384r.pne w Stagirze – 322rpne

w Chalkis

AP 20 lat
Nauczyciel Aleksandra

Wielkiego

335 Liceum – perypatetycy
Pisma egzoteryczne i

ezoteryczne

Stanowisko platońskie >> st.

metafizyczne >> st. nauk
empirycznych

1.

Nauki teoretyczne – poszukują
wiedzy dla niej samej:
metafizyka, fizyka, matematyka

2.

Nauki praktyczne – poszukują
wiedzy, by za jej pomocą
osiągnąć doskonałość moralną

3.

Nauki pojetyczne (wytwórcze) –
poszukują wiedzy, by wytworzyć
przedmioty

-

fil. pierwsza, teologia,

-

z podziwu i zdziwienia,

-

zajmuje się:

1.

Przyczynami i pierwszymi zasadami

2.

Bytem jako bytem

3.

Substancją

4.

Bogiem i substancją
ponadzmysłową



Przyczyna formalna: forma/eidos
rzeczy – dusza dla zwierząt, relacje
formalne dla figur geometrycznych,
struktura dla przedmiotów sztuki



Przyczyna materialna: to, z czego
rzecz jest zrobiona – ciało i kości



Przyczyna sprawcza: poruszająca –
rodzic dziecka



Przyczyna celowa: cel rzeczy (dobro)



Ma różne znaczenia



Wszystkie znaczenia mają ściśle określoną
relację do tej samej zasady – substancji
(forma, materia, synolon)



Znaczenia bytu: przypadłość (muzykalny),
byt w sobie samym (substancja, jakość,
ilość, relacja, działanie, doznawanie, czas,
przestrzeń), prawda (logiczny), możność i
akt (entelechia)



Substancje zmysłowe, kt.
powstają i giną



Niezniszczalne substancja
zmysłowe (niebo, planety,
gwiazdy)



Substancje nieruchome, wieczne
i transcendentne (NP.)



Coś złączonego z ciałem,
idealna natura



Trójpodział: wegatatywna
(odżywianie), zmysłowa
(postrzeganie), rozumna
(poznanie) >> rośliny,
zwierzęta, człowiek



Eudajmonizm: najwyższe dobro człowieka
to szczęście



Dla niewolników i bydła: przyjemność i rozkosz



Dla polityków: zaszczyty



Dla niekt.: bogactwo (mylenie środków z celem)



To, co jest możliwe do urzeczywistnienia przez
człowieka – działalność duszy wg. rozumu



Droga środka: cnoty etyczne (męstwo,
umiarkowanie, wspaniałomyślność, duma,
prawdomówność, sprawiedliwość, przyjaźń) i
dianoetyczne (dzięki nauce)



Rozsądek a mądrość

dobre

złe

1 os.

monarchia

tyrania

Gr osób

arystokracja

oligarchia

Większość obywateli politeja

demokracja



Prawa logiczne: sprzeczności,
wyłączonego środka



Sylogizm



Kwadrat logiczny