OSOBY
OSOBY
NIEPEŁNOSPRAW
NIEPEŁNOSPRAW
NE
NE
Z. Nowak - Kapusta
Z. Nowak - Kapusta
Osoba niepełnosprawna
Osoba niepełnosprawna
jest to osoba której stan fizyczny,
jest to osoba której stan fizyczny,
psychiczny
psychiczny
lub (i) umysłowy powoduje trwałe
lub (i) umysłowy powoduje trwałe
lub okresowe utrudnienie,
lub okresowe utrudnienie,
ograniczenie, lub uniemożliwienie
ograniczenie, lub uniemożliwienie
wypełniania zadań
wypełniania zadań
i ról społecznych według przyjętych
i ról społecznych według przyjętych
kryteriów i obowiązujących norm.
kryteriów i obowiązujących norm.
Osoba niepełnosprawna
Osoba niepełnosprawna
to
to
osoba, która posiadała odpowiednie orzeczenie
osoba, która posiadała odpowiednie orzeczenie
wydane przez organ do tego uprawniony
wydane przez organ do tego uprawniony
lub
lub
osoba, która takiego orzeczenie nie posiadała,
osoba, która takiego orzeczenie nie posiadała,
lecz odczuwała ograniczenie sprawności
lecz odczuwała ograniczenie sprawności
w wykonywaniu czynności podstawowych
w wykonywaniu czynności podstawowych
dla swojego wieku
dla swojego wieku
(zabawa, nauka, praca, samoobsługa).
(zabawa, nauka, praca, samoobsługa).
Osoba niepełnosprawna
Osoba niepełnosprawna
prawnie
prawnie
dla osób w wieku 16 lat i więcej -
dla osób w wieku 16 lat i więcej -
posiadanie aktualnego orzeczenia
posiadanie aktualnego orzeczenia
wydanego przez odpowiedni organ
wydanego przez odpowiedni organ
orzekający, ustalającego niezdolność do
orzekający, ustalającego niezdolność do
pracy, stopień niepełnosprawności,
pracy, stopień niepełnosprawności,
celowość przekwalifikowania lub
celowość przekwalifikowania lub
inwalidztwo,
inwalidztwo,
dla dzieci poniżej 16 roku życia - tj.
dla dzieci poniżej 16 roku życia - tj.
urodzonych po 20 maja 1986 r.
urodzonych po 20 maja 1986 r.
uprawnienie do pobierania zasiłku
uprawnienie do pobierania zasiłku
pielęgnacyjnego.
pielęgnacyjnego.
USTAWY
USTAWY
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r.
o rehabilitacji zawodowej,
o rehabilitacji zawodowej,
społecznej oraz zatrudnieniu osób
społecznej oraz zatrudnieniu osób
niepełnosprawnych
niepełnosprawnych
(Dz. U. nr 123, poz. 776)
(Dz. U. nr 123, poz. 776)
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r
o świadczeniach rodzinnych
o świadczeniach rodzinnych
(Dz.U. nr 228, poz. 2255)
(Dz.U. nr 228, poz. 2255)
RODZAJ
RODZAJ
NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
Osoby z niepełnosprawnością fizyczną
Osoby z niepełnosprawnością fizyczną
– u których występuje uszkodzenie
– u których występuje uszkodzenie
zaburzenie , choroba narządu ruchu lub
zaburzenie , choroba narządu ruchu lub
niektóre zaburzenia mowy
niektóre zaburzenia mowy
Osoby z niepełnosprawnością
Osoby z niepełnosprawnością
zmysłową
zmysłową
(sensoryczną) – niewidomi,
(sensoryczną) – niewidomi,
niedowidzący, niesłyszący, niedosłyszący
niedowidzący, niesłyszący, niedosłyszący
Osoby z niepełnosprawnością
Osoby z niepełnosprawnością
psychiczna lub umysłową
psychiczna lub umysłową
– osoby z
– osoby z
zaburzeniami i chorobami psychicznymi, z
zaburzeniami i chorobami psychicznymi, z
upośledzeniem umysłowym, z autyzmem
upośledzeniem umysłowym, z autyzmem
GRUPY
GRUPY
NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
wg WHO Z 1980 r.
wg WHO Z 1980 r.
