Badanie fizykalne
Badanie fizykalne
Badanie fizykalne
Badanie fizykalne
Skład badania:
Skład badania:
oglądanie
oglądanie
odpowiednie oświetlenie
odpowiednie oświetlenie
źródło światła – żółtaczka
źródło światła – żółtaczka
(światło dzienne),
(światło dzienne),
rozszerzenia żylne,
rozszerzenia żylne,
powiększenie tarczycy –
powiększenie tarczycy –
oświetlenie boczne
oświetlenie boczne
obmacywanie
obmacywanie
opukiwanie
opukiwanie
osłuchiwanie
osłuchiwanie
Schemat badania:
Schemat badania:
wygląd ogólny
wygląd ogólny
stan przytomności
stan przytomności
zachowanie się chorego
zachowanie się chorego
mowa
mowa
chód
chód
pozycja ciała
pozycja ciała
budowa ciała, ciężar, wzrost,
budowa ciała, ciężar, wzrost,
odżywienie
odżywienie
skóra
skóra
węzły chłonne
węzły chłonne
temperatura ciała
temperatura ciała
Schemat badania:
Schemat badania:
badanie szczegółowe
badanie szczegółowe
głowa
głowa
szyja
szyja
klatka piersiowa
klatka piersiowa
jama brzuszna
jama brzuszna
układ płciowy
układ płciowy
układ moczowy
układ moczowy
układ ruchu
układ ruchu
układ nerwowy
układ nerwowy
badanie psychiatryczne
badanie psychiatryczne
Wygląd ogólny i
Wygląd ogólny i
zachowanie się
zachowanie się
chorego:
chorego:
ogólne wrażenie –
ogólne wrażenie –
zachowanie się chorego
zachowanie się chorego
nadmierne podniecenie
nadmierne podniecenie
psychiczne
psychiczne
nadczynność tarczycy
nadczynność tarczycy
ostre choroby zakaźne
ostre choroby zakaźne
niektóre choroby OUN
niektóre choroby OUN
ostre choroby zakaźne
ostre choroby zakaźne
przygnębienie, senność, osłupienie
przygnębienie, senność, osłupienie
zamroczenie – dezorientacja w
zamroczenie – dezorientacja w
czasie, miejscu, otoczeniu
czasie, miejscu, otoczeniu
Wygląd ogólny i
Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego –
zachowanie się chorego –
stan przytomności
stan przytomności
omdlenie (syncope)
omdlenie (syncope)
krótkotrwała utrata
krótkotrwała utrata
przytomności (sekundy lub
przytomności (sekundy lub
minuty)
minuty)
etiologia
etiologia
chwilowe niedokrwienie
chwilowe niedokrwienie
mózgu, wskutek
mózgu, wskutek
czynnościowych zaburzeń
czynnościowych zaburzeń
regulacji krążenia (emocje,
regulacji krążenia (emocje,
nagły wysiłek lub ból)
nagły wysiłek lub ból)
zaburzenia w OUN – m.in.
zaburzenia w OUN – m.in.
padaczka
padaczka
Wygląd ogólny i
Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego –
zachowanie się chorego –
stan przytomności
stan przytomności
śpiączka (coma)
śpiączka (coma)
długotrwała utrata
długotrwała utrata
przytomności (godziny
przytomności (godziny
lub dni)
lub dni)
cechy
cechy
utrata świadomości, czucia,
utrata świadomości, czucia,
ruchu
ruchu
nie reaguje nawet na
nie reaguje nawet na
bardzo silne bodźce
bardzo silne bodźce
Wygląd ogólny i
Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego –
zachowanie się chorego –
stan przytomności
stan przytomności
śpiączka (coma)
śpiączka (coma)
etiologia
etiologia
najczęściej – udar mózgu, ale też guzy, ropnie
najczęściej – udar mózgu, ale też guzy, ropnie
mózgu, urazy czaszki, mózgu, zapalenie opon
mózgu, urazy czaszki, mózgu, zapalenie opon
mózgowych, krwotok podpajęczynówkowy
mózgowych, krwotok podpajęczynówkowy
zaburzenia przemiany materii
zaburzenia przemiany materii
cukrzycowa (c. diabeticum) – zakwaszenie
cukrzycowa (c. diabeticum) – zakwaszenie
ustroju ciałami ketonowymi; bez kwasicy –
ustroju ciałami ketonowymi; bez kwasicy –
hiperosmolarna
hiperosmolarna
skóra sucha, zmniejszone napiecie gałek
skóra sucha, zmniejszone napiecie gałek
ocznych, oddech Kussmaula, zapach
ocznych, oddech Kussmaula, zapach
acetonu z ust
acetonu z ust
hipoglikemiczna (c. hypoglycaemicum) –
hipoglikemiczna (c. hypoglycaemicum) –
niedocukrzenie krwi, najczęściej jako
niedocukrzenie krwi, najczęściej jako
przedawkowanie insuliny
przedawkowanie insuliny
skóra wilgotna, źrenice szerokie
skóra wilgotna, źrenice szerokie
mocznicowa (c. uraemicum)
mocznicowa (c. uraemicum)
skóra sucha, źrenice wąskie, oddech o
skóra sucha, źrenice wąskie, oddech o
zapachu amoniaku, Cheyne’a-Stokesa
zapachu amoniaku, Cheyne’a-Stokesa
lub Kussmaula
lub Kussmaula
wątrobowa (c. hepaticum) – ciężkie
wątrobowa (c. hepaticum) – ciężkie
uszkodzenia miąższu wątroby
uszkodzenia miąższu wątroby
oddech aromatyczny, niekiedy żółtaczka
oddech aromatyczny, niekiedy żółtaczka
Wygląd ogólny i
Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego –
zachowanie się chorego –
stan przytomności
stan przytomności
śpiączka (coma)
śpiączka (coma)
etiologia
etiologia
zaburzenia endokrynologiczne
zaburzenia endokrynologiczne
przełom tarczycowy
przełom tarczycowy
zatrucia egzogenne – m.in.:
zatrucia egzogenne – m.in.:
barbituranami
barbituranami
tlenkiem węgla
tlenkiem węgla
alkoholem
alkoholem
Wygląd ogólny i
Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego –
zachowanie się chorego –
stan przytomności
stan przytomności
stan przedśpiączkowy (praecoma) – utrata
stan przedśpiączkowy (praecoma) – utrata
przytomności nie jest w pełni rozwinięta
przytomności nie jest w pełni rozwinięta
stopnie utraty przytomności
stopnie utraty przytomności
senność długotrwała (somnolentia) –
senność długotrwała (somnolentia) –
oddechowych ograniczona, ale nie
oddechowych ograniczona, ale nie
zniesiona całkowicie
zniesiona całkowicie
sopor – odrętwnienie, głębokie
sopor – odrętwnienie, głębokie
zamroczenie, reaguje tylko na bardzo silne
zamroczenie, reaguje tylko na bardzo silne
bodźce
bodźce
senność napadowa (narcolepsia)
senność napadowa (narcolepsia)
stan pomroczny (obnubilatio)
stan pomroczny (obnubilatio)
osłupienie (oddech)
osłupienie (oddech)
chory nie jest zdolny do aktów woli
chory nie jest zdolny do aktów woli
przyczyny
przyczyny
choroby psychiczne
choroby psychiczne
guzy mózgu
guzy mózgu
zatrucie alkoholem, środkami odurzającymi
zatrucie alkoholem, środkami odurzającymi
śpiączka
śpiączka
Wygląd ogólny i
Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego –
zachowanie się chorego –
mowa chorego
mowa chorego
chrypka
chrypka
stany zapalne krtani
stany zapalne krtani
porażenie nerwu
porażenie nerwu
wstecznego
wstecznego
guz śródpiersia, guz płuca
guz śródpiersia, guz płuca
tętniak aorty
tętniak aorty
choroba układu
choroba układu
nerwowego (porażenie
nerwowego (porażenie
opuszkowe, wiąd rdzenia)
opuszkowe, wiąd rdzenia)
zatrucie talem, błonica
zatrucie talem, błonica
Wygląd ogólny i
Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego –
zachowanie się chorego –
mowa chorego
mowa chorego
zaburzenia mowy
zaburzenia mowy
dyzartria
dyzartria
niezdolność dokładnej artykulacji na skutek
niezdolność dokładnej artykulacji na skutek
uszkodzenia neuronów unerwiających mięśnie
uszkodzenia neuronów unerwiających mięśnie
mowy
mowy
mowa niewyraźna, zamazana, przydźwięk nosowy
mowa niewyraźna, zamazana, przydźwięk nosowy
przyczyny: porażenie opuszkowe,
przyczyny: porażenie opuszkowe,
rzekomoopuszkowe
rzekomoopuszkowe
anartria – całkowity brak artykulacji
anartria – całkowity brak artykulacji
afazja (dysfazja)
afazja (dysfazja)
niemożność wyrażenia słowami myśli (a. ruchowa)
niemożność wyrażenia słowami myśli (a. ruchowa)
lub rozumienia mowy (a. czuciowa)
lub rozumienia mowy (a. czuciowa)
uszkodzenie ośrodków mowy
uszkodzenie ośrodków mowy
aleksja – niemożność czytania
aleksja – niemożność czytania
agrafia – niemożność pisania
agrafia – niemożność pisania
skandowana / wybuchowa
skandowana / wybuchowa
choroby móżdżku, stwardnienie rozsiane
choroby móżdżku, stwardnienie rozsiane
afonia (utrata głosu) – zaburzenia strun
afonia (utrata głosu) – zaburzenia strun
głosowych
głosowych
jąkanie (balbuties)
jąkanie (balbuties)
Wygląd ogólny i
Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego
zachowanie się chorego
–
–
chód chorego
chód chorego
połowiczo niedowładny – niedowład
połowiczo niedowładny – niedowład
połowiczy wiotki
połowiczy wiotki
powłóczenie niedowładnej kończyny dolnej
powłóczenie niedowładnej kończyny dolnej
koszący – porażenie połowicze spastyczne
koszący – porażenie połowicze spastyczne
kończyna wyprostowana w stawie
kończyna wyprostowana w stawie
kolanowym zatacza półkole, bez odrywania
kolanowym zatacza półkole, bez odrywania
się od ziemi
się od ziemi
niedowładny wiotki (paraparetyczny) -
niedowładny wiotki (paraparetyczny) -
choroby rdzenia kręgowego
choroby rdzenia kręgowego
powolne przesuwanie nogi za nogą
powolne przesuwanie nogi za nogą
niedowładno-kurczowy – choroby rdzenia
niedowładno-kurczowy – choroby rdzenia
połączone z niedowładem spastycznym
połączone z niedowładem spastycznym
usztywnione kończyny dolne
usztywnione kończyny dolne
móżdżkowy
móżdżkowy
szeroko rozstawione kończyny dolne (jak u
szeroko rozstawione kończyny dolne (jak u
pijanego)
pijanego)
Wygląd ogólny i
Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego
zachowanie się chorego
–
–
chód chorego
chód chorego
zespół Parkinsona
zespół Parkinsona
przymusowy pęd ku przodowi i do tyłu
przymusowy pęd ku przodowi i do tyłu
lub do boku
lub do boku
tabetyczny
tabetyczny
nadmierne zginanie kończyn w kolanach,
nadmierne zginanie kończyn w kolanach,
najpierw stawiane na ziemi są pięty, nogi
najpierw stawiane na ziemi są pięty, nogi
szeroko rozstawione, patrzy pod nogi
szeroko rozstawione, patrzy pod nogi
histeryczny
histeryczny
