Ryzyko zawodowe

Co roku miliony osób w UE odnoszą urazy w

miejscu pracy albo doznają tam poważnego

uszczerbku na zdrowiu.

Dlatego właśnie ocena ryzyka jest tak ważna.

Jest to sposób na zdrowe i bezpieczne miejsce

pracy.

Ocena ryzyka jest procesem dynamicznym,

który umożliwia przedsiębiorstwom i

organizacjom wprowadzenie proaktywnej

polityki zarządzania zagrożeniami w miejscu

pracy.

Jeżeli ocena ryzyka — początek

podejścia skierowanego na zarządzanie

bezpieczeństwem i higieną pracy — nie

zostanie przeprowadzona prawidłowo

lub w ogóle nie nastąpi, mało

prawdopodobne jest określenie lub

wprowadzenie właściwych środków

prewencyjnych.

Ważne jest, żeby przedsiębiorstwa

wszystkich typów i wielkości dokonywały

regularnych ocen ryzyka.

Właściwa ocena ryzyka obejmuje m.in.

dopilnowanie, aby uwzględnione zostały

wszystkie istotne rodzaje ryzyka (nie tylko

oczywiste i bezpośrednie), sprawdzenie

skuteczności przyjętych środków

bezpieczeństwa, sporządzenie dokumentacji

wyników oceny oraz regularne aktualizacje

oceny.

Najważniejszym europejskim aktem prawnym

odnoszącym się do oceny ryzyka jest

Dyrektywa ramowa 89/391

Dyrektywa ta została transponowana do

prawodawstwa

krajowego.

Państwa

prawodawstwa

krajowego.

Państwa

członkowskie mają jednak prawo przyjmować

bardziej rygorystyczne przepisy chroniące

pracowników (z tego powodu należy sprawdzać

konkretne przepisy prawa odnoszące się do

oceny ryzyka w danym

państwie

Komisja

Europejska

opracowała

Komisja

Europejska

opracowała

ważne wytyczne

mające pomóc państwom

członkowskim, a także pracodawcom

i pracownikom wywiązać się z ciążących na

nich obowiązków w zakresie oceny ryzyka,

określonych w dyrektywie ramowej 89/391.

Informacje przedstawione w niniejszej

prezentacji są oparte na tych wytycznych.

Akty prawne



dyrektywa ramowa 89/391

stanowi ramy prawne, określając

“

ogólne zasady dotyczące ochrony przed zagrożeniami

zawodowymi… jak również zawiera ona ogólne wytyczne

odnoszące się do wprowadzenia w życie wymienionych

zasad

” (art. 1 ust. 2).



Nakłada ona na pracodawców odpowiedzialność w zakresie

zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy pracownikom w

każdym aspekcie odnoszącym się do ich pracy, a ocena ryzyka

jest integralnym aspektem obowiązkowego zarządzania

bezpieczeństwem i higieną pracy.



Zgodnie z tą dyrektywą ocena ryzyka musi być punktem

wyjścia kompleksowego procesu zarządzania bezpieczeństwem

i higieną pracy. Odgrywa ona kluczową rolę, ponieważ

umożliwia pracodawcom wprowadzenie środków koniecznych

do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa ich pracowników.

Dyrektywa ramowa została

transponowana do prawodawstwa

krajowego

. Państwa członkowskie

mają jednak prawo uchwalać bardziej

rygorystyczne przepisy chroniące

pracowników (z tego powodu należy

sprawdzać konkretne przepisy prawa

odnoszące się do oceny ryzyka w

danym państwie).

Definicje

Zagrożenia:



Zagrożeniem może być wszystko

— materiały, urządzenia, metody pracy

lub stosowane praktyki — wszystko, co

może spowodować wypadek lub chorobę.

Ryzyko



Ryzyko to małe lub duże

prawdopodobieństwo, że ktoś może zostać

poszkodowany w wyniku narażenia.

Definicje

Ocena ryzyka

Ocena ryzyka zawodowego jest to proces

szacowania ryzyka, jakie dla zdrowia i

bezpieczeństwa pracowników wynika z zagrożeń w

miejscu pracy. Polega na systematycznym badaniu

wszelkich aspektów pracy i analizie:



ewentualnych przyczyn urazów lub uszkodzeń ciała



sposobów likwidacji zagrożeń, a jeżeli nie jest to

możliwe,



środków zapobiegawczych lub ochronnych, które są

lub powinny zostać wprowadzone w celu

kontrolowania ryzyka.

