Podstawowe cele polityki

Podstawowe cele polityki

makroekonomicznej

makroekonomicznej



Cele i narzędzia polityki

Cele i narzędzia polityki

makroekonomicznej

makroekonomicznej



Cele w obszarze szeroko

Cele w obszarze szeroko

rozumianej produkcji

rozumianej produkcji



Cele w obszarze zatrudnienia

Cele w obszarze zatrudnienia



Cele w obszarze cen

Cele w obszarze cen



Cele w obszarze bilansów

Cele w obszarze bilansów

zagranicznych (stosunków

zagranicznych (stosunków

gospodarczych z zagranicą)

gospodarczych z zagranicą)

Cele i narzędzia – ujęcie

Cele i narzędzia – ujęcie

syntetyczne

syntetyczne

Cele i główne kategorie

Cele i główne kategorie

makroekonomii w obszarze

makroekonomii w obszarze

produkcji

produkcji



Cele –

Cele –

zapewnienie wysokiego

zapewnienie wysokiego

poziomu i szybkiego tempa wzrostu

poziomu i szybkiego tempa wzrostu

produkcji globalnej (dóbr i usług)

produkcji globalnej (dóbr i usług)

czyli wzrostu gospodarczego

czyli wzrostu gospodarczego

1.

1.

PKB miernikiem produkcji

PKB miernikiem produkcji

globalnej–

globalnej–

jednoroczna wartość

jednoroczna wartość

wytworzonych w gospodarce dóbr i usług

wytworzonych w gospodarce dóbr i usług

a.

a.

PKB nominalny - wyrażony w cenach bieżących

PKB nominalny - wyrażony w cenach bieżących

b.

b.

PKB realny –

PKB realny –

wyrażony

wyrażony

w cenach stałych

w cenach stałych

(

(

oczyszczony z wpływu inflacji)

oczyszczony z wpływu inflacji)

Cele i główne kategorie

Cele i główne kategorie

makroekonomii w obszarze

makroekonomii w obszarze

produkcji –

produkcji –

kontyn.

kontyn.

2. Wzrost gospodarczy – zmiany wielkości

2. Wzrost gospodarczy – zmiany wielkości

PKB w czasie – dodatni, zerowy, ujemny

PKB w czasie – dodatni, zerowy, ujemny

a.

a.

cykl koniunkturalny – krótkookresowe, mające

cykl koniunkturalny – krótkookresowe, mające

charakter cykliczny wahania realnego PKB –

charakter cykliczny wahania realnego PKB –

celem polityki rządu jest przeciwdziałanie i

celem polityki rządu jest przeciwdziałanie i

łagodzenie skutków cyklu koniunkturalnego -

łagodzenie skutków cyklu koniunkturalnego -

(wykres)

(wykres)

b.

b.

długookresowy wzrost gospodarczy - trend

długookresowy wzrost gospodarczy - trend

stałego wzrostu realnego PKB (produktu

stałego wzrostu realnego PKB (produktu

potencjalnego) i rosnącego poziomu życia –

potencjalnego) i rosnącego poziomu życia –

celem polityki tworzenie warunków

celem polityki tworzenie warunków

zapewniających wysokie w warunkach danej

zapewniających wysokie w warunkach danej

gospodarki tempo wzrostu – w krajach

gospodarki tempo wzrostu – w krajach

rozwiniętych jest ono znacznie niższe niż w

rozwiniętych jest ono znacznie niższe niż w

krajach, które wychodzą z grupy krajów

krajach, które wychodzą z grupy krajów

opóźnionych w rozwoju gospodarczym

opóźnionych w rozwoju gospodarczym

(hipoteza konwergencji) - wykres

(hipoteza konwergencji) - wykres

Zmiany PKB w USA

Zmiany PKB w USA

PKB potencjalny i

PKB potencjalny i

rzeczywisty

rzeczywisty

Cele i główne kategorie

Cele i główne kategorie

makroekonomii w obszarze

makroekonomii w obszarze

produkcji

produkcji

–

–

kontyn.

kontyn.



Produkt potencjalny i bezrobocie naturalne

Produkt potencjalny i bezrobocie naturalne

1.

1.

Produkt potencjalny

Produkt potencjalny

– różne definicje – jest to

– różne definicje – jest to

wielkość produkcji

wielkość produkcji

a.

a.

wytworzona w warunkach racjonalnego wykorzystania czynników

wytworzona w warunkach racjonalnego wykorzystania czynników

produkcji (pracy, kapitału i ziemi) a zatem jego wielkość zależy od

produkcji (pracy, kapitału i ziemi) a zatem jego wielkość zależy od

podaży czynników wytwórczych oraz racjonalności ich

podaży czynników wytwórczych oraz racjonalności ich

wykorzystania – odpowiada długookresowemu tempu wzrostu

wykorzystania – odpowiada długookresowemu tempu wzrostu

b.

b.

