Prawo Heringa
We wszystkich dowolnych ruchach
oczu jednakowe i równoczesne
bodźce
są przekazywane
z ośrodków okoruchowych do mięśni
oczu,
uczestniczących w zwrotach gałek
ocznych
w danym kierunku spojrzenia.
Prawo Sheringtona
Jak wszystkie mięśnie,
mięśnie oka działają na zasadzie:
skurcz jednego mięśnia
i rozluźnienie jego antagonisty,
np. skurcz m. prostego
przyśrodkowego następuje z
rozluźnieniem m. prostego
bocznego.
Aparat ruchowy oka
Korespondencja motoryczna
Korespondencja senso-
motoryczna
Warunki prawidłowego
obuocznego widzenia
• Prawidłowa budowa aparatu
optycznego
• Prawidłowa refrakcja lub
odpowiednio skorygowana wada
wzroku
• Prawidłowe ustawienie oczu
w oczodołach oraz prawidłowa
czynność mięśni gałkowych
Mechanizmy umożliwiające i
utrzymujące prawidłowe widzenie
obuoczne
• Prawidłowa korespondencja siatkówek
• Jednoczesna percepcja
• Fuzja
• Stereoskopia
Konwergencja
Konwergencja jest symetrycznym,
zbieżnym ruchem obu gałek ocznych
w płaszczyźnie poziomej, prowadzącym
do obuocznej fiksacji oglądanego
przedmiotu.
Konwergencja nie zmienia się z wiekiem,
istnieje mimo braku akomodacji
w starczowzroczności
i w oczach bezsoczewkowych.
W zakres całkowitej
konwergencji wchodzą:
• konwergencja akomodacyjna – doprowadzająca
oczy
do obuocznej fiksacji obserwowanego przedmiotu,
• konwergencja fuzyjna – odruchowa, poprawiająca
niezbyt dokładnie ustawione oczy przez
konwergencję akomodacyjną i doprowadzająca do
fuzji obuocznych obrazów,
• konwergencja toniczna – zależy od spoczynkowego
napięcia mięśni ocznych przy patrzeniu w dal,
• konwergencja psychologiczna uwarunkowana
poczuciem bliskości obserwowanego przedmiotu.
Wyróżniamy osie:
• oś pionową (oś Z), wokół której odbywa
się ruch poziomy,
• oś poziomą (oś X), warunkująca
podnoszenie i obniżanie gałki ocznej,
• oś przednio – tylna (oś Y), wokół której
występują ruchy obrotowe zgodnie
z ruchem wskazówki zegara lub w
kierunku przeciwnym, zwane zwykle
skrętami.
ustawienie oczu
pierwotne
wtórne
trzeciorzędowe
Patofizjologia widzenia
obuocznego
• Procesy hamowania
• Pole widzenia
• Niedowidzenie
• Fiksacja ekscentryczna
• Nieprawidłowa korespondencja siatkówek
Mechanizmy obronne
• Hamowanie
(psychiczne
wyłączenie wrażeń):
- przejściowe, tj.
tłumienie,
- trwałe, tj.
niedowidzenie.
• Nieprawidłowa
korespondencja
siatkówkowa
Niedowidzenie- amblyopia
Obniżenie ostrości wzroku bez
organicznej przyczyny, a jeżeli istnieje,
to nie tłumaczy ona stopnia
upośledzenia.
Z aktu widzenia wyłączona jest plamka
żółta, gdzie można wykazać mroczek
środkowy.
Wytwarza się też fiksacja ekcentryczna
oraz nieprawidłowa korespondencja
siatkówkowa.
Niedowidzenie- amblyopia
1.
Bezwzględna
(brak zmian
organicznych)
a) z zezem - przeważnie
jednostronnym,
b) bez zeza, często obustronna.
2.
Względna
(ze zmianami
organicznymi
w ośrodkach optycznych oka, wysoka
krótkowzroczność, oczopląs)
Pleoptyka
zajmuje się leczeniem
niedowidzenia typu bezwzględnego!
Fiksacja ekscentryczna
Czym jest zez?
Nierównoległe ustawienie oczu
uniemożliwiające konwergencję
i powodujące widzenie
zdwojone
KLINICZNE POSTACIE ZEZA
•ukryty
•jawny towarzyszący
•porażenny
Zez ukryty
(Heteroforia)
Stan oczu, w którym nie mogą one utrzymać
obuplamkowej fiksacji w przypadku sztucznego
rozbicia impulsów do fuzji i obuocznego widzenia
esoforia 1-2st, 2-4dpryzm
egzoforia 1-4st,2-8dpryzm
hyperforia do 0,5st
hypoforia do 0,5st.
Zez towarzyszący (strabismus concomitans)
–
kąt zbaczania osi widzenia jest stosunkowo stały
we wszystkich kierunkach spojrzenia bez względu
na to, które oko fiksuje.
Hp
-Najsłabsze szkła korekcyjne
poprawiające ostrość
-Wyrównać w całości jeśli
planujemy zabieg
-Małego stopnia Hp odstąpić od
okularów
(lub hypokorekcja)
c = P/D [cm].
Przykład: dla potrzebnej mocy
pryzmatycznej
P=2,0 pdpt w soczewce o mocy
sfery D=5,0 dpt, decentracja
wyniesie
c=2/5=0,4 cm=4 mm
Zależność akomodacji od
konwergencji
A
K
A
AC
/
Wysokie AC/A,
to nadmierna konwergencja
względem prawidłowej
akomodacji
Leczenie zeza częściowo akomodacyjnego z
prawidłowym AC/A
• W esotropii akomodacyjnej z niskim AC/A, gdy w
szkłach ortoforia rzadko komponenta
nieakomodacyjna.
