HAŁAS

Hałasem określa się wszelkie

niepożądane, nieprzyjemne,
dokuczliwe, uciążliwe lub
szkodliwe drgania ośrodka
sprężystego, oddziałujące za
pośrednictwem powietrza na
narząd słuchu i inne zmysły oraz
inne narządy.

HAŁAS

• Drgania akustyczne polegają na

ruchu drgającym cząsteczek
ośrodka sprężystego względem
położenia równowagi.
Rozprzestrzenianie się drgań
akustycznych nazywa się falą
akustyczną.

HAŁAS

• W zależności od częstotliwości

drgań akustycznych rozróżniamy
hałas:

• infradźwiękowy- w widmie,

którego występują składowe o
częstotliwościach od 2-16HZ i o
częstotliwościach słyszalnych do
50 Hz

HAŁAS

• słyszalny- w widmie od 16 Hz,

którego występują składowe o
częstotliwościach słyszalnych od
16Hz – 16kHz

• ultradźwiękowy- w widmie,

którego występują składowe o
częstotliwościach od 10Hz - 40
kHz.

HAŁAS

• Granice podziału nie są tak wyraźne jak

podano wyżej, ponieważ jest to zależne od
wrażliwości osobniczej.

• Dźwięki występujące w hałasie

charakteryzują się różnym oddziaływaniem
biologicznym na człowieka w zależności od
ich częstotliwości. Istotną sprawą jest więc
uwzględnienie tego faktu podczas oceny
narażenia na hałas.

HAŁAS

RODZAJE

• Wyróżnia się następujące rodzaje

hałasu, biorąc pod uwagę
zmienność jego natężenia w
czasie:

• hałas ustalony- poziom dźwięku

mierzony w określonym miejscu
zmienia się podczas obserwacji nie
więcej niż 5 dB,

HAŁAS

RODZAJE

• hałas nie ustalony- poziom

dźwięku mierzony w określonym
miejscu zmienia się podczas
obserwacji więcej niż 5 dB

• hałas impulsowy- składa się z

jednego lub więcej impulsów
dźwiękowych, z których każdy
trwa krócej niż l s.

Poziom dźwięku A - poziom ciśnienia

akustycznego skorygowany wg charakterystyki

częstotliwościowej A.

• Maksymalny poziom dźwięku A - maksymalna

wartość skuteczna poziomu dźwięku A,

występująca w czasie obserwacji.

• Szczytowy poziom dźwięku C - maksymalna

wartość chwilowa poziomu dźwięku C,

występująca w czasie obserwacji.

• Strefa narażenia na hałas – obszar, gdzie

wielkości charakteryzujące hałas przekraczają

wartości dopuszczalne.

Źródła hałasu

•

mechaniczne np. hałas wywołany przez

maszyny i urządzenia o napędzie

mechanicznym, elektrycznym, pneuma

tycznym,

• aerodynamiczne i hydrodynamiczne, np.

ruch gazów i cieczy w rurociągach,

wentylatorach,

• technologiczne, np. hałas wynikający z

kruszenia, łamania materiałów.

Głównymi źródłami hałasu

przemysłowego są

najczęściej

• silniki i sprężarki

• narzędzia pneumatyczne

• maszyny do rozdrabniania, kruszenia,

przesiewania, wytrząsania itp.

• maszyny do obróbki plastycznej metali

• obrabiarki do drewna i metalu

• pilarki tarczowe i piły taśmowe do obróbki mięsa

• maszyny włókiennicze

• urządzenia przepływowe

• urządzenia transportu.

Ze względu na zakres

częstotliwości można ogólnie
hałas podzielić na:

• niskoczęstotliwościowy
• środkowoczęstotliwościowy
• wysokoczęstotliwościowy.

Rzut

hali przemysłowej z naniesionymi

liniami jednakowego poziomu dźwięku A

W obiektach przemysłowych, w

przeważającej większości przypadków,

stanowiska pracy znajdują się wewnątrz hal

przemysłowych. Na tych stanowiskach

hałas może dochodzić od źródeł hałasu

(maszyn i urządzeń) znajdujących w tej

samej hali oraz w dużo mniejszym stopniu

od źródeł zlokalizowanych na zewnątrz.

Charakter występującego hałasu będzie

zależał od wzajemnego położenia źródeł

hałasu i stanowisk pracy.

Typowe rozkłady linii jednakowego
poziomu dźwięku A w hali z
wewnętrznymi źródłami hałasu
i w hali z hałasem przenikającym do niej
przez ścianę.

