Prawo zobowiązań-

część prawa

cywilnego,

regulującą

(metodą

cywilnoprawną)

społeczne

formy

wymiany dóbr i usług o wartości

majątkowej

oraz

ochronę

dóbr

majątkowych.

WIERZYCIEL

DŁUŻNIK

ROSZCZENIA

PRAWA

KSZTAŁTUJĄCE

ZARZUTY

DŁUG

WIERZYTELNOŚĆ

Zobowiązanie

-

stosunek

prawny, w którym jedna osoba

(wierzyciel)

może

żądać

od

drugiej (dłużnik) świadczenia, a

ta

ostatnia

powinna

to

świadczenie spełnić. (art. 353 §1
kc)



Podmioty zobowiązania - wierzyciel (uprawniony) i

dłużnik (zobowiązany).



Przedmiot zobowiązania - świadczenie (art. 353 §2

kc), które może polegać na działaniu bądź zaniechaniu



Treść zobowiązania - uprawnienia wierzyciela – prawo

podmiotowe (wierzytelność) i obowiązki dłużnika (dług).



Świadczenie - zachowanie się dłużnika zgodne z

treścią zobowiązania i polegające na zadośćuczynieniu

roszczenia wierzyciela i postępowaniu zgodnie z jego

interesem.
- Przedmiot świadczenia - przedmiot do którego

świadczenie może się odnosić.



Cel zobowiązania - cel ekonomiczny.

Świadczenie –

zachowanie

dłużnika zgodnie z treścią
zobowiązania



Świadczenie:

-

musi być oznaczone

-

możliwe do spełnienia



Rodzaje świadczeń:

-

jednorazowe, okresowe,ciągłe

-

podzielne, niepodzielne

-

oznaczone indywidualnie i rodzajowo

-

pieniężne

-

odszkodowawcze

Świadczenie jednorodzajowe

okresowe

i ciągłe



Świadczenie jednorodzajowe – potrzebne

jest jedno zachowanie dłużnika choćby

składało się na nie wiele zachowań

faktycznych (wydanie rzeczy nabywcy).



Świadczenie ciągłe – stałe zachowanie się

dłużnika w czasie trwania zobowiązania

(świadczenie najemcy i wynajmującego).



Świadczenie okresowe – w ramach jednego

stosunku zobowiązaniowego dłużnik ma

spełnić szereg świadczeń jednorodzajowych

(np.świadczenia rentowe, czynsz najmu).

Świadczenia niepodzielne (art.
379§2)– nie można wykonać go
częściowo bez istotnej zmiany jego
przedmiotu

bądź

wartości

(np.dostarczenie samochodu)



Świadczenia oznaczone indywidualnie

i rodzajowo

- Indywidualne – przedmiotem mogą być

rzeczy oznaczone tylko co do tożsamości, nie

można zmienić przedmiotu świadczenia(np.

obraz Matejki)

- Rodzajowe

–

przedmiotem

są

rzeczy

oznaczone co do gatunku /wierzycielowi

należą się rzeczy średniej jakości (art. 375 kc)/

Powstanie zobowiązań z umów



Umowa – zgodne oświadczenie woli

stron zmierzające do ustanowienia,

zmiany

lub

zniesienia

stosunku

prawnego.



Rodzaje umów:

I. - umowa nazwana- każda uregulowana w KC.

- umowa nienazwana – gdy treść umowy nie

odpowiada żadnej z umów nazwanych ani nie zawiera

elementów różnych umów nazwanych
- umowa mieszana – gdy strony tak kształtują treść, że

składa się ona z różnych umów nazwanych.

II. – jednostronnie zobowiązujące (np. darowizna)

- dwustronnie zobowiązujące

III. - odpłatne
- nieodpłatne
IV. – konsensularne – przez samo złożenie oświadczeń woli

- realne – zawarcie umowy i wydanie rzeczy

Czyny niedozwolone - delikty

Wykonanie zobowiązań



Wykonanie zobowiązań – spełnienie

świadczenia jakie na strony nakłada treść

stosunku prawnego (art.354 kc)



Miejsce spełnienia świadczenia (Art. 454 § 1).

