Rehabilitacja

Rehabilitacja

kardiologiczna

kardiologiczna

wykład II

wykład II

Dr n. med. Grzegorz Gałuszka

Choroby układu krążenia, już

od ponad kilkudziesięciu lat,
pozostają jednym z głównych
celów profilaktyki zdrowotnej
wśród społeczeństw krajów
rozwiniętych.

Dzięki licznym badaniom
epidemiologicznym,
poświeconym tej tematyce,
można obecnie
precyzyjnie ocenić jak
poszczególne parametry
wpływają na rozwój tych chorób
i przewidzieć
prawdopodobieństwo
ich wystąpienia lub powikłań.

Osiągnięcia ostatnich lat w zakresie

intensywnej terapii, kardiologii

inwazyjnej i kardiochirurgii

sprawiły, że coraz więcej pacjentów

przeżywa ostre incydenty sercowe i

pozornie zdrowych wraca do

codziennego życia.

Zatrzymać

postęp choroby, zapobiec jej

często tragicznym powikłaniom

to zadania kompleksowej

rehabilitacji kardiologicznej.

Stałymi elementami

Stałymi elementami

kompleksowej rehabilitacji

kompleksowej rehabilitacji

kardiologicznej (KRK) są:

kardiologicznej (KRK) są:



Ocena stanu klinicznego chorego



optymalizacja leczenia farmakologicznego



rehabilitacja fizyczna



rehabilitacja psychospołeczna mająca na

celu nauczenie chorego, jak sobie radzić w

sytuacjach stresowych



modyfikacja stylu życia



edukacja pacjentów i ich rodzin



monitorowanie efektów KRK.

Żądane efekty KRK:

Żądane efekty KRK:



zwiększenie aktywności fizycznej



zaprzestanie palenia tytoniu



obniżenie wartości RR



zmniejszenie masy ciała



poprawa profilu lipidowego



poprawa metabolizmu węglowodanów



zmniejszenie insulinooporności



poprawa czynności śródbłonka



zahamowanie rozwoju a nawet regresja

miażdżycy



poprawa wydolności układu krążeniowo-

oddechowego i narządu ruchu



poprawa sprawności psychofizycznej

Cel nadrzędny: poprawa

Cel nadrzędny: poprawa

jakości życia oraz

jakości życia oraz

wydłużenie życia

wydłużenie życia

1. Zmniejszenie śmiertelności z

powodu ostrych incydentów

sercowych

2. Opóźnienie rozwoju choroby

3. Skrócenie czasu leczenia po

ostrych incydentach sercowych

i zaostrzeniach.

Rehabilitacja fizyczna:

Rehabilitacja fizyczna:



Stopniowe i kontrolowane
podejmowanie wysiłku
fizycznego, dostosowane do
indywidualnych możliwości
chorego

Rehabilitacja fizyczna-

Rehabilitacja fizyczna-

Prewencja :

Prewencja :



Prewencja pierwotna



Prewencja wtórna



I ETAP – rehabilitacja szpitalna

(kończy się z wypisaniem do domu)



II ETAP- rehabilitacja szpitalna lub

ambulatoryjna lub domowa (4-12 tyg)



III ETAP- późna rehabilitacja (do końca

życia)

Pierwotna

Pierwotna

prewencja :

prewencja :

Systematyczna aktywność ruchowa

zmniejsza umieralność ogólną z
powodu chorób sercowo-naczyniowych.
U osób regularnie ćwiczących
obserwuje się korzystny wpływ wysiłku
fizycznego na takie układy jak m.In.:
Układ krążenia, narząd ruchu,
gospodarkę lipidową, węglowodanową,
hormonalną, utrzymanie prawidłowej
masy ciała, odporność organizmu

Dzia

Dzia

łanie kardio- oraz

łanie kardio- oraz

wazodepresyjne:

wazodepresyjne:



Zwolnienie spoczynkowej i wysiłkowej AS



Niższe wartości RR przy podobnych

obciążeniach



Wydłużenie okresu rozkurczu serca



Poprawa stabilności elektrycznej serca



Wzrost maksymalnej pojemności minutowej i

objętości wyrzutowej serca



Powiększenie średnicy głównych tętnic

wieńcowych



Zwiększenie gęstości naczyń wieńcowych



Wzrost przepływu wieńcowego

Pośredni wpływ

Pośredni wpływ

aktywności ruchowej na

aktywności ruchowej na

układ krążenia:

układ krążenia:



Wzrost wydolności fizycznej



Korzystne zmiany w anatomicznym

układzie nerwowym



Wzrost aktywności układu

antyoksydacyjnego



Wpływ antyzakrzepowy



Wzrost stężenia cholesterolu we

frakcji HDL i obniżenie TG

Pośredni wpływ

Pośredni wpływ

aktywności ruchowej na

aktywności ruchowej na

układ krążenia:

układ krążenia:



Wzrost wrażliwości na insulinę i
poprawa tolerancji glukozy



Obniżenie masy ciała i objętości
tkanki tłuszczowej



Obniżenie stężenia homocysteiny



Obniżenie poziomu lęku



Poprawa jakości życia

Inne korzyści:

Inne korzyści:



Poprawa odporności nieswoistej
organizmu



Poprawa czynności układu
oddechowego



Zapobieganie osteoporozie i
chorobie zwyrodnieniowej narządu
ruchu

ZALECENIA:

ZALECENIA:



Częstość treningu: min. 3 razy/tydz.



Intensywność: umiarkowana do 60% max.
Tętna



Czas: min. 30-60 min



Rodzaj treningu: wysiłek wytrzymałościowy



Ćwiczenia oporowe: uzupełnienie 10-15%
treningu



Wydatek energetyczny: 200-300
kcal/trening, 1000-2000 kcal/ tydz

ZALECENIA:

ZALECENIA:



Trening: 5-10 min. rozgrzewka,
trening (ćwiczenia
ogólnorozwojowe i rozciągające),
10-15 min. ćwiczenia wyciszające



Różne rodzaje dyscyplin,
regularność

PRZECIWWSKAZANIA:

PRZECIWWSKAZANIA:



Tachykardia spoczynkowa>110/min



Nieuregulowane farmakologicznie

nadciśnienie tętnicze



Niewydolność układu oddechowego



Niewyrównana cukrzyca



Nadwaga BMI>40



Stan zapalny w organizmie



Świeży incydent zakrzepowo- zatorowy lub w

ciągu ostatnich 2 miesięcy



Krótki okres po krwotoku wewnętrznym

PRZECIWWSKAZANIA:

PRZECIWWSKAZANIA:



Choroba wrzodowa żołądka i/lub
dwunastnicy w okresie zaostrzenia



Niewyrównana niedokrwistość



Choroby przebiegające z drgawkami lub
krótkotrwałymi stanami utraty przytomności,
niepoddające się w pełni leczeniu



Sytuacja zagrożenia życia lub niestabilny
okres choroby serca innej niż choroba
niedokrwienna

PREWENCJA WTóRNA-

PREWENCJA WTóRNA-

KINEZYTERAPIA:

KINEZYTERAPIA:



KWALIFIKACJA:



Spoczynkowe badanie EKG



Elektrokardiograficzna próba
wysiłkowa



ECHO



24h EKG



Czasami rozszerzona diagnostyka

BADANIE WSTęPNE:

BADANIE WSTęPNE:



Stabilność obrazu klinicznego



Ryzyko wystąpienia zdarzeń
sercowych



Tolerancja wysiłku



Dopuszczalnych form treningu,
intensywności i sposobu
zabezpieczenia pacjenta

INTENSYWNOść

INTENSYWNOść

TRENINGU:

TRENINGU:



Rezerwa tętna=max. Tętno
wysiłkowe-tętno spoczynkowe



Tętno treningowe=tętno
spoczynkowe+40-80% rezerwy
tętna



Max tętno: 220-wiek lub 208-
0,7*wiek

WIELKOŚĆ OBCIĄŻEŃ

WIELKOŚĆ OBCIĄŻEŃ

TRENINGOWYCH:

TRENINGOWYCH:



Określenie odsetka prawidłowego tętna

60-85% tętna maksymalnego



Określenie obciążenia w watach lub MET

40-70% max. Obciążenia tolerowanego w

próbie wysiłkowej



Określenie wielkości progu

wentylacyjnego VAT – 90% VAT w

praktyce



Określenie szczytowego zużycia tlenu

(peak VO2) 40-80% w praktyce

PRZERWAć TRENING GDY:

PRZERWAć TRENING GDY:



Ból w klatce piersiowej



Duszność



Nadmierne zmęczenie



Zawroty głowy



Uczycie osłabienia



Przyspieszenie tętna ( I ETAP o >20/min, II i III ETAP

powyżej założonego limitu)



Zwolnienie tętna



Brak przyrostu lub obniżenie RR



Wzrostu RR ( IE. Skurcz. O 40mmHg, rozkurczowe o

20mmHg, II/IIIE >200/110mmHg



Groźnych zaburzeń rytmu i przewodzenia



Obiżenia lub uniesienia ST o ponad 1mm

ETAP I: 3 okresy

ETAP I: 3 okresy

MODEL: A- niepowikłany przebieg
B- powikłany przebieg

Okres I A1:1-2 dni (A2:1-2dni B:1-7 dni)
Pozycja leżąca, półsiedząca, obracanie na boki,

jedzenie w poz. Półsiedzącej, basen w poz.

Półsiedzącej lub przyłóżkowo, mycie i golenie

w łóżku, ćwiczenia w poz. Leżącej (50-10min):

ćwiczenia oddechowe i oddechowe pogłębione,

ćwiczenia izometryczne i dynamiczne (od 2

doby), ćwiczenia rozluźniające

ETAP I:

ETAP I:

OKRES II

:

A1: 2-4 doby (A2: 3-5, B:8-10)

Czynne siadanie w fotelu z opuszczonymi

nogami

Samoobsługa w zakresie posiłków i toalety

( na siedząco), wywożenie do toalety

Pionizacja i poruszanie się w obrębie sali
Ćwiczenia w pozycji leżącej i siedzącej (10-

15 min): ćwiczenia z okresu I, ćwiczenia

dynamiczne kończyn górnych i dolnych,

ćwiczenia dynamiczne na koordynacje

ETAP I:

ETAP I:

OKRES III A1:3-7 dni ( A2:6-10dni, B:>10dni)
Pełna samoobsługa
Toaleta w łazience
Dłuższe spacery po korytarzu
Chodzenie po schodach do 1 piętra
Ćwiczenia w pozycji leżącej, siedzącej,

stojącej i w marszu (15-20min): ćwiczenia z
okresu I i II, stopniowe zwiększanie
dystansu marszu do 200m

ETAP II:

ETAP II:



Uzależniony od:



Stopnia ryzyka wystąpienia powikłań



Wydolności fizycznej



4 modele rehabilitacji: A,B,C i D



Przeprowadzany: stacjonarnie (5 dni w

tyg. Wszystkie treningi nadzorowane

medycznie) lub ambulatoryjnie (3-5

dni w tyg, a 3 dni nadzorowane

medycznie)

ETAP II MODEL A:

ETAP II MODEL A:

Ryzyko: małe

Czas: 60-90 min/dzień
Intensywność: 60-80% rezerwy tętna lub 50-

70% obciążenia max.

Typ: trening wytrzymałościowy o typie ciągłym

na cykloergometrze lub bieżni (3-5/ tydz.)

Trening oporowy (2-3 dni/tydz. 2-3 serie)
Zestaw ćwiczeń ogólnousprawniających: 5

dni/tydz.

ETAP II MODEL B:

ETAP II MODEL B:

Ryzyko: średnie
Tol. Wys: duża i średnia>= 5 MET lub 75W
Czas: 45-60 min/dzień
Intensywność: 50-60% rezerwy tętna lub 50-50%

obciążenia max.

Typ: trening wytrzymałościowy o typie ciągłym na

cykloergometrze lub bieżni ciągły lub

interwałowy (3-5/ tydz.)

Trening oporowy (2-3 dni/tydz. 1 seria)
Zestaw ćwiczeń ogólnousprawniających: 5

dni/tydz.

