KOD KRESKOWY

Kod kreskowy, kod paskowy (ang. bar code) – graficzna
reprezentacja informacji poprzez kombinację ciemnych i jasnych
elementów, ustaloną według przyjętych reguł budowy danego
kodu. Kod kreskowy przeznaczony jest dla czytników
elektronicznych. Ma na celu umożliwienie automatycznego
odczytywania informacji.

Kody kreskowe są najpopularniejszą formą automatycznej
identyfikacji towarów. Używane są do opisywania dokumentów i
produktów w celu umożliwienia automatycznego odczytywania i
wprowadzania danych do komputerów za pomocą urządzeń
powszechnie nazywanych: "czytnik kodów kreskowych" lub
"skaner kodów kreskowych". Do nadruku kodów paskowych
najczęściej są wykorzystywane drukarki etykiet. (np. drukarki
Zebra)

Pierwsze kody kreskowe powstały w latach czterdziestych naszego
stulecia. W tym okresie zostały podjęte badania nad możliwością
zautomatyzowania odczytu informacji o towarach za pomocą
specjalnych znaków i symboli. Było to w Stanach Zjednoczonych, a
autorami tych badań byli Joe Woodland i Berny Silver. Efektem
ich pracy było opatentowanie w 1949 roku pierwszego kodu
kreskowego zwanego także, ze względu na swój wygląd, "tarczą
strzelniczą" (bulls eye). Kod ten składał się szeregu ułożonych
współśrodkowo jasnych i ciemnych pierścieni różnej grubości. Ze
względu na problemy techniczne ten kod nie znalazł zastosowania
w życiu codziennym.

W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych przeprowadzono
wiele udanych próbach stworzenia systemów identyfikacji
towarów przy użyciu specjalnych znaków i symboli. Do rozwoju
prac w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie (lata sześćdziesiąte)
w znacznym stopniu przyczynił się gwałtowny rozwój
supermarketów, w których nastawiono się na masową obsługę
klientów.

Czym jest kod kreskowy?
Kod kreskowy jest graficznym odwzorowaniem informacji za pomocą
kresek i odstępów pomiędzy nimi. Umożliwia on kodowanie
informacji w celu jej późniejszego szybkiego i bezbłędnego odczytu.
Czytnik kodu składa się z elementu światłoczułego i źródła światła.
Idea odczytu opiera się na tym, iż powierzchnie jasne odbijają
światło, podczas gdy powierzchnie ciemne je pochłaniają. Czytnik
błyskawicznie analizuje kod kreskowy i przetwarza go na zawartą w
nim informację.

Rodzaje kodów

Istnieje wiele różnych systemów kodów kreskowych m.in. EAN/UPC,
Codabar, ITF, Code 39, Code 128 itd. Różnią się one układem kresek i
możliwościami kodowania (cyfry, litery, ilość znaków). Znalazły
zastosowanie w wielu dziedzinach: handel, przemysł, medycyna,
transport itp. W handlu od prawie 20 lat używany jest system EAN/UPC i
ten właśnie rodzaj kodu umieszczany jest na opakowaniach towarów, aby
ułatwić ich obrót hurtowy i detaliczny. Zastosowanie kodu kreskowego
ułatwiło prace ewidencyjno-kontrolne, wyeliminowało dużą ilość
dokumentacji, udoskonaliło i przyspieszyło obsługę klienta, usprawniło
prace inwentaryzacyjne i umożliwiło automatyczne sygnalizowanie
braków w zaopatrzeniu itp.