(maksymalna), której wytworzenie nie narusza stabilności cen (nie

(maksymalna), której wytworzenie nie narusza stabilności cen (nie

powoduje inflacji)

powoduje inflacji)

c.

c.

odpowiadająca wysokiemu zatrudnieniu (bezrobocie naturalne)

odpowiadająca wysokiemu zatrudnieniu (bezrobocie naturalne)

2.

2.

Bezrobocie naturalne

Bezrobocie naturalne

–

–

towarzyszące produktowi

towarzyszące produktowi

potencjalnemu (odpowiada długookresowej stopie

potencjalnemu (odpowiada długookresowej stopie

bezrobocia w danym kraju)

bezrobocia w danym kraju)

a.

a.

taki poziom bezrobocia, którego zmniejszenie będzie powodować

taki poziom bezrobocia, którego zmniejszenie będzie powodować

wzrost cen

wzrost cen

b.

b.

jego wysokość zależy od konkurencyjności (elastyczności) rynku

jego wysokość zależy od konkurencyjności (elastyczności) rynku

pracy, stopnia monopolizacji gospodarki, barier wejścia do

pracy, stopnia monopolizacji gospodarki, barier wejścia do

poszczególnych zawodów, systemu ubezpieczeń czy zakresu i form

poszczególnych zawodów, systemu ubezpieczeń czy zakresu i form

pomocy dla bezrobotnych

pomocy dla bezrobotnych

Cele i główne kategorie

Cele i główne kategorie

makroekonomii w obszarze

makroekonomii w obszarze

produkcji

produkcji

–

–

kontyn.

kontyn.



Luki PKB - różnice między produktem

Luki PKB - różnice między produktem

faktycznym i potencjalnym

faktycznym i potencjalnym

a.

a.

dodatnia - niedostateczne wykorzystanie

dodatnia - niedostateczne wykorzystanie

czynników produkcji: występuje w fazie

czynników produkcji: występuje w fazie

recesji

recesji

b.

b.

ujemna – nadmierne wykorzystanie

ujemna – nadmierne wykorzystanie

czynników produkcji: występuje w okresie

czynników produkcji: występuje w okresie

wysiłku wojennego lub nadmiernie

wysiłku wojennego lub nadmiernie

ekspansywnej polityki rządu w zakresie

ekspansywnej polityki rządu w zakresie

stymulowania koniunktury (pojęcie

stymulowania koniunktury (pojęcie

przegrzania gospodarki)

przegrzania gospodarki)

Cele i główne kategorie

Cele i główne kategorie

makroekonomii w obszarze

makroekonomii w obszarze

produkcji

produkcji

–

–

kontyn.

kontyn.



Pojęcie przegrzania gospodarki – tempo

Pojęcie przegrzania gospodarki – tempo

wzrostu przekraczające możliwości danej

wzrostu przekraczające możliwości danej

gospodarki

gospodarki

1.

1.

Przejawy:

Przejawy:

a.

a.

wzrost popytu globalnego szybszy niż wzrost

wzrost popytu globalnego szybszy niż wzrost

podaży

podaży

b.

b.

wzrost cen (inflacji)

wzrost cen (inflacji)

c.

c.

gwałtowny wzrost cen nieruchomości i boom

gwałtowny wzrost cen nieruchomości i boom

kredytowy

kredytowy

2.

2.

Polityka schładzania gospodarki

Polityka schładzania gospodarki

-

-

zwolnienie wzrostu

zwolnienie wzrostu

popytu poprzez – wzrost stopy procentowej (w

popytu poprzez – wzrost stopy procentowej (w

konsekwencji często wzrost bezrobocia)

konsekwencji często wzrost bezrobocia)

3.

3.

Polityka podtrzymywania wysokiego wzrostu

Polityka podtrzymywania wysokiego wzrostu

poprzez reformy liberalizujące gospodarkę, co w

poprzez reformy liberalizujące gospodarkę, co w

efekcie przyspieszy tempo wzrostu podaży (przypadek

efekcie przyspieszy tempo wzrostu podaży (przypadek

Indii i Chin)

Indii i Chin)

Cele i główne kategorie

Cele i główne kategorie

makroekonomii w obszarze

makroekonomii w obszarze

produkcji

produkcji

–

–

kontyn.

kontyn.