Jeżeli

miejsce spełnienia świadczenia nie jest oznaczone ani nie wynika z

właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione w miejscu,

gdzie w chwili powstania zobowiązania dłużnik miał zamieszkanie lub

siedzibę. Jednakże świadczenie pieniężne powinno być spełnione w miejscu

zamieszkania lub w siedzibie wierzyciela w chwili spełnienia świadczenia;

jeżeli wierzyciel zmienił miejsce zamieszkania lub siedzibę po powstaniu

zobowiązania, ponosi spowodowaną przez tę zmianę nadwyżkę kosztów

przesłania.



§ 2. Jeżeli zobowiązanie ma związek z przedsiębiorstwem dłużnika lub

wierzyciela, o miejscu spełnienia świadczenia rozstrzyga siedziba

przedsiębiorstwa.



Termin spełnienia świadczenia (Art. 455).

Jeżeli termin

spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości

zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po

wezwaniu dłużnika do wykonania.



Świadczenie częściowe (Art. 456).

Jeżeli strony zastrzegły w

umowie, że spełnienie świadczenia następować będzie częściami w ciągu

określonego czasu, ale nie ustaliły wielkości poszczególnych świadczeń

częściowych albo terminów, w których ma nastąpić spełnienie każdego z

tych świadczeń, wierzyciel może przez oświadczenie, złożone dłużnikowi w

czasie właściwym, ustalić zarówno wielkość poszczególnych świadczeń

częściowych, jak i termin spełnienia każdego z nich, jednakże powinien

uwzględnić możliwości dłużnika oraz sposób spełnienia świadczenia.

Wykonanie zobowiązań



Art. 462. [Pokwitowanie] § 1. Dłużnik, spełniając

świadczenie, może żądać od wierzyciela pokwitowania.



§ 2. Dłużnik może żądać pokwitowania w szczególnej formie,

jeżeli ma w tym interes.



§ 3. Koszty pokwitowania ponosi dłużnik, chyba że umówiono

się inaczej.



Art.

465.

[Zwrot

dokumentu

stwierdzającego

zobowiązanie] § 1. Jeżeli istnieje dokument stwierdzający

zobowiązanie, dłużnik spełniając świadczenie może żądać

zwrotu dokumentu. Jednakże gdy wierzyciel ma interes w

zachowaniu dokumentu, w szczególności gdy świadczenie

zostało spełnione tylko częściowo, dłużnik może żądać

uczynienia odpowiedniej wzmianki na dokumencie.



§ 2. W razie utraty dokumentu dłużnik może, niezależnie od

pokwitowania, żądać od wierzyciela oświadczenia na piśmie,

że dokument został utracony.



§ 3. Jeżeli wierzyciel odmawia zwrotu dokumentu lub

uczynienia na nim odpowiedniej wzmianki albo pisemnego

oświadczenia

o

utracie

dokumentu,

dłużnik

może

powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia albo złożyć jego

przedmiot do depozytu sądowego

Skutki niewykonania lub

nienależytego wykonania

zobowiązań



Jeżeli dłużnik nie spełnia świadczeń do których był

zobowiązany w umowie, wierzyciel może sprawę

skierować do sądu.



Niezależnie może żądać od dłużnika naprawienia

szkody

jaką

wierzyciel

poniósł

z

tytułu

niewykonania umowy – (tzw. odpowiedzialność

kontraktowa)



Przesłanki odpowiedzialności kontraktowej:

-

szkoda wierzyciela

-

Związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem

dłużnika a szkodą wierzyciela

-

Niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy

jest następstwem okoliczności zawinionych przez
dłużnika.

Skutki niewykonania lub

nienależytego wykonania

zobowiązań



Przesłanki odpowiedzialności dłużnika

wymagają udowodnienia w toku procesu.

-

wierzyciel występujący z roszczeniem

musi udowodnić powstanie szkody, jej

wysokość, oraz związek przyczynowy

między szkodą a niewykonaniem lub

nienależytym wykonaniem świadczenia.

-

Nie musi udowadniać winy dłużnika

(domniemanie, że niewykonanie lub

nienależyte wykonanie świadczenia jest

zawsze zawinione przez dłużnika).

