ŚRODOWISKO RODZINNE I SYTUACJA SZKOLNA NIELETNICH SPRAWCÓW CZYNÓW KARALNYCH I ŚWIADCZĄCYCH O DEMORALIZACJI

PRZYSPOSOBIENIE

dr Joanna Rajewska de Mezer

Zakład Penitencjarystyki

Wydział Studiów Edukacyjnych UAM

PRZYSPOSOBIENIE

W literaturze przedmiotu przysposobienie,
zastępowane także terminem „adopcja”
definiowane jest jako usankcjonowanie
prawne fikcji społecznej przez ustanowienie
w sposób urzędowy więzi na wzór tej jaka
łączy rodziców z dziećmi.

M.Andrzejewski Prawo rodzinne i opiekuńcze C.H.Beck , Warszawa 2004, s.
163

PRZYSPOSOBIENIE

Skutkiem przysposobienia jest powstanie więzi

prawnej, na wzór tej, jaka łączy rodziców

naturalnych i ich dzieci z wszelkimi skutkami

prawnymi tj.:

-  przyjęciem nazwiska przysposabiającego,
-   powstaniem władzy rodzicielskiej,
-   ustaje dotychczasowa władza rodzicielska

    dotychczasowych rodziców oraz opieka prawna
-   powstaniem obowiązku alimentacyjnego,
-  dziedziczeniem.

PRZYSPOSOBIENIE

Przysposabiany (adoptowany)

• Przysposobić można osobę małoletnią, tylko dla jej

dobra.

• Wymaganie małoletniości powinno być spełnione w

dniu złożenia wniosku o przysposobienie. (art. 114

K.r.o.)

• Przysposobiony nabywa prawa i obowiązki wynikające

z pokrewieństwa w stosunku do przysposabiającego.

• Ustają prawa i obowiązki przysposobionego wynikające

z pokrewieństwa względem jego krewnych, jak również

prawa i obowiązki tych krewnych względem niego.

PRZYSPOSOBIENIE

Przysposabiający (adoptujący).
•musi mieć pełną zdolność do czynności

prawnych, oraz

• kwalifikacje osobiste uzasadniające

przekonanie, że będzie należycie wywiązywał
się z obowiązków przysposabiającego.

•między przysposabiającym a

przysposobionym powinna istnieć
odpowiednia różnica wieku.

•art. 114 ze zn.1 K.r.o

PRZYSPOSOBIENIE

Przysposobić wspólnie mogą tylko małżonkowie.
(art. 115 K.r.o.)

Przysposobienie przez jednego z małżonków nie

może

nastąpić bez zgody drugiego małżonka, chyba że

ten nie ma

zdolności do czynności prawnych albo że

porozumienie się z

nim napotyka trudne do przezwyciężenia

przeszkody.

PRZYSPOSOBIENIE

Przysposobienie następuje przez
orzeczenie sądu opiekuńczego na
żądanie przysposabiającego.

Orzeczenie nie może być wydane po
śmierci przysposabiającego lub osoby,
która ma być przysposobiona.

PRZYSPOSOBIENIE

• Do przysposobienia potrzebna jest zgoda

przysposabianego, który ukończył lat trzynaście.

• Sąd opiekuńczy powinien wysłuchać

przysposabianego, który nie ukończył lat trzynastu,

jeżeli może on pojąć znaczenie przysposobienia.

• Sąd opiekuńczy może wyjątkowo orzec

przysposobienie bez żądania zgody

przysposabianego lub bez jego wysłuchania, jeżeli

nie jest on zdolny do wyrażenia zgody lub jeżeli z oceny

stosunku między przysposabiającym a przysposabianym

wynika, że uważa się on za dziecko przysposabiającego,

a żądanie zgody lub wysłuchanie byłoby sprzeczne z

dobrem przysposabianego.

PRZYSPOSOBIENIE

• ZGODA BLANKIETOWA art. 119 ze zn,1

K.r.o.

• Rodzice mogą przed sądem opiekuńczym wyrazić

zgodę na przysposobienie swego dziecka w

przyszłości bez wskazania osoby

przysposabiającego (ZGODA BLANKIETOWA).

• Zgodę tę mogą odwołać przez oświadczenie

złożone przed sądem opiekuńczym, nie później

jednak niż przed wszczęciem sprawy o

przysposobienie.

PRZYSPOSOBIENIE

• Przepisy o przysposobieniu za zgodą rodziców bez wskazania

osoby przysposabiającego stosuje się odpowiednio:

– jeżeli jedno z rodziców wyraziło taką zgodę, a zgoda

drugiego nie jest do przysposobienia potrzebna.

– gdy rodzice przysposabianego są nieznani albo nie żyją,

jeżeli sąd opiekuńczy w orzeczeniu o przysposobieniu tak

postanowi.