System EAN

Wykorzystywany jest on przede wszystkim do identyfikacji towarów znajdujących
się w handlu hurtowym i detalicznym.
System jest nadzorowany, rozwijany i rozpowszechniany poprzez stowarzyszenie
EAN International z siedzibą w Brukseli. Jego zadaniem jest wprowadzenie
globalnego, międzybranżowego systemu identyfikacji i automatycznego
przekazywania danych o produktach i usługach, opartego na standardzie
akceptowanym w handlu miedzynarodowym. Polska reprezentowana jest w EAN
International od 1990 roku poprzez organizację narodową - Centrum Kodów
Kreskowych w Poznaniu.
Kod EAN daje możliwość oznaczenia danego rodzaju towaru trzynastocyfrowym
lub ośmiocyfrowym numerem identyfikacyjnym. Poza nim kod kreskowy nie
zawiera żadnej innej informacji. Takie cechy jak nazwa czy cena "pobierane" są
przy odczycie kodu z bazy danych uprzednio wprowadzonej do komputera.
Wykorzystanie kodu kreskowego pozwala na bardzo szybką i bezbłędną
identyfikację danego towaru.
W systemie EAN oprócz podstawowych kodów EAN-8 i EAN-13 wykorzystywany
jest także kod EAN-128 (oparty na kodzie Code128), który umożliwia zawarcie w
numerze kodowym dodatkowych informacji (data produkcji, termin ważności,
adres, numer serii itp.) wg ściśle określonych zasad. Stosowany jest on do
znakowania opakowań wysyłkowych.

Światło wyemitowane ze źródła, którym współcześnie jest
laser, bądź też silna dioda LED, pada na materiał z
nadrukowanym kodem kreskowym. Tylko jasne pola odbijają
światło. Czarna farba pochłania światło, a więc tylko jego
część ulega odbiciu i wraca do fotokomórki. Tam jest
zamieniana na impuls elektryczny, który przez odpowiedni
układ scalony zamieniany jest na cyfry, bądź znaki.

KOD EAN

EAN jest systemem międzynarodowym i przestrzegając jego zasad mamy
pewność, że dany numer towaru jest niepowtarzalny na całym świecie. Jest to
możliwe dzięki Międzynarodowemu Stowarzyszeniu EAN, które kontroluje
przydzielanie numerów poprzez organizacje narodowe. Dlatego aby producent
(dystrybutor) mógł oznaczać swoje towary kodem EAN musi zarejestrować się w
systemie poprzez organizację krajową lub jej przedstawiciela. Wówczas otrzyma
swój numer producenta i zakres numerów na swoje towary.

Występują dwie wersje kodu EAN: podstawowa trzynastocyfrowa (EAN-
13) i skrócona ośmiocyfrowa (EAN-8), która ułatwia umieszczanie kodu na
małych opakowaniach.

Kod EAN-13 zawiera 13 cyfr:

Pierwsze trzy cyfry są numerem kraju. Polska przystępując do EAN International
otrzymała

numer

590,

zatem

towary

wytworzone

przez

producentów

zarejestrowanych w Polsce będą miały prefiks 590.

Kolejne cztery do siedmiu cyfr oznaczają numer producenta lub dystrybutora i
przydzielane są przez organizację krajową podczas rejestracji.

Następne  dwie  do  pięciu  cyfr  stanowią  numer  produktu,  który  przydzielany  jest
przez  samego  producenta  (jednostkę  kodującą)  dla  asortymentu  wyrobów  o  tej
samej  nazwie,  cenie,  wadze,  pojemności,  kolorze,  wielkości,  składzie  itp.  Jeżeli
inna  seria  towarów  różni  się  którąkolwiek  z  tych  cech  konieczne  jest  nadanie
innego numeru. (Jeżeli dany towar drożeje i zmienia się jego cena dla każdej sztuki
towaru  danego  asortymentu  nie  trzeba  zmieniać  numeru  kodu,  gdyż  cena
wprowadzana  jest  w  sklepie  i  odnosi  się  do  danego  numeru  -  może  być  łatwo
zmieniona).  Do  obowiązków  producenta  należy  pilnowanie,  by  ten  sam  numer
produktu nie został przydzielony dwóm różnym produktom.

Ostatnia cyfra jest cyfrą kontrolną wyliczaną według specjalnego algorytmu i służy
do kontroli poprawności odczytu.