Wygaśnięcie zobowiązania



Art.345 – wykonanie zobowiązania zgodnie z

jego treścią.



w

razie

niespełnienia

zobowiązania-

obowiązek naprawienia szkody



Wygaśnięcie zobowiązania z zaspokojeniem

wierzyciela:

- świadczenie w miejsce wypełnienia
- odnowienie
- potrącenie
- oddanie przedmiotu świadczenia do depozytu

sądowego



Wygaśnięcie zobowiązania bez zaspokojenia

wierzyciela:

- zwolnienie z długu
- rozwiązanie stosunku prawnego
- klauzula rebus sic stantibus
- inne

Z zaspokojeniem wierzyciela

-świadczenie w miejsce wypełnienia(art.453 kc)-

dłużnik

w celu zwolnienia się od długu za zgodą wierzyciela spełnia

świadczenie inne od pierwotnie ustalonego a wierzyciel je

przyjmuje (np.zamiast oddania pieniędzy użycza mu zegarek).

-Odnowienie- (art. 506 kc) –

umowa między wierzycielem a

dłużnikiem, że dotychczasowe zobowiązanie zostaje umorzone a

w jego miejsce powstaje nowy stosunek zobowiązaniowy różniący

się od poprzedniego bądź świadczeniem, bądź podstawą prawną
świadczenia(np.zamiast 1000 zł odda magnetofon)

-Potrącenie- (art.498 kc.)-

gdy podmioty są w stosunku do

siebie zobowiązane na mocy różnych zobowiązań- nie następuje

spełnienie świadczenia – lecz jedna ze stron umarza je poprzez

zaliczenie świadczenia na poczet swojej należności (umorzenie do

wysokości wierzytelności niższej)

-oddanie przedmiotu świadczenia do depozytu

sądowego –

dłużnik może uwolnić się w ten sposób gdy:

a.

zwłoki wierzyciela (486§1kc)

b.

nie można ustalić kto jest wierzycielem gdzie wierzyciel się znajduje

/bez winy dłużnika/
c.

gdy wierzyciel nie na PZDCZP ani przedstawiciela do przyjęcia

świadczenia
d.

inne okoliczności dotyczące osoby wierzyciela.

Bez zaspokojenia wierzyciela

- zwolnienie z długu – umowa na podstawie której

wierzyciel zwalnia dłużnika ze spełnienia świadczenia a

dłużnik to zwolnienie przyjmuje (508 kc)

- rozwiązanie stosunku prawnego – na podstawie umowy

- zgodnie z zasadą swobody umów – skutki ustępują z mocą

wsteczną a strony powinny zwrócić sobie wszystko co do

tej pory sobie świadczyły.

- klauzula rebus sic stantibus (357`kc)

[Nadzwyczajna zmiana

stosunków]

Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie

świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej

ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd

może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia

społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia

lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę

potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu

poprzedzającym.

- Inne:

a. Śmierć wierzyciela lub dłużnika gdy zobowiązanie ma charakter

osobisty

b. Połączenie w jednej osobie praw wierzyciela i dłużnika (dziedziczenie)
c. Zdarzenie wskazane w treści czynności prawnej (termin, warunek)

Umowa najmu -

art. 659 — 692 K

c ******************************



Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania

przez czas oznaczony lub nie oznaczony. a najemca zobowiązuje się płacić

wynajmującemu czynsz (art. 659 kc.).



Przedmiot najmu - używanie rzeczy (rzeczy ruchome, jak i nieruchomości).



Umowa najmu różni się jednak w istotny sposób, zarówno od umowy dzierżawy. jak i

od umowy uzyczenia. Na podstawie umowy najemcy przysługuje wyłącznie prawo

używania wynajętej rzeczy.



umowa najmu jest zawsze odpłatna.



Umowa najmu może być zawarta na czas oznaczony lub nie oznaczony (najem

zawarty na czas dłuższy niż dziesięć lat poczytuje się po upływie tego okresu za

zawarty na czas nie oznaczony).



Kodeks nie przewiduje szczególnej formy dla zawierania umów najmu, niemniej z

uwagi na charakter tej umowy, i dla ochrony interesów stron zachowanie formy

pisemnej jest co najmniej wskazane.