• Zgoda rodziców na przysposobienie dziecka nie może być

wyrażona wcześniej niż po upływie sześciu tygodni od

urodzenia się dziecka.

• Przed orzeczeniem przysposobienia sąd opiekuńczy może

określić sposób i okres osobistej styczności

przysposabiającego z przysposabianym. (art. 120 ze zn.1. § 1).

PRZYSPOSOBIENIE

Regulująca problematykę przysposobienia ustawa Kodeks

rodzinny i opiekuńczy wyróżnia trzy rodzaje adopcji:

przysposobienie niepełne (adopcja niepełna) - art.124,

przysposobienie pełne (adopcja pełna) art.121 oraz

przysposobienie całkowite (adopcja całkowita

blankietowa,
nierozerwalna).art.124 ze zn.1

Ustawa z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U..Nr 9, poz.59 ze

zm.)

PRZYSPOSOBIENIE

PRZYSPOSOBIENIE NIEPEŁNE

Na żądanie przysposabiającego i za zgodą osób,
których zgoda jest do przysposobienia potrzebna,
sąd opiekuńczy orzeka, że skutki
przysposobienia polegać będą wyłącznie na
powstaniu stosunku między
przysposabiającym a przysposobionym.
Jednakże i w tym wypadku skutki przysposobienia
rozciągają się na zstępnych przysposobionego.

PRZYSPOSOBIENIE

PRZYSPOSOBIENIE PEŁNE

Przez przysposobienie powstaje między
przysposabiającym a przysposobionym
taki stosunek, jak między rodzicami a
dziećmi.

PRZYSPOSOBIENIE

• PRZYSPOSOBIENIE CAŁKOWITE

• W wypadku gdy rodzice przysposobionego

wyrazili przed sądem opiekuńczym zgodę na

jego przysposobienie bez wskazania osoby

przysposabiającego, nie jest dopuszczalne

uznanie przysposobionego, unieważnienie

uznania, sądowe ustalenie lub zaprzeczenie

jego pochodzenia.

• Rozwiązanie tego rodzaju przysposobienia

nie jest nie jest dopuszczalne.

PRZYSPOSOBIENIE

• Z ważnych powodów zarówno przysposobiony,

jak i przysposabiający mogą żądać rozwiązania

stosunku przysposobienia przez sąd.

• Rozwiązanie stosunku przysposobienia nie jest

dopuszczalne, jeżeli wskutek niego miałoby

ucierpieć dobro małoletniego dziecka.

• Orzekając rozwiązanie stosunku

przysposobienia, sąd może, stosownie do

okoliczności, utrzymać w mocy wynikające z

niego obowiązki alimentacyjne.

PRZYSPOSOBIENIE

TAJEMNICA ADOPPCJI

Artykuł 7 Konwencji o Prawach Dziecka regulujący

tę kwestię brzmi następująco:

„Ust.1 Niezwłocznie po urodzeniu dziecka zostanie

sporządzony jego akt urodzenia, a dziecko od

momentu urodzenia będzie miało prawo do

otrzymania imienia, uzyskania obywatelstwa oraz,

jeśli to możliwe, prawo do poznania swoich

rodziców i pozostawania pod ich opieką.
Ust 2. Państwa-Strony zapewnią, aby te prawa

stały się zgodne z ich prawem wewnętrznym oraz z

ich międzynarodowymi zobowiązaniami w tej

dziedzinie, w szczególności w przypadkach, gdyby

brak tych uregulowań spowodował, iż dziecko

zostałoby bezpaństwowcem.”

PRZYSPOSOBIENIE

Polska ratyfikowała Konwencję o Prawach Dziecka,

czyniąc zastrzeżenie do art.7 , co jest równoznaczne z

brakiem jego obowiązywania na terenie naszego kraju i

zapewnia równocześnie realizację zasady tajemnicy

adopcji.

Skutkiem obowiązywania zasady tajemnicy adopcji jest

ograniczenie w pewien sposób prawa dziecka

adoptowanego do poznania swoich naturalnych rodziców

oraz umożliwienie przysposabiającym zachowania

tajemnicy pochodzenia dziecka

M.Andrzejewski Prawo rodzinne i opiekuńcze C.H.Beck , Warszawa

2004, s. 183-184

PRZYSPOSOBIENIE

Decyzja o poinformowaniu
przysposobionego o fakcie jego adopcji
jest bardzo trudna.
Jest to częstokroć wybór pomiędzy
bardziej i mniej niekorzystnym skutkiem
– pomiędzy reakcją na wiadomość o
adopcji, a skutkami nieoczekiwanej, w
nieodpowiedniej formie i czasie
uzyskanej informacji.

PRZYSPOSOBIENIE

Najważniejszą zasadą, przez
pryzmat której powinny być
rozpatrywane i interpretowane
wszystkie normy prawne, jest dobro
dziecka adoptowanego.

Document Outline