Ochrona własności
intelektualnej
Europejska Wyższa Szkoła Informatyczno-
Ekonomiczna
mgr inż. Piotr Greniewski
Slajdy do wykładu – OWI
Ochrona własności
intelektualnej
Europejska Wyższa Szkoła Informatyczno-
Ekonomiczna
mgr inż. Piotr Greniewski
Slajdy do wykładu – OWI
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
2
Motto dzisiejszego wykładu:
Jeśli ty masz jabłko i ja mam jabłko
i wymienimy się tymi jabłkami, to wtedy ty i ja
wciąż będziemy mieli po 1 jabłku. Ale jeśli ty
masz pomysł i ja mam pomysł i wymienimy się
tymi pomysłami, to wtedy oboje będziemy
mieli 2 pomysły.
Autor: George Bernard Shaw
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
3
Licencja niniejszej prezentacji
Licencja: Creative Commons
Attribution°Share°Alike°3.0°Unported
http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/
Uznanie Autorstwa
Na Tych Samych Warunkach
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
4
Article Sources and Contributors
Prawo autorskie
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=19727825
Contributors: Adolf Warski i inni,
Prawo własności intelektualnej
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=19080621
Contributors: 0byczy i inni,
Autorskie prawa osobiste
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=18881286
Contributors: Faxe i inni,
Autorskie prawa majątkowe
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=19052895
Contributors: Dzoker i inni,
Utwór
Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?
oldid=17830962 Contributors: Arhen-dominiak i
inni,
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
5
Article Sources and Contributors
Dozwolony użytek
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=19272839
Contributors: AndrzejzHelu i inni,
Prawo cytatu
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=16158312
Contributors: Awersowy i inni,
Cytat
Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?
oldid=19697126 Contributors: ABX i inni,
Licencja (prawo)
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=18645823
Contributors: Abdel i inni
Licencja oprogramowania
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=19923262
Contributors: ABach i inni,
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
6
Article Sources and Contributors
Creative Commons
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=19767476
Contributors: Abdel i inni,
Licencje Creative Commons
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=19400251
Contributors: Chrzanko i inni,
Copyleft
Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?
oldid=19922096 Contributors: Adzinok i inni,
Licencja BSD
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=19860769
Contributors: Adzinok i inni,
GNU General Public License
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=19850727
Contributors: Abdel i inni,
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
7
Article Sources and Contributors
GNU Free Documentation License
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=19813324
Contributors: Adzinok i inni,
Domena publiczna
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=19949070
Contributors: Adzinok i inni,
Free Art License
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=18572405
Contributors: Derbeth i inni,
Licencja X11
Source:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=19330388
Contributors: Adzinok i inni,
Patent
Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?
oldid=19607530 Contributors: ABach i inni,
No software patents
Source:
http://www.nosoftwarepatents.com/pl/m/intro/index.htm
l Contributors: Hendrik Scholz i inni.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
8
Systemy licencjonowania praw autorskich
Copyright
Prawo własności intelektualnej:
autorskie prawa osobiste,
autorskie prawa majątkowe,
dozwolony użytek i inne
Creative
Commons
Licencje: uznanie autorstwa,
użycie niekomercyjne, bez
utworów zależnych, na tych
samych warunkach, tworzenie
utworów zależnych, i inne
Copyleft
GNU: General Public Licence,
GNU Free Documentation Licence
Inne: Free Art. Licence
Inne wolne
licencje
BSD: Free BSD
Inne: Licencja X11
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
9
Prawo autorskie
Prawo autorskie (ang. copyright, symbol: © )
to pojęcie prawnicze oznaczające:
ogół praw przysługujących autorowi utworu,
przepisy upoważniające autora do decydowania o
użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści.
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie
autorskim i°prawach pokrewnych
(Dz.°U.°z°2006°r.°Nr°90,°poz.°631 z późn.
