Czynniki biologiczne 

wywołujące uszkodzenia 

błony śluzowej jamy ustnej i 

uzębienia 

Czynniki biologiczne mogą 

działać na:

• Tkanki twarde

- Próchnica zębów
- Zapalenie kości i szpiku kostnego

• Tkanki miękkie

- Odczyny alergiczne
- Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej
- Periodontopatie 

Czynniki biologiczne:

• Bakterie
• Grzyby 
• Pasożyty
• Wirusy
• Substancje trujące niektórych roślin

Choroby wywoływane przez 

bakterie:

 Tularemia 

•  Choroba gryzoni wywoływana przez Pasteurella 

tularensis

• Przenoszona na ludzi bezpośrednio lub przez owady

• Choroba trwa od 7 dni do kilku miesięcy

• Pierwsze objawy w jamie ustnej przypominają 

objawy kiły drugorzędowej

• W chorobie mogą wystąpić białoszarawe 

plamistości na języku, dziąsłach i policzkach

• Rozprzestrzenia się również na krtań, gardło, 

migdałki, owrzodzenia występują również na innych 

częściach ciała – szczególnie na palcach rąk. 

Tularemia

Choroby wywoływane przez 

bakterie:

 Wąglik
• Choroba zwierząt domowych wywołana przez Bacillus 

anthracis. 

• Człowiek ulega zakażeniu poprzez skaleczoną skórę, błony 

śluzowe, przewód pokarmowy lub oddechowy.

• Dla stomatologa ważna jest znajomość objawów postaci 

skórnej wąglika, gdyż w niej mogą występować objawy 
ustne.

• W jamie ustnej dojść do pojawienia się krost o 

jasnoczerwonej podstawie, pęcherzy, a po ich pęknięciu do 
powstania strupów.

• Czasami dochodzi do obrzęku podniebienia oraz 

rozprzestrzeniania się sprawy chorobowej na kości 
podniebienia i wyrostka zębodołowego.

Wąglik

Laseczki wąglika

Wąglik - postać skórna

Choroby wywoływane przez 

bakterie:

 Próchnica – patologiczny proces wywoływany 

przez czynniki zewnątrzustrojowe, polega on 

na odwapnieniu i proteolitycznym rozpadzie 

tkanek twardych zęba podatnego na tą 

chorobę.

• Jednym z głównych czynników wywołujących 

próchnicę są drobnoustroje kwasotwórcze:

- Streptococcus mutans

- Streptococcus sanguis

- Streptococcus salivarius

- Streptococcus faecalis

- Lactobacillus acidophilus

- Neisseria

Mechanizm działania bakterii 

na powstawanie próchnicy

• Bakterie zawarte w płytce nazębnej 

powodują rozkład cukrów prostych z 

wytworzeniem kwasów organicznych

• Zakwaszone środowisko powoduje 

wypłukiwanie składników mineralnych ze 

szkliwa, a po przekroczeniu możliwości 

remineralizacji powstawanie ubytku.

• Następnie bakterie osiedlają się w ubytku, 

powodują rozpad zębiny oraz produkują 

toksyny o działaniu negatywnym na 

miazgę (odczyn zapalny)

Substancje trujące niektórych 

roślin

• Niektóre substancje roślinne mogą doprowadzić 

zarówno do zapalenia jak i reakcji alergicznych.

• Zatrucia powodowane są toksycznymi 

zanieczyszczeniami zbóż i mąki takimi jak: 

sporysz, głownia, śnieć, rdza.

• Ważne z punktu widzenia stomatologicznego jest 

to, że pierwsze objawy zatrucia nimi dotyczą 

jamy ustnej.

• Objawy: ślinotok, obrzęk tkanek jamy ustnej, 

brak łaknienia, a później ból brzucha, utrudnione 

oddawanie moczu, krwawienie, gorączka, 

zaburzenie równowagi, porażenie kończyn.

spory
sz

głownia

rdza