Automatyczne przetwarzanie
informacji
Modyfikacja postaw
(projekt doktorski Izabeli Krejtz pod kierunkiem G.
Sędka)
Dr Izabela Krejtz SWPS i Instytut Psychologii PAN
Automatyczne przetwarzanie
informacji
Modyfikacja postaw
(projekt doktorski Izabeli Krejtz pod kierunkiem G.
Sędka)
Dr Izabela Krejtz SWPS i Instytut Psychologii PAN
Plan prezentacji
Kontekst teoretyczny
Automatyczne a kontrolowane przetwarzanie informacji
Automatyczny mechanizm selektywnej uwagi (attentional
bias)
Metody eksperymentalne w psychopatologii
poznawczej
Zadanie na szybką detekcję punktu
(probe detection task)
Emocjonalny test Stroopa
Prezentacja badań
Modyfikacja odczuć wobec pająków
Zmiana postaw politycznych
Niuanse terminologiczne
Przetwarzanie informacji:
Świadome – nieświadome
•
1980 Shevrin, Dickman – postulat odmiennej
organizacji tych procesów
Jawne – utajone (Greenwald i Banaji, 1995)
•
Utajone poznanie – przeszłe doświadczenie wpływa na
dokonywane sądy w sposób introspekcyjnie
niedostępny aktorowi.
•
Postawy mogą być aktywizowane poza świadomą
uwagą poprzez bodziec, świadomie nie zauważony
Kontrolowane – automatyczne
(Schneider, Dumais & Schiffri
n, 1984)
Automatyczne a kontrolowane
przetwarzanie informacji
CHARAKTERYSTYKA
AUTOMATYCZNE
KONTROLOWANE
zasoby poznawcze
niezależne
zależne
kontrola intencjonalna
niepełna
całkowita
uwaga
niekonieczna, może
być przywołana
wymagana
wysiłek poznawczy
mały
duży
przetwarzanie
równoczesne
seryjne
globalność
całościowe
fragmentaryczne
przechowywanie w LTM
prawie żadne
w dużym stopniu
modyfikacja
trudna
łatwa
Automatyczne przetwarzanie informacji
Automatyczne zjawiska psychiczne pojawiają się
natychmiast po wystąpieniu określonych
warunków wyzwalających;
(Bargh, 1989;1996)
Możliwa jest automatyczna, nieświadoma
interpretacja bodźców społecznych
(Bargh i Pietromonaco, 1982; Devine, 1989)
Badania nad procesami
automatycznymi
Pamięć
Świadoma prezentacja
bodźca, ale nie można
go sobie przypomnieć
Nurt badań nad
przetwarzaniem i
kodowaniem informacji
fałszywych
Gilbert (1991, 1993)
Procesy uwagi
Badania nad
nieświadomymi
procesami
emocjonalnymi (Clore,
1994; Le Doux, 1996)
Bodźce prezentowane
podprogowo lub
nadprogowo
Selektywność uwagi
Koncepcja ograniczonych zasobów poznawczych
Selektywność procesów uwagi – płynne i
strategiczne rozdzielanie zasobów poznawczych
(Kahneman, 1973 – koncepcja wąskiego gardła)
Rozdzielenie procesów kontroli uwagi na związane
ze świadomymi i nieświadomymi procesami
umysłowymi
Neuropsychologia – prozopagnostycy – nieświadome
rozpoznawanie twarzy – podwyższone SCRs (Bauer,
1984, Tranel i Damasio, 1985)
Badania nad nieświadomym primingiem semantycznym
Psychopatologia poznawcza
Tendencyjność uwagowa(attentional bias -
skrzywienie uwagi na bodźce ważne emocjonalnie,
zwłaszcza zagrażające – fałszywe alarmy
Mechanizm percepcji automatycznie skanujący
otoczenie w poszukiwaniu potencjalnych zagrożeń,
przy aktywizacji kontekstu (Fanselow, 1994;
Russell, 1979)
Automatyczny mechanizm uwagi
Automatyczny mechanizm uwagi
Ewolucyjnie zdeterminowany – lęk przed pająkami
Nabyty – bodźce nabierają specyficznego znaczenia,
pierwszeństwo przetwarzanie, kiedy pojawią się w
otoczeniu
Metody stosowane w
psychopatologii poznawczej
Procedury dual task
Czas reakcji na zadanie główne jest wskaźnikiem
zaabsorbowania uwagi bodźcami ważnymi
Dwa rodzaje efektów
:
Zadanie na szybką lokalizację punktu
Punkt może być szybciej lub wolniej zauważany,
zależnie od tego, na którym z dwóch słów wcześniej
prezentowanych (emocjonalnym, czy też neutralnym)
skupiona była uprzednio uwaga badanego.
MacLeod, Mathews i Tata (1986) - lękowi
powódź
stół
Emocjonalny test Stroopa
Głównym zadaniem badanych jest nazwanie
koloru paska, na którym pokazywane jest
słowo. Słowa nasycone są afektem
pozytywnym bądź negatywnym.
Dłuższy czas reakcji przy słowach
negatywnych, specyficznie odnoszących się do
problemu.
Pozwala na uchwycenie specyfiki przetwarzania
treści afektywnych zarówno w przypadku
zaburzeń emocjonalnych (MacLeod, 1991;
Williams, Mathews i MacLeod, 1996), jak i
postaw społecznych, zwłaszcza silnie
nasyconych negatywnymi odczuciami
(uprzedzenia, negatywne ustosunkowania
polityczne).
pająk
x
fuglit