1
Krew
1
Krew
2
Funkcje krwi:
transportowa – O
2
, CO
2
, produkty
energetyczne, metabolity, hormony
ochronna – leukocyty
regulacyjna – pH, termoregulacja, ciśnienie
osmotyczne
hemostatyczna – (hemostaza, czyli
zatrzymanie krwi w łożysku krwionośnym)
3
Skład krwi:
osocze
-
92% woda
-
albuminy
-
globuliny
-
fibrynogen
-
oraz: aminokwasy,
kreatynina, kwas mlekowy,
glukoza, tłuszcze, jony,
enzymy, hormony
elementy
morfotyczne
-
erytrocyty
-
leukocyty
-
trombocyty
4
Białka osocza – albuminy (58%)
wytwarzane w wątrobie
utrzymują ciśnienie osmotyczne
(przeciwdziałanie utracie wody)
są nośnikiem dla różnych związków (np.
hormonów, leków, kwasów tłuszczowych)
wchodzą w skład układów buforowych
(regulacja pH)
zmiany poziomu albumin zakłócają procesy
powstawania moczu, chłonki i płynu
zewnątrzkomórkowego
5
Rodzaje roztworów
błona erytrocytów jest półprzepuszczalna, z
łatwością dyfundują przez nią cząsteczki wody
roztwór izotoniczny = 0,9% NaCl (sól fizjol.)
roztwór hipertoniczny > 0,9% NaCl
roztwór hipotoniczny < 0,9% NaCl
6
7
Białka osocza – globuliny (37%)
część z nich wytwarzana jest w wątrobie, a
część w węzłach chłonnych
odpowiadają za mechanizmy odpornościowe
(zawierają przeciwciała, inaktywują antygeny)
transportują tłuszcze i glukozę
8
Białka osocza – fibrynogen (4%)
wytwarzany w wątrobie
bierze udział w procesach krzepnięcia krwi
niedobór – ryzyko krwawień
wartości podwyższone – ryzyko zakrzepicy
9
Elementy morfotyczne -
erytrocyty
♀ 4,6 mln/mm
3
, ♂ 5,2 mln/mm
3
wytwarzane w szpiku kostnym, żyją ok.120 dni
do produkcji erytrocytów potrzebne są: Fe, wit.
B
12
, kwas foliowy
transportują tlen, do czego są przystosowane
poprzez:
-
brak jądra i innych organelli komórkowych
-
metabolizm beztlenowy
-
zawierają hemoglobinę
-
kształt dwuwklęsłego dysku
10
Duża odkształcalność erytrocytów, dzięki
kształtowi dwuwklęsłego dysku.
11
Transport gazów oddechowych
transport tlenu:
-
oksyhemoglobina
(Hb
4
O
2
)
transport dwutlenku węgla:
-
90% w osoczu w postaci
wodorowęglanów (HCO
3
-
)
-
5% rozpuszczony fizycznie w osoczu
-
5% w powiązaniu z Hb, jako
karbaminohemoglobina (HbCO
2
)
12
Różne postaci hemoglobiny
hemoglobina (Hb) – zdolna do wiązania
tlenu
oksyhemoglobina (Hb
4
O
2
) – Hb utlenowana
methemoglobina – powstaje, gdy pod
wpływem związków utleniających Fe
2+
zostanie zamieniony na Fe
3+
. Nie ma zdolności
wiązania O
2
karboksyhemoglobina – gdy miejsce O
2
zajmie CO
karbaminohemoglobina (HbCO
2
) – gdy miejsce
O
2
zajmie CO
2
13
Hematokryt (HCT)
stosunek objętości erytrocytów do objętości
całej krwi
kobiety: 37-47%
mężczyźni: 42-52%
spadek HCT – przewodnienie,
niedokrwistość
wzrost HCT – odwodnienie, nadprodukcja
erytrocytów
w warunkach hipoksji – zwiększone wydzielanie
erytropoetyny wzrost HCT (trening
wysokogórski)
14
Oznaczanie hematokrytu
15
Elementy morfotyczne - leukocyty
5 – 10 tys./mm
3
żyją wiele lat, zachowują jądro komórkowe
niedobór – leukopenia
nadmiar – leukocytoza
wykazują zdolność diapedezy (przenikanie
przez ściany kapilar) i fagocytozy (pochłanianie
i enzymatyczna degradacja)
16
Klasyfikacja leukocytów
wielojądrzaste – granulocyty
-
bazofile (zasadochłonne)
-
eozynofile (kwasochłonne)
-
neutrofile (obojętnochłonne)
jednojądrzaste
-
limfocyty (wydzielają substancje
antybakteryjne) – odporność swoista
-
monocyty (duże komórki żerne) –
odporność nieswoista
17
Elementy morfotyczne - trombocyty
150 – 450 tys./mm
3
żyją 7-10 dni
uczestniczą w uszczelnianiu i utrzymywaniu
integralności naczynia (hemostaza)
w stanach patologicznych (miażdżyca) biorą
udział w powstawaniu zakrzepów
18
Dysocjacja hemoglobiny
Stopień wysycenia Hb tlenem (równowaga
między wiązaniem go i odłączaniem)
zależy od:
-
prężności tlenu (PO
2
)
-
prężności dwutlenku węgla (PCO
2
)
-
temperatury krwi
-
stężenia jonów wodorowych (pH)
19
Krzywa dysocjacji hemoglobiny
20
Grupy krwi
21
Częstość występowania grup krwi w
populacji polskiej
grupa A – 40%
grupa B – 12%
grupa AB – 8%
grupa 0 – 40%
antygen D (Rh+) występuje u 85% ludzi