EAN-13

numer kraju

numer

przedsiębiorst

numer

produktu

cyfra

kontrolna

XXX

XXXX

XXXXX

XXX

XXXXX

XXXX

XXX

XXXXXX

XXX

XXXXXXX

wyjątkami są kody z prefiksem "2" (kody wewnętrzne i towarów o zmiennej ilości)

oraz z prefiksem "978" i "977" (wydawnictwa i czasopisma)

Kod EAN-8 zawiera osiem cyfr i składa się z numeru kraju, numeru
produktu i cyfry kontrolnej. Numer produktu w tym przypadku jest
przydzielany przez organizację krajową.

EAN-8

numer kraju

numer

produktu

cyfra

kontrolna

XXX

XXXX

Numer towaru w kodzie EAN-8 przydziela się tylko w uzasadnionych
przypadkach, gdy nie ma żadnej możliwości umieszczenia na
opakowaniu kodu EAN-13.

Prefiks

Kraj

Prefiks

Kraj

Prefiks

Kraj

00-09

USA i Kanada

49 i 45

Japonia

80-83

Włochy

20-29

do użytku
wewnętrzneg
o

Wielka
Brytania

Hiszpania

30-37

Francja

520

Grecja

850

Kuba

380

Bułgaria

528

Liban

858

Słowacja

383

Słowenia

539

Iralndia

859

Czechy

385

Chorwacja

Belgia

860

Jugosławia

387

Bośnia

560

Portugalia

869

Turcja

400-440

Niemcy

569

Islandia

Holandia

45 i 49

Japonia

Dania

880

Korea
Południowa

460-469

Rosja

590

Polska

885

Tajlandia

471

Tajwan

594

Rumunia

888

Singapur

474

Estonia

599

Węgry

890

Indie

475

Lotwa

611

Maroko

893

Wietnam

477

Litwa

619

Tunezja

899

Indonezja

479

Sri Lanka

622

Egipt

90-91

Austria

480

Filipiny

626

Iran

Australia

482

Ukraina

Finlandia

Nowa Zelandia

484

Mołdawia

690-691

Chiny

950

EAN-IDA

485

Armenia

Norwegia

955

Malezja

486

Gruzja

729

Izrael

977

(ISSN)
periodyki,
czasopisma

487

Kazahstan

Szwecja

978-979

(ISBN) książki

489

Hong Kong

Szwajcaria

98-99

kupony

Budowa kodu

Podstawowe elementy kodu to:
1. tło kodu o odpowiedniej barwie która odbija światło

emitowane przez czytnik

2. układ kresek z odstępami pomiędzy nimi o odpowiednim

układzie reprezentujący graficzne zakodowanie numeru

3. numer zakodowany zapisany cyframi arabskimi - numer ten

jest tylko dla informacji człowieka, czytnik nie bierze go pod
uwagę, dla niego informacją jest tylko dany układ kresek

4. znacznik marginesu - znak > po prawej stronie

wyznaczający  marines  ochronny.  Jest  to  znak  pomocniczy
ułatwiający  określenie  koniecznego  prawego  marginesu
ochronnego.  Nie  jest  on  konieczny  (nie  zawsze  występuje),
konieczne  jest  jednak  zawsze  zachowanie  właściwego
marginesu.

Lewy

margines

ochronny

orientacyjnie

wyznacza początek pierwszej cyfry

5. marginesy ochronne - strefa o określonej szerokości (lewy

margines jest większy od prawego) po lewej i prawej stronie
kodu o barwie tła nie zawierająca żadnych elementów
graficznych.

Obecnie na świecie istnieje ponad 400 rodzajów kodów
kreskowych. Nie wszystkie jednak są powszechnie stosowane.
Kod kreskowy rzadko sam w sobie zawiera istotną dla jego
użytkownika informację. Jest tylko swego rodzaju
identyfikatorem, pozwalającym na szybkie otrzymanie
potrzebnych danych. Zasada działania jest podobna do
zastosowania numeru dowodu osobistego czy wręcz PESEL-a.
Posiadając te numery i mając dostęp do odpowiedniej bazy
danych, można otrzymać pełne dane osobowe jego właściciela.

Kod piętrowy
Code49

Kod piętrowy
PDF417

Kod matrycowy
Semacode

kod matrycowy
MaxiCode

Kod matrycowy Aztec

Code

Czytniki kodów

Document Outline