ETAP II MODEL C:

ETAP II MODEL C:

Ryzyko: średnie lub duże
Tol. Wys: mała 3-5 MET lub 50-75W (>=6MET

lub >75W)

Czas: 45 min/dzień
Intensywność: 40-50% rezerwy tętna lub 40-50%

obciążenia max.

Typ: średnie ryzyko: trening wytrzymałościowy o

typie ciągłym na cykloergometrze lub bieżni

(3-5/ tydz.)

Duże ryzyko:Zestaw ćwiczeń

ogólnousprawniających: 5 dni/tydz.

ETAP II MODEL D:

ETAP II MODEL D:

Ryzyko: średnie lub duże
Tol. Wys: b. mała <3 MET lub <50

(<6MET lub <=75W)

Czas: 30- 45 min/dzień
Intensywność: poniżej 20% rezerwy tętna

lub poniżej przyspieszenia o 10-15%

tętna spoczynkowego

Typ:ćwiczenia indywidualne 3-5 dni/tydz.

2-3 razy/dzień

ETAP III:

ETAP III:



3 modele A, B, C



Zakwalifikowanie do któregoś z modeli zależy

od: oceny globalnego ryzyka sercowo-
naczyniowego u danego chorego



3 okresy: I: 2-3 miesiące; 3 dni/tyg A:45min

(B:30- 40min, C: 30 min



II: 3 miesiące 3 dni/tyg po 45 min



III: bez limitu czasowego 3 dni tyg. Po 45-

60min



Intensywność:



A:60-80% (B,C: 40-50%)rezerwy tętna lub 50-



70% (B,C: 40-50%) obciążenia max.

ETAP III:

ETAP III:

Ćwiczenia: Okres I:

1.

A,B,C: Kontrolowany medycznie trening
na cykloergometrze lub bieżni-
interwałowy lub ciągły (A) (C- zapis EKG)

2.

A,B

:

Ćwiczenia dynamiczne na Sali

gimnastycznej

3.

C

:

indywidualne ćwiczenia

ogólnousprawniające na Sali
gimnastycznej

ETAP III:

ETAP III:

Ćwiczenia: Okres II:

1.

A,B,C:Trening na cykloergometrze lub

bieżni- interwałowy (B,C: kontrolowany

medycznie) lub ciągły(A)

2.

A,B: ćwiczenia dynamiczne na Sali gimn.

3.

A,B: trening oporowy w formie stacyjnej

2-3 cykle(A), 1 cykl(B)

4.

C: ćwiczenia ogólnousprawniające na

Sali gimmnastycznej

ETAP III:

ETAP III:

Ćwiczenia: Okres III:

1.

A,B,C:ćwiczenia grupowe na Sali

gimnastycznej (1-2 razy/tydz.)

2.

A,B:Elementy gier zespołowych

3.

A,B,C:Ćwiczenia indywidualne:marsz,

marszotrucht, jazda na rowerze, pływanie

4.

C: ćwiczenia ogólnousprawniające

B,C: okresowo niektóre treningi powinny być

nadzorowane medycznie

PRZECIWWSKAZANIA:

PRZECIWWSKAZANIA:



BEZWZGLĘDNE:



Stany bezpośredniego zagrożenia
życia



Niestabilny przebieg chorób
układu krążenia

PRZECIWWSKAZANIA:

PRZECIWWSKAZANIA:



WZGLĘDNE:



Źle kontrolowane RR



Ortostatyczny spadek RR o 20mmHg



Niepoddająca się leczeniu tachykardia>100/min



Złośliwe komorowe zaburzenia rytmu



Wyzwalane wysiłkiem nadkomorowe i komorowe

zaburzenia rytmu



Stały blok p-k III stopnia, jeśli upośledza tol.

wys.



Wyzwalane wysiłkiem zaburzenia przewodzenia

przedsionkowo-komorowego i śródkomorowego

PRZECIWWSKAZANIA:

PRZECIWWSKAZANIA:



Wywołana wysiłkiem bradykardia



Niedokrwienne obniżenie odcinka ST o > 2

mm w spoczynkowym EKG



Niewyrównana NS



Ostre stany zapalne i niewyrównane

choroby współistniejące



Powikłania pooperacyjne



Zwężenie zastawek znacznego stopnia



Kardiomiopatie ze zwężeniem drogi

odpływu