Hałas od maszyny do

człowieka może dochodzić

różnymi drogami

Do elementów zabezpieczeń
przeciwhałasowych, wpływających na
hałas odziałujący na ludzi na
stanowiskach pracy, należą:

* wibroizolacja maszyny hałasującej od podłoża
• obudowa dźwiękoizolacyjna maszyny

hałasującej

• ściany rozdzielające pomieszczenia
• kabiny dźwiękoizolacyjne dla operatorów

maszyn

• ekrany akustyczne
• materiały i ustroje dźwiękochłonne
• ochronniki słuchu.

Dyrektywa maszynowa 98/37/WE
jest podstawą prowadzenia badań i
certyfikacji wyrobów w krajach Unii
Europejskiej.
Zgodnie z tą dyrektywą charakteryzując
maszyny
i urządzenia jako źródła hałasu określa się
ich następujące wielkości:

• Dyrektywa maszynowa 98/37/WE jest podstawą

prowadzenia badań i certyfikacji wyrobów w

krajach Unii Europejskiej. Zgodnie z tą dyrektywą

charakteryzując maszyny i urządzenia jako źródła

hałasu określa się ich następujące wielkości:

• skorygowany (wg charakterystyki

częstotliwościowej A) poziom mocy akustycznej

• poziom mocy akustycznej w pasmach

częstotliwości

• poziom ciśnienia akustycznego emisji
• wskaźnik kierunkowości źródła hałasu.

Zmierzone wartości wielkości
charakteryzujących hałas maszyn stanowią tzw.
atest akustyczny lub certyfikat i można je
wykorzystać do:

• określania poziomu dźwięku A lub poziomu

ciśnienia akustycznego w pasmach

częstotliwości w określonej odległości od źródła

• porównania wielkości określających hałas

promieniowany przez maszyny jednego lub

różnych typów

• porównania poziomów hałasu z ustalonymi

wartościami granicznymi

• projektowania, realizacji i oceny przedsięwzięć

zmierzających do zmniejszenia hałasu

• informacji ogólnej.

Zgodnie z Dyrektywą 98/37/WE przy
projektowaniu, konstruowaniu i
dystrybucji maszyny muszą być spełnione
następujące warunki:

• maszyna musi być zaprojektowana i

wykonana tak, aby zagrożenie
emitowanym hałasem było jak najmniejsze

• w dokumentacji i instrukcji DTR powinny

się znajdować następujące dane:

– poziom ciśnienia akustycznego emisji

(parametr ten zastępuje równoważny poziom
dźwięku A na stanowiskach pracy) – jeśli
przekracza 70 dB (jeśli nie przekracza to fakt
ten powinien być odnotowany)

– skorygowany poziom mocy

akustycznej A jeśli równoważny
poziom dźwięku A na stanowisku
pracy przekracza 85 dB

– szczytowy poziom dźwięku C na

stanowisku pracy jeśli
przekracza 130 dB

• Jeżeli stanowisko pracy nie jest

określone, to pomiary poziomu
dźwięku A należy wykonać w
odległości 1m od powierzchni
maszyny, na wysokości od podłogi
lub podestu roboczego 1,6 m.

Wpływ hałasu na

organizm człowieka

• Negatywne oddziaływanie hałasu na

organizm człowieka zależy od wielu
czynników, z których najważniejsze to
poziom ciśnienia akustycznego oraz jego
czas oddziaływania.

• Matematycznie można to określić (wg

wzoru) poprzez parametr „dawki” hałasu.

Wynika z niego, że wraz ze wzrostem

poziomu ciśnienia akustycznego i czasu
rośnie narażenie na hałas.

Szkodliwe oddziaływanie

hałasu na organizm można

podzielić na:

•oddziaływanie na narząd

słuchu

•oddziaływanie na cały

organizm.

Szkodliwy wpływ hałasu na

narząd słuchu powodują

następujące cechy hałasu:

• długotrwałe oddziaływanie hałasu o równoważnym

poziomie dźwięku A większym od 80 dB

(szkodliwe oddziaływanie hałasu kumuluje się w

czasie)

• hałas impulsowy o szczytowych poziomach

ciśnienia akustycznego większych od 130 - 140 dB

• hałas średnio i wysokoczęstotliwościowy (tzn.

hałas zawierający maksymalne składowe w

zakresie częstotliwości, w których występuje

największa czułość słuchu)

• szczególna indywidualna podatność na szkodliwy

wpływ oddziaływania hałasu.

