4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciels
twem

1

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Uprawnienia

pracowników związane

z rodzicielstwem

•uprawnienia

pracowników związane z

rodzicielstwem

• urlop wychowawczy

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

2

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Podstawy prawne:

*

Dział VIII Kodeksu pracy

•

Rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 1996 r w sprawie
wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia
kobiet ( Dz.U. 96.114.545 z póź. zm.)

•

Rozporządzenie MGPiPS z 16 grudnia 2003 w sprawie
szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego
(Dz.U. 03.230. 2291)

•

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 o świadczeniach rodzinnych
(Dz.U. 03. 228. 2255 z póź. zm.)

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

3

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Zakres ochrony



ogólna -

dotyczy wszystkich kobiet i mężczyzn

pracujących i wychowujący dzieci



szczególna:

–

Okres ciąży i urlopu macierzyńskiego

–

Okres wychowywania dzieci do 14 lat

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

4

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Prace szczególnie uciążliwe lub

szkodliwe dla zdrowia kobiet

Nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie

uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet

Zakres podmiotowy – dotyczy ogółu kobiet zatrudnionych w zakładzie

pracy

w tym kobiet będących w ciąży i w okresie karmienia

Zakres przedmiotowy – prace związane z wysiłkiem fizycznym,

transportem

ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała

- prace wzbronione dla kobiet w określonych warunkach
środowiska pracy

art. 176 kp

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

5

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Ochrona szczególna

-

Okres ciąży i urlopu macierzyńskiego

* ochrona trwałości stosunku pracy
* szczególna ochrona zdrowia
* uprawnienia związane z ciążą i

macierzyństwem

- Okres wychowywania dzieci do 14 lat

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

6

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Ochrona szczególna

Ochrona trwałości stosunku pracy

* zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o

pracę
* zakaz stosowania wypowiedzenia zmieniającego
* obowiązek uzyskania zgody związków

zawodowych przy rozwiązywaniu umowy

(art..52kp)

art.177 kp

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

7

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Ochrona szczególna

Umowa na okres

próbny

1 miesiąc

zaświadczenie o ciąży

pracodawca może wypowiedzieć

lub rozwiązać umowę o pracę

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

8

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Ochrona szczególna

*umowa na okres

próbny przekraczający jeden

miesiąc

* umowa na

czas określony

* umowa na

czas wykonania określonej pracy

* nie dotyczy umowy o prace zawartej w celu

zastępstwa pracownika

poród

Termin

rozwiązania

umowy

po 3-m miesiącu ciąży

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

9

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Ochrona szczególna

umowa na

czas nieokreślony

zaświadczenie o

ciąży

3 miesiące

wypowiedzenie

wypowiedzenie

zaświadczenie o ciąży

poronienie

wypowiedzenie

stwierdzenie ciąży

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

10

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Ochrona szczególna

Rozwiązanie umowy o pracę z kobietą w ciąży na mocy

ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z

pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących

pracowników:

- pracodawca może jedynie wypowiedzieć dotychczasowe

warunki

pracy i płacy

obniżenie wynagrodzenia

wypłata dodatku wyrównawczego

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

11

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Szczególna ochrona zdrowia

* zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych i w

porze nocnej
/

pracodawca zatrudniający pracownicę w ciąży w porze

nocnej

jest obowiązany zmienić rozkład czasu pracy umożliwiający pracę

poza pora nocną - przy braku

możliwości – przenosi do

innej pracy lub zwalnia z obowiązku świadczenia pracy.

* zakaz delegowania poza stałe miejsce pracy

– bez

zgody pracownicy

* zakaz zatrudniania w przerywanym czasie pracy

art. 178 kp

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

12

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Szczególna ochrona zdrowia

* zatrudnianie kobiet w ciąży lub karmiących

piersią przy pracach szczególnie uciążliwych lub

szkodliwych dla zdrowia

•

obowiązek przeniesienia do innej pracy

lub

•

zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy

Jeżeli przeniesienie lub zwolnienie obniża

wynagrodzenie – pracodawca

wypłaca dodatek

wyrównawczy

art.179kp

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

13

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Szczególna ochrona zdrowia

* zatrudnianie kobiet w ciąży lub karmiących piersią przy

pozostałych pracach wymienionych w przepisach o

pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla

zdrowia jest obowiązany:

•

dostosować warunki pracy do obowiązujących wymagań lub

•

ograniczyć czas pracy

* obowiązek przeniesienia do innej pracy

* zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy

Jeżeli przeniesienie lub zwolnienie obniża

wynagrodzenie – pracodawca wypłaca dodatek

wyrównawczy

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

14

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Szczególna ochrona zdrowia

* przeniesienie do innej pracy lub
* zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy

również na podstawie orzeczenia

lekarskiego stwierdzającego
przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania
dotychczasowej pracy
Pracownica w okresie zwolnienia z obowiązku
świadczenia pracy zachowuje prawo do
wynagrodzenia