Względnie trwałe zwiększanie

Względnie trwałe zwiększanie

potencjału wzrostu – pozwala

potencjału wzrostu – pozwala

utrzymać wyższą stopę

utrzymać wyższą stopę

długookresowego wzrostu bez

długookresowego wzrostu bez

obaw o niebezpieczeństwo

obaw o niebezpieczeństwo

przegrzania gospodarki dzięki:

przegrzania gospodarki dzięki:

1.

1.

inwestycjom strukturalnym

inwestycjom strukturalnym

2.

2.

nakładom na edukację i naukę

nakładom na edukację i naukę

3.

3.

inwestycjom zagranicznym

inwestycjom zagranicznym

4.

4.

pomocy zagranicznej (fundusze

pomocy zagranicznej (fundusze

strukturalne)

strukturalne)

Cel i kategorie w obszarze

Cel i kategorie w obszarze

zatrudnienia

zatrudnienia



Cel- wysokie zatrudnienie (niskie bezrobocie)

Cel- wysokie zatrudnienie (niskie bezrobocie)



Skutki bezrobocia

Skutki bezrobocia

a.

a.

krótkookresowe - ekonomiczne (utrata PKB) i

krótkookresowe - ekonomiczne (utrata PKB) i

społeczne (degradacja materialna, obniżenie

społeczne (degradacja materialna, obniżenie

statusu społecznego, skutki zdrowotne)

statusu społecznego, skutki zdrowotne)

b.

b.

długookresowe – słabnięcie motywacji do pracy,

długookresowe – słabnięcie motywacji do pracy,

umacnianie się postaw roszczeniowych

umacnianie się postaw roszczeniowych

powodujących utrwalanie bezrobocia

powodujących utrwalanie bezrobocia



Podstawowe kategorie

Podstawowe kategorie

a.

a.

zasób siły roboczej – odsetek ludności w wieku

zasób siły roboczej – odsetek ludności w wieku

produkcyjnym, która pracuje lub aktywnie

produkcyjnym, która pracuje lub aktywnie

poszukuje pracy

poszukuje pracy

b.

b.

stopa bezrobocia – odsetek siły roboczej

stopa bezrobocia – odsetek siły roboczej

pozostającej bez pracy

pozostającej bez pracy



Rodzaje bezrobocia: frykcyjne i przymusowe

Rodzaje bezrobocia: frykcyjne i przymusowe

(cykliczne -

(cykliczne -

wykres

wykres

i strukturalne)

i strukturalne)



Perspektywy rynku pracy

Perspektywy rynku pracy



Aktualne problemy krajowego rynku pracy –

Aktualne problemy krajowego rynku pracy –

niski

niski

poziom aktywności zawodowej w grupie 55-64 lata

poziom aktywności zawodowej w grupie 55-64 lata

Cykliczne zmiany wielkości

Cykliczne zmiany wielkości

bezrobocia

bezrobocia

Cel i kategorie w obszarze

Cel i kategorie w obszarze

cen

cen



Cel - stabilny poziom cen rynkowych

Cel - stabilny poziom cen rynkowych



Pojęcie inflacji – wzrost ogólnego poziomu cen

Pojęcie inflacji – wzrost ogólnego poziomu cen

(najczęściej miernikiem ogólnego poziomu cen jest

(najczęściej miernikiem ogólnego poziomu cen jest

wskaźnik cen towarów konsumpcyjnych, który mierzy

wskaźnik cen towarów konsumpcyjnych, który mierzy

zmiany wydatków na zakup stałego koszyka dóbr

zmiany wydatków na zakup stałego koszyka dóbr



Pojęcie inflacji bazowej – z pominięciem cen żywności

Pojęcie inflacji bazowej – z pominięciem cen żywności

i ropy

i ropy



Stopa inflacji – procentowy wzrost wskaźnika cen

Stopa inflacji – procentowy wzrost wskaźnika cen



Rodzaje inflacji – pełzająca, umiarkowana,

Rodzaje inflacji – pełzająca, umiarkowana,

galopująca, hiperinflacja

galopująca, hiperinflacja



Ekonomiczne, społeczne i polityczne skutki inflacji –

Ekonomiczne, społeczne i polityczne skutki inflacji –

zależą od rodzaju (tempa) inflacji

zależą od rodzaju (tempa) inflacji



Pojęcie deflacji – spadek ogólnego poziomu cen

Pojęcie deflacji – spadek ogólnego poziomu cen

(ujemna stopa inflacji)

(ujemna stopa inflacji)

Inflacja w gospodarce

Inflacja w gospodarce

amerykańskiej

amerykańskiej

Cele i kategorie w obszarze

Cele i kategorie w obszarze

stosunków gospodarczych z

stosunków gospodarczych z

zagranicą

zagranicą



Cele

Cele

–zrównoważony bilans handlowy i

–zrównoważony bilans handlowy i

płatniczy oraz stabilność kursu waluty

płatniczy oraz stabilność kursu waluty



Pojęcie gospodarki zamkniętej i

Pojęcie gospodarki zamkniętej i

otwartej

otwartej

-

-

różne stopnie zamknięcia i

różne stopnie zamknięcia i

otwarcia

otwarcia

1.