Niepełnosprawność zachowania
Niepełnosprawność zachowania
Niepełnosprawność porozumiewania się
Niepełnosprawność porozumiewania się
Niepełnosprawność samoobsługi
Niepełnosprawność samoobsługi
Niepełnosprawności lokomocyjne
Niepełnosprawności lokomocyjne
Niepełnosprawność dowolnych ruchów
Niepełnosprawność dowolnych ruchów
ciała
ciała
Niepełnosprawność zręczności
Niepełnosprawność zręczności
Niepełnosprawność sytuacyjna
Niepełnosprawność sytuacyjna
Niepełnosprawność umiejętności
Niepełnosprawność umiejętności
wybiórczych
wybiórczych
Inne niepełnosprawności
Inne niepełnosprawności
Zgodnie z ustawą z dnia 27
Zgodnie z ustawą z dnia 27
sierpnia 1997 r.
sierpnia 1997 r.
o rehabilitacji zawodowej,
o rehabilitacji zawodowej,
społecznej oraz zatrudnieniu osób
społecznej oraz zatrudnieniu osób
niepełnosprawnych,
niepełnosprawnych,
dla osób w wieku 16 lat i więcej
dla osób w wieku 16 lat i więcej
ustalono 3 stopnie
ustalono 3 stopnie
niepełnosprawności:
niepełnosprawności:
Znaczny
Znaczny
stopień niepełnosprawności
stopień niepełnosprawności
Umiarkowany
Umiarkowany
stopień
stopień
niepełnosprawności
niepełnosprawności
Lekki
Lekki
stopień niepełnosprawności
stopień niepełnosprawności
W znacznym stopniu
W znacznym stopniu
niepełnosprawności
niepełnosprawności
stwierdzamy:
stwierdzamy:
Naruszoną sprawność organizmu
Naruszoną sprawność organizmu
Niezdolność do podjęcia zatrudnienia
Niezdolność do podjęcia zatrudnienia
Zdolność do wykonywania zatrudnienia w
Zdolność do wykonywania zatrudnienia w
zakładzie pracy chronionej lub zakładzie
zakładzie pracy chronionej lub zakładzie
aktywności zawodowej
aktywności zawodowej
Konieczność niezbędnej (w celu pełnienia
Konieczność niezbędnej (w celu pełnienia
ról społecznych ) stałej lub długotrwałej
ról społecznych ) stałej lub długotrwałej
opieki lub pomocy innej osoby w związku
opieki lub pomocy innej osoby w związku
ze znacznie ograniczona możliwością
ze znacznie ograniczona możliwością
samodzielnej egzystencji
samodzielnej egzystencji
W umiarkowanym stopniu
W umiarkowanym stopniu
niepełnosprawności
niepełnosprawności
stwierdzamy:
stwierdzamy:
Naruszona sprawność organizmu
Naruszona sprawność organizmu
Zdolność do wykonywania zatrudnienia
Zdolność do wykonywania zatrudnienia
na stanowisku pracy przystosowanym
na stanowisku pracy przystosowanym
odpowiednio do potrzeb i możliwości
odpowiednio do potrzeb i możliwości
wynikających z niepełnosprawności
wynikających z niepełnosprawności
Konieczność częściowej lub okresowej
Konieczność częściowej lub okresowej
pomocy innej osoby w związku z
pomocy innej osoby w związku z
ograniczoną możliwością samodzielnej
ograniczoną możliwością samodzielnej
egzystencji
egzystencji
W lekkim stopniu
W lekkim stopniu
niepełnosprawności
niepełnosprawności
stwierdzamy
stwierdzamy
Naruszona sprawność organizmu
Naruszona sprawność organizmu
Zdolność do wykonywania zatrudnienia
Zdolność do wykonywania zatrudnienia
Brak konieczności pomocy innej osoby w
Brak konieczności pomocy innej osoby w
celu pełnienia ról społecznych
celu pełnienia ról społecznych
Przyczyny powstania
Przyczyny powstania
niepełnosprawności
niepełnosprawności
Przyczyna
W
odsetkach
Wada wrodzona
5,9
Choroba zawodowa
11,4
Choroba inna
69,0
Wypadek w miejscu
pracy
5,2
Wypadek poza
praca
2,7
Wypadek
komunikacyjny
2,4
Inny wypadek
2,6
Schorzenia powodujące
Schorzenia powodujące
niepełnosprawność
niepełnosprawność
Schorzenia
w odsetkach
Choroby narządów ruchu
46,5
Uszkodzenia i choroby narządu
wzroku
17,1
Uszkodzenia i choroby narządu
słuchu
9,0
Schorzenia układu krążenia
45,5
Schorzenia psychiczne
6,1
Schorzenia neurologiczne
23,9
Pozostałe schorzenia
36,8
W 2002 roku liczba osób
W 2002 roku liczba osób
niepełnosprawnych
niepełnosprawnych
wynosiła 5456,7 tyś.,
wynosiła 5456,7 tyś.,
co stanowiło 14,3% ogółu
co stanowiło 14,3% ogółu
ludności kraju.
