ANALIZA PRZYCZYN WYBUCHU 

WYBRANEJ WOJNY NA 3 

POZIOMACH: JEDNOSTKI, 

PAŃSTWA, SPOŁECZEŃSTWA 

SYSTEMU MĘDZYNARODOWEGO. 

WOJNA W IRAKU W 2003 ROKU.

Joanna Kondrat

Bezpieczeństwo Narodowe

POZIOMY ANALIZY W DZIEDZINIE 
STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH:

1. Jednostka- osobowość, działania, wybory, 
spostrzeżenia.
2. Państwo- rząd, gospodarka, interes narodowy, 
grupy interesów.
3. System międzynarodowy- sojusze, normy/ zasady 
międzynarodowe, korporacje wielonarodowe, 
organizacje międzynarodowe.

KONKURENCYJNE PERSPEKTYWY TEORETYCZNE

LIBERALIZM/ NEOLIBERALNY INSTYTUCJONALIZM:

1. Główne podmioty- państwa, grupy pozarządowe, 
organizacje międzynarodowe.
2. Ujęcie jednostki- zasadniczo dobra, zdolna do 
współpracy.
3. Ujęcie państwa- nie jest podmiotem autonomicznym, 
ma wiele interesów.
4. Ujęcie systemu międzynarodowego- wzajemne 
zależności między podmiotami, społeczeństwo 
międzynarodowe, anarchia.
5. Pogląd na zmianę- Prawdopodobna, jest procesem 
pożądanym.

REALIZM/ NEOREALIZM:

1. Główne podmioty-  system międzynarodowy, państwa.
2. Ujęcie jednostki- zmierza do władzy, egoistyczna, 
nastawiona na konflikt.
3. Ujęcie państwa- zmierza do władzy, podmiot 
autonomiczny, kieruje się interesem narodowym.
4. Ujęcie systemu międzynarodowego- anarchiczny, 
osiąga stabilność w systemie równowagi sił.
5. Pogląd na zmianę- niewielkie prawdopodobieństwo 
zmiany, powolna zmiana struktury.

RADYKALIZM/ TEORIA ZALEŻNOŚCI:

1.Główne podmioty- klasy społeczne, elity 
ponadnarodowe, wielonarodowe korporacje.
2. Ujęcie jednostki- działania zdeterminowane przez 
klasę społeczną.
3. Ujęcie państwa- jest czynnikiem struktury 
międzynarodowego kapitalizmu i narzędziem burżuazji.
4. Ujęcie systemu międzynarodowego- silna 
stratyfikacja, dominacja międzynarodowego systemu 
kapitalistycznego.
5. Pogląd na zmianę- pożądana radykalna zmiana.

KONSTRUKTYWIZM:

1. Główne podmioty- jednostki, zbiorowe tożsamości.
2. Ujęcie jednostki- ważny przedmiot analizy- 
zwłaszcza elity.
3. Ujęcie państwa- zachowania państwa kształtowane 
przez przekonania elity, wspólne normy i tożsamość 
społeczną.
4. Ujęcie systemu międzynarodowego- same struktury 
międzynarodowe niczego nie wyjaśniają.
5. Pogląd na zmianę- wiara w zmianę ewolucyjną.

Atak USA na Irak w 2003 r. można 
wyjaśnić na różnych  poziomach 
analizy:

POZIOM JEDNOSTKI:

1. Saddam Husajn to zły przywódca, dopuszczał się 
okrucieństw wobec własnego ludu.
2. Saddam Husajn działał w sposób irracjonalny, gdyż w 
przeciwnym wypadku ustąpiłby wobec przewagi koalicji 
amerykańsko- brytyjskiej.
3. George W. Bush oraz jego doradcy obserwowali Irak I 
Saddama Husajna od końca lat 90.

POZIOM PAŃSTWA:

1. Stany Zjednoczone musza chronić swoje 
bezpieczeństwo narodowe, a było ono zagrożone iracką 
bronią masowego rażenia.
2. Usunięcie talibów z Afganistanu to pierwszy krok 
w wojnie przeciw terroryzmowi. Irak, który jest 
sprzymierzeńcem terroryzmu, to drugi cel.
3.  Stany Zjednoczone muszą mieć zapewnione stabilne 
zaopatrzenie w ropę naftową. Irak dysponuje drugimi 
co do wielkości zasobami ropy na świecie.
4. Stany Zjednoczone nie chcą pozwolić na to, by 
państwa wspierające terroryzm uzyskały dostęp do 
niszczycielskiej broni.
5. Budowa jakiegoś nowocześniejszego ustroju, w 
którymś z państw tego regionu, leży w narodowym 
interesie USA.

POZIOM MIĘDZYNARODOWY:

1. Potępiające Irak rezolucje ONZ muszą być 
przestrzegane, aby utrzymać legitymację tej 
organizacji.
2. Jednobiegunowy system międzynarodowy jest 
szczególnie zdolny do reagowania na to, co postrzega 
się jako zagrożenia dla jego stabilności, a inwazja 
USA była tego przejawem.
3. Obowiązuje międzynarodowy imperatyw moralny 
interwencji humanitarnej- usuwania wrogich 
przywódców i wprowadzania ustrojów demokratycznych.