Generatywność w średniej dorosłości

D.McAdams zgadza się z poglądem Eriksona, że

mężczyźni i kobiety w średniej dorosłości są w
szczególnym

stopniu

skoncentrowani

dobrostanie i rozwoju przyszłych pokoleń.

Realizując różne plany życiowe – poczynając od

rodzicielstwa a na działalności politycznej
kończąc - dorośli GENERUJĄ POZYTYWNE
DZIEDZICTWO

dające

efekcie

PRZEDŁUŻENIE

TRWANIA

WŁASNEJ

OSOBY.

GENERATYWNOŚĆ

ZAINTERESOWANIE

ZOBOWIĄZANIE

PROMOWANIA

PRZYSZŁYCH

GENERACJI.

Z psychologicznego punktu widzenia GENERATYWNOŚĆ TO:



DOŚWIADCZANIE WEWNĘTRZNEGO PRAGNIENIA LUB
SKŁONNOŚCI;



ODPOWIEDNIE

WIEKU

OCZEKIWANIE,

WYMAGANIE

Z punktu widzenia społeczeństwa (psychospołecznego)

GENERATYWNOŚĆ TO:



kluczowy zasób, który może zasilić różne instytucje
społeczne i motywować do działania na rzecz dobra
publicznego.



McAdams wyodrębnia 3 okresy
historyczne

odnoszące

się

zainteresowania generatywnością:

2000 lat przed Eriksonem

okres teorii Eriksona

kontynuacja teorii Eriksona



Ad. 1.
Pierwsza pełna teoria generatywności pojawiła się w pracy
Platona „Sympozjum”



Ad.

Przypomnienie

Eriksona

koncepcji

generatywności
Głównymi obiektami generatywnymi dla rodziców jest ich
własne potomstwo, lub/i młodzi ludzie w najbliższym
otoczeniu.
Ale



Generatywność może odnosić się do społeczeństwa jako
całości – np. misja generatywna Gandhiego odnosząca się do
dobrostanu ludzkości. Ale uwaga!: Gandhi zaniedbał swą
funkcję generatywną wobec swych dzieci!!!!



Sztuka  kompromisu  między  generatywnością  rodzicielską  a
publiczną  jest  ważnym  problemem  w  historiach  życia
wybitnych  ludzi,  którzy  wywarli  wpływ  na  transformacje  w
społeczeństwach.



Indywidualne różnice w uczuciach, postawach, w

ekspresji generatywności mogą wywodzić się, m.in.:



z WIARY W LUDZKOŚĆ .



Trudno wg Eriksona bez tej wiary lub przynajmniej

umiarkowanego optymizmu podejmować trud, na
którego efekty można się nie doczekać.



Generatywność  może  być  także  DOBREM  dla
generatywnej  osoby.  Jest  świadectwem  dojrzałości  i
współwystępuje wg Eriksona ze zdrowiem psychicznym i
dobrostanem.  Jest  też  kluczowym  komponentem
psychospołecznej adaptacji.

Porównanie Platona i Eriksona przez

McAdamsa



Obaj  wskazują  na  związek  między  dorosłą  miłością  a
generatywnością;  ale  wg  Platona  miłość  stymuluje
tworzenie  generacji  potomstwa  przedłużającego
własne  Ja,  a  u  Eriksona  –  dojrzała  miłość  (wczesna
dorosłość- intymność) poprzedza generatywność;



U obu prokreacja stanowi prototyp generatywności,
ale dołącza się do niej twórczość i produktywność;



Obaj rozpatrywali generatywność z moralnej perspektywy

jako DOBRO i CNOTĘ. Ekspresję generatywności uważali

za właściwą i dobrą, dzięki niej człowiek może cieszyć się

szacunkiem. Ale: Platon widzi źródło generatywności w

pragnieniu nieśmiertelności, a Erikson dostrzega

jedynie ten problem, a większy nacisk kładzie na

związane z opieką i troską o następne pokolenia

aspekty generatywności.



U Platona król-filozof dokonywał ważnych wyborów z

perspektywy przyszłych pokoleń, a u Eriksona więcej wagi

przywiązuje się do codziennych aktów dobroci i troski,

które mogą być nawet wkrótce zapomniane. Erikson

wierzył, że wszyscy dorośli mogą być generatywni.

Ad. 3.
Epoka po Eriksonie
McAdams podkreśla, że rzadko podejmowano

problem generatywności po Eriksonie.

Dopiero we wczesnych latach 80. zwiększyło się

zainteresowanie tym problemem.

Pierwszym był John Kotre (1984).
Rozwinął on idee Eriksona.

Poglądy Johna Kotre
Generatywność to „pragnienie inwestowania własnej

substancji w formach życia i pracy, które pozwolą
na przedłużenie życia Ja”.

(Podobieństwo do Platona, a także w poglądzie, że

generatywność nie jest koniecznością).

Kotre

ukazał

także

destrukcyjne

skutki

działań

zmierzających do przedłużenia życia własnego Ja:

- fanatyzm i zło (np. przemoc w rodzinie).
Jednocześnie wskazał, że:
- generatywność może przekształcać zło w dobro –

intergeneracyjny filtr - odrzucanie negatywnej
spuścizny, blokowanie jej i zabieganie o przekazanie
następnym pokoleniom tylko tego, co pozytywne.

4 formy generatywności według Kotre:

1. Generatywność biologiczna – płodzenie dzieci, opieka –
obiektem generatywnym jest niemowlę;

2. Generatywność rodzicielska – dorośli wychowują i

dyscyplinują swe potomstwo, włączają w tradycje rodziny,
wspierają, chronią, opiekują się, nauczają i doradzają w
latach adolescencji – obiektem generatywnym jest dziecko;

3. Generatywność techniczna – dorośli uczą umiejętności i

oferują trening instrumentalny tym, którym niezbędne są
takie kompetencje dla pomyślnej adaptacji do świata –
obiekty generatywne to własne umiejętności i „uczeń”;

4. Generatywność kulturowa – dorośli tworzą, odnawiają

lub konserwują system symboli – istotę kultury – transmitując
go na następne pokolenia. Obiektem generatywnym jest
kultura (jej instytucje i idee) oraz osoby nauczane.

Przecięcie się czterech form generatywności daje wg

Kotre dwa style generatywności

wspólnotowe (communal) – wychowanie i opieka
wobec innych;

indywidualne  (agentic)  –  kreatywne  i/lub  silne
przedłużanie  własnego  Ja    poza  swe  życie,
generowanie  osobistej  nieprzemijającej  spuścizny
poprzez pewne formy kierowania, przedsiębiorczości,
naukowych osiągnięć, itp.

ZINTEGROWANY MODEL GENERATYWNOŚCI

McAdamsa

uwzględniający różne poziomy i sposoby wyrażania

generatywności.

Podstawowe założenia:
- W pełni wyrażana generatywność jest tak indywidualna, jak i

wspólnotowa:

generatywność

wymaga

produkowania,

kreowania

produktów  –  by  przedłużyć  życie  Ja  –  w  tym  sensie
generatywność  ma  sens  narcystyczny  –  kreujące  według
własnego  wyobrażenia,  wyraża  ekspansję  własnego  Ja;  ale
także

to, co jest generowane musi być objęte troską, ale musi

być przyznana mu autonomia i możliwość życia dla następnej
generacji; poświęcenie siebie dla dobra innych i tych, którzy
przyjdą po nich – to altruistyczny sens generatywności.

Generatywność

jest

konfiguracją

cech

psychospołecznych:

Pragnienia:

indywidualne

(agentic)

społeczne

(communal) – motywują do:
a) Szukanie możliwej symbolicznej nieśmiertelności;
b) Dawanie opieki innym.

Wymagania

kulturowe

związane

wiekiem

–

dostarczają standardów i oczekiwań dotyczących tego,
jak

ludzie

mogą

powinni

brać

siebie

odpowiedzialność za następne pokolenia, gdy wkraczają
w średnią dorosłość;

Motywowany  przez  wewnętrzne  pragnienia  (1)  i
zewnętrzne  wymagania  (2)  dorosły  rozwija  świadome
zainteresowanie   następnym pokoleniem  – koniec  bycia
biorcą  od  społeczeństwa  a  początek  dawania  opieki  i
troski innym.

4. W interakcje z pragnieniami (1), wymaganiami (2) i

zainteresowaniem (3) wchodzą przekonania - na ile
inni są godni troski dorosłego, na ile wskazane jest
inwestowanie w innych i w przyszłość. Wg Eriksona –
to wiara w ludzki rodzaj, a także: wiara w dobro
ludzkiego gatunku, optymizm, wiara w
sprawiedliwy świat, itp. Głęboki pesymizm, cynizm,
rozpacz i brak nadziei – osłabiają generatywność.

5. Pozytywna wiara w ludzi może pomóc w

przekształcaniu zainteresowania (4) w plany, cele i
inne generatywne zobowiązania.

Zobowiązania (5) prowadzą do generatywnego

działania.      Przykładowe  działania:  urodzenie
dziecka,  wprowadzanie  innowacji,  opiekowanie  się
obiektami  (szkołami,  dziećmi),  podtrzymywanie
tradycji

religijnych,

kształcenie

umiejętności,

wprowadzanie dziecka w świat dorosłych.

Generatywna narracja. Gdy dorośli przełożą swe

przekonania  i    koncentrację  w  zobowiązania  i
działanie  przeznaczone  na  wspieranie  następnego
pokolenia  –  konstruują  osobiste  narracje  lub
opowiadania  o  swoich  generacyjnych  wysiłkach,
które  w  końcu  włączają  w  większe  autobiograficzne
opowieści  dotyczące  historii  życia  –  nadają
narracyjny sens własnemu życiu.



Generatywna funkcja narracji – to dostarczenie
dorosłemu potencjalnie satysfakcjonującego końca
jego własnej historii życia.



  Generatywna  narracja  antycypuje,  jakie  ostateczne
wyniki  może  dać  życie  jednostki  w    pokoleniu
potomstwa,  w  produktach  i  wytworach  pozwalających
na przedłużenie życia Ja.



Historie narracyjne własnego życia nie kończą się
śmiercią, ale stanowią początek nowego życia Ja.

Document Outline