ludności kraju.
Oznacza to, że co
Oznacza to, że co
siódmy
siódmy
mieszkaniec Polski był
mieszkaniec Polski był
osoba niepełnosprawną.
osoba niepełnosprawną.
Wyszczególnienie
Ogółem
1978
1988
2002
w tys.
OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE OGÓŁEM
2485,0
3735,5 5456,7
Mężczyźni
1186,2
1736,3 2568,2
Kobiety
1298,8
1999,2 2888,5
Liczba osób niepełnosprawnych na
1000 ludności
71
99
143
według kategorii niepełnosprawności
Niepełnosprawne prawnie
1928,6
3258,4 4450,1
o znacznym stopniu
niepełnosprawności
301,4
537,4 1064,8
o umiarkowanym stopniu
niepełnosprawności
866,2
1368,3 1426,7
o lekkim stopniu niepełnosprawności
750,9
1343,6 1571,7
o nieustalonej treści
-
-
251,9
w wieku 0-15 lat z uprawnieniami do
zasiłku pielęgnacyjnego*
10,2
9,0
135,1
Niepełnosprawne tylko biologicznie
556,4
477,1 1006,6
z całkowitym ograniczeniem
sprawności
120,8
73,6
124,0
z poważnym ograniczeniem sprawności
435,5
403,5
882,6
Województ
wa
Ogółem
Miasta
Wieś
O
M
K
O
M
K
O
M
K
Na 1000 osób
POLSKA
143
139
147
136
132
139
153
148
159
Dolnośląsk
ie
150
144
155
146
141
149
161
152
170
Kujawsko-
pomorskie
147
143
150
143
140
146
153
149
157
Lubelskie
185
177
194
164
160
167
205
191
218
Lubuskie
175
166
183
167
160
173
189
177
201
Łódzkie
140
137
142
135
133
137
148
144
151
Małopolski
e
182
169
194
179
165
192
186
174
197
Mazowieck
ie
113
111
115
110
108
112
120
118
122
Opolskie
100
100
101
102
101
103
98
98
98
Podkarpac
kie
150
148
153
137
137
137
159
155
164
Podlaskie
129
125
133
117
115
118
146
139
154
Pomorskie
138
135
141
137
133
141
141
141
142
Śląskie
118
118
118
118
118
119
119
121
116
Świętokrzy
skie
144
141
147
134
133
135
153
148
158
Warmińsko
-mazurskie
148
144
152
142
140
145
157
151
163
Wielkopols
kie
157
152
161
157
151
163
156
154
159
Zachodnio-
pomorskie
137
134
141
132
128
135
150
146
154
Wykształcenie
Wykształcenie
Wykształcenie - MIASTO
Wykształcenie - MIASTO
Wykształcenie - WIEŚ
Wykształcenie - WIEŚ
Główne źródła utrzymania osób
Główne źródła utrzymania osób
niepełnosprawnych w latach 1988 i
niepełnosprawnych w latach 1988 i
2002
2002
Wyszczególnie
nie
Ogółem
Praca
Niezarobkow
e źródło
utrzymania
i inne
dochody
Utrzymywan
i
w tysiącach
1988
3735,5
221,3
3378,8
135,4
2002
5456,7
420,7
4600,3
429,3
w %
1988
100,0
5,9
90,4
3,6
2002
100,0
7,7
84,4
7,9
Współczynniki aktywności zawodowej ludności