naśladowanie chodu nieprawidłowego
naśladowanie chodu nieprawidłowego
kaczkowaty
kaczkowaty
kołysanie się w biodrach
kołysanie się w biodrach
osteomalacja, zwichniecie wrodzone
osteomalacja, zwichniecie wrodzone
stawu biodrowego
stawu biodrowego
choroby stawów – kuleje
choroby stawów – kuleje
zapalenie nerwu kulszowego – pozycja –
zapalenie nerwu kulszowego – pozycja –
w ukłonie, oszczędzając chorą kończynę
w ukłonie, oszczędzając chorą kończynę
Wygląd ogólny i
Wygląd ogólny i
zachowanie się chorego
zachowanie się chorego
–
–
układ ciała
układ ciała
po pierwsze – ułożenie dowolne, czy
po pierwsze – ułożenie dowolne, czy
przymusowe
przymusowe
ułożenia przymusowe
ułożenia przymusowe
duszność w zastoinowej niewydolności
duszność w zastoinowej niewydolności
krążenia
krążenia
wysokie ułożenie na łóżku lub nawet pozycja
wysokie ułożenie na łóżku lub nawet pozycja
siedząca
siedząca
silny atak astmy oskrzelowej
silny atak astmy oskrzelowej
w pozycji siedzącej lub stojącej podpiera się
w pozycji siedzącej lub stojącej podpiera się
rękami (ortopnoe) – uruchomienie dodatkowych
rękami (ortopnoe) – uruchomienie dodatkowych
mięśni oddechowych
mięśni oddechowych
tężec, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
tężec, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
opistothonus – na wznak, głowa odrzucona i
opistothonus – na wznak, głowa odrzucona i
wciśnięta w poduszkę, kręgosłup tworzy łuk
wciśnięta w poduszkę, kręgosłup tworzy łuk
tetralogia Fallota
tetralogia Fallota
pozycja kuczna
pozycja kuczna
bóle kolkowe brzucha
bóle kolkowe brzucha
niespokojny, ciągle zmienia pozycję
niespokojny, ciągle zmienia pozycję
zapalenie otrzewnej
zapalenie otrzewnej
w bezruchu, pozycja skulona
w bezruchu, pozycja skulona
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
budowa, masa
budowa, masa
ciała, wzrost, odżywienie
ciała, wzrost, odżywienie
budowa ciała – typy
budowa ciała – typy
konstytucjonalne
konstytucjonalne
asteniczny (leptosomiczny)
asteniczny (leptosomiczny)
atletyczny
atletyczny
pykniczny
pykniczny
mięśnie
mięśnie
stopień rozwoju – dostatecznie,
stopień rozwoju – dostatecznie,
nadmiernie, zanik
nadmiernie, zanik
stan napięcia
stan napięcia
bolesność
bolesność
drgania włókienkowe, drżenie
drgania włókienkowe, drżenie
obrona mięśniowa
obrona mięśniowa
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
budowa, masa
budowa, masa
ciała, wzrost, odżywienie
ciała, wzrost, odżywienie
ciężar ciała – reguła Broca – określenie
ciężar ciała – reguła Broca – określenie
przeciętnego ciężaru ciała
przeciętnego ciężaru ciała
przy wzroście 155-165 cm = długość
przy wzroście 155-165 cm = długość
ciała – 100
ciała – 100
przy wzroście 165-175 cm = długość
przy wzroście 165-175 cm = długość
ciała – 105
ciała – 105
przy wzroście 175-185 cm = długość
przy wzroście 175-185 cm = długość
ciała – 110
ciała – 110
wzrost
wzrost
olbrzymi
olbrzymi
konstytucjonalny – proporcjonalnie
konstytucjonalny – proporcjonalnie
akromegalia
akromegalia
karłowaty
karłowaty
konstytucjonalny
konstytucjonalny
choroby nerek, krzywica, choroby serca
choroby nerek, krzywica, choroby serca
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
budowa, masa
budowa, masa
ciała, wzrost, odżywienie
ciała, wzrost, odżywienie
odżywienie
odżywienie
nadmierne – nadwaga, otyłość
nadmierne – nadwaga, otyłość
otyłość
otyłość
rozpoznanie
rozpoznanie
wskaźnik masy ciała BMI
wskaźnik masy ciała BMI
masa ciała w kg / wzrost w m 2
masa ciała w kg / wzrost w m 2
< 25 – prawidłowa
< 25 – prawidłowa
25-30 – nadwaga
25-30 – nadwaga
> 30 – otyłość
> 30 – otyłość
iloraz obwodu talii i największego obwodu
iloraz obwodu talii i największego obwodu
okolicy biodrowej WHR
okolicy biodrowej WHR
prawidłowy
prawidłowy
M < 1,0
M < 1,0
K < 0,85
K < 0,85
podział
podział
gynoidalna – tkanka tłuszczowa odkłada
gynoidalna – tkanka tłuszczowa odkłada
się na biodrach, udach, pośladkach,
się na biodrach, udach, pośladkach,
brzuchu
brzuchu
androidalna – brzuch, boczne powierzchnie
androidalna – brzuch, boczne powierzchnie
klatki piersiowej, kark, podbródek –
klatki piersiowej, kark, podbródek –
sprzyja nadciśnieniu tętniczym, CHD
sprzyja nadciśnieniu tętniczym, CHD
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
budowa, masa
budowa, masa
ciała, wzrost, odżywienie
ciała, wzrost, odżywienie
odżywienie
odżywienie
niedożywienie – gdy
niedożywienie – gdy
aktualna masa ciała jest
aktualna masa ciała jest
mniejsza o więcej niż 10%
mniejsza o więcej niż 10%
wagi należnej
wagi należnej
niedostateczny pobór
niedostateczny pobór
pokarmów
pokarmów
zaburzenie wchłaniania
zaburzenie wchłaniania
utrata
utrata
