żeńska

(regio pudendalis femininum)



U kobiety krocze sięga od odbytu do szpary sromowej

(ograniczonej od tyłu przez spoidło tylne warg

sromowych większych).



W przestrzeni międzypowięziowej trójkąta moczowo-

płciowego znajdują się ciała jamiste łechtaczki

(corpora

cavernosa clitoridis)

i opuszki przedsionka

(corpora

cavernosa bulbi vestibuli)

. Ciała jamiste łechtaczki

tworzą odnogi biegnące wzdłuż gałęzi dolnych kk.

łonowych. Odnogi te łączą się pod spojeniem łonowym

w trzon łechtaczki

(corpus clitoridis)

. Odnogi są

pokryte mięśniami kulszowo-jamistymi. Opuszki

przedsionka są żeńskimi odpowiednikami ciała

gąbczastego prącia. Leżą po obu stronach przedsionka

pochwy. Każda opuszka dochodzi do cewki moczowej.

Po stronie wewnętrznej opuszka jest przykryta

mięśniem opuszkowo-jamistym

(m. bulbocavernosus)

Narządy płciowe zewnętrzne

żeńskie



Do narządów płciowych zewnętrznych żeńskich zaliczamy :



- ujście pochwy



- ujście zewnętrzne cewki moczowej



- wargi sromowe większe (powstają z wałów płciowych)



- wargi sromowe mniejsze (powstają z fałdów płciowych)



- łechtaczkę (powstaje z żeńskiego wyrostka płciowego)



- wędzidełko łechtaczki



- napletek łechtaczki



- gruczoły przedsionkowe większe



- gruczoły przedsionkowe mniejsze



- gruczoły przycewkowe



- przedsionek pochwy (jest to w zasadzie przestrzeń) (powstaje ze szczeliny

moczowo-płciowej, która rozwija się z części przedniej zatoki moczowo-płciowej)



- błonę dziewiczą



- wzgórek łonowy



- opuszki przedsionka



- spoidło przednie warg sromowych



- spoidło tylne warg sromowych



- wędzidełko warg sromowych



- gruczoły sutkowe

Narządy płciowe zewnętrzne

żeńskie



Odpowiednikiem moszny u kobiety są wargi sromowe

większe

(labia pudendi majora)

. Są to dwa fałdy skórne

które z tyłu łączą się spoidłem tylnym warg

(commissura

labiorum posterior)

, a z przodu spoidłem przednim warg

(commissura labiorum anterior)

. Ku przodowi wargi

sromowe większe przechodzą we wzgórek łonowy

(mons

pubis)



Przyśrodkowo od warg sromowych większych znajdują się

wargi sromowe mniejsze

(labia pudendi minora)

otaczające od przodu dwiema odnogami łechtaczkę.

Odnogi leżące do przodu i powyżej od łechtaczki tworzą

napletek łechtaczki

(preputium clitoridis)

; leżące do tyłu i

poniżej tworzą wędzidełko łechtaczki

(frenulum clitoridis)

Wargi sromowe większe są oddzielone od mniejszych

bruzdami międzywargowymi

(sulcus nympholabialis).

Unaczynienie :



Zarówno wargi sromowe większe, jak i

mniejsze są unaczynione przez tętnice

wargowe tylne

(aa. labiales posteriores)

pochodzące od tętnicy sromowej

wewnętrznej i tętnice wargowe przednie

(aa. labiales anteriores)

od tętnic

sromowych zewnętrznych. Naczynia

chłonne uchodzą do węzłów chłonnych

pachwinowych powierzchownych

Document Outline