Definicje

Cel oceny ryzyka zawodowego

Pracodawcy w każdym miejscu pracy mają

obowiązek zapewnienia pracownikom

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia we wszystkich

aspektach związanych z pracą. Celem

przeprowadzania oceny ryzyka jest umożliwienie

pracodawcy przedsięwzięcia koniecznych

środków do zapewnienia pracownikom

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

Definicje

Środki te obejmują:



zapobieganie ryzyku zawodowemu;



zapewnianie pracownikom informacji;



zapewnianie pracownikom szkoleń;



wprowadzenie rozwiązań

organizacyjnych i metod

umożliwiających wdrożenie

koniecznych środków.

Cel oceny ryzyka

zawodowego

Chociaż jednym z celów oceny ryzyka jest

zapobieganie ryzyku zawodowemu i to powinno być

zawsze celem nadrzędnym, w praktyce nie zawsze

będzie to możliwe do zrealizowania. Tam, gdzie

eliminacja ryzyka nie jest możliwa, należy je

ograniczać, a ryzyko resztkowe kontrolować. Na

dalszym etapie, w ramach programu przeglądu oceny

ryzyka, takie ryzyko resztkowe zostanie ponownie

ocenione i można wtedy ponownie rozważać, być

może w świetle nowej wiedzy, możliwość jego

eliminacji.

Cel oceny ryzyka

zawodowego

Ocena ryzyka powinna być uporządkowana i

wykorzystana w taki sposób, żeby pomogła

pracodawcom:



ustalić zagrożenia występujące w pracy i oszacować

ryzyko związane z tymi zagrożeniami, aby określić środki,

jakie należy przedsięwziąć w celu ochrony zdrowia i

bezpieczeństwa swoich pracowników i innych osób

pracujących w danym miejscu, z należytym

uwzględnieniem obowiązujących przepisów;



ocenić poziomy ryzyka, aby na podstawie posiadanych

informacji dokonać jak najlepszego wyboru sprzętu i

urządzeń, stosowanych substancji lub preparatów

chemicznych, wyposażenia stanowiska pracy oraz

organizacji pracy;



sprawdzić, czy wprowadzone środki są odpowiednie;

Definicje



ustalić hierarchię działania, jeśli w wyniku oceny

uznano, że konieczne są dalsze środki;



udowodnić sobie, właściwym organom, pracownikom

i ich przedstawicielom, że wszystkie istotne czynniki

związane z pracą zostały uwzględnione i że

doprowadziło to do powstania przekonywającej,

opartej na faktach opinii o ryzyku i środkach

koniecznych do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa;



dopilnować, aby środki zapobiegawcze oraz metody

pracy i produkcji, które uznano za konieczne i

wprowadzono w wyniku oceny ryzyka gwarantowały

poprawę poziomu ochrony pracownika.

Narzędzia oceny ryzyka

zawodowego

•

listy kontrolne

•

przewodniki,

•

dokumenty zawierające wytyczne,

•

podręczniki,

•

broszury,

•

Kwestionariusze,

•

“

Narzędzia interaktywne”

(bezpłatne

interaktywne oprogramowanie, w tym aplikacje do

pobrania zwykle dotyczące konkretnych sektorów).

Narzędzia te mogą mieć charakter ogólny bądź być

specyficzne dla jakiejś branży/rodzaju ryzyka.

Jak przeprowadzać ocenę ryzyka

zawodowego

Na poziomie UE nie ma wyznaczonych zasad sposobu

przeprowadzania ocen ryzyka (należy sprawdzić

konkretne prawodawstwo odnoszące się do oceny ryzyka

w danym kraju). Jednak, kiedy podejmuje się ocenę

ryzyka, zawsze należy pamiętać o dwóch zasadach:



uporządkować ocenę, aby zagwarantować, że zostały nią

objęte wszystkie istotne zagrożenia i rodzaje ryzyka (np.

żeby nie pominąć prac takich jak sprzątanie, które mogą

odbywać się poza normalnymi godzinami pracy, albo

działów pomocniczych, np. zajmujących się

zagęszczaniem odpadów);



gdy ryzyko jest ustalone, jego ocenę należy rozpocząć od

pierwszej zasady, pytania, czy ryzyko da się zlikwidować.