• Stałe noszenie okularów, pełna korekcja Hp
• Pozostaje kąt zeza,równy do dali i bliży
• Występuje niedowidzenie i nieprawidłowa
korespondencja siatkówkowa
• Leczenie niedowidzenia
• Leczenie chirurgiczne kąta zeza podstawowego.
Zezy porażenne
Zez nietowarzyszący (strabismus
incomitans), porażenny (paralyticus)
–
kąt zbaczania osi widzenia zmienia się
przy zwrotach i ma różne wartości
w zależności od tego, które oko fiksuje.
Zez nietowarzyszący wywołany jest
niedostateczną lub nadmierną czynnością
mięśni gałko ruchowych, wynikających z:
nieprawidłowych stosunków
anatomicznych, nadmiernego lub
niedostatecznego unerwienia, istnienia
nieprawidłowych pasm włóknistych –
więzadeł hamujących.
Test naprzemiennego zakrycia
oczu
COVER TEST
Badanie konwergencji:
• metoda obiektywna – orientacyjna,
• metoda subiektywna - za pomocą
dwojenia.
Badanie odbicia światła na
rogówkach
TEST HIRSCHBERGA
Test Krimskiego
Badania widzenia obuocznego
można przeprowadzać zarówno do dali jak i do
bliży.
Testy, które się wykonuje, można podzielić
na silnie i słabo dysocjujące.
Podziału rodzaju wykonywanych testów
można również dokonać opierając się
o trzystopniowy podział widzenia obuocznego
według Wortha (1901):
na jednoczesną percepcję, fuzje i stereopsję.
Badanie forii
Badanie heteroforii za pomocą pałeczki Maddoxa
Wyrównywanie wad
refrakcji
w zezie.
Nadwzroczność
Hp z zezem zbieżnym, wyrównanie
wady refr. Całkowite, szczególnie
w zezie akomodacyjnym (soczewki
skupiające powodują odprężenie
akomodacji i zmniejszenie kąta
zeza).
Hp z zezem rozbieżnym:
najsłabsze wyrównanie wady, bądź
słabe soczewki rozpraszające, zbyt
silne wyrównanie soczewkami
skupiającymi osłabia bodziec
akomodacyjno-konwergencyjny i
zwiększa kąt zeza. Wszystko
zależy
od planowanego leczenia.
Hp + ezoforia =szerszy rozstaw
Mp +ezoforia=węższy rozstaw
(to wprowadza działanie
pryzmatyczne podstawą do
skroni)
POMIAR Dp przy zezach
z Cover testem
Leczenie zeza
• Doprowadzenie do widzenia obuocznego
przy prawidłowym ustawieniu i ruchomości
oczu (możliwe pełne widzenia
stereoskopowe,
z pełną ostrością wzroku i prawidłową
dwuplamkową fiksacją),
• Rozpocząć jak najwcześniej i prowadzić
konsekwentnie,
• Dążyć do poprawy ostrości wzroku,
wytworzenia fiksacji centralnej i prawidłowej
lokalizacji za pomocą różnych metod,
• Leczenie operacyjne - gdy inne metody
zawiodą.
Hp + ezoforia =szerszy rozstaw
Mp +ezoforia=węższy rozstaw
(to wprowadza działanie
pryzmatyczne podstawą do
skroni)
POMIAR Dp przy zezach
z Cover testem
Hp + egzoforia =węższy
rozstaw
Mp +egzoforia=szerszy
rozstaw
(to wprowadza działanie
pryzmatyczne podstawą do
skroni)
POMIAR Dp przy zezach
z Cover testem
Np. 5-letnie dziecko, okulary od 2. r. ż. ezotropia,
Vopl=0,8
Moc pryzmatu 2,0D
soczewka 5,0D
dc=2/5
4mm
Leczenie zachowawcze
niedowidzenia
•
Szkła korekcyjne-PROFILAKTYKA
•
obturacja
•
penalizacja
•
Soczewki nagałkowe
•
Folie pryzmatyczne, reduktory ostrości wzroku
•
Leczenie pleoptyczne wg Cuppersa
•
Metoda Cambella
•
Lokalizatory świetlne
•
Stymulacja laserowa
•
Ćw. W domu
Obturacja
Zalety penalizacji
· Nie wymaga aparatury
· Ambulatoryjnie
stosowana(instruktaż atropinizacji)
· Leczenie trwa cały dzień
· Można łączyć z obturacją
· CEL: zmniejszenie kąta
zeza,poprawa ostrości
wzroku,utrzymanie prawidłowej
korespondencji
Penalizacja
• Do bliży(oko
prowadzące=planum
+atropina, po uzyskanej
poprawie pełna
korekcja.Oko ambliopijne
pełna korekcja +3,0Dsph-
używa do bliży)
• Wskazania:Hp, ET,
ablyopia wysoka
• Do dali(oko
prowadzące=pełna
korekcja +3,0Dsph
+atropina.Oko
ambl.pełna korekcja)
• Wskazania:średn, st,
amblyopia, po penal
do bliży,zapobiega
nawrotowi niedow.i
niepr.koresp.
Ćwiczenia pleoptyczne
Ćwiczenia ortoptyczne