Współczynniki aktywności zawodowej ludności
ogółem
ogółem
i zbiorowości osób niepełnosprawnych według
i zbiorowości osób niepełnosprawnych według
płci i miejsca zamieszkania w latach 1988 i
płci i miejsca zamieszkania w latach 1988 i
2002
2002
Wyszczególni
enie
Ludność ogółem
Osoby
niepełnosprawne
1988
2002
1988
2002
Ogółem
65,3
55,5
26,4
19,2
mężczyźni
74,3
62,3
34,4
24,7
kobiety
57,0
49,2
19,6
14,4
Miasta
61,2
55,0
15,9
18,2
Wieś
71,8
56,3
42,9
20,5
Rehabilitacja
Rehabilitacja
Czynniki kształtujące
Czynniki kształtujące
rehabilitację
rehabilitację
i adaptację:
i adaptację:
Zmienne zdrowotne
Zmienne zdrowotne
Zmienne pozazdrowotne
Zmienne pozazdrowotne
Zmienne zdrowotne:
Zmienne zdrowotne:
Rodzaj kalectwa
Rodzaj kalectwa
Typ kalectwa
Typ kalectwa
(wrodzone, nabyte,
(wrodzone, nabyte,
nagłe, postępujące)
nagłe, postępujące)
Stopień odwracalności kalectwa
Stopień odwracalności kalectwa
(trwałe, okresowe)
(trwałe, okresowe)
Upośledzenia wtórne
Upośledzenia wtórne
Zaburzenia psychiczne
Zaburzenia psychiczne
Ogólna sprawność psychofizyczna
Ogólna sprawność psychofizyczna
Zmienne pozazdrowotne
Zmienne pozazdrowotne
1 ZMIENNE DEMOGRAFICZNO - SPOŁECZNE
1 ZMIENNE DEMOGRAFICZNO - SPOŁECZNE
Wiek
Wiek
Płeć
Płeć
Stan cywilny
Stan cywilny
Wykształcenie
Wykształcenie
Zawód
Zawód
Sytuacja rodzinna (liczba członków rodziny, podział
Sytuacja rodzinna (liczba członków rodziny, podział
ról w rodzinie, stosunki z rodzina przed
ról w rodzinie, stosunki z rodzina przed
wystąpieniem kalectwa)
wystąpieniem kalectwa)
Pozycja zawodowa
Pozycja zawodowa
Sytuacja finansowo – ekonomiczna
Sytuacja finansowo – ekonomiczna
Formy spędzania wolnego czasu i wypoczynku
Formy spędzania wolnego czasu i wypoczynku
Zmienne pozazdrowotne
Zmienne pozazdrowotne
2. ZMIENNE OSOBOWOSCIOWE
2. ZMIENNE OSOBOWOSCIOWE
Inteligencja
Inteligencja
Temperament
Temperament
Umiejętność przystosowania się do
Umiejętność przystosowania się do
zmian
zmian
Zdolność samokontroli emocjonalnej
Zdolność samokontroli emocjonalnej
Postawa wobec kalectwa
Postawa wobec kalectwa
Zmienne pozazdrowotne
Zmienne pozazdrowotne
3. ZMIENNE ŚRODOWISKOWE
3. ZMIENNE ŚRODOWISKOWE
Postawy rodziny
Postawy rodziny
Postawy grupy zawodowej
Postawy grupy zawodowej
Postawy kręgu towarzyskiego
Postawy kręgu towarzyskiego
(sąsiedzkiego)
(sąsiedzkiego)
ogólnospołeczne
ogólnospołeczne