Działanie hałasu na

organizm ludzki

• Skutkiem działania na organizm ludzki jest:

• uszkodzenie struktur anatomicznych narządu

słuchu powodujące spadek sprawności słuchu,

aż do głuchoty włącznie,

• nerwice,

• zwiększona pobudliwość,

• bezsenność i bóle głowy,

• przedłużenie czasu reakcji na bodziec

(zmniejszony refleks),

• nadciśnienie tętnicze krwi,

Działanie hałasu na

organizm ludzki

• choroby wrzodowe żołądka i

dwunastnicy,

• osłabienie czynności narządów

trawiennych,

• wzmożone napięcie mięśni,
• obniżenie odporności na choroby,
• zaburzenie wzroku, równowagi, dotyku.

• Ubytki słuchu określa się na podstawie

badań audiometrycznych.

• Kryterium rozpoznania choroby zawodowej

jest tzw. ubytek krytyczny, który ma
miejsce wówczas, gdy średni ubytek słuchu
wynosi 30 dB przy częstotliwościach 1000,
2000, 4000 Hz po stronie ucha lepszego
(po uwzględnieniu fizjologicznego ubytku
związanego z wiekiem).

Skutki oddziaływania hałasu na
cały organizm nie są jeszcze
dokładnie rozpoznane.

Badania doświadczalne wykazują, że po

przekroczeniu poziomu ciśnienia akustycznego

75 dB występują wyraźne zaburzenia funkcji

fizjologicznych organizmu.

Ogólnie można stwierdzić, że pozasłuchowe

skutki hałasu są odpowiedzią organizmu na
działanie hałasu jako stresora i w konsekwencji
prowadzą do zmniejszenia odporności
organizmu na rozwój różnych chorób.

Do oceny narażenia człowieka na

hałas w środowisku pracy służą

następujące wielkości:

• poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-

godzinnego dnia pracy lub tygodnia pracy

mierzony przy włączonej charakterystyce

częstotliwościowej A i charakterystyce

dynamicznej S (slow) miernika poziomu

dźwięku,

• maksymalny poziom dźwięku A mierzony

jako maksymalna wartość ze zmierzonych

poziomów dźwięku A z włączoną

charakterystyką częstotliwościową A i

charakterystyką dynamiczną S,

Do oceny narażenia człowieka na

hałas w środowisku pracy służą

następujące wielkości:

• szczytowy poziom dźwięku C (maksymalna

chwilowa wartość poziomu ciśnienia

akustycznego mierzona z włączoną

charakterystyką częstotliwościową C i

detektorem wartości szczytowej Peak,

• równoważny poziom dźwięku A w czasie

pobytu pracownika na stanowisku pracy

(przy ocenie stanowisk, dla których

ustalono niższe wartości dopuszczalne

hałasu ze względu na możliwość realizacji

przez pracownika jego podstawowych

zadań).

Hałas

• Hałas o stosunkowo niewielkiej

intensywności (75-85 dB), ale działający

nieprzerwanie przez dłuższy okres (kilka

lub kilkanaście lat), może być przyczyną

powstania i rozwinięcia się w organizmie

chorób o podłożu nerwicowym. Dlatego

ważne jest, aby stosować się bezwzględnie

do normy PN-N-01307: 1994, pt. „Hałas.

Dopuszczalne wartości parametrów

hałasu w środowisku pracy. Wymagania

dotyczące wykonywania pomiarów".

Dopuszczalne wartości, ze

względu na ochronę

słuchu, wynoszą:

• poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-

godzinnego dnia pracy lub tygodnia pracy nie
powinien przekraczać 85 dB (zalecane 80 dB),

• maksymalna wartość skuteczna dźwięku

(maksymalny poziom dźwięku) występująca w
czasie obserwacji nie jest większa niż 115 dB,

• maksymalna wartość chwilowa poziomu

dźwięku (szczytowy poziom dźwięku) nie
przekracza 135 dB.

Ubytki słuchu powstają
również w wyniku
naturalnego starzenia się
organu słuchu.

Wiek człowieka Ubytek słuchu
• 20 lat l,3dB
• 30 lat 7,4 dB
• 40 lat 12,7 dB
• 50 lat 18,0 dB
• 60 lat 27,4 dB
• 70 lat 36,7 dB
• 80 lat 44,0 dB