Etapowe podejście do oceny

ryzyka

W europejskim poradniku do

oceny ryzyka w miejscu pracy

proponuje się

podejście oparte na kilku różnych etapach.

Nie jest to jedyna metoda dokonywania oceny

ryzyka, ponieważ istnieją różne metodologie

prowadzące do tego samego celu. Nie ma jedynego

"słusznego" sposobu przeprowadzania oceny ryzyka

i w różnych sytuacjach mogą się sprawdzać różne

podejścia.

14 kroków oceny

Ustalenie programu oceny ryzyka w miejscu pracy

Uporządkowanie oceny (wybór podejścia:

geograficznego/funkcjonalnego/ze względu na rodzaj procesu/przepływu)

Zgromadzenie informacji

Ustalenie zagrożeń

Wskazanie osób zagrożonych

Ustalenie schematów narażenia wśród osób zagrożonych

Ocena poziomów ryzyka (prawdopodobieństwa doznania urazu oraz

ciężkości jego następstw w danych okolicznościach)

Zbadanie możliwości eliminowania lub kontrolowania ryzyka

Ustalenie priorytetów działania i podjęcie decyzji w sprawie środków

kontroli

10.

Wdrożenie środków kontroli

11.

Sporządzenie dokumentacji oceny ryzyka

12.

Zmierzenie skuteczności działania

13.

Przegląd (jeśli wprowadzono zmiany lub okresowy)

14.

Monitorowanie programu oceny ryzyka



W większości przedsiębiorstw,

zwłaszcza w małych i średnich

przedsiębiorstwach, powinno sprawdzić

się proste pięcioetapowe podejście

(obejmujące elementy zarządzania

ryzykiem), jakie przedstawiono poniżej.

5 etapów

W większości przedsiębiorstw, zwłaszcza

w małych i średnich przedsiębiorstwach,

powinno sprawdzić się proste

pięcioetapowe podejście (obejmujące

elementy zarządzania ryzykiem), jakie

przedstawiono poniżej.

5 etapów oceny



Etap 1. Ustalenie zagrożeń i wskazanie osób zagrożonych

Ustalenie, co może spowodować urazy oraz którzy pracownicy mogą

być narażeni na zagrożenia.

Etap 2. Ocena rodzajów ryzyka i uporządkowanie ich według

ważności

Oszacowanie istniejących rodzajów ryzyka (ciężkości ich następstw i

ich prawdopodobieństwa…) oraz uporządkowanie ich według

ważności.

Etap 3. Podjęcie decyzji w sprawie działania

zapobiegawczego

Określenie środków koniecznych do eliminowania lub kontroli ryzyka.

Etap 4. Podjęcie działania

Wprowadzenie środków zapobiegawczych i ochronnych zgodnie z

planem priorytetów.

Etap 5. Monitorowanie i przegląd

Ocena powinna być regularnie aktualizowana.

Etap I

Ustalenie zagrożeń i wskazanie

osób zagrożonych

Przy ustalaniu zagrożeń we wszystkich aspektach

pracy należy skorzystać z następujących zaleceń:



obejrzeć dokładnie miejsce pracy, głównie pod kątem

występowania ewentualnych zagrożeń



porozmawiać z pracownikami i/lub ich przedstawicielami

o problemach, z którymi się zetknęli podczas pracy.

Często najszybszym i najpewniejszym sposobem

dokładnego ustalenia rzeczywistej sytuacji jest

zapytanie pracowników wykonujących ocenianą

czynność. Będą oni znać kolejne etapy procesu, w

którym biorą udział, wiedzieć, czy są jakieś działania na

skróty lub sposoby poradzenia sobie z trudnym

zadaniem i jakie środki zaradcze sami podejmują



Etap I

Systematycznie badać wszystkie aspekty pracy, tj.:



patrzeć, co rzeczywiście dzieje się w miejscu pracy lub w czasie wykonywania

czynności związanych z pracą (rzeczywista praktyka może różnić się od instrukcji

odnoszących się do danej pracy),



pomyśleć o czynnościach nierutynowych i sporadycznych (np. czynnościach

konserwacyjnych, zmianach cyklów produkcyjnych),



uwzględnić nieplanowane ale przewidywalne zdarzenia, takie jak przerwy w

wykonywaniu pracy



rozważyć długofalowe zagrożenia dla zdrowia, np. wysoki poziom hałasu lub

działanie substancji szkodliwych, a także bardziej złożone lub mniej oczywiste

rodzaje zagrożeń, np. czynniki psychospołeczne lub związane z organizacją pracy



zapoznać się z zakładową dokumentacją dotyczącą wypadków i chorób

zawodowych;



postarać się o informacje z innych źródeł, takich jak:

- instrukcje obsługi lub karty charakterystyk dostarczane przez

producentów

i dostawców

- witryny internetowe poświęcone bezpieczeństwu i higienie pracy

- organy krajowe, stowarzyszenia branżowe lub związki zawodowe

- regulacje prawne i normy techniczne.