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

15

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Szczególna ochrona zdrowia

badania lekarskie związane z ciążą

zlecenie lekarskie

godziny pracy prawo do
wynagrodzenia

art.185 kp.par.2

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

16

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Uprawnienia związane z ciążą

* Urlop macierzyński

wymiar:

18 tygodni

pierwszy poród

20 tygodni

każdy następny

28 tygodni

urodzenie więcej niż
jednego dziecka

art.180 kp.par.1

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

17

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Uprawnienia związane z ciążą

*sposób wykorzystania urlopu

macierzyńskiego:

- co najmniej dwa tygodnie przed porodem

po porodzie:

- urlop macierzyński nie wykorzystany

przed

porodem

do wyczerpania przysługującego

wymiaru urlopu

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

18

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Uprawnienia związane z ciążą

pracownica wykorzystując po porodzie 14
tygodni urlopu macierzyńskiego może z reszty
urlopu zrezygnować na rzecz pracownika –
ojca dziecka

Pisemny wniosek pracownicy

7 dni

przed zakończeniem urlopu + zaświadczenie
pracodawcy zatrudniającego ojca dziecka
potwierdzające rozpoczęcie urlopu macierzyńskiego

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

19

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Uprawnienia związane

z wychowywaniem dziecka

Skrócony urlop macierzyński

/8 tygodni/

* urodzenie martwego dziecka
* zgon dziecka przed upływem 8 tygodni

życia ( nie krócej niż 7 dni od zgonu

dziecka)

* opieka szpitalna nad dzieckiem dłużej niż 8

tygodni
* rezygnacja z wychowanie dziecka i oddanie go

celem przysposobienia

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

20

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Uprawnienia związane

z wychowywaniem dziecka

urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego

Art. 183§ 1 i 2

*

18 tygodni – nie dłużej niż do ukończenia

przez dziecko 7 lat

-

przyjęcie dziecka na wychowanie i wystąpienie

do sądu o przysposobienie dziecka) lub przyjęcie dziecka na wychowanie jako

rodzina

zastępcza, z wyjątkiem, rodziny zastępczej zawodowej nie

spokrewnionej z dzieckiem

*

18 tygodni - nie dłużej niż do ukończenia przez

dziecko

10 roku życia –

jeżeli wobec dziecka podjęto decyzję o

odroczeniu obowiązku

szkolnego

* 8 tygodni – przyjęcie dziecka na wychowanie w

wieku

do 7 roku

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

21

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Uprawnienia związane

z wychowywaniem dziecka

* zakaz zatrudniania pracownika opiekującego
się dzieckiem w wieku do 4 lat bez jego zgody:

- w godzinach nadliczbowych,
- porze nocnej,
- przerywanym czasie pracy
- delegowania poza stałe miejsce pracy

art.178 par 2 kp

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

22

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Uprawnienia związane

z wychowywaniem dziecka

* przerwy na karmienie:

2 x 30 min
2 x 45 min – więcej niż jedno dziecko

* czas pracy:

4 – 6 godz. - jedna przerwa
do 4 godz. - przerwy nie przysługują

art.187 kp

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

23

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Prawo do 2 dni wolnych od pracy z

zachowaniem prawa do wynagrodzenia na
dzieci do 14 lat

- nie wykorzystane w roku przepadają
- udzielane łącznie - za zgodą zakładu

art. 188 kp

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

24

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Urlop wychowawczy

Zakres regulacji:
*

Art.. 186 – 186 kodeksu pracy

* Rozporządzenie MGP i PS

z 16 grudnia 2003 w sprawie

szczegółowych warunków udzielania

urlopu

wychowawczego
(Dz.U. Z 2003r., nr 230,poz.2291)
* Ustawa z dnia 28 listopada 2003 o świadczeniach rodzinnych
(Dz.U. z 2003r. Nr 228 poz. 2255 z póź. zm.)

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

25

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Urlop wychowawczy

Cel urlopu wychowawczego:

zapewnienie rodzicom lub opiekunom możliwości

sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w okresie

pierwszych lat jego życia, z uwagi na konieczność szczególnie

troskliwej, w tym okresie, pielęgnacji niezbędnej dla jego

prawidłowego rozwoju.

Z urlopu wychowawczego może skorzystać:

* pracownik – posiadający co najmniej 6

miesięczny ogólny staż pracy
* sprawujący osobistą opiekę na dzieckiem

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

26

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Urlop wychowawczy

Wymiar urlopu wychowawczego:

* 3 lata - nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 4 roku życia

* 3 lata ( niezależnie od wykorzystania urlopu na ogólnych

warunkach), nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18

roku życia
- jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego
orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopnia

niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

27

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Urlop wychowawczy

Sposób wykorzystania urlopu:

*

najwyżej w w 4 częściach

* co do zasady tylko jedno z rodziców lub opiekunów
- wyjątek: przez okres nie przekraczający 3

miesięcy

rodzice lub opiekunowie dziecka

mogą jednocześnie

korzystać z takiego

urlopu

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

28

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Urlop wychowawczy

Zasady udzielania urlopu wychowawczego:

* na wniosek pracownika
* na okres wskazany we wniosku

Wymogi formalne i treść wniosku:
* forma pisemna
* co najmniej na tygodnie przed rozpoczęciem

okresu, w którym

zamierza się skorzystać

* data rozpoczęcia i zakończenia urlopu
* dotychczasowy okres wykorzystania urlopu

wychowawczego na

dane dziecko

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

29

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Urlop wychowawczy

Dokumenty które należy dołączyć do wniosku:

pisemne oświadczenie drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka o braku
zamiaru korzystania

z urlopu wychowawczego przez okres wskazany we

wniosku

orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecka

dodatkowy urlop wychowawczy

pisemne oświadczenie drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka o okresie

(do 3 miesięcy), w którym zamierza on korzystać z urlopu
równoczesne korzystanie rodziców z urlopu

Pracownik może wycofać wniosek o udzielenie urlopu

wychowawczego na 7 dni przed rozpoczęciem urlopu
pisemne oświadczenie

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

30

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Urlop wychowawczy

Rezygnacja z urlopu:
- w każdym czasie - za zgodą pracodawcy
- po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy – najpóźniej

na 30 dni przed

terminem zamierzonego podjęcia pracy

Odwołanie z urlopu:
pracodawca ma prawo wezwać pracownika do stawienia się do pracy we

wskazanym terminie, nie później niż w w ciągu 30 dni od powzięcia wiadomości

i nie wcześniej iż w ciągu 3 dni od dnia wezwania jeżeli:
ustali że pracownik zaprzestał sprawowania

osobistej opieki

stwierdzi równoczesne korzystanie z urlopu przez rodziców bądź opiekunów

( nie dotyczy wyjątku 3 miesięcy)

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

31

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Urlop wychowawczy

Uprawnienia pracownika korzystającego z

urlopu wychowawczego:
-

podjęcie pracy zarobkowej u dotychczasowego lub innego

pracodawcy,
- podjęcie innej działalności
- odbywanie nauki lub szkolenia
- złożenie wniosku o obniżenie jego wymiaru czasu pracy

do wymiaru nie niższego niż połowa wymiaru czasu pracy

w okresie, w którym mógłby on korzystać z takiego

urlopu
pracodawca jest obowiązany

wniosek uwzględnić

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

32

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Urlop wychowawczy

Szczególna ochrona stosunku pracy

pracownika na urlopie wychowawczym

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o
pracę

w okresie od dnia złożenia wniosku o udzielenie

urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu
wyjątki:
- ogłoszenie upadłości lub likwidacji
- gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie

umowy

o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika

- gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie

umowy

o pracę z przyczyn nie dotyczących pracownika (

ustawa z 13 marca 2003 o szczególnych zasadach...)

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

33

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Urlop wychowawczy

Powrót z urlopu wychowawczego

Obowiązek pracodawcy:
- dopuszczenie pracownika do pracy

na

dotychczasowym

stanowisku, a jeżeli to niemożliwe
- na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed
rozpoczęciem

urlopu, lub

- innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom
zawodowym za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia
za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy
na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

34

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

PRAKTYCZNA NAYKA ZAWODU

Celem praktycznej nauki zawodu jest opanowanie przez

uczniów lub

młodocianych umiejętności

zawodowych, niezbędnych do podjęcia pracy w danym
zawodzie.

Miejsce realizacji praktycznej nauki zawodu:

dla uczniów

– szkoła lub pracodawca

dla młodocianych

- pracodawca

Czas pracy dla uczniów do 16 lat – 6 godz.

powyżej 16 lat

– 8 godz.

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

35

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

PRAKTYCZNA NAUKA ZAWODU

Praktyki zawodowe

/ dla uczniów /

Cel – zastosowanie i pogłębienie wiedzy i umiejętności

zawodowych w rzeczywistych warunkach pracy.

Zasady organizowania – u pracodawców lub w

indywidualnych gospodarstwach rolnych podczas roku
szkolnego lub w czasie ferii

Nadzór nad praktykami – pracodawca lub wyznaczeni

pracownicy lub osoby prowadzące gospodarstwa.

4.04.21 13:18

Uprawnienia pracowników związane z rodziciel
stwem

36

Autor: Danuta Głowacka

OS PIP

WROCŁAW

Praca dzieci

Art. 304

Dotyczy dzieci do lat 16 wykonujących pracę na rzecz podmiotu

prowadzącego działalność:
* kulturalną
* artystyczną
* sportową
* reklamową

Wykonywanie pracy wymaga zgody:

- przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka
- inspektora pracy – decyzja na zezwolenie wykonywania pracy

Odmowa wydania zezwolenia dotyczy sytuacji:

- zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego

dziecka
- zagrożeń w wypełnianiu obowiązku szkolnego