1.

Gospodarka samowystarczalna (autarkiczna) oparta

Gospodarka samowystarczalna (autarkiczna) oparta

na strategii substytucji importu – realizowana w

na strategii substytucji importu – realizowana w

przeszłości przez wiele krajów

przeszłości przez wiele krajów

2.

2.

Gospodarka otwarta – niskie bariery w handlu,

Gospodarka otwarta – niskie bariery w handlu,

otwarte rynki finansowe i funkcjonowanie rynków

otwarte rynki finansowe i funkcjonowanie rynków

prywatnych – otwarcie gospodarki ważnym

prywatnych – otwarcie gospodarki ważnym

czynnikiem wzrostu

czynnikiem wzrostu

3.

3.

Model otwarcia niektórych krajów azjatyckich – w

Model otwarcia niektórych krajów azjatyckich – w

początkowym okresie otwarcie jednostronne

początkowym okresie otwarcie jednostronne

(stymulacja eksportu połączona z silną ochroną

(stymulacja eksportu połączona z silną ochroną

rynku krajowego, później pełne otwarcie

rynku krajowego, później pełne otwarcie

Cele i kategorie w obszarze

Cele i kategorie w obszarze

stosunków gospodarczych z

stosunków gospodarczych z

zagranicą

zagranicą

– kontyn.

– kontyn.



Mierniki stopnia otwarcia

Mierniki stopnia otwarcia

– udział obrotów (

– udział obrotów (

ex.

ex.

i

i

im.)

im.)

w PKB, wielkość zagranicznych inwestycji

w PKB, wielkość zagranicznych inwestycji

(bezpośrednich i portfelowych)

(bezpośrednich i portfelowych)



Czynniki

Czynniki

decydujące o stopniu otwarcia – polityka

decydujące o stopniu otwarcia – polityka

gospodarcza (handlowa), wielkość i struktura krajowego

gospodarcza (handlowa), wielkość i struktura krajowego

potencjału wytwórczego, położenie geograficzne, wpływ

potencjału wytwórczego, położenie geograficzne, wpływ

WTO

WTO



Korzyści

Korzyści

gospodarki otwartej – obniżka kosztów (efekt

gospodarki otwartej – obniżka kosztów (efekt

skali i nacisku konkurencji), wzbogacenie struktury

skali i nacisku konkurencji), wzbogacenie struktury

podaży dóbr konsumpcyjnych, unowocześnienie

podaży dóbr konsumpcyjnych, unowocześnienie

gospodarki, lepsze warunki dla trwałego wzrostu

gospodarki, lepsze warunki dla trwałego wzrostu

gospodarki

gospodarki



Badania wykazały, że w latach 1970 -1989 kraje z

Badania wykazały, że w latach 1970 -1989 kraje z

gospodarką zamkniętą uzyskały zaledwie 0.7%

gospodarką zamkniętą uzyskały zaledwie 0.7%

wzrostu PKB

wzrostu PKB

per capita,

per capita,

a kraje otwarte odpowiednio

a kraje otwarte odpowiednio

4.5%

4.5%

Cele i kategorie w obszarze

Cele i kategorie w obszarze

stosunków gospodarczych z

stosunków gospodarczych z

zagranicą –

zagranicą –

kontyn.

kontyn.



Podstawowe pojęcia

Podstawowe pojęcia

1.

1.

Export netto (ex - im)

Export netto (ex - im)

2.

2.

Bilans handlowy – zestawienie pieniężnej

Bilans handlowy – zestawienie pieniężnej

wartości eksportu i importu: saldo dodatnie i

wartości eksportu i importu: saldo dodatnie i

ujemne

ujemne

3.

3.

Bilans płatniczy – zestawienie wszystkich

Bilans płatniczy – zestawienie wszystkich

transakcji z zagranicą: rachunek obrotów

transakcji z zagranicą: rachunek obrotów

bieżących i rachunek obrotów kapitałowych

bieżących i rachunek obrotów kapitałowych

4.

4.

Kursu waluty (cena waluty jednego kraju

Kursu waluty (cena waluty jednego kraju

wyrażona w walucie innego kraju)

wyrażona w walucie innego kraju)