Pielęgniarstwo- zawód Pielęgniarstwo

Plan wykładu



Definicja pielęgniarstwa



Zmiana ról zawodowych pielęgniarki



Funkcje zawodowe określone przez

WHO



Profesjonalizacja pielęgniarstwa



Standardy kwalifikacji zawodowych

w pielęgniarstwie



Hierarchia stanowisk

Literatura



Ślusarska B, Zarzycka D.,

Zachradniczek K. (red) Podstawy

pielęgniarstwa. Tom I Wydawnictwo

Czelej, Lublin 2004



Wrońska I. Rola społeczno zawodowa

pielęgniarki. Studium z zakresu

współczesnego pielęgniarstwa. CEM

Warszawa 1997



Ciechaniewicz W. Pielęgniarstwo,

PZWL, Warszawa 200,102004

Ustawy



Ustawa z dnia 19. kwietnia 1991 r

o samorządzie pielęgniarek i

położnych Dz.U. z 1991 Nr 41 poz

178 z późniejszymi zmianami



Ustawa z dnia 15 lipca 1996 r. o

zawodach pielęgniarki i położnej

Dz.U. z 2001 Nr57 poz 602 z

późniejszymi zmianami.

Definicja pielęgniarstwa

Przyjęta przez WHO



Unikatową funkcją pielęgniarki jest

asystowanie człowiekowi choremu lub

zdrowemu w podejmowaniu tych

wszystkich aktywności, które mają

znaczenie dla zachowania zdrowia,

powrotu do zdrowia albo dla

zapewnienia spokojnej śmierci, a które

mógłby wykonywać sam, gdyby miał

potrzebną ku temu siłę, wolę albo

wiedzę.



Wg V. Henderson

Przyczyny zmiany roli

zawodowej współczesnej

pielęgniarki



1. Oczekiwania pacjenta



2. Zmiana roli pacjenta ( związana z ogólnym

poziomem wykształcenia i dostępnością do wiedzy na

temat zdrowia i choroby)



3. Ukierunkowanie opieki zdrowotnej



4. Definiowanie pojęcia zdrowia i choroby



5. Zwiększająca się współzależność różnych

dyscyplin



6. Coraz większa potrzeba włączenia przedstawicieli

wszystkich zawodów funkcjonujących w ochronie

zdrowia do podejmowania decyzji w sprawie tej

ochrony.



7. Potrzeba znajdowania coraz korzystniejszych

ekonomicznie i coraz bardziej efektywnych systemów

zapewnienia opieki.

W Polsce



Wzrastająca liczba osób starszych z

wieloma zdrowotnymi problemami i

niepełnosprawnościami



Populacja polska w 2010 roku przekroczy

próg starości 16,3%( osoby powyżej 65 r.ż.)



Konieczny rozwój pielęgniarstwa

geriatrycznego, oraz środowiskowo –

rodzinnego



Powstawanie zakładów pielęgnacyjno –

opiekuńczych i opieki długoterminowej



Rosnąca liczba osób wykazujących

emocjonalne i psychiczne niedomagania



Wymaga to: edukacji w zakresie higieny

psychicznej, nauki radzenia sobie ze

stresem, edukacji w zakresie

szkodliwości alkoholu i narkotyków

( profilaktyka zaburzeń psychicznych i

uzależnień)



Rozwój pielęgniarstwa psychiatrycznego



Styl życia, który sprzyja rozwojowi

chorób przewlekłych, głównie

chorób związanych z zaburzeniami

w zakresie funkcjonowania układu

krążenia i przemiany materii,

wystepujących także wśród ludzi

młodych

Polityka zdrowotna



Narodowy Program Zdrowia – przyjęty w

1990 roku I wersja pt Zdrowie dla

wszystkich w roku 2000



Istotą programu na początku były

działania profilaktyczne, w

znowelizowanej wersji promocja zdrowia.



Założeniem procesu promocji zdrowia

jest umożliwienie ludziom zwiększenia

kontroli nad własnym zdrowiem i

poprawę zdrowia poprze podejmowanie

wyborów i decyzji sprzyjających zdrowiu.

Obszary promocji zdrowia



Budowanie zdrowotnej polityki

publicznej



Tworzenia środowiska życia i pracy

sprzyjającego zdrowiu.



Zachęcanie całego społeczeństwa do

działań na rzecz zdrowia



Rozwijanie indywidualnych

umiejętności służących zdrowiu



Reorientacja służby zdrowia

Światowa Organizacja

Zdrowia WHO (

World

Health Organization

)



Organizacja ta wytycza kierunki działań

na rzecz zdrowia



Program „ Zdrowie 21”- formułuje 21

celów



Np. Zdrowie dla młodych ludzi,

polepszenie zdrowia psychicznego,

zdrowe i bezpieczne środowisko

fizyczne, zdrowsze życie, zmniejszenie

szkód spowodowanych alkoholem,

narkotykami i nikotyna, badania

naukowe i wiedza dla zdrowia.

WHO i wyzwania dla

pielęgniarstwa



Tworzenie popieranie i obrona środowisk

wspierających zdrowie,



Mediacja na rzecz zdrowia między różnymi

grupami interesów występujących w

społeczności,



Tworzenie specjalnych programów

ukierunkowanych na wzmacnianie potencjału

zdrowotnego zarówno jednostek, jak i grupy

społecznej, a dotyczące zagrożeń zdrowia tej

jednostki czy grupy.



Zaangażowanie pielęgniarek dotyczy: wsparcia

społecznego, mediacji na rzecz zdrowia oraz

opracowania i realizację programów

zdrowotnych

Organizacje zawodowe



Samorząd Pielęgniarek i Położnych –

1991



Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie

1957

Światowe:



Międzynarodowa Rada Pielęgniarek

(MRP) - ICN –

International Coucil of

Nurses z siedzibą w Genewie

Rola pacjenta w

przeszłości i współcześnie



Brak dostępności do

wiedzy



Brak ustaleń i

świadomości

związanych z prawami

pacjenta



Lekarz decyduje za

pacjenta i wydaje

polecenia



Pacjent posłusznie

wykonuje polecenia i

jest bierny



Brak odpowiedzialności

za własne zdrowie



Łatwa dostępność do

wiedzy



Pełna świadomość praw

pacjenta i wyraźne ich

ustalenia



Pracownicy medyczni

mają obowiązek

wyjaśniania i

informowania o sprawach

zdrowia, diagnozy i

leczenia



Pacjent samodzielnie

podejmuje decyzję i jest

aktywny



Rozwija odpowiedzialność

za własne zdrowie

Rola pielęgniarki w

przeszłości i współcześnie



Pielęgnowanie

człowieka chorego



Pomoc w zaspokajaniu

potrzeb biologiczno-

fizycznych człowieka



Wykonywanie różnych

czynności „dla” i „za”

pacjenta



Wykonywanie zleceń

lekarskich



Odpowiedzialność

głównie w stosunku do

zleceniodawców.



Pielęgnowanie w zdrowiu i

chorobie – POZ



Pomoc w zaspokajaniu

wielorakich potrzeb

zdrowotnych człowieka



Współdziałanie zarówno z

człowiekiem zdrowym jak i

chorym



Samodzielne podejmowanie

pielęgnowania w zdrowiu i

chorobie



Współpraca zespołowa



Wykonywanie zleceń

lekarskich



Odpowiedzialność w

stosunku do człowieka –

jako podstawowa.

Funkcje zawodowe

pielęgniarki

Funkcje – to zbiór zadań i

czynności zawodowych, dla

których można sformułować

wspólny cel, a zadania te

wynikają z roli zawodowej

pielęgniarki

Funkcje pielęgniarki w

dokumentach WHO



Świadczenie opieki zdrowotnej i

zarządzanie opieką



Uczenie pacjentów i personelu

opieki zdrowotnej



Działania w roli członka zespołu

opieki zdrowotnej



Działania na rzecz rozwoju

praktyki pielęgniarskiej

Funkcje pełnione przez

pielęgniarki wg WHO



1. Higieniczno- profilaktyczne ( działania w

zakresie promowania zdrowia i

zapobiegania chorobom



2. Leczniczo – pielęgnacyjne ( realizowanie

procesu pielęgnowania, udział w procesie

rehabilitacji, rewalidacji i resocjalizacji)



3. Społeczno – wychowawcze ( nauczanie i

wychowanie do prozdrowotnych,

proekologicznych stylów życia)



4. Funkcje organizacyjno –

administracyjne.

W piśmiennictwie polskim określa się, że

pielęgniarka świadcząc opiekę na rzecz

podmiotu realizuje zadania

przyporządkowane funkcji:



Promowania zdrowia



Profilaktycznej



Wychowawczej



Terapeutycznej



Rehabilitacyjnej



opiekuńczej

Pielęgniarstwo-

zawód

Pielęgniarstwo –

profesja

( opracowała dr Mirosława Felsmann)



Zawód- wykonywanie na

podstawie odpowiedniej

wiedzy i umiejętności zespołu

czynności społecznie

użytecznych, wyodrębnionych

na skutek podziału pracy,

powtarzanych systematycznie

i będących źródłem

utrzymania dla pracownika i

jego rodziny oraz podstawą

prestiżu i pozycji społecznej

pracownika.



Profesja – zawód o szczególnie

odpowiedzialnym rodzaju

działania, wymagający

wysokich kwalifikacji

specjalistycznych oraz

moralnych i realizowany w

ramach szerokiej autonomii,

przy wewnątrz zawodowym

nadzorze działania

Cechy profesji wg Etzioniego



Edukacja oparta na szerokich

podstawach i trwająca długi czas



Kodeks etyczny albo standardy, które

wpływają na słuszne i właściwe

zachowania.



Świadczenie wyspecjalizowanych

usług.



Ustalona teoria jako podstawa do

określenia kompetencji i norm.



Autonomia praktyki.

Edukacja oparta na szerokich

podstawach i trwająca przez długi

czas



Odpowiedni okres nauki w szkole wyższej



Możliwość kontynuowania magisterskich

studiów pielęgniarskich



Obowiązek kształcenia podyplomowego



Profesjonalista jest całe życie

mistrzem i studentem.

Kodeks etyczny albo standardy,

które wpływają na słuszne i

właściwe zachowania.



Istnieją pewne bariery, których się nie przekracza



Z naruszeniem reguł na płaszczyźnie fachowej , jak i

etycznej wiąże się odpowiedzialność.



Profesjonalistą jest tylko ten, kto kieruje się w

postępowaniu wartościami etycznymi.



Naczelną zasadą w kodeksach deontologicznych jest

służenie ludziom, altruizm, działanie na rzecz dobra

społecznego.



Profesjonalista ma swoją godność i honor, cieszy się

uznaniem oraz szacunkiem



Zawsze działa w imię korzyści pacjenta, w jego obronie.



Wynagrodzenie czy korzyści finansowe są

podporządkowane naczelnemu celowi – służbie

człowiekowi.

Świadczenie wyspecjalizowanych

usług



Profesja dysponuje swoistą, tzn.

tylko jej przynależną wiedzą i

specyficznymi umiejętnościami.



Profesja zachowuje monopol czyli

wyłączność na wykonywanie danego

zakresu działań oraz wyłączność

decydowania o danym zakresie

czynności.

Ustalona teoria jako podstawa do

określenia kompetencji i norm



Profesja posiada jedyny w

swoim rodzaju zasób wiedzy,

umiejętności, sprawdzonych

teorii.



Profesjonalista bada, gromadzi

dane, weryfikuje i dokonuje

uogólnień w celu wzbogacenia

wiedzy naukowej.

Autonomia praktyki



Profesja posiada wyłączne prawo zalegalizowane w

odczuciu społecznym do:

* kontrolowania kształcenia przygotowującego do

wykonywania działalności szczególnego rodzaju

* kontrolowania dostępu do kształcenia

* określania i oceniania sposobu spełniania swej roli.

Ustalanie standardów, norm i zasad przyswojenia ich

przez członków oznacza, że profesja rozwinęła

mechanizm samokontroli, zatem nadzór zewnętrzny,

spoza profesji nie jest potrzebny.

Profesjonalista samodzielnie określa to, co ma

osiągnąć, decyduje o tym, co robi, zna metody

wykonania, ponosi odpowiedzialność.

Czynności zawodowe



Działania podejmowane w ramach

zadania zawodowego i dające

efekt w postaci realizacji celu

przewidzianego w zadaniu

zawodowym. Czynności mogą

mieć charakter motoryczny lub

intelektualny.

Cechy psychofizyczne



Wrodzone lub nabyte cechy

osobowości, talentu, charakteru i

sprawności posługiwania się

ciałem( zwłaszcza kończynami i

receptorami wzroku, słuchu,

dotyku, smaku itp.) niezbędne do

prawidłowego i skutecznego

wykonywania zadań zawodowych.

Kwalifikacje

ogólnozawodowe



Wymagania w zakresie

umiejętności, wiadomości i cech

psychofizycznych, które

ukierunkowują do wykonywania

prac w określonym obszarze

zawodowym

Kwalifikacje

ponadzawodowe



Podstawowe umiejętności, wiadomości i

cechy psychofizyczne potrzebne do

sprawnego wykonywania pracy i

podejmowania działań w życiu

zawodowym i pozazawodowym



Kwalifikacje ponadzawodowe wyrażają się

w pozytywnych postawach i pozytywnym

stanie fizycznym, przy jednoczesnym

opanowaniu ogólnych umiejętności

działania praktycznego i umysłowego



Kwalifikacje ponadzawodowe nie

uprawniają do wykonywania zawodu ale są

niezbędne do osiągnięcia wymaganej

współcześnie jakości pracy.

Kwalifikacje podstawowe

dla zawodu



Wymagania w zakresie

umiejętności, wiadomości i cech

psychofizycznych, które

umożliwiają efektywne

wykonywanie typowych zadań

zawodowych charakterystycznych

dla określonego zawodu.

K-1 Prowadzenie edukacji

zdrowotnej

K-2 Pielęgnowanie człowieka

K-3 Organizowanie opieki

pielęgniarskiej.

K-4 Stosowanie procedur

zapewniania jakości opieki

pielęgniarskiej.

K-5 Podejmowanie współpracy w

zespole terapeutycznym.

K-6 Udzielanie pomocy

przedlekarskiej.

Poziom 1



Kwalifikacje niezbędne do

wykonywania prostych,

rutynowych zadań wykonywanych

pod kierunkiem przełożonego,

stanowiących podstawę do

dalszych, bardziej

specjalistycznych działań

Poziom 2



Kwalifikacje niezbędne do

wykonywania zadań w sytuacjach

typowych.



Niektóre zadania mogą być bardziej

złożone i wymagać działań

samodzielnych, charakteryzujących

się indywidualną odpowiedzialnością.



Wymagać mogą również umiejętności

pracy w zespole.

Poziom 3



Kwalifikacje niezbędne do

wykonywania zadań złożonych,

zarówno w warunkach typowych, jak i

problemowych.



Zadania charakteryzują się

różnorodnością wykonywanych

czynności i wymagają samodzielności

i odpowiedzialności.



Dotyczyć mogą również umiejętnością

kierowania pracą innych osób.

Poziom 4



Kwalifikacje niezbędne do wykonywania

wielu różnorodnych , skomplikowanych

zadań o charakterze technicznym,

organizacyjnym lub specjalistycznym

dla danego obszaru działalności

zawodowej.



Zadania wymagają wysokiej, osobistej

odpowiedzialności i samodzielności, jak

również umiejętności kierowania

zespołem pracowników.

Poziom 5



Kwalifikacje niezbędne do wykonywania

złożonych zadań,często w sytuacjach

problemowych, wymagających

podejmowania decyzji o znaczeniu

strategicznym dla organizacji.



Zadania te związane są z pełną

odpowiedzialnością za pracę i rozwój

innych osób, a także wymagają

umiejętności diagnozowania , analizowania,

prognozowania, planowania oraz

wdrażania nowych pomysłów do praktyki.



Stanowiska związane z kierowaniem i

pełnieniem nadzoru wymagają

posiadania specjalizacji ( kursu

kwalifikacyjnego i uprawnień z zakresu

zarządzania, zgodnie z

rozporządzeniem MZiOS w sprawie

kwalifikacji wymaganych od

pracowników na poszczególnych

stanowiskach pracy w publicznych

zakładach opieki zdrowotnej.

Wykonywanie zawodu

pielęgniarki polega na



Udzielaniu przez osobę posiadającą

wymagane kwalifikacje,

potwierdzone odpowiednimi

dokumentami, świadczeń

zdrowotnych, a w szczególności

świadczeń pielęgnacyjnych,

zapobiegawczych, diagnostycznych,

leczniczych, rehabilitacyjnych oraz

z zakresu promocji zdrowia.

Świadczenia pielęgniarka

wykonuje przede wszystkim

poprzez:



Rozpoznawanie warunków i potrzeb

zdrowotnych



Rozpoznawanie problemów pielęgnacyjnych



Sprawowanie opieki pielęgniarskiej



Realizację zleceń lekarskich w procesie

diagnostyki, leczenia i rehabilitacji



Samodzielne udzielanie w określonym

zakresie świadczeń zapobiegawczych,

diagnostycznych, leczniczych i

rehabilitacyjnych



Edukację zdrowotną.

Za wykonywanie zawodu

pielęgniarki przez osobę

posiadającą wymagane

kwalifikacje uważa się również:



Nauczanie zawodu pielęgniarki,



Prowadzenie prac naukowo –

badawczych w dziedzinie

pielęgniarstwa,



Kierowanie zespołem pielęgniarek

i położnych.

Predyspozycje i cechy



Ważne predyspozycje do zawodu to:

zdolność nawiązywania kontaktu i

bezkonfliktowość w pracy



Istotne cechy:szybkość reagowania na

zmieniającą się sytuację, cierpliwość,

dokładność, odpowiedzialność,

sprawność manualna, podzielność

uwagi.



Dobra kondycja psychofizyczna i

odporność na stres.

Praca pielęgniarki

wykonywana jest



W szpitalach, przychodniach, szkołach,

domach mieszkalnych



W miejscach wypadków, katastrof



Pielęgniarka pracuje w zespole ludzi o

zróżnicowanym poziomie wykształcenia

i różnym zakresie obowiązków i

odpowiedzialności zawodowej.



W czasie wykonywania pracy

współpracuje ze swoją grupą zawodową

i innymi profesjonalistami.

Bezpośrednia opieka nad

zdrowiem dziecka i osoby

dorosłej



Poradnie dziecka zdrowego



Opieka w miejscu nauczania i

wychowania



Poradnie ogólne



Przemysłowa opieka zdrowotna

Bezpośrednia opieka nad

człowiekiem chorym w

stacjonarnych zakładach opieki

zdrowotnej



Oddziały szpitalne w różnych

dziedzinach medycyny



Szpitale uzdrowiskowe i sanatoria



Poradnie specjalistyczne



Stacje pogotowia ratunkowego



Domy pomocy społecznej, zakłady

pielęgnacyjno – opiekuńcze i

lecznicze

Poziom 4



Pielęgniarka środowiskowa – kurs

kwalifikacyjny



Starsza pielęgniarka środowiskowa – kurs

kwalifikacyjny i doświadczenie zawodowe



Pielęgniarka służby medycyny pracy –

kurs kwalifikacyjny



Pielęgniarka koordynująca, nadzorująca

pracę innych pielęgniarek – specjalizacja

w dziedzinie pielęgniarstwa/ kurs

kwalifikacyjny i doświadczenie zawodowe

Poziom 4



Starsza pielęgniarka – doświadczenie

zawodowe



Specjalista pielęgniarstwa –

specjalizacja w różnych dziedzinach

pielęgniarstwa



Pielęgniarka oddziałowa –

specjalizacja/ kurs kwalifikacyjny w

różnych dziedzinach pielęgniarstwa i

doświadczenie zawodowe.

Poziom 4



Zastępca pielęgniarki oddziałowej

– Specjalizacja/ kurs

kwalifikacyjny w różnych

dziedzinach pielęgniarstwa i

doświadczenie zawodowe.



Pielęgniarka epidemiologiczna –

specjalizacja/ kurs kwalifikacyjny.

Poziom 5



Zastępca dyrektora ds. pielęgniarskich



Naczelna pielęgniarek



Przełożona pielęgniarek



Zastępca przełożonej pielęgniarek

Powyższe stanowiska wymagają –

studiów wyższych pielęgniarskich

magisterskich lub innych wyższych

mających zastosowanie w świadczeniu

usług.

Z-1. Prowadzenie promocji zdrowia i

edukacji zdrowotnej jednostki i grupy

społecznej.

Z-2 Sprawowanie opieki nad człowiekiem

zdrowym w różnych okresach życia.

Z-3 Udzielanie choremu pomocy w stanie

zagrożenia życia.

Z-4 Zapewnienie opieki człowiekowi

choremu/ niepełnosprawnemu.

Z-5 Pomoc lub zastąpienie chorego/

niepełnosprawnego w czynnościach życia

codziennego.

Z-6 Posługiwanie się sprzętem i aparaturą

medyczną.

Z-7 Przygotowanie chorego do badań

diagnostycznych i zabiegów operacyjnych.

Z-8 Przygotowanie chorego/

niepełnosprawnego i jego rodziny do

samoopieki.

Z-9 podawanie choremu: tlenu, leków,

krwi i środków krwiopochodnych.

Z-20 Usprawnianie ruchowe chorego/

niepełnosprawnego

Z-11 Organizowanie i planowanie pracy

na własnym stanowisku pracy.

Z12 Organizowanie środowiska opieki

szpitalnej i domowej.

Z13 Organizowanie środowiska opieki w

miejscu pracy i nauki.

Z-14 Podejmowanie współpracy z

członkami zespołu terapeutycznego w

procesie zapobiegania, diagnozowania,

terapii, rehabilitacji i pielęgnowania.

Z-15 Organizowanie opieki

pielęgniarskiej.

Z-16 Wdrażanie wiedzy naukowej do

praktyki i identyfikacja obszarów badań

w pielęgniarstwie.

Z- 17 Zapewnienie jakości opieki

pielęgniarskiej/ przestrzeganie procedur.

Z-18 Uczestniczenie w procesie

kształcenia i doskonalenia zawodowego.

Z-19 Dokumentowanie świadczeń

zdrowotnych.

Document Outline