Etap I

Wskazanie osób, które mogą być narażone na zagrożenia

W przypadku każdego zagrożenia istotne jest jednoznaczne

określenie, kto może zostać poszkodowany; pomoże to w

ustaleniu najlepszego sposobu zarządzania ryzykiem.

Należy uwzględnić zagrożonych pracowników, bez względu na

to, czy będzie to zagrożenie bezpośrednie czy pośrednie, np.

pracownik malujący powierzchnię jest bezpośrednio narażony

na działanie rozpuszczalników, natomiast inni pracownicy

znajdujący się w pobliżu, wykonujący inne czynności są

narażeni mimowolnie i pośrednio.

Nie chodzi tu o sporządzenie pełnej listy imiennej, lecz o

wskazanie grup osób, np. "osoby pracujące w magazynie" lub

"przechodnie". Zagrożenie może także dotyczyć osób

sprzątających, kontrahentów i osób postronnych.

Etap I

Szczególną uwagę należy zwrócić na:



kwestie płci



grupy pracowników, którzy mogą być narażeni na

podwyższone ryzyko lub mają szczególne potrzeby:

- pracownicy niepełnosprawni

- pracownicy migrujący

- młodzi i starsi pracownicy

- kobiety ciężarne i matki karmiące piersią



- pracownicy nieprzeszkoleni i niedoświadczeni

- pracownicy tymczasowi i pracujący w niepełnym wymiarze

czasu



Istotne jest określenie ewentualnego zagrożenia dla zdrowia

tych osób, tj. rodzaju urazu lub choroby zawodowej.

Etap II.

Ocena rodzajów ryzyka

i uporządkowanie ich według

ważności

Kolejny etap to ocena ryzyka wynikającego z każdego

zagrożenia. Można ją przeprowadzić, analizując:



prawdopodobieństwo, że dane zagrożenie spowoduje

określone skutki (np. czy jest to nieprawdopodobne,

możliwe ale mało prawdopodobne, prawdopodobne

lub nieuniknione w którymś momencie)



stopień ciężkości przewidywanych skutków (np.

nieznaczne uszkodzenia ciała, wypadek, w którym nie

doszło do obrażeń, ale mogą wystąpić późniejsze

skutki, nieznaczne obrażenia (stłuczenie,

skaleczenie), poważne obrażenia (złamanie,

amputacja, chroniczna choroba), wypadek śmiertelny

lub wypadek zbiorowy z ofiarami śmiertelnymi)



częstotliwość narażenia i liczebność grup narażonych

pracowników.

Etap II.

Wystarczający może się okazać prosty proces

oszacowania ryzyka oparty na ocenie sytuacji i

niewymagający żadnych specjalistycznych

umiejętności czy skomplikowanych technik.

Dotyczy to działalności związanej z małym ryzykiem

lub ze stanowiskami pracy, na których ryzyko jest

dobrze znane lub łatwe do ustalenia, a także

przypadków łatwego dostępu do środków kontroli.

Prawdopodobnie będzie to się odnosić do większości

przedsiębiorstw (przede wszystkim małych i średnich

przedsiębiorstw - MŚP).

Etap II.

W niektórych innych przypadkach może

okazać się, że nie da się ustalić zagrożeń i

oszacować ryzyka bez wiedzy

specjalistycznej, profesjonalnego wsparcia i

doradztwa. Tak może się stać w przypadku

bardziej złożonych procesów i technologii w

danym miejscu pracy lub zagrożeń, np.

związanych ze zdrowiem, których nie da się

ustalić łatwo lub od razu i może to wymagać

analizy lub przeprowadzenia pomiarów.

Etap III.

Podjęcie decyzji w sprawie

działania zapobiegawczego

Po oszacowaniu ryzyka następnym etapem

jest wprowadzenie środków zapobiegawczych

i ochronnych.

Na tym etapie należy rozważyć m.in.:

–

Czy danemu ryzyku da się zapobiegać lub uniknąć

go.

–

Czy da się wyeliminować to ryzyko?

Można to zrealizować na przykład przez:



zastanowienie się, czy dane zadanie lub praca są

konieczne,



usunięcie zagrożenia,



zastosowanie innych substancji lub procesów pracy.

Etap III.

Przy określaniu strategii ograniczania i

kontrolowania ryzyka pracodawcy powinni być

świadomi następujących dodatkowych ogólnych

zasad zapobiegania:



eliminowanie zagrożeń u źródła



adaptacja procesów stosownie do potrzeb

indywidualnych, w szczególności z uwzględnieniem

specyfiki systemu funkcjonowania miejsca pracy,

wyboru narzędzi pracy i doboru metod pracy i metod

produkcji, co ma na celu w szczególności uniknięcie

monotonii podczas wykonywania operacji roboczych

przy określonej szybkości wykonywania tych czynności,

jak również zredukowanie ich niekorzystnego wpływu na

stan zdrowia



stosowanie nowych rozwiązań naukowo-technicznych

Etap III.



zastępowanie niebezpiecznych procesów, urządzeń,

materiałów, itd. bezpiecznymi lub mniej

niebezpiecznymi (zastępowanie maszyn lub materiałów

lub innych elementów stwarzających zagrożenie innymi)



opracowanie spójnej całościowej polityki zapobiegania,

obejmującej technologię, organizację pracy, warunki

pracy, stosunki społeczne i wpływ czynników

związanych ze środowiskiem pracy



nadawanie priorytetu środkom ochrony zbiorowej przed

środkami ochrony indywidualnej (np. ograniczenie

narażenia na pary i gazy poprzez stosowanie instalacji

wentylacyjnej, a nie masek przeciwpyłowych)



odpowiednie instruowanie pracowników.

Etap III.

Pracodawcy mogą znaleźć wytyczne dotyczące

kontrolowania ryzyka przez wprowadzanie tych środków

w specyfikacjach, w krajowych aktach prawnych,

normach krajowych, opublikowanych poradnikach i

innych tego rodzaju materiałach publikowanych przez

organy krajowe.

Kolejną ważną zasadą ogólną, o której powinni wiedzieć

pracodawcy jest to, że nie należy dopuszczać do

przenoszenia ryzyka.

Oznacza to, że znajdując rozwiązanie jednego problemu,

nie należy tworzyć innego.

Na przykład wątpliwą korzyść przyniosłoby podwójne

oszklenie okien w biurze w celu zmniejszenia poziomu

hałasu dochodzącego z zewnątrz,

o ile nie zapewniono by odpowiedniej wentylacji.

Etap IV.

Podjęcie działania

Po ustaleniu najbardziej odpowiednich środków

zapobiegawczych i ochrony następnym etapem jest

skuteczne ich wprowadzenie.

Elementem skutecznej realizacji przedsięwzięć jest

opracowanie planu, w którym należy określić:



środki, jakie mają zostać wdrożone



przyznane zasoby (czas, wydatki, itp.)



wskazanie, kto, co i kiedy robi;



przewidywany termin zakończenia oraz



datę przeprowadzenia przeglądu środków kontroli.

Etap IV.

Istotne jest włączenie pracowników i

ich przedstawicieli w ten proces:



informowanie ich o wprowadzonych

środkach, o tym w jaki sposób zostaną

wdrożone i kto będzie odpowiedzialny

za ich wdrożenie



szkolenie lub instruowanie ich w

zakresie środków lub procedur, które

zostaną wprowadzone.

Etap V.

Monitorowanie i przegląd

Po przeprowadzeniu oceny ryzyka należy dokonać ustaleń

dotyczących monitorowania i przeglądu środków

zapobiegawczych i ochrony, aby zapewnić utrzymanie

skuteczności tych środków oraz kontrolowanie ryzyka.

Informacje uzyskane w czasie czynności związanych z

monitorowaniem należy wykorzystywać przy przeprowadzaniu

przeglądu i dokonywaniu korekty oceny ryzyka.

Ocena ryzyka nie powinna być czynnością jednorazową. Ocenę

należy poddawać przeglądowi i w razie potrzeby korygować z

wielu powodów, np.:



stopnia prawdopodobnych zmian w działalności



zmian, które mogą zmienić postrzeganie ryzyka w miejscu

pracy, takich jak nowy proces, nowe urządzenia lub materiały,

zmiana organizacji pracy oraz nowe obiekty w miejscu pracy,

np. nowe warsztaty lub inne pomieszczenia,

Etap V.



po wprowadzeniu w wyniku takiej oceny nowych środków

należy ocenić nowe warunki pracy w celu dokonania

przeglądu konsekwencji zmiany. Zasadnicze znaczenie ma

niedopuszczenie do przeniesienia ryzyka, tj. żeby rozwiązując

jeden problem, nie tworzyć innego



ocena nie jest już adekwatna, ponieważ zdezaktualizowały się

dane lub informacje, na których była oparta



wprowadzone aktualnie środki zapobiegawcze i ochronne

okazały się niewystarczające lub już nieadekwatne, np.

dlatego, że dostępne są nowe informacje dotyczące

konkretnych środków kontroli



w wyniku ustaleń dochodzenia w związku z wypadkiem bądź

zaistnieniem sytuacji grożącej wypadkiem (sytuacja grożąca

wypadkiem to nieprzewidziane zdarzenie, które nie

spowodowało urazu, choroby lub szkody - lecz mogło takie

skutki wywołać)

Dokumentacja

oceny ryzyka zawodowego

Należy prowadzić dokumentację wyników

oceny ryzyka w pracy.

Tego rodzaju dokumentacja może stanowić

podstawę dla:



informacji przekazywanej osobom

zainteresowanym



kontroli wprowadzania niezbędnych środków



materiału dowodowego przedkładanego

organom nadzoru



korekty w razie zaistnienia zmian.

Dokumentacja ORZ

Zaleca się, aby w ewidencji znalazły się wyczerpujące

dane na temat:



osoby (osób) dokonującej(ych) oceny (nazwisko i

stanowisko)



charakteru zagrożeń i poziomu ryzyka



narażenia konkretnych grup pracowników



niezbędnych środków ochrony



wprowadzania środków ochrony, m.in. nazwisko

osoby odpowiedzialnej i data



monitorowania i przeglądów procesu oceny, w tym

daty i nazwiska uczestniczących osób;



udziału pracowników i ich przedstawicieli w procesie

oceny.

Konsultacje

Dokumentację ocen ryzyka należy

sporządzać w konsultacji z pracownikami

i/lub ich przedstawicielami i przy ich

udziale oraz udostępniać im ją w celu

zapewnienia informacji. Zainteresowani

pracownicy powinni być w każdym

przypadku poinformowani o wynikach

każdej oceny, która jest związania z ich

stanowiskiem pracy oraz o działaniach,

które zostaną podjęte w wyniku takiej

oceny. 8. Role i obowiązki pracodawców

Planowanie

Pracodawcy powinni starannie zaplanować to, co

zamierzają zrobić, aby wywiązać się ze swoich

obowiązków związanych z przeprowadzaniem

oceny ryzyka oraz wprowadzić środki konieczne

do zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa i

ochrony zdrowia. Zaleca się, żeby robili to

zgodnie z planem działania w celu

wyeliminowania lub kontrolowania różnych

rodzajów ryzyka.

Planowanie

Taki plan działania powinien obejmować:



zlecenie, zorganizowanie i koordynowanie oceny



wyznaczenie kompetentnych osób do przeprowadzania ocen

–

osobami przeprowadzającymi ocenę ryzyka mogą być:

- sami pracodawcy

- pracownicy wyznaczeni przez pracodawcę

- eksperci zewnętrzni i służby zewnętrzne, jeśli w miejscu pracy nie

ma kompetentnych pracowników

–

osoby te mogą udowodnić swoje kompetencje, wykazując:

- zrozumienie ogólnego podejścia do oceny ryzyka

- umiejętność zastosowania tego zrozumienia do konkretnego

miejsca pracy

- umiejętność identyfikowania sytuacji, w których odpowiednia

ocena ryzyka nie będzie możliwa bez pomocy oraz zdolności do

udzielania porad w sprawie dalszej pomocy



konsultowanie się z przedstawicielami pracowników w sprawie

ustaleń dotyczących wyznaczania osób do przeprowadzania tych

ocen



zapewnianie potrzebnych informacji, szkoleń, zasobów, czasu i

wsparcia ekspertom będącym pracownikami pracodawcy



zapewnianie odpowiedniej koordynacji między ekspertami (w

odpowiedniej sytuacji)



włączenie kierownictwa i zachęcanie do udziału pracowników



określenie ustaleń dotyczących przeglądu i korekty oceny

ryzyka



dopilnowanie, aby środki zapobiegawcze i środki ochrony

uwzględniały wyniki oceny ryzyka



zapewnienie sporządzenia dokumentacji oceny ryzyka



monitorowanie środków zapobiegawczych i środków ochrony

w celu utrzymania ich skuteczności



informowanie pracowników i/lub ich przedstawicieli o

wynikach oceny i o wprowadzonych środkach (udostępnianie

im tych dokumentów).

Udział pracowników

Ważne jest, żeby w ocenie ryzyka uczestniczyli

pracownicy. Znają oni problemy i posiadają

szczegółowe informacje o rzeczywistej sytuacji podczas

wykonywania przez nich zadania lub czynności, a więc

powinni być zaangażowani w taką ocenę. Ich wiedza

praktyczna lub kompetencje często także są potrzebne

do opracowania możliwych do zrealizowania środków

zapobiegawczych.

Udział pracowników jest nie tylko ich prawem, ale ma

fundamentalne znaczenie dla skutecznego i sprawnego

zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy przez

pracodawcę.

Obowiązki pracowników

Pracownicy i/lub ich przedstawiciele mają

prawo/obowiązek:



konsultacji w sprawach dotyczących organizacji

oceny ryzyka oraz wyznaczenia osób

wykonujących to zadanie



uczestniczenia w ocenie ryzyka



powiadamiania przełożonych i pracodawców o

zauważonym ryzyku



informowania o zmianach w miejscu pracy



informowania się o zagrożeniach dla ich zdrowia

i bezpieczeństwa oraz o środkach wymaganych

do wyeliminowania lub ograniczenia tych

zagrożeń

Obowiązki pracowników



włączania ich w proces podejmowania decyzji w sprawie

wprowadzanych środków zapobiegawczych i środków ochrony



zwracania się do pracodawcy z prośbą o wprowadzenie

odpowiednich środków i przedstawiania propozycji

zminimalizowania zagrożeń lub zlikwidowania ich u źródła



współpracy, aby pomóc pracodawcy w zapewnieniu bezpiecznego

środowiska pracy



szkolenia/otrzymywania instrukcji dotyczących wprowadzanych

środków



troszczenia się w miarę możliwości o zdrowie i bezpieczeństwo

swoje oraz innych osób, których dotyczą skutki ich działań

zgodnie ze szkoleniem i instrukcjami otrzymanymi od pracodawcy

Ponadto ważne jest przeszkolenie przedstawicieli pracowników,

żeby rozumieli, na czym polega ocena ryzyka i jaka odgrywają w

niej rolę.

Porady

dla osób przeprowadzających ocenę

ryzyka

Osoby przeprowadzające oceny ryzyka w pracy powinny

dysponować wiedzą i/lub informacjami na temat:



znanych już zagrożeń i rodzajów ryzyka oraz sposobów ich

powstawania



materiałów, urządzeń i technologii wykorzystywanych w pracy



procedur roboczych oraz organizacji pracy, a także kontaktu

pracowników ze stosowanymi materiałami



typu, prawdopodobieństwa, częstotliwości i czasu trwania

narażenia na zagrożenia. W niektórych przypadkach może to

oznaczać posłużenie się nowoczesnymi, zatwierdzonymi

technikami pomiarowymi



związku między narażeniem na zagrożenie a jego skutkiem



norm i wymagań prawnych odnoszących się do rodzajów ryzyka

występujących w danym miejscu pracy



tego, co uważa się za dobre praktyki w dziedzinach, w których

nie ma określonych norm prawnych.

Porady

Pracodawcy powinni dopilnować, aby osoba

dokonująca oceny ryzyka, bez względu na to, czy

jest to pracownik czy zewnętrzny konsultant,

porozmawiała z pracownikami lub innymi osobami,

np. aktualnie pracującymi kontrahentami.

Tam, gdzie w jednym miejscu pracują pracownicy

zatrudniani przez różnych pracodawców, może

okazać się, że eksperci muszą udostępniać sobie

nawzajem informacje o rodzajach ryzyka oraz

środkach z zakresu BHP wprowadzonych w celu ich

wyeliminowania. Do pracodawcy należy ułatwienie

tego.

Document Outline