WYJĄTEK : Wymóg pisemny dla ważności umowy najmu ustawa przewiduje wyraźnie w

przypadku umów najmu nieruchomości lub pomieszczeń zawieranych na czas dłuższy

niż rok.



Najemca jest zobowiązany korzystać z lokalu zgodnie z jego przeznaczeniem, i

warunkami określonymi w umowie, co oznacza, że w przypadku np. najmu lokalu

mieszkalnego najemca nie może „przerobić” takiego lokalu na lokal użytkowy, chyba

że uzyska na to wyraźną zgodę wynajmującego.



Po wy gaśnięciu umowy najemca zobowiązany jest oddać rzecz wynajmującemu w

stanie niepogorszonym ponad stan wynikający z normalnej eksploatacji przedmiotu

najmu.



W trakcie trwania najmu na najemcy spoczywa nie tyko obowiązek regularnego

opłacania umówionego czynszu, ale obciążają go również drobne naprawy związane z

korzystaniem z lokalu, w szczególności takie jak: drobne naprawy drzwi, okien, podłóg

etc., oraz naprawy instalacji i urządzeń technicznych zapewniających korzystanie ze

światła czy dopływu wody.

Umowa najmu - art. 659 — 692
K c



Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy

rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony a

najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu czynsz (art. 659

kc.).



Przedmiot najmu - używanie rzeczy (rzeczy ruchome, jak i

nieruchomości).



Na podstawie umowy najemcy przysługuje wyłącznie prawo używania

wynajętej rzeczy.



Umowa najmu jest zawsze odpłatna.



Zawarta na czas oznaczony lub nie oznaczony (najem zawarty na czas

dłuższy niż dziesięć lat poczytuje się po upływie tego okresu za zawarty

na czas nie oznaczony).



Kodeks nie przewiduje szczególnej formy dla zawierania umów najmu.

WYJĄTEK : Wymóg pisemny dla ważności umowy najmu ustawa przewiduje

wyraźnie w przypadku umów najmu nieruchomości lub pomieszczeń

zawieranych na czas dłuższy niż rok.



Najemca jest zobowiązany korzystać z lokalu zgodnie z jego

przeznaczeniem, i warunkami określonymi w umowie,



Po wygaśnięciu umowy najemca zobowiązany jest oddać rzecz

wynajmującemu w stanie niepogorszonym ponad stan wynikający z

normalnej eksploatacji przedmiotu najmu.



W trakcie trwania najmu na najemcy spoczywa nie tyko obowiązek

regularnego opłacania umówionego czynszu, ale obciążają go również

drobne naprawy związane z korzystaniem z lokalu.

Umowa dzierżawy ++++++++++
++++++



Umowa dzierżawy jest umową związaną z używaniem rzeczy lub praw.



Przedmiotem stosunku dzierżawy mogą być zarówno rzeczy ruchome (np. maszyny), jak i

nieruchomości (np. grunty rolne), a także zorganizowany zespół praw majątkowych w

postaci np. przedsiębiorstwa.



Na podstawie umowy dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać rzecz dzierżawcy

do używania, i pobierania pożytków na czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca

zobowiązuje się płacić z tego tytułu umówiony czynsz (por. art. 693 1 k.c.).



Wydzierżawiający nie musi być właścicielem przedmiotu dzierżawy, musi jednak faktycznie

nim władać, gdyż tylko wówczas będzie mógł zapewnić dzierżawcy możliwość korzy stania

z przedmiotu dzierżawy.



Umowa ta podobnie jak najem dochodzi do skutku na podstawie zgodnych oświadczeń woli

stron, bez konieczności dokonywania dodatkowych czynności, np. w postaci wy dania

przedmiotu dzierżawy.



Dzierżawca zobowiązany jest wykonywać swoje prawo zgodnie z wymaganiami

prawidłowej gospodarki (i warunkami umowy), i nie może bez zgody wydzierżawiającego

zmieniać przeznaczenia przedmiotu dzierżawy. Przez cały czas trwania umowy spoczywa

na nim obowiązek dokonywania napraw niezbędnych do zachowania przedmiotu dzierżawy

w stanie nie pogorszonym (art. 697 kc.).