zm.) wyróżnia:
autorskie prawa osobiste
autorskie prawa majątkowe
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
10
Powody istnienia autorskiego prawa
majątkowego
Powodem wprowadzenia praw autorskich
majątkowych było zabezpieczenie interesów twórców
oraz wydawców. Efektem naruszenia tych właśnie
praw są m.in. następujące szkody:
utrata przez twórców zysków z tytułu rozpowszechniania
utworów
straty firm zajmujących się dystrybucją i promocją utworów
straty państwa związane z nie odprowadzonymi podatkami
Pamiętać należy, że
zbyt restrykcyjne prawa
autorskie
utrudniają rozwój twórczości, a także
realizację projektów, opartych na współpracy między
grupami twórców lub też ograniczanie dostępności
do wolnych
licencji
.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
11
Teorie odrzucające majątkowe prawa
autorskie
Według niektórych doktryn rozwoju społeczeństwa,
majątkowe prawa autorskie i patenty (MPAP) są
nieuzasadnionym czerpaniem korzyści przez ludzi,
którym uda się odnaleźć jakąś nową ideę
( rozumianą jako wynalazek, dzieło sztuki, projekt
itp. ),
Uzasadnieniem takiego podejścia jest fakt, iż we
wszechświecie
wszelkie rozwiązania i idee są z
góry możliwe
, a więc człowiek ich nie tworzy, lecz
odkrywa
.
Odkrywca może czerpać dochody ze swego
odkrycia, ale nie może mieć ustawowego monopolu
na korzystanie z właściwości wszechświata, które
są wspólnym dobrem wszystkich ludzi.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
12
Teorie odrzucające majątkowe prawa
autorskie
Innym argumentem jest fakt, że łamanie
MPAP nie przynosi ich posiadaczowi czynnej
straty, a co najwyżej brak zysku, podczas gdy
złamanie prawa własności materialnej
(kradzież dowolnego przedmiotu) przynosi
czynną stratę posiadaczowi przedmiotu.
Kopiowanie idei lub niezależne odkrywanie już
istniejących a strzeżonych idei, nie powoduje
utraty tej idei u pierwszego jej odkrywcy.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
13
Teorie odrzucające majątkowe prawa
autorskie
Przykładem technicznego problemu
wynikającego z dzisiejszej konstrukcji prawa o
MPAP jest zależność obowiązywania okresu
ochrony dzieła od czasu życia autora tej idei.
Teoretyczna możliwość, iż w przyszłości
medycyna zapewni jakiś rodzaj
długowieczności, spowoduje blokadę wielu
dzieł na całe stulecia.
Również arbitralnie przyjęte okresy ochrony
sugerują, że MPAP są tworem sztucznym i nie
są intuicyjnym sposobem na organizację
społeczeństwa.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
14
Autorskie prawa osobiste
Są prawami
ojcostwa utworu
i obejmują przede
wszystkim prawo autora do wiązania z dziełem
jego nazwiska.
Prawo to nigdy nie wygasa i jest, z natury rzeczy,
niezbywalne, nie można się go zrzec ani
przenieść na inną osobę. W ramach
ochrony dóbr
osobistych
autor ma prawo do przedstawiania
utworu pod pseudonimem lub anonimowo.
Do osobistych praw autorskich należy także
prawo do zachowania niezmienionej treści i
formy utworu, zakazujące wprowadzania zmian,
zniekształceń, przeinaczeń.
Warto jednak nadmienić, że prawnie
dopuszczalne jest zobowiązanie się twórcy w
umowie do niewykonywania autorskiego prawa
osobistego (tu: prawa do oznaczenia utworu
swoim nazwiskiem lub pseudonimem).
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
15
Autorskie prawa osobiste
Autorskie prawa osobiste - zespół uprawnień
jakie przysługują twórcy utworu. Autorskie
prawa osobiste chronią
intelektualny
związek
twórcy z jego dziełem.
W prawie polskim pojęcie autorskich praw
osobistych reguluje: art. 16 "Ustawy o prawie
autorskim i prawach pokrewnych" (Dz. U. z
2000 r. Nr 80, poz. 904).
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
16
Autorskie prawa osobiste
Jest to rodzaj szczególnej więzi niezbywalnej i nie
podlegającej zrzeczeniu się, łączącej twórcę z jego
utworem a wyrażającej się w prawie:
autorstwa utworu,
oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub
pseudonimem albo do udostępniania go
anonimowo
nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego
rzetelnego wykorzystania
decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu
publiczności
nadzoru nad sposobem korzystania z utworu
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
17
Autorskie prawa osobiste
W przypadku programów
komputerowych zakres autorskich praw
osobistych ma węższy zakres. Autorom
programów komputerowych przysługują
jedynie prawa:
autorstwa utworu,
oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub
pseudonimem albo do udostępniania go
anonimowo
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
18
Ochrona autorskich praw osobistych
Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały
zagrożone cudzym działaniem, może żądać
zaniechania tego działania.
W razie dokonanego naruszenia może także żądać,
aby osoba, która dopuściła się naruszenia,
dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego
skutków, w szczególności, aby złożyła publiczne
oświadczenie o odpowiedniej treści i formie.
Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może
przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną
tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo
- na żądanie twórcy - zobowiązać sprawcę, aby
uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany
przez twórcę cel społeczny.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
19
Autorskie prawa majątkowe
Autorskie prawa majątkowe (ang. copyright)
to monopol praw majątkowych na rzecz autora
utworu (albo w określonych przypadkach
wydawcy lub producenta).
Zasadą w prawie autorskim jest, iż
z utworu może korzystać lub nim
rozporządzać tylko osoba uprawniona.
Najczęściej będzie to sam twórca lub osoba,
która nabyła określone prawa majątkowe, lub
na rzecz której ustanowiona została
licencja
.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
20
Autorskie prawa majątkowe
Autorskie prawa majątkowe to zespół uprawnień jakie
przysługują twórcy utworu, ze szczególnym
uwzględnieniem kwestii ekonomicznych tych
uprawnień.
W prawie polskim pojęcie
autorskich praw
majątkowych
reguluje art. 17 (i dalsze) "Ustawy o
prawie autorskim i prawach pokrewnych" (tekst
jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.).
Stanowi on, że: twórcy przysługuje wyłączne prawo
do korzystania z utworu i rozporządzania nim na
wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia
za korzystanie z utworu.
Najistotniejszą częścią autorskich praw majątkowych
jest tzw.
prawo do korzystania i rozporządzania
utworem na wszystkich polach eksploatacji
(tzw.
monopol autorski).
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
21
Autorskie prawa majątkowe
Ustawa w art. 50 jako przykład wskazuje
następujące pola eksploatacji (katalog nie jest
zamknięty, wraz z rozwojem techniki będą
powstawały bądź już istnieją inne pola
eksploatacji):
w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu -
wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w
tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu
magnetycznego oraz techniką cyfrową,
w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na
których utwór utrwalono - wprowadzanie do obrotu,
użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy,
w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż
wcześniej omówione - publiczne wykonanie, wystawienie,
wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i
reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w
taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w
miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
22
Dozwolony użytek osobisty (prywatny) utworów
chronionych prawem autorskim
Zgodnie z art. 23 ust. 1 prawa autorskiego
dopuszczalne jest
nieodpłatne korzystanie bez
zezwolenia twórcy
z już rozpowszechnionego
utworu w zakresie
własnego użytku
osobistego
, z wyjątkiem wykorzystania
cudzego utworu architektonicznego i
architektoniczno-urbanistycznego do
stworzenia własnego utworu oraz korzystania
z elektronicznych baz danych spełniających
cechy utworu, chyba że dotyczy to własnego
użytku naukowego niezwiązanego z celem
zarobkowym.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
23
Dozwolony użytek osobisty (prywatny) utworów
chronionych prawem autorskim
Zgodnie z tym artykułem nie powinno być
karalne pobieranie z Internetu poprzez np.
sieci P2P plików mp3 i°filmów czy kopiowanie
książek.
Odpowiedzialność cywilna i karna może
zaistnieć wówczas gdy osoba
będzie udostępniała albo nawet sprzedawała
(przykładowo w sieci bezpośredniej wymiany
plików) różnego rodzaju utwory (np. filmy,
mp3 czy zdjęcia) podmiotom innym niż
określone w ustępie 1°art.°23.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
24
Dozwolony użytek osobisty (prywatny) utworów
chronionych prawem autorskim
Artykuł 23 nie ma natomiast zastosowania wobec
programów komputerowych
, co oznacza że korzystanie
z programów chronionych prawem autorskim bez
posiadania na nie licencji nawet tylko do użytku
osobistego jest karalne. Oprócz odpowiedzialności
karnej osobie, która narusza prawa autorskie
grozi odpowiedzialność cywilna.
Ograniczenia co do dozwolonego użytku osobistego
ustanawia art. 35 prawa autorskiego, który mówi,
iż°dozwolony użytek nie może naruszać normalnego
korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy
twórcy.
Przykładowo naruszeniem zasad korzystania z utworu
do użytku osobistego będzie wykonanie bardzo dużej
ilości kopii jakiegoś utworu w celu np. jego
rozpowszechniania.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
25
Czas trwania autorskich praw
majątkowych
Czas trwania autorskich praw majątkowych:
trwają w zasadzie przez cały czas życia twórcy i 70 lat
po jego śmierci,
jeżeli twórca nie jest znany - 70 lat od daty pierwszego
rozpowszechnienia utworu.
Jeżeli z mocy ustawy autorskie prawa majątkowe
przysługują innej osobie niż twórca:
70 lat liczy się od daty rozpowszechnienia utworu,
gdy utwór nie został rozpowszechniony - 70 lat od daty
ustalenia utworu;
50 lat w odniesieniu do nadań programów RTV (licząc
od roku pierwszego nadania);
50 lat w odniesieniu do sporządzania i korzystania z
fonogramów i wideogramów (licząc od roku
sporządzenia)
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
26
Przedmiot prawa autorskiego
Utwó
r - termin prawniczy, którego definicja
przewidziana jest w ustawie z dnia 4 lutego
1994 r. o prawie autorskim i°prawach
pokrewnych.
Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego
.
Jest to każdy przejaw działalności twórczej o
indywidualnym charakterze, ustalony w
jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości,
przeznaczenia i sposobu wyrażenia.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
27
Przedmiot prawa autorskiego
W szczególności, wyróżnia się następujące utwory:
wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami
graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe,
kartograficzne oraz programy komputerowe)
plastyczne
fotograficzne
graficzne
rzeźbiarskie
lutnicze
złotnicze
wzornictwa przemysłowego
architektoniczne, architektoniczno - urbanistyczne i
urbanistyczne
muzyczne i słowno muzyczne
sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i
pantomimiczne
audiowizualne (w tym wizualne i audialne)
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
28
Przedmiot prawa autorskiego
Utwór
jest przedmiotem prawa autorskiego od
chwili ustalenia, chociażby miał postać
nieukończoną.
Zbiory, antologie, wybory, bazy
danych spełniające cechy
utworu
są
przedmiotem prawa autorskiego, nawet jeżeli
zawierają niechronione materiały, o ile
przyjęty w nich dobór, układ lub zestawienie
ma twórczy charakter, bez uszczerbku dla
praw do wykorzystanych utworów.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
29
Przedmiot prawa autorskiego
Przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o
prawie autorskim i prawach pokrewnych
stosuje się do utworów:
których twórca lub współtwórca jest
obywatelem polskim,
które zostały opublikowane po raz pierwszy
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
równocześnie na tym terytorium i za
granicą,
które zostały opublikowane po raz pierwszy
w języku polskim,
których ochrona wynika z umów
międzynarodowych.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
30
Przedmiot prawa autorskiego
W rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o
prawie autorskim i prawach pokrewnych:
utworem opublikowanym
jest utwór, który za
zezwoleniem twórcy został zwielokrotniony i
którego egzemplarze zostały udostępnione
publicznie
opublikowaniem równoczesnym
utworu jest
opublikowanie utworu na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą w okresie
trzydziestu dni od jego pierwszej publikacji
utworem rozpowszechnionym
jest utwór, który
za zezwoleniem twórcy został udostępniony
publicznie
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
31
Ochronie przez prawo autorskie nie
podlegają
idee i pomysły, chyba że są wyrażone
oryginalną formą,
urzędowe dokumenty, materiały, znaki i
symbole,
akty normatywne lub ich urzędowe projekty,
opublikowane opisy patentowe lub ochronne,
proste informacje prasowe,
pomysły i tematy badawcze oraz teorie i fakty
naukowe,
znane powszechnie od dawna formy
plastyczne, przestrzenne lub muzyczne,
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
32
Ochronie przez prawo autorskie nie
podlegają
elementy utworów pozbawione charakteru
twórczego, np.: typowe tabele, rysunki,
zestawienia pozbawione oryginalnej koncepcji np.
alfabetyczne.
utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych
drogach, ulicach, placach lub w ogrodach,
jednakże nie do tego samego użytku,
utwory wystawione w publicznie dostępnych
zbiorach, takich jak muzea, galerie, sale
wystawowe, lecz tylko w katalogach i w
wydawnictwach publikowanych dla promocji tych
utworów, a także w sprawozdaniach o aktualnych
wydarzeniach w prasie i telewizji, jednakże w
granicach uzasadnionych celem informacji,
znaki firmowe użyte w celach informacyjnych.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
33
Ochrona wizerunku, adresata korespondencji i
tajemnicy źródeł informacji
Ustawa o prawie autorskim reguluje również
kwestię
ochrony wizerunku
.
W myśl ustawy rozpowszechnianie wizerunku
wymaga zezwolenia osoby na nim
przedstawionej.
Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie
wizerunku
osoby powszechnie znanej
, jeżeli
wizerunek wykonano w związku z pełnieniem
przez nią funkcji publicznych, w szczególności
politycznych, społecznych, zawodowych oraz
osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej
jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
34
Ochrona wizerunku, adresata korespondencji i
tajemnicy źródeł informacji
Jeżeli osoba, do której korespondencja jest
skierowana, nie wyraziła innej woli,
rozpowszechnianie korespondencji, w okresie
dwudziestu lat od jej śmierci, wymaga zezwolenia
małżonka, a w jego braku kolejno zstępnych,
rodziców lub rodzeństwa.
Twórca, a wydawca lub producent na żądanie
twórcy mają obowiązek zachowania w tajemnicy
źródeł informacji wykorzystanych w utworze oraz
nieujawniania związanych z tym dokumentów.
Ujawnienie tajemnicy jest dozwolone za zgodą
osoby, która powierzyła tajemnicę, lub na
podstawie postanowienia właściwego sądu.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
35
Niektóre wnioski wynikające z ustawy
Dla użytku osobistego wolno korzystać bez zgody
twórcy utworu i nieodpłatnie z pojedynczych
egzemplarzy utworu rozpowszechnionego, tzn.
takiego, który za zezwoleniem twórcy został
udostępniony publicznie (wyjątki: utwór
architektoniczny i architektoniczno-urbanistyczny
w zakresie budowania, programy komputerowe)
(art. 23. ust.1. ustawy).
Zakres podmiotowy prywatnego użytku obejmuje
krąg osób pozostających w związku osobistym, w
szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub
stosunku towarzyskiego (art.23. ust.2. ustawy).
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
36
Niektóre wnioski wynikające z ustawy
Oznacza to na przykład, że można swoim
krewnym i znajomym pożyczać, bądź wykonywać
kopie książek, filmów i albumów muzycznych.
Nie jest to jednak dozwolone w przypadku
programów komputerowych bądź gier.
Niezgodna z prawem będzie również wymiana
np. w ramach
klubu miłośników muzyki
, jeśli nie
wszyscy członkowie się znają i utrzymują ze
sobą stały kontakt.
Możliwe jest jednak podarowanie, bądź
odsprzedaż również obcym osobom zakupionych
wcześniej egzemplarzy utworów.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
37
Niektóre wnioski wynikające z ustawy
Można bez zgody autora przytaczać w
utworach stanowiących samoistną całość
urywki rozpowszechnionych utworów lub
drobne utwory w całości, lecz trzeba podać
autora i dzieło. Jest to tzw.
prawo cytatu
.
Twórca ma prawo do wynagrodzenia w
przypadku, gdy rozpowszechnia się drobne
utwory lub fragmenty większych utworów w
podręcznikach, wypisach i antologiach w celu
naukowym i dydaktycznym (art. 29
ust.2. i ust.21 ustawy).
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
38
Niektóre wnioski wynikające z ustawy
Prawo bezpłatnego przytaczania urywków
rozpowszechnionych utworów lub drobnych
utworów w całości, przysługuje w zakresie
uzasadnionym:
wyjaśnieniem lub analizą krytyczną (jeśli na
przykładzie fragmentu jakiegoś utworu
wyrażamy własną opinię),
prawami gatunku (np.:
tworząc karykaturę cudzego utworu
wykorzystujemy jej elementy, jednak
uzasadnione jest specyficzną formą karykatury),
nauczaniem (np.: fragmenty występujące w
podręcznikach albo czasopismach
popularnonaukowych). (art. 29. ust.1. ustawy)
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
39
Niektóre wnioski wynikające z ustawy
W Polsce fotografie korzystają z nieograniczonej
ochrony prawem autorskim dopiero od roku 1994.
Wcześniej, na podstawie ustawy o prawie autorskim
z roku 1926 i art. 2 ust.1 ustawy o prawie autorskim
z roku 1952 korzystały tylko fotografie posiadające
"wyraźnie zastrzeżenie prawa autorskiego".
Można publikować
w encyklopediach i atlasach utwory plastyczne i
fotograficzne bez zgody twórcy, o ile nawiązanie
porozumienia z twórcą celem uzyskania jego
zezwolenia napotyka trudne do przezwyciężenia
przeszkody. Nie zwalnia to jednak wydawcy atlasu
lub encyklopedii od zapłacenia
twórcy wynagrodzenia, twórca może jednak
odstąpić od prawa do wynagrodzenia. (art. 33
pkt 3. ustawy)
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
40
Prawo cytatu
Prawo cytatu to prawem dopuszczalna możliwość
przytoczenia w tworzonym przez siebie dziele
urywków rozpowszechnionych utworów lub
drobnych utworów w całości bez zgody ich twórcy
i bez uiszczania na jego rzecz wynagrodzenia.
Prawo cytatu dotyczy twórczości
chronionej majątkowymi prawami autorskimi i
stanowi ich ograniczenie na rzecz dozwolonego
użytku.
Z utworów nie objętych prawami majątkowymi
można bowiem korzystać swobodnie, pod
warunkiem oznaczenia autora.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
41
Prawo cytatu
W prawie polskim prawo cytatu uregulowane
jest w art. 29 ust. 1 ustawy o prawie
autorskim i prawach pokrewnych:
Wolno przytaczać w utworach stanowiących
samoistną całość urywki rozpowszechnionych
utworów lub drobne utwory w całości, w
zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą
krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku
twórczości.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
42
Warunki korzystania z prawa cytatu
Cytat jako ograniczenie praw autorskich twórcy musi
spełniać kilka warunków, aby mieścić się w granicach
określonych przez prawo:
Cytat musi być
rozpoznawalny
. Czytelnik musi wiedzieć,
które słowa są słowami autora, a które są cytowane. Brak
odróżnienia cytatu od reszty tekstu stanowić będzie
naruszenie praw autorskich. Można w takim przypadku
mówić o popełnieniu plagiatu.
Cytat musi być
wyraźnie oznaczony
co do autorstwa i
źródła, i to w każdym przypadku, w którym się pojawia.
Nie wystarczy samo ogólne odwołanie się do autorów lub
dzieł w końcowym zestawieniu bibliografii lub źródeł.
Brak wyraźnego oznaczenia cytatu stanowić będzie
naruszenie praw autorskich. W przypadku przytaczania
cytatów, których autorstwo nie jest znane
(rozpowszechniane były anonimowo), należy taką
okoliczność również zaznaczyć.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
43
Warunki korzystania z prawa cytatu
Cytat jako ograniczenie praw autorskich twórcy
musi spełniać kilka warunków, aby mieścić się w
granicach określonych przez prawo cd:
Zamieszczenie cytatu musi być
uzasadnione celem
– ma
służyć wyjaśnianiu lub nauczaniu, krytycznej analizie lub
prawom gatunku twórczości.
Cytat pełni
funkcję pomocniczą
– ma służyć uzupełnieniu i
wzbogaceniu dzieła, nie może go natomiast zastępować,
ani tworzyć jego zasadniczej konstrukcji. Tworzone dzieło
ma być samoistne, nie może polegać na przytoczeniu
cudzej twórczości, ewentualnie jedynie z własnym,
krótkim komentarzem. Nie może być również serią
cytatów, nawet gdyby to były cytaty z różnych dzieł i
autorów.
Cytaty w samoistnym dziele powinny mieć
rolę
podrzędną
. Nadmierne, zbyt obszerne i nieuzasadnione
korzystanie z cytatów również stanowi naruszenie praw
autorskich.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
44
Warunki korzystania z prawa cytatu
Nie jest jednoznacznie określona
dopuszczalna wielkość cytatu. Musi on jednak
pozostawać w takiej relacji do całości dzieła,
aby przy realizowanych przez cytat celach
zachowana była pomocnicza rola cytatu.
Zgodnie ze stanowiskiem Sądu
Najwyższego cytowany urywek lub nawet cały
drobny utwór musi pozostawać w takiej
proporcji do wkładu własnej twórczości, aby
nie było wątpliwości co do tego, że powstało
własne, samoistne dzieło.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
45
Nierzetelne wykorzystanie prawa cytatu
Z reguły niedotrzymanie warunków korzystania z
prawa cytatu powoduje naruszenie majątkowych
praw autorskich. Niekiedy jednak może dojść
również do naruszenia autorskich praw osobistych.
Będzie tak w sytuacjach nierzetelnego wykorzystania
dzieła, tj. wykorzystania cytatu w taki sposób, że
zniekształceniu ulega myśl autora wyrażona w
cytowanym utworze.
Cytat zostaje wówczas dobrany nieumiejętnie lub
świadomie zmanipulowany tak, iż odbiorca cytatu
może odnieść mylne wrażenie co do tego, co jego
autor rzeczywiście chciał przekazać. Przyjmuje się,
że w takich sytuacjach autorowi może przysługiwać
nie tylko ochrona prawno-autorska, ale
równocześnie ochrona dóbr
osobistych gwarantowanych w kodeksie cywilnym.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
46
Dane bibliograficzne związane z cytatem
Tytuł utworu
Nośnik utworu: książka, czasopismo, online,
dvd, etc.
Wydawca utworu
Data wydania utworu
Data dostępu – w przypadku online (np.
internet)
Warunki dostępu - w przypadku online (np.
internet)
Numeracja w obrębie dokumentu
Autorzy utworu
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
47
Przypis zgodny z polską normą
Zgodnie ze standardem PN-ISO 690-2:1999.
Informacja i dokumentacja. Przypisy
bibliograficzne. Dokumenty elektroniczne i ich
części.
Przykład oznaczenia cytatu z Wikipedii:
Prawo cytatu [online]. Wikipedia : wolna encyklopedia,
2009-03-1 11:57Z [dostęp: 2010-01-14 11:25Z]. Dostępny w
internecie:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?
title=Prawo_cytatu&oldid=16158312
autorzy: Awersowy i inni,
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
48
Licencja (prawo)
Licencja
- dokument prawny lub umowa,
określająca warunki korzystania z utworu jako
dobra, którego dana licencja dotyczy.
Właściciel praw autorskich, znaku
handlowego lub patentu może (i często to
robi) wymagać od innych posiadania licencji
jako warunku użytkowania lub
reprodukowania licencjonowanego utworu.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
49
Rodzaje licencji
Licencja pełna
- zezwolenie uprawnionego do
korzystania z prawa przez licencjobiorcę w tym
samym zakresie co uprawniony i jego posiadacz.
Przeciwieństwo licencji ograniczonej która
ogranicza zakres korzystania do węższego niż w
przypadku licencji pełnej.
Licencja wyłączna
- zezwolenie uprawnionego do
wyłącznego korzystania z prawa na określonym
terytorium lub polu eksploatacji prawa.
Licencja niewyłączna
- licencja która nie
ogranicza grona licencjobiorców, dopuszczając
wzajemną konkurencję.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
50
Rodzaje licencji
Licencja mocna
- szczególny przypadek licencji
będącej zarazem pełną i wyłączną, na mocy
której licencjodawca zobowiązuje się
dodatkowo do niekorzystania z utworu jak i
nieudzielania dalszych licencji. Nie jest to
jednak cesja.
Licencja słaba
- jak w przypadku licencji
mocnej, tylko że licencjodawca zatrzymuje
prawo korzystania z przedmiotu licencji.
Licencja otwarta
- oświadczenie uprawnionego
o gotowości udzielenia licencji, zezwolenia na
korzystanie z jego prawa.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
51
Rodzaje licencji
Licencja wzajemna
- zezwolenie uprawnionego
z patentu wcześniejszego na korzystanie z
wynalazku późniejszego wchodzącego w zakres
ochrony patentu wcześniejszego (patentu
zależnego), któremu towarzyszy podobne
zezwolenie uprawnionego z patentu
późniejszego (właściciela patentu zależnego) na
rzecz uprawnionego z patentu wcześniejszego.
Sublicencja
jest to dalsza licencja udzielona
przez licencjobiorcę. Prawo własności
przemysłowej wyklucza udzielania dalszych
licencji od sublicencji.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
52
Rodzaje licencji
Licencja dorozumiana
- określenie na domniemanie,
że wynik prac badawczych, lub podobnych
wykonanych na zamówienie podmiotu zawiera
wynalazek. Domniemywa się, że wykonawca prac
udziela licencji przekazując wyniki.
Licencja przymusowa
- w określonych przez prawo
wypadkach, odpłatnej licencji niewyłącznej na czas
określony na dany patent udzielić może Urząd
Patentowy niezależnie od zgody uprawnionego z
patentu. Sytuacje te to:
Stan zagrożenia bezpieczeństwa Państwa
Nadużywanie patentu przez osobę uprawnioną
Uniemożliwianie przez uprawnionego zaspokojenia potrzeb
rynku krajowego ze względu na istnienie patentów zależnych
(wtedy udzielana jest licencja wzajemna)
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
53
Licencja na oprogramowanie
Licencja na oprogramowanie to umowa na
korzystanie z utworu jakim jest aplikacja
komputerowa, zawierana pomiędzy
podmiotem, któremu przysługują majątkowe
prawa autorskie do utworu, a osobą, która
zamierza z danej aplikacji korzystać.
Umowa taka powinna określać przede
wszystkim pola eksploatacji (formy
wykorzystania utworu), czyli warunki na
jakich licencjobiorca jest uprawniony do
korzystania z programu.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
54
Licencja na oprogramowanie
Ustawa o prawie autorskim i prawach
pokrewnych jako podstawowe elementy
określające pola eksploatacji wskazuje zakres,
miejsce i czas korzystania z utworu, przy czym
jest to wyliczenie przykładowe i strony umowy
mogą dowolnie kształtować charakter licencji
(biorąc jednak pod uwagę treść przepisów
ustawowych, których strony nie mogą
modyfikować.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
55
Rodzaje licencji na oprogramowanie
licencje niewyłączne
, w których udzielający licencji
może zezwolić na korzystanie z utworu wielu
osobom równocześnie, które nie muszą mieć formy
pisemnej,
licencje wyłączne
(rzadkość w przypadku aplikacji
komputerowych), spotykane głównie w przypadku
znacznych kontraktów np. na wykonanie systemów
bankowych itp., w tym przypadku zwykle umowa
licencyjna wynika z umowy o dzieło, na podstawie
której firma wykonująca oprogramowanie
wykonuje zamówioną aplikację, umowa taka
wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności,
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
56
Rodzaje licencji na oprogramowanie
sublicencja
, w której licencjobiorca może
udzielić dalszej licencji, pod warunkiem
wszakże takiego upoważnienia w jego umowie
licencyjnej
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
57
Prawa użytkowników
Użytkownicy komputerów najczęściej mogą
spotykać się z licencją w odniesieniu do tzw.
licencji użytkownika (EULA), które są
używane przez producentów oprogramowania
do wiązania użytkowników dodatkowymi
ograniczeniami.
Licencje na oprogramowanie są najczęściej
bardzo restrykcyjne.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
58
Prawa użytkowników
Większość takich licencji ogranicza liczbę
komputerów, na których można zainstalować
oprogramowanie, liczbę użytkowników którzy
mogą go używać i wprowadzają wiele innych
ograniczeń, które nie są bezpośrednio związane z
technologią.
Standardowym elementem każdej niemal licencji
oprogramowania jest klauzula o wyłączonej
odpowiedzialności producenta z tytułu używania
oprogramowania przez licencjobiorcę, której
znaczenie polega na braku jakiejkolwiek
odpowiedzialności producentów oprogramowania
za np. skutki błędów w programach.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
59
Systemy licencjonowania praw autorskich
Copyright
Prawo własności intelektualnej:
autorskie prawa osobiste,
autorskie prawa majątkowe,
dozwolony użytek i inne
Creative
Commons
Licencje: uznanie autorstwa,
użycie niekomercyjne, bez
utworów zależnych, na tych
samych warunkach, tworzenie
utworów zależnych, i inne
Copyleft
GNU: General Public Licence,
GNU Free Documentation Licence
Inne: Free Art. Licence
Inne wolne
licencje
BSD: Free BSD
Licencja X11
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
60
Creative
Commons
Creative Commons
— organizacja typu non-profit,
która postawiła sobie za zadanie uzyskanie
kompromisu pomiędzy pełną ochroną praw
autorskich a niczym nieskrępowanym
korzystaniem z twórczości innych osób.
Głównym celem organizacji jest stworzenie
umiarkowanych, elastycznych zasad w obliczu
coraz bardziej restrykcyjnych domyślnych reguł
prawa autorskiego, które stawiają coraz większe
bariery wolnemu przepływowi informacji.
Creative Commons została utworzona w 2001 r.
Założycielem i obecnym przewodniczącym rady
dyrektorów jest Lawrence Lessig.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
61
Pewne prawa zastrzeżone
Używając hasła
pewne prawa zastrzeżone
(ang. some rights reserved), w opozycji
do
wszelkie prawa zastrzeżone
(ang. all rights
reserved), organizacja stara się zapewnić twórcom
jak najlepszą ochronę ich praw przy jednoczesnym
umożliwieniu jak najszerszego wykorzystania ich
dzieł.
Strona internetowa organizacji pomaga
właścicielom praw autorskich na udzielenie części
tych praw ogółowi, