Receptory układu
współczulnego
Marcin Szmyt
Receptory układu
współczulnego
Marcin Szmyt
TYPY RECEPTORÓW
Receptory adrenergiczne są to struktury
białkowe lub białkowo-tłuszczowe ,w
których wyróżniamy:
α
1
Receptory α-adrenergiczne
α
2
β
1
Receptory β-adrenergiczne
β
2
Podział receptorów nie jest wystarczający w pełni . Badania
molekularne wykazują występowanie podtypów receptorów
α
1
i
α
2.
. Podział ten został stworzony ze względu na różne powinowactwo
substancji chemicznych dla tych receptorów.
Receptor
Przekaźnik II
rzędu
Funkcja
Adrenergiczny α
1
IP
3
(wzrost)
Skurcz mięśni
gładkich
Adrenergiczny α
2
cAMP
(zmniejszenie)
Zmniejszanie
wydzielania
neuroprzekaźnika ,
rozkurcz mięśni
gładkich
Adrenergiczny β
1
cAMP (wzrost)
Pobudzanie
czynności serca,
Zwiększa
wydzielanie
neuroprzekaźnika
Adrenergiczny β
2
cAMP (wzrost)
Rozkurcz mięśni
gładkich
WYSTĘPOWANIE RECEPTORÓW
RECEPTORY
α
-ADRENERGICZNE
Znajdują się głównie w mięśniach gładkich naczyń
Receptory
α
1
umiejscowione są postsynaptycznie
Receptory α
2
znajdują się na zakończeniach
neuronów
adrenergicznych (presynaptyczne)
,mniej receptorów znajduje się postsynaptycznie.
Narząd/Układ
Miejsce
Efekt
Oko
m. Dialatator
pupilae
Rozszerzenie źrenicy
Naczynia
skóra
Skurcz naczyń
mięśnie szkieletowe
jama brzuszna
naczynia wieńcowe
mózg
nerki
żyły
Przewód
pokarmowy
Gruczoły ślinowe
Małe wydzielanie
zwieracze
Skurcz
Nerki i drogi
moczowe
Zwieracz
wewnętrzny
Macica
m.gładkie
RECEPTORY
α
1
-ADRENERGICZNE
RECEPTORY
α
2
-ADRENERGICZNE
Narząd/Układ
Miejsce
Efekt
Przewód
pokarmowy
m. gładkie
Spadek napięcie
Trzustka
Spadek wydzielania
insuliny
WYSTĘPOWANIE RECEPTORÓW
RECEPTORY β-ADRENERGICZNE
Receptory
β
1
występują w sercu
Receptory
β
2
znajduje się w
mięśniach gładkich.
Na błonie presynaptycznej występuje
receptor
β
1
(zwiększenie wydzielanie
NA, wzmocnienie sygnału)
RECEPTORY β
1
-ADRENERGICZNE
Narząd/Układ
Miejsce
Efekt
Serce
węzeł zatokowy
Wzrost HR
mięśnie
przedsionków
Wzrost kurczliwości
węzeł
przedsionkowo-
komorowy
Wzrost szybkości
przewodzenia
mięsień komór
Wzrost kurczliwości
Przewód
pokarmowy
gruczoły trawienne
Aktywacja amylazy
Nerki i drogi
moczowe
Wzmożone
wydzielanie reniny
RECEPTORY β
2
-ADRENERGICZNE
Narząd/Układ
Miejsce
Efekt
Naczynia
naczynia wieńcowe
rozkurcz
mięśnie szkieletowe
Przewód
pokarmowy
drogi żółciowe
zwiotczenie
spadek
pasażu/napięcia
Trzustka
wzrost wydzielania
insuliny
Oskrzela
mięśniówka
zwiotczenie
gruczoły
?
Nerki i drogi
moczowe
mięśnie ściany
pęcherza
zwiotczenie
Narządy płciowe
macica
zwiotczenie
WpŁyw receptorów adrenergicznych na
przemianę materii
Główny wpływ na przemianę materii ma
receptor β
2
NARZĄD
EFEEKT (WZROST)
Wątroba
glikogenoliza
glikoneogeneza
komórki tłuszczowe
lipoliza
mięśnie szkieletowe
glikoneogeneza
DOPAMINA
o
Produkowana w rdzeniu nadnerczy z
tyrozyny
o
Pobudza receptory β1-adrenergiczne
o
Zwiększa kurczliwość mięśnia sercowego
o
Pobudza specyficzne receptory
dopaminergiczne w naczyniach
nerkowych, wieńcowych, trzewnych,
mózgowych
Zwiększa filtracje kłębuszkową oraz
wydalanie moczu (rozszerzenie naczyń)
DOPAMINA
o
w większych dawkach pobudza
receptory α
1
naczyń
występuje wzrost ciśnienia krwi ,późniejszy
spadek tłumaczony jest rozszerzeniem
naczyń trzewnych
o
Może powodować zaburzenia rytmu
serca, mdłości wymioty podawany
egzogennie
o
przy dłuższym stosowaniu zmniejsza
się wrażliwości (tachyfilaksja)
NORADRENALINA
Podtyp receptora
Siła działania
α
1
A=NA
α
2
A>NA
β
1
NA>A
β
2
A>NA
uwalniana się w pozazwojowych zakończeniach
adrenergicznych
NA stanowi 10%-18% wszystkich amin katecholowych
NA zwęża naczynia krwionośne , zwiększając w ten sposób
opór obwodowy (bezpośredni wpływ na α
1
–adrenergiczny) z
wyjątkiem tętnic wieńcowych.
NA silniej zwęża naczynia niż A
Zmniejsza przepływ krwi przez nerki, mózg, wątrobę
NORADRENALINA
o
NA działa na receptor β1
zwiększa się pobudliwość i kurczliwość serca
o
Przedawkowanie NA wywołuje
częstoskurcz komororowy i migotanie
komór
o
Zmniejsza napięcie m. gładkich jelit
o
wpływa kurcząco na m.gładkie macicy
kobiety ciężarnej
o
Rozkurcza drzewo oskrzelowe
nieznacznie
NORADRENALINA
o
NA słabiej działa niż A na zużycie
tkankowe tlenu, glikogenogeneze, lipolizę
o
wskazaniem do podania norepinefryny
stanowi wstrząs pochodzenia sercowego
oraz wstrząsów uczuleniowych
o
NA jest bardzo szybko usuwana z ustroju
przez wychwyt zwrotny na błonie
presynaptycznej
o
In vivo powoduje bradykardię
wzost ciśnienia -> odruch z baroreceptorów -> ukł.
Przywspółczulny -> bradykardia
Adrenalina
o
w małych stężeniach -> skurcz naczyń skóry
, bł. śluzowej, narządów jamy brzusznej
o
Rozszerza naczynia m. szkieletowej, serca
o
Przepływ nerkowy ulega zmniejszeniu
(skurcz tętniczek odprowadzających)
mimo to filtracja kłębuszkowa nie zostaje
zmieniona
o
ogólna stymulacja β2 -> zmniejszenie
oporu obwodowego, spadek ciśnienia
rozkurczowego
Adrenalina
o
Wzrost skurczowego ciśnienia krwi ->
pobudzenie β1 , wzrasta objętość
wyrzutowa krwi oraz HR
o
Duże dawki powodują dodatkowe
pobudzenia komorowe, migotanie
komór
o
A powoduje wzrost zapotrzebowania na
tlen (podanie ->mimo rozszerzenia
naczyń wieńcowych może wywołać
atak dusznicy bolesnej)
Adrenalina
o
Zwiotcza m. gładkie jelit oraz oskrzeli (spadek
perystaltyki oraz ułatwione oddychanie)
o
Epinefryna nie przenika przez barierę krew-
mózg, jest tam syntezowany.
o
A pobudza procesy produkcji energii ->
receptor β2
o
Wskazanie użycie we wstrząsach
anafilaktycznych , napadach Adamsa-Stokesa
o
Zatrzymanie akcji serca -> podanie
dotchawiczo