Podstawowym obowiązkiem dzierżawcy jest jednak opłacanie umówionego czynszu w

terminie, jaki strony ustaliły w umowie. Gdy umowa nie zawiera stosowne go zapisu,

czynsz powinien być płatny z dołu w terminie zwyczajowo przyjętym, a w braku takiego

zwyczaju półrocznie z dołu.



Niewywiązywanie się dzierżawcy z obowiązku płacenia czynszu może skutkować

rozwiązaniem przez wydzierżawiającego umowy, bez zachowania określonych w umowie (a

w razie ich braku wskazanych w usta wie) terminów wypowiedzenia (zob. art 763 k.c.).

Sankcja w postaci natychmiastowego wypowiedzenia rozwiązania umowy będzie ponadto

grozić dzierżawcy w przypadku, gdy poddzierżawi on przedmiot umowy albo odda go

osobie trzeciej do bezpłatnego używania, bez uzyskania na to uprzedniej zgody wy

dzierżawiającego (zob. art. 698 kc.).

Umowa dzierżawy



Umowa dzierżawy jest umową związaną z używaniem rzeczy lub praw.



Przedmiotem stosunku dzierżawy mogą być zarówno rzeczy ruchome (np.

maszyny), jak i nieruchomości (np. grunty rolne), a także zorganizowany

zespół praw majątkowych w postaci np. przedsiębiorstwa.



Na podstawie umowy dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać

rzecz dzierżawcy do używania, i pobierania pożytków na czas oznaczony lub

nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić z tego tytułu umówiony

czynsz (por. art. 693 1 k.c.).



Wydzierżawiający nie musi być właścicielem przedmiotu dzierżawy, musi

jednak faktycznie nim władać, gdyż tylko wówczas będzie mógł zapewnić

dzierżawcy możliwość korzy stania z przedmiotu dzierżawy.



Umowa dochodzi do skutku na podstawie zgodnych oświadczeń woli stron,

bez konieczności dokonywania dodatkowych czynności.



OBOWIĄZKI WYDZIERŻAWIAJĄCEGO:

-

Dzierżawca zobowiązany jest wykonywać swoje prawo zgodnie z

wymaganiami prawidłowej gospodarki (i warunkami umowy), i nie może bez

zgody wydzierżawiającego zmieniać przeznaczenia przedmiotu dzierżawy.

-

Podstawowym obowiązkiem dzierżawcy jest jednak opłacanie umówionego

czynszu w terminie, jaki strony ustaliły w umowie. Gdy umowa nie zawiera

stosowne go zapisu, czynsz powinien być płatny z dołu w terminie

zwyczajowo przyjętym, a w braku takiego zwyczaju półrocznie z dołu.



Niewywiązywanie się dzierżawcy z obowiązku płacenia czynszu może

skutkować rozwiązaniem przez wydzierżawiającego umowy, bez zachowania

określonych w umowie terminów wypowiedzenia ( art 763 k.c.).



Sankcja w postaci natychmiastowego wypowiedzenia rozwiązania umowy

będzie ponadto grozić dzierżawcy w przypadku, gdy poddzierżawi on

przedmiot umowy albo odda go osobie trzeciej do bezpłatnego używania,

bez uzyskania na to uprzedniej zgody wy dzierżawiającego (art. 698 kc.).

Użyczenie – art. 710 k.c.



Umowa zgodnie z którą użyczający zobowiązuje się

zezwolić biorącemu na bezpłatne używanie

oddanej mu w tym celu rzeczy przez czas

oznaczony lub nieoznaczony.



Obowiązek użyczającego – znoszenie tego, że jego

kontrahent będzie używał rzecz w trakcie stosunku

prawnego



Użyczający za wady rzeczy użyczonej w zasadzie

nie odpowiada



Biorący rzecz w używanie ma obowiązek pieczy

nad nią i korzystania z niej w taki sposób jaki

został określony w umowie.



Biorącemu w używanie nie wolno, bez zgody

użyczającego oddać rzeczy osobie trzeciej



Po zakończeniu stosunku prawnego powinien on

oddać

rzecz

użyczającemu

w

stanie

niepogorszonym.