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
oświetlenie dzienne
oświetlenie dzienne
barwa
barwa
zależy od
zależy od
ilości Hb we krwi
ilości Hb we krwi
grubości skóry
grubości skóry
pigmentacji
pigmentacji
blada
blada
zmniejszenie się ilości krwi krążącej
zmniejszenie się ilości krwi krążącej
ostra niewydolność krążenia
ostra niewydolność krążenia
krwotok
krwotok
niedokrwistość
niedokrwistość
chore nerki
chore nerki
obrzęk śluzowaty
obrzęk śluzowaty
choroby układu krążenia
choroby układu krążenia
zimno
zimno
stres
stres
wymioty
wymioty
wyniszczenie
wyniszczenie
konstytucjonalnie
konstytucjonalnie
ograniczona do końców palców – miażdżyca tętnic,
ograniczona do końców palców – miażdżyca tętnic,
chromanie przestankowe, choroba Raynauda
chromanie przestankowe, choroba Raynauda
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
zaczerwieniona
zaczerwieniona
stałe przebywanie na otwartym powietrzu
stałe przebywanie na otwartym powietrzu
zwiększenie zawartości Hb i erytrocytów
zwiększenie zawartości Hb i erytrocytów
(czerwienica)
(czerwienica)
zatrucie atropiną, CO
zatrucie atropiną, CO
choroby zakaźne (płonica, róża)
choroby zakaźne (płonica, róża)
alkohol – rozszerzenie naczyń
alkohol – rozszerzenie naczyń
krwionośnych
krwionośnych
gorączka
gorączka
przegrzanie
przegrzanie
emocje
emocje
nadciśnienie tętnicze
nadciśnienie tętnicze
ciemnobrunatna
ciemnobrunatna
choroba Adisona – okolice ciała narażone
choroba Adisona – okolice ciała narażone
na działanie światła oraz te które są
na działanie światła oraz te które są
naturalnie silnie ubarwione
naturalnie silnie ubarwione
późny okres marskości wątroby
późny okres marskości wątroby
hemochromatoza
hemochromatoza
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
piegi, znamiona – wrodzone
piegi, znamiona – wrodzone
przebarwienia
przebarwienia
po półpaścu
po półpaścu
w bliznach
w bliznach
odbarwienia
odbarwienia
żółte
żółte
żółtaczka (nagromadzenie się
żółtaczka (nagromadzenie się
bilirubiny w tkankach), także błony
bilirubiny w tkankach), także błony
śluzowe
śluzowe
zastoinowa – odcień zielonkawy
zastoinowa – odcień zielonkawy
miąższowa – pomarańczowy
miąższowa – pomarańczowy
hemolityczna - słomkowy
hemolityczna - słomkowy
xanthosis – tylko dłonie i stopy
xanthosis – tylko dłonie i stopy
hyperkarotenemia
hyperkarotenemia
xanthelasma (kępki żółte) – żółte złogi
xanthelasma (kępki żółte) – żółte złogi
lipidowe na powiekach
lipidowe na powiekach
hipercholesterolemia
hipercholesterolemia
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
sinica
sinica
sinawe zabarwienie skóry, błon śluzowych, zwłaszcza
sinawe zabarwienie skóry, błon śluzowych, zwłaszcza
warg – ciemna barwa krwi przepływającej przez
warg – ciemna barwa krwi przepływającej przez
naczynia włosowate
naczynia włosowate
przyczyny
przyczyny
sinica prawdziwa (cyanosis vera)
sinica prawdziwa (cyanosis vera)
zwiększona ilość Hb odtlenowanej we krwi
zwiększona ilość Hb odtlenowanej we krwi
zmiana strukturalna Hb – kolor skóry
zmiana strukturalna Hb – kolor skóry
szaropopielaty lub brunatnoniebieski
szaropopielaty lub brunatnoniebieski
methemoglobina
methemoglobina
powstaje
powstaje
leki (sulfonamidy, chlorek potasu)
leki (sulfonamidy, chlorek potasu)
zatrucie zawodowe (pochodne aniliny,
zatrucie zawodowe (pochodne aniliny,
nitrobenzenu)
nitrobenzenu)
zamiast Fe dwuwartościowego w
zamiast Fe dwuwartościowego w
cząsteczce znajduje się Fe trójwartościowe
cząsteczce znajduje się Fe trójwartościowe
– niezdolne do wiązania tlenu
– niezdolne do wiązania tlenu
odtrutka – dożylne wstrzykniecie kwasu
odtrutka – dożylne wstrzykniecie kwasu
askorbinowego lub błękitu metylenowego
askorbinowego lub błękitu metylenowego
sulfhemoglobina (sinica
sulfhemoglobina (sinica
autointoksykacyjna)
autointoksykacyjna)
bardzo rzadka
bardzo rzadka
biegunki, zaparcia
biegunki, zaparcia
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
sinica rzekoma (cyanosis spuria,
sinica rzekoma (cyanosis spuria,
pseudocyanosis)
pseudocyanosis)
odkładanie się barwników endogennych,
odkładanie się barwników endogennych,
egzogennych
egzogennych
sole srebra, złota
sole srebra, złota
hemosyderyna w komórkach tkanki
hemosyderyna w komórkach tkanki
łącznej skóry - szaroniebieska
łącznej skóry - szaroniebieska
prawdziwa
prawdziwa
gdy ilość odtlenowanej Hb we krwi
gdy ilość odtlenowanej Hb we krwi
wynosi przynajmniej 5g% (fizjologia 3g
wynosi przynajmniej 5g% (fizjologia 3g
%)
%)
rodzaje
rodzaje
centralna – hipoksemia (niedostateczne
centralna – hipoksemia (niedostateczne
wysycenie tlenem krwi tętniczej)
wysycenie tlenem krwi tętniczej)
obwodowa (nadmierne odtlenowanie
obwodowa (nadmierne odtlenowanie
krwi żylnej na poziomie tkanek)
krwi żylnej na poziomie tkanek)
centralno-obwodowa
centralno-obwodowa
miejsca
miejsca
wargi, nos, uszy, powieki, paznokcie
wargi, nos, uszy, powieki, paznokcie
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
przyczyny
przyczyny
centralna
centralna
zaburzenia wentylacyjne i dyfuzyjne
zaburzenia wentylacyjne i dyfuzyjne
płuc
płuc
przecieki tętniczo-żylne w sercu w
przecieki tętniczo-żylne w sercu w
wadach serca
wadach serca
obwodowa
obwodowa
z powodu zwolnienia prądu krwi
z powodu zwolnienia prądu krwi
(zastój)
(zastój)
zwolnienie odpływu krwi żylnej-
zwolnienie odpływu krwi żylnej-
niewydolność krążenia
niewydolność krążenia
utrudnienie odpływu krwi żylnej –
utrudnienie odpływu krwi żylnej –
zapalenia żył, żylaki
zapalenia żył, żylaki
zmniejszenia ukrwienia tkanek –
zmniejszenia ukrwienia tkanek –
miażdżyca tętnic
miażdżyca tętnic
zaburzenia czynnościowe naczyń
zaburzenia czynnościowe naczyń
zespół Raynauda – napadowa sinica
zespół Raynauda – napadowa sinica
palców rąk i nóg albo blednięcie i
palców rąk i nóg albo blednięcie i
cierpnięcie połączone z bólem – skurcz
cierpnięcie połączone z bólem – skurcz
tętniczek
tętniczek
nerwica
nerwica
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
świąd (pruritus)
świąd (pruritus)
cukrzyca
cukrzyca
dna
dna
żółtaczka
żółtaczka
mocznica
mocznica
ziarnica złośliwa
ziarnica złośliwa
białaczka
białaczka
u starych ludzi
u starych ludzi
pokrzywka
pokrzywka
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
zmiany skórne
zmiany skórne
pierwotne
pierwotne
plamki, grudki, pęcherzyki, pęcherze, krosty, blaszki,
plamki, grudki, pęcherzyki, pęcherze, krosty, blaszki,
guzki, guzy, torbiele, bąble, teleangiektazje, zaskórniki,
guzki, guzy, torbiele, bąble, teleangiektazje, zaskórniki,
znamiona
znamiona
wtórne
wtórne
łuska, strup, pękniecie, nadżerka, przeczosy,
łuska, strup, pękniecie, nadżerka, przeczosy,
owrzodzenie, blizna
owrzodzenie, blizna
wysypki skórne
wysypki skórne
różyczka
różyczka
drobne, różowe grudki
drobne, różowe grudki
opryszczka
opryszczka
pęcherzyki z przejrzystą cieczą
pęcherzyki z przejrzystą cieczą
półpasiec
półpasiec
czerwone pęcherzyki zlokalizowane wzdłuż przebiegu żeber,
czerwone pęcherzyki zlokalizowane wzdłuż przebiegu żeber,
najczęściej po jednej stronie
najczęściej po jednej stronie
potówki
potówki
wybroczyny skórne
wybroczyny skórne
drobne (petechiae), duże
drobne (petechiae), duże
uraz
uraz
skaza krwotoczna
skaza krwotoczna
choroba zakaźna
choroba zakaźna
zastój żylny
zastój żylny
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
zmiany skórne
zmiany skórne
pokrzywka
pokrzywka
różowe lub czerwone bąble
różowe lub czerwone bąble
blizny
blizny
ospa
ospa
oparzenia
oparzenia
rozstępy
rozstępy
urazy
urazy
łuszczenie się
łuszczenie się
łuszczyca
łuszczyca
owrzodzenia
owrzodzenia
żylaki
żylaki
odleżyny (decubitus)
odleżyny (decubitus)
zaczerwienienia, owrzodzenia
zaczerwienienia, owrzodzenia
guzy, guzki
guzy, guzki
nowotworowe
nowotworowe
zapalne
zapalne
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
żylaki (varices)
żylaki (varices)
kończyny dolne
kończyny dolne
w okolicy odbytnicy – guzki krwawnicze
w okolicy odbytnicy – guzki krwawnicze
(varices haemorrhoidales)
(varices haemorrhoidales)
ropnie
ropnie
zgorzel (gangraena)
zgorzel (gangraena)
miażdżyca kończyn dolnych
miażdżyca kończyn dolnych
zakrzepowo-zarostowe zapalenie tętnic
zakrzepowo-zarostowe zapalenie tętnic
odma podskórna
odma podskórna
trzeszczy pod palcami
trzeszczy pod palcami
odma piersiowa
odma piersiowa
zmiany zanikowe
zmiany zanikowe
wyniszczenie
wyniszczenie
krążenie oboczne
krążenie oboczne
rozszerzenie żył lub tętnic skórnych –
rozszerzenie żył lub tętnic skórnych –
przeszkoda w głębiej położonych naczyniach
przeszkoda w głębiej położonych naczyniach
promieniste wokół pępka (głowa meduzy) –
promieniste wokół pępka (głowa meduzy) –
utrudnienie krążenia w żyle wrotnej
utrudnienie krążenia w żyle wrotnej
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
wilgotność
wilgotność
nadmierna potliwość
nadmierna potliwość
przy ustępowaniu gorączki
przy ustępowaniu gorączki
nadczynność tarczycy
nadczynność tarczycy
wstrząs
wstrząs
ludzie młodzi z chwiejnym
ludzie młodzi z chwiejnym
układem wegetatywnym
układem wegetatywnym
sucha skóra
sucha skóra
wysoka gorączka
wysoka gorączka
po silnych wymiotach, biegunce –
po silnych wymiotach, biegunce –
odwodnienie organizmu
odwodnienie organizmu
cukrzyca
cukrzyca
choroby nerek
choroby nerek
niedoczynność tarczycy
niedoczynność tarczycy
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
ucieplenie
ucieplenie
oziębienie
oziębienie
zimno z zewnątrz
zimno z zewnątrz
po krytycznym spadku gorączki
po krytycznym spadku gorączki
zapaść
zapaść
przewlekłe choroby serca i płuc
przewlekłe choroby serca i płuc
choroby wyniszczające
choroby wyniszczające
cholera, wstrząs – całe ciało
cholera, wstrząs – całe ciało
niedoczynność tarczycy
niedoczynność tarczycy
zator tętnicy
zator tętnicy
nerwica naczyniowa
nerwica naczyniowa
ocieplenie
ocieplenie
miejscowe stany zapalne
miejscowe stany zapalne
gorączka
gorączka
przyczyny
przyczyny
czynniki fizyczne – udar cieplny
czynniki fizyczne – udar cieplny
czynniki chemiczne
czynniki chemiczne
zakażenie bakteryjne
zakażenie bakteryjne
anafilaksja
anafilaksja
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
pomiar
pomiar
pod pachą, w ustach, w odbytnicy,
pod pachą, w ustach, w odbytnicy,
w pachwinie
w pachwinie
w ustach, w odbytnicy – o kila
w ustach, w odbytnicy – o kila
dziesiątych stopnia wyższa niż w
dziesiątych stopnia wyższa niż w
ustach
ustach
o 8.00 rano i o 17.00
o 8.00 rano i o 17.00
w nocy niższa
w nocy niższa
podział
podział
prawidłowa – do 37oC
prawidłowa – do 37oC
stan podgorączkowy - 37,2-37,5 oC
stan podgorączkowy - 37,2-37,5 oC
gorączka – 38-40 oC
gorączka – 38-40 oC
hiperpireksja – 41-42 oC
hiperpireksja – 41-42 oC
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
typy
typy
stała (febris continua)
stała (febris continua)
dur brzuszny, zapalenie płuc
dur brzuszny, zapalenie płuc
spadek przełomowy (per crisin – zapalenie
spadek przełomowy (per crisin – zapalenie
płuc) lub powolny / lityczny (per lysin – dur
płuc) lub powolny / lityczny (per lysin – dur
brzuszny)
brzuszny)
zwalniająca (f. remittens)
zwalniająca (f. remittens)
gruźlica, odoskrzelowe zapalenie płuc,
gruźlica, odoskrzelowe zapalenie płuc,
choroby wirusowe
choroby wirusowe
bardzo znaczne wahania dzienne – ponad 1
bardzo znaczne wahania dzienne – ponad 1
oC, trawiąca (f. hectica) – wahania 2-3 oC
oC, trawiąca (f. hectica) – wahania 2-3 oC
(stany septyczne)
(stany septyczne)
przerywana (f. intermittens)
przerywana (f. intermittens)
zimnica
zimnica
kilkugodzinny napad rozpoczynający się
kilkugodzinny napad rozpoczynający się
dreszczami a kończący potami
dreszczami a kończący potami
powrotna (f. reccurens)
powrotna (f. reccurens)
dur powrotny, ziarnica złośliwa
dur powrotny, ziarnica złośliwa
napad trwa kilka dni
napad trwa kilka dni
jednodniowa (f. ephemerea)
jednodniowa (f. ephemerea)
przeziębienia
przeziębienia
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
napięcie
napięcie
badamy poprzez obserwacje czasu
badamy poprzez obserwacje czasu
wygładzania się fałdu skórnego
wygładzania się fałdu skórnego
prawidłowe napięcie – po ujęciu w
prawidłowe napięcie – po ujęciu w
fałd wygładza się szybko
fałd wygładza się szybko
zmniejszone napięcie
zmniejszone napięcie
powoli
powoli
kiedy
kiedy
w wieku starczym
w wieku starczym
choroby wyniszczające
choroby wyniszczające
odwodnienie
odwodnienie
zwiększone napięcie
zwiększone napięcie
po kąpieli
po kąpieli
zwiększony przepływ krwi przez skórę
zwiększony przepływ krwi przez skórę
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
obrzęki
obrzęki
przyczyny
przyczyny
zaburzenia w wydzielaniu przez
zaburzenia w wydzielaniu przez
nerki sodu i wody
nerki sodu i wody
choroba nerek
choroba nerek
czynniki pozanerkowe
czynniki pozanerkowe
niewydolność krążenia,
niewydolność krążenia,
wątroby, zaburzenia
wątroby, zaburzenia
hormonalne
hormonalne
ucieczka wody i sodu do
ucieczka wody i sodu do
przestrzeni wodnej
przestrzeni wodnej
pozakomórkowej pozanaczyniowej
pozakomórkowej pozanaczyniowej
na poziomie naczyń włosowatych
na poziomie naczyń włosowatych
najczęściej są wynikiem obu
najczęściej są wynikiem obu
tych mechanizmów naraz
tych mechanizmów naraz
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
obrzęki
obrzęki
postacie
postacie
uogólnione - pochodzenia
uogólnione - pochodzenia
sercowego
sercowego
niewydolność krążenia – zależność od
niewydolność krążenia – zależność od
położenia ciała
położenia ciała
wątrobowego
wątrobowego
puchlina brzuszna
puchlina brzuszna
nerkowego
nerkowego
nerczycowe – również twarz, blade,
nerczycowe – również twarz, blade,
miękkie
miękkie
hormonalnego
hormonalnego
niedoczynność tarczycy – obrzęk
niedoczynność tarczycy – obrzęk
śluzowaty, ucisk palca nie pozostawia
śluzowaty, ucisk palca nie pozostawia
wgłębienia
wgłębienia
przedmiesiączkowy – gruczoły sutkowe,
przedmiesiączkowy – gruczoły sutkowe,
narządy płciowe, twarz, okolica kostek
narządy płciowe, twarz, okolica kostek
glikokortykosterydy – zespół Cuishinga
glikokortykosterydy – zespół Cuishinga
ciężarnych
ciężarnych
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
obrzęki
obrzęki
z niedoboru białek
z niedoboru białek
głodzenie
głodzenie
niedobór witaminy B1
niedobór witaminy B1
choroba beri-beri
choroba beri-beri
alkoholicy
alkoholicy
cukrzyca
cukrzyca
ciężarne
ciężarne
niedobór potasu
niedobór potasu
przewlekła biegunka
przewlekła biegunka
polekowe
polekowe
alergiczne
alergiczne
pokrzywka
pokrzywka
miejscowe
miejscowe
pochodzenia zapalnego
pochodzenia zapalnego
utrudnienie w odpływie limfy
utrudnienie w odpływie limfy
utrudnienie w odpływie żylnym
utrudnienie w odpływie żylnym
alergiczne
alergiczne
Quinckego
Quinckego
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
owłosienie
owłosienie
zmniejszone
zmniejszone
wypadanie włosów
wypadanie włosów
cecha konstytucjonalna
cecha konstytucjonalna
choroby tarczycy
choroby tarczycy
zakażenie
zakażenie
zatrucie talem
zatrucie talem
skąpe lub brak w okolicy
skąpe lub brak w okolicy
narządów rodnych, pach, twarzy
narządów rodnych, pach, twarzy
u mężczyzn – niewydolność jąder
u mężczyzn – niewydolność jąder
pod pachami
pod pachami
marskość wątroby
marskość wątroby
niewydolność przysadki mózgowej
niewydolność przysadki mózgowej
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
owłosienie
owłosienie
nadmierne
nadmierne
hirsutyzm
hirsutyzm
cecha konstytucjonalna
cecha konstytucjonalna
choroba nadnerczy
choroba nadnerczy
choroba jajników (hiperplazja,
choroba jajników (hiperplazja,
guzy wirylizujące)
guzy wirylizujące)
leczenie testosteronem i ACH
leczenie testosteronem i ACH
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
skóra
skóra
paznokcie
paznokcie
kształt szkiełka zegarowego
kształt szkiełka zegarowego
rozstrzenia oskrzeli, nowotwory płuc
rozstrzenia oskrzeli, nowotwory płuc
niektóre wrodzone wady serca,
niektóre wrodzone wady serca,
bakteryjne zapalenie wsierdzia
bakteryjne zapalenie wsierdzia
marskość wątroby
marskość wątroby
miseczkowate (koilonychia),
miseczkowate (koilonychia),
cienkie, rozszczepione, łamliwe
cienkie, rozszczepione, łamliwe
niedokrwistość
niedokrwistość
zaburzenia witaminy B
zaburzenia witaminy B
poprzecznie prążkowane
poprzecznie prążkowane
długotrwałe niedożywienie
długotrwałe niedożywienie
choroby zakaźne
choroby zakaźne
grzybica paznokci
grzybica paznokci
pogrubienie, żółtawe
pogrubienie, żółtawe
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
węzły chłonne
węzły chłonne
prawidłowe nie są wyczuwalne
prawidłowe nie są wyczuwalne
badamy ww. chłonne
badamy ww. chłonne
za- i przyuszne
za- i przyuszne
za i przed mięśniem mostkowo-
za i przed mięśniem mostkowo-
obojczykowo-sutkowym
obojczykowo-sutkowym
podżuchwowe
podżuchwowe
nadobojczykowe
nadobojczykowe
pachowe
pachowe
pachwinowe
pachwinowe
zgięcia łokciowego
zgięcia łokciowego
Wygląd ogólny i zachowanie
Wygląd ogólny i zachowanie
się chorego –
się chorego –
węzły chłonne
węzły chłonne
czy ogólne czy miejscowe
czy ogólne czy miejscowe
cechy
cechy
wielkość
wielkość
spoistość
spoistość
ruchomość
ruchomość
powierzchnia
powierzchnia
bolesność
bolesność
chełbotanie
chełbotanie
przetoki
przetoki
Głowa
Głowa
czaszka
czaszka
wielkość i kształt
wielkość i kształt
średnio-, krótko-, długowymiarowa
średnio-, krótko-, długowymiarowa
wieżowata (żółtaczka hemolityczna,
wieżowata (żółtaczka hemolityczna,
zarośniecie szwu strzałkowego i
zarośniecie szwu strzałkowego i
wieńcowego)
wieńcowego)
kwadratowa (krzywica)
kwadratowa (krzywica)
duża (wodogłowie, akromegalia)
duża (wodogłowie, akromegalia)
ubytki, wgłębienia pourazowe, blizny
ubytki, wgłębienia pourazowe, blizny
rozmiękanie w okolicy potylicznej i
rozmiękanie w okolicy potylicznej i
ciemieniowej – krzywica u małych dzieci
ciemieniowej – krzywica u małych dzieci
bolesność
bolesność
zmiany chorobowe okostnej, kości
zmiany chorobowe okostnej, kości
punkty bolesne w ujściach nerwów –
punkty bolesne w ujściach nerwów –
zmiany zapalne
zmiany zapalne
bolesność opukowa jam obocznych nosa –
bolesność opukowa jam obocznych nosa –
zapalenie zatok
zapalenie zatok
Głowa
Głowa
twarz
twarz
facies hippocratica – zapadnięte, blade
facies hippocratica – zapadnięte, blade
policzki, zaostrzony nos, zapadnięte oczy,
policzki, zaostrzony nos, zapadnięte oczy,
bladosina, pokryta zimnym potem (zapalenie
bladosina, pokryta zimnym potem (zapalenie
otrzewnej, cholera)
otrzewnej, cholera)
risus sardonicus -tężec
risus sardonicus -tężec
maskowata - parkinsonizm
maskowata - parkinsonizm
księżycowata – zespół Cuishinga
księżycowata – zespół Cuishinga
obrzękła – zwłaszcza powieki – choroba nerek
obrzękła – zwłaszcza powieki – choroba nerek
twardzina – nieruchoma, wygładzone fałdy,
twardzina – nieruchoma, wygładzone fałdy,
scieńczała skóra
scieńczała skóra
porażenie nerwu twarzowego - asymetria
porażenie nerwu twarzowego - asymetria
facies acromegalica – masywna, grube rysy
facies acromegalica – masywna, grube rysy
twarzy, wystające łuki brwiowe, duży nos,
twarzy, wystające łuki brwiowe, duży nos,
żuchwa, mięsisty język
żuchwa, mięsisty język
okrągła, skośne oczy, czaszka
okrągła, skośne oczy, czaszka
krótkowymiarowa – zespół Downa
krótkowymiarowa – zespół Downa
wytrzeszcz gałek ocznych – choroba Gravesa-
wytrzeszcz gałek ocznych – choroba Gravesa-
Basedova
Basedova
tiki – ruchy mimowolne
tiki – ruchy mimowolne
Głowa
Głowa
oczy
oczy
obustronny wytrzeszcz gałek
obustronny wytrzeszcz gałek
ocznych (exophtalmus)
ocznych (exophtalmus)
choroba Gravesa-Basedova
choroba Gravesa-Basedova
objawy
objawy
Graefego – palec z góry ku dołowi
Graefego – palec z góry ku dołowi
Kochera – z dołu ku górze
Kochera – z dołu ku górze
Moebiusa – utrudnienie ruchów
Moebiusa – utrudnienie ruchów
zbieżnych
zbieżnych
Stelwaga – rzadkie mruganie
Stelwaga – rzadkie mruganie
Dalrymple’a – zwiększone
Dalrymple’a – zwiększone
napięcie powieki górnej
napięcie powieki górnej
jednostronny wytrzeszcz
jednostronny wytrzeszcz
guz oczodołu, tętniak, krwotok
guz oczodołu, tętniak, krwotok
oczodołu, choroba Gravesa-
oczodołu, choroba Gravesa-
Basedova
Basedova
Głowa
Głowa
oczy
oczy
nadmierne wpadnięcie gałki ocznej do
nadmierne wpadnięcie gałki ocznej do
oczodołu (enophtalmus)
oczodołu (enophtalmus)
zanik tkanki oczodołu
zanik tkanki oczodołu
zespół Hornera
zespół Hornera
dodatkowo zwężenie źrenicy i opadniecie
dodatkowo zwężenie źrenicy i opadniecie
powiek (porażenie nerwu współczulnego
powiek (porażenie nerwu współczulnego
szyjnego)
szyjnego)
miękkie – śpiączka cukrzycowa
miękkie – śpiączka cukrzycowa
twarde - jaskra
twarde - jaskra
opadnięcie górnej powieki (ptosis)
opadnięcie górnej powieki (ptosis)
porażenie nerwu okoruchowego
porażenie nerwu okoruchowego
porażenie nerwu twarzowego
porażenie nerwu twarzowego
obrzęki powiek (choroba nerek)
obrzęki powiek (choroba nerek)
zmiany powiek – stany zapalne;
zmiany powiek – stany zapalne;
spojówki – blade (niedokrwistość), stan
spojówki – blade (niedokrwistość), stan
zapalny
zapalny
Głowa
Głowa
oczy
oczy
zmiany twardówki (żółtaczka)
zmiany twardówki (żółtaczka)
zmiany rogówki
zmiany rogówki
oczopląs
oczopląs
odruch rogówkowy – dmuchniecie w
odruch rogówkowy – dmuchniecie w
oko
oko
podwójne widzenie
podwójne widzenie
ograniczenie pola widzenia
ograniczenie pola widzenia
źrenice
źrenice
rozszerzenie (zatrucie atropiną, jadem
rozszerzenie (zatrucie atropiną, jadem
kiełbasianym, jaskra, wstrząs, agonia)
kiełbasianym, jaskra, wstrząs, agonia)
zwężenie (zatrucie morfiną)
zwężenie (zatrucie morfiną)
nierówność
nierówność
sztywność
sztywność
Głowa
Głowa
nos
nos
kształt (zniekształcenia pourazowe)
kształt (zniekształcenia pourazowe)
barwa – czerwony (alkoholicy),
barwa – czerwony (alkoholicy),
rhinophyma – czerwony, przerosły, duży
rhinophyma – czerwony, przerosły, duży
oddychanie skrzydełkowate – duszność
oddychanie skrzydełkowate – duszność
drożność (skrzywienie przegrody,
drożność (skrzywienie przegrody,
polipy, powiększenie migdałków)
polipy, powiększenie migdałków)
krwawienie z nosa (nadciśnienie
krwawienie z nosa (nadciśnienie
tętnicze, skazy krwotoczne, przyczyny
tętnicze, skazy krwotoczne, przyczyny
miejscowe)
miejscowe)
uszy
uszy
guzki złogów moczanowych
guzki złogów moczanowych
wyciek z przewodu usznego – zapalenie
wyciek z przewodu usznego – zapalenie
ucha środkowego, PMR
ucha środkowego, PMR
bolesność wyrostka sutkowatego
bolesność wyrostka sutkowatego
Głowa
Głowa
jama ustna
jama ustna
wargi
wargi
język
język
olbrzymi – stany zapalne, obrzęk
olbrzymi – stany zapalne, obrzęk
Quinckego, akromegalia
Quinckego, akromegalia
zmniejszony – wiąd, jamistość rdzenia
zmniejszony – wiąd, jamistość rdzenia
geograficzny
geograficzny
czarny
czarny
mosznowy – niedobór witaminy B1
mosznowy – niedobór witaminy B1
czerwony – niedokrwistości
czerwony – niedokrwistości
malinowy – płonica
malinowy – płonica
hunterowski – wygładzony (choroba
hunterowski – wygładzony (choroba
Addisona-Biermera)
Addisona-Biermera)
suchy – gorączka, odwodnienie, mocznica,
suchy – gorączka, odwodnienie, mocznica,
śpiączka cukrzycowa
śpiączka cukrzycowa
nalot
nalot
pleśniawki
pleśniawki
owrzodzenia
owrzodzenia
Głowa
Głowa
jama ustna
jama ustna
błona śluzowa
błona śluzowa
uzębienie
uzębienie
dziąsła
dziąsła
gardło
gardło
łuki podniebienne
łuki podniebienne
migdałki
migdałki