HAŁAS

   

Hałasem określa się wszelkie 

niepożądane, nieprzyjemne, 
dokuczliwe, uciążliwe lub 
szkodliwe drgania ośrodka 
sprężystego, oddziałujące za 
pośrednictwem powietrza na 
narząd słuchu i inne zmysły oraz 
inne narządy.

 

 

HAŁAS

• Drgania akustyczne polegają na 

ruchu drgającym cząsteczek 
ośrodka sprężystego względem 
położenia równowagi. 
Rozprzestrzenianie się drgań 
akustycznych nazywa się falą 
akustyczną.

 

 

HAŁAS

• W zależności od częstotliwości 

drgań akustycznych rozróżniamy 
hałas:

• infradźwiękowy- w widmie, 

którego występują składowe o 
częstotliwościach od 2-16HZ i o 
częstotliwościach słyszalnych do 
50 Hz

 

 

HAŁAS

• słyszalny- w widmie od 16 Hz, 

którego występują składowe o 
częstotliwościach słyszalnych od 
16Hz – 16kHz

•  ultradźwiękowy- w widmie, 

którego występują składowe o 
częstotliwościach od 10Hz - 40 
kHz.

 

 

HAŁAS

• Granice podziału nie są tak wyraźne jak 

podano wyżej, ponieważ jest to zależne od 
wrażliwości osobniczej.

• Dźwięki występujące w hałasie 

charakteryzują się różnym oddziaływaniem 
biologicznym na człowieka w zależności od 
ich częstotliwości. Istotną sprawą jest więc 
uwzględnienie tego faktu podczas oceny 
narażenia na hałas.

 

 

HAŁAS

RODZAJE

• Wyróżnia się następujące rodzaje 

hałasu, biorąc pod uwagę 
zmienność jego natężenia w 
czasie:

• hałas ustalony- poziom dźwięku 

mierzony w określonym miejscu 
zmienia się podczas obserwacji nie 
więcej niż 5 dB,

 

 

HAŁAS

RODZAJE

• hałas nie ustalony- poziom 

dźwięku mierzony w określonym 
miejscu zmienia się podczas 
obserwacji więcej niż 5 dB

• hałas impulsowy- składa się z 

jednego lub więcej impulsów 
dźwiękowych, z których każdy 
trwa krócej niż l s.

 

 

    Poziom dźwięku A - poziom ciśnienia 

akustycznego skorygowany wg charakterystyki 

częstotliwościowej A. 

• Maksymalny poziom dźwięku A - maksymalna 

wartość skuteczna poziomu dźwięku A, 

występująca w czasie obserwacji.

• Szczytowy poziom dźwięku C - maksymalna 

wartość chwilowa poziomu dźwięku C, 

występująca w czasie obserwacji.

• Strefa narażenia na hałas – obszar, gdzie 

wielkości charakteryzujące hałas przekraczają 

wartości dopuszczalne.

 

 

Źródła hałasu

•

 

mechaniczne np. hałas wywołany przez 

maszyny i urządzenia o napędzie 

mechanicznym, elektrycznym, pneuma 

tycznym,

•  aerodynamiczne i hydrodynamiczne, np. 

ruch gazów i cieczy w rurociągach, 

wentylatorach,

•  technologiczne, np. hałas wynikający z 

kruszenia, łamania materiałów.

 

 

Głównymi źródłami hałasu 

przemysłowego są 

najczęściej

• silniki i sprężarki 

• narzędzia pneumatyczne 

• maszyny do rozdrabniania, kruszenia, 

przesiewania, wytrząsania itp. 

• maszyny do obróbki plastycznej metali 

• obrabiarki do drewna i metalu 

• pilarki tarczowe i piły taśmowe do obróbki mięsa 

• maszyny włókiennicze 

• urządzenia przepływowe 

• urządzenia transportu. 

 

 

   

Ze względu na zakres 

częstotliwości można ogólnie 
hałas podzielić na:

• niskoczęstotliwościowy 
• środkowoczęstotliwościowy 
• wysokoczęstotliwościowy. 

 

 

 

 

Rzut

 

hali przemysłowej z naniesionymi 

liniami jednakowego poziomu dźwięku A

 

 

    W obiektach przemysłowych, w 

przeważającej większości przypadków, 

stanowiska pracy znajdują się wewnątrz hal 

przemysłowych. Na tych stanowiskach 

hałas może dochodzić od źródeł hałasu 

(maszyn i urządzeń) znajdujących w tej 

samej hali oraz w dużo mniejszym stopniu 

od źródeł zlokalizowanych na zewnątrz.

    Charakter występującego hałasu będzie 

zależał od wzajemnego położenia źródeł 

hałasu i stanowisk pracy. 

 

 

Typowe rozkłady linii jednakowego 
poziomu dźwięku A w hali z 
wewnętrznymi źródłami hałasu 
i w hali z hałasem przenikającym do niej 
przez ścianę.

 

 

Hałas od maszyny do 

człowieka może dochodzić 

różnymi drogami 

 

 

Do elementów zabezpieczeń 
przeciwhałasowych, wpływających na 
hałas odziałujący na ludzi na 
stanowiskach pracy, należą:

*  wibroizolacja maszyny hałasującej od podłoża 
• obudowa dźwiękoizolacyjna maszyny 

hałasującej 

• ściany rozdzielające pomieszczenia 
• kabiny dźwiękoizolacyjne dla operatorów 

maszyn 

• ekrany akustyczne 
• materiały i ustroje dźwiękochłonne 
• ochronniki słuchu. 

 

 

                Dyrektywa maszynowa 98/37/WE 
jest podstawą prowadzenia badań i 
certyfikacji wyrobów w krajach Unii 
Europejskiej. 
Zgodnie z tą dyrektywą charakteryzując 
maszyny 
i urządzenia jako źródła hałasu określa się 
ich następujące wielkości:

• Dyrektywa maszynowa 98/37/WE jest podstawą 

prowadzenia badań i certyfikacji wyrobów w 

krajach Unii Europejskiej. Zgodnie z tą dyrektywą 

charakteryzując maszyny i urządzenia jako źródła 

hałasu określa się ich następujące wielkości:

• skorygowany (wg charakterystyki 

częstotliwościowej A) poziom mocy akustycznej 

• poziom mocy akustycznej w pasmach 

częstotliwości 

• poziom ciśnienia akustycznego emisji 
• wskaźnik kierunkowości źródła hałasu. 

 

 

Zmierzone wartości wielkości 
charakteryzujących hałas maszyn stanowią tzw. 
atest akustyczny lub certyfikat i można je 
wykorzystać do:

• określania poziomu dźwięku A lub poziomu 

ciśnienia akustycznego w pasmach 

częstotliwości w określonej odległości od źródła 

• porównania wielkości określających hałas 

promieniowany przez maszyny jednego lub 

różnych typów 

• porównania poziomów hałasu z ustalonymi 

wartościami granicznymi 

• projektowania, realizacji i oceny przedsięwzięć 

zmierzających do zmniejszenia hałasu 

• informacji ogólnej. 

 

 

Zgodnie z Dyrektywą 98/37/WE przy 
projektowaniu, konstruowaniu i 
dystrybucji maszyny muszą być spełnione 
następujące warunki:

• maszyna musi być zaprojektowana i 

wykonana tak, aby zagrożenie 
emitowanym hałasem było jak najmniejsze 

• w dokumentacji i instrukcji DTR powinny 

się znajdować następujące dane: 

– poziom ciśnienia akustycznego emisji 

(parametr ten zastępuje równoważny poziom 
dźwięku A na stanowiskach pracy) – jeśli 
przekracza 70 dB (jeśli nie przekracza to fakt 
ten powinien być odnotowany) 

 

 

– skorygowany poziom mocy 

akustycznej A jeśli równoważny 
poziom dźwięku A na stanowisku 
pracy przekracza 85 dB 

– szczytowy poziom dźwięku C na 

stanowisku pracy jeśli 
przekracza 130 dB 

 

 

• Jeżeli stanowisko pracy nie jest 

określone, to pomiary poziomu 
dźwięku A należy wykonać w 
odległości 1m od powierzchni 
maszyny, na wysokości od podłogi 
lub podestu roboczego 1,6 m. 

 

 

Wpływ hałasu na 

organizm człowieka

• Negatywne oddziaływanie hałasu na 

organizm człowieka zależy od wielu 
czynników, z których najważniejsze to 
poziom ciśnienia akustycznego oraz jego 
czas oddziaływania. 

• Matematycznie można to określić (wg 

wzoru) poprzez parametr „dawki” hałasu. 

    Wynika z niego, że wraz ze wzrostem 

poziomu ciśnienia akustycznego i czasu 
rośnie narażenie na hałas.

 

 

Szkodliwe oddziaływanie 

hałasu na organizm można 

podzielić na:

•oddziaływanie na narząd 

słuchu

 

•oddziaływanie na cały 

organizm. 

 

 

Szkodliwy wpływ hałasu na 

narząd słuchu powodują 

następujące cechy hałasu:

• długotrwałe oddziaływanie hałasu o równoważnym 

poziomie dźwięku A większym od 80 dB 

(szkodliwe oddziaływanie hałasu kumuluje się w 

czasie) 

• hałas impulsowy o szczytowych poziomach 

ciśnienia akustycznego większych od 130 - 140 dB 

• hałas średnio i wysokoczęstotliwościowy (tzn. 

hałas zawierający maksymalne składowe w 

zakresie częstotliwości, w których występuje 

największa czułość słuchu) 

• szczególna indywidualna podatność na szkodliwy 

wpływ oddziaływania hałasu. 

 

 

Działanie hałasu na

organizm ludzki

• Skutkiem działania na  organizm ludzki jest:

• uszkodzenie struktur anatomicznych narządu 

słuchu powodujące spadek sprawności słuchu, 

aż do głuchoty włącznie,

• nerwice,

• zwiększona pobudliwość,

• bezsenność i bóle głowy,

• przedłużenie czasu reakcji na bodziec 

(zmniejszony refleks),

• nadciśnienie tętnicze krwi,

 

 

Działanie hałasu na

organizm ludzki

• choroby wrzodowe żołądka i 

dwunastnicy,

• osłabienie czynności narządów 

trawiennych,

• wzmożone napięcie mięśni,
• obniżenie odporności na choroby,
• zaburzenie wzroku, równowagi, dotyku.

 

 

• Ubytki słuchu określa się na podstawie 

badań audiometrycznych. 

• Kryterium rozpoznania choroby zawodowej 

jest tzw. ubytek krytyczny, który ma 
miejsce wówczas, gdy średni ubytek słuchu 
wynosi 30 dB przy częstotliwościach 1000, 
2000, 4000 Hz po stronie ucha lepszego 
(po uwzględnieniu fizjologicznego ubytku 
związanego z wiekiem).

 

 

Skutki oddziaływania hałasu na 
cały organizm nie są jeszcze 
dokładnie rozpoznane.

   Badania doświadczalne wykazują, że po 

przekroczeniu poziomu ciśnienia akustycznego 

    75 dB występują wyraźne zaburzenia funkcji 

fizjologicznych organizmu. 

    Ogólnie można stwierdzić, że pozasłuchowe 

skutki hałasu są odpowiedzią organizmu na 
działanie hałasu jako stresora i w konsekwencji 
prowadzą do zmniejszenia odporności 
organizmu na rozwój różnych chorób.

 

 

Do oceny narażenia człowieka na 

hałas w środowisku pracy służą 

następujące wielkości:

• poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-

godzinnego dnia pracy lub tygodnia pracy 

mierzony przy włączonej charakterystyce 

częstotliwościowej A i charakterystyce 

dynamicznej S (slow) miernika poziomu 

dźwięku, 

• maksymalny poziom dźwięku A mierzony 

jako maksymalna wartość ze zmierzonych 

poziomów dźwięku A z włączoną 

charakterystyką częstotliwościową A i 

charakterystyką dynamiczną S, 

 

 

Do oceny narażenia człowieka na 

hałas w środowisku pracy służą 

następujące wielkości:

• szczytowy poziom dźwięku C (maksymalna 

chwilowa wartość poziomu ciśnienia 

akustycznego mierzona z włączoną 

charakterystyką częstotliwościową C i 

detektorem wartości szczytowej Peak, 

• równoważny poziom dźwięku A w czasie 

pobytu pracownika na stanowisku pracy 

(przy ocenie stanowisk, dla których 

ustalono niższe wartości dopuszczalne 

hałasu ze względu na możliwość realizacji 

przez pracownika jego podstawowych 

zadań). 

 

 

Hałas 

• Hałas o stosunkowo niewielkiej 

intensywności (75-85 dB), ale działający 

nieprzerwanie przez dłuższy okres (kilka 

lub kilkanaście lat), może być przyczyną 

powstania i rozwinięcia się w organizmie 

chorób o podłożu nerwicowym. Dlatego 

ważne jest, aby stosować się bezwzględnie 

do normy PN-N-01307: 1994, pt. „Hałas. 

Dopuszczalne wartości parametrów 

hałasu w środowisku pracy. Wymagania 

dotyczące wykonywania pomiarów".

 

 

Dopuszczalne wartości, ze 

względu na ochronę 

słuchu, wynoszą:

•  poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-

godzinnego dnia pracy lub tygodnia pracy nie 
powinien przekraczać 85 dB (zalecane 80 dB),

• maksymalna wartość skuteczna dźwięku 

(maksymalny poziom dźwięku) występująca w 
czasie obserwacji nie jest większa niż 115 dB,

• maksymalna wartość chwilowa poziomu 

dźwięku (szczytowy poziom dźwięku) nie 
przekracza 135 dB.

 

 

Ubytki słuchu powstają 
również w wyniku 
naturalnego starzenia się 
organu słuchu.

 Wiek człowieka            Ubytek słuchu
• 20 lat                             l,3dB
• 30 lat                             7,4 dB
• 40 lat                            12,7 dB
• 50 lat                            18,0 dB
• 60 lat                            27,4 dB
• 70 lat                           36,7 dB
• 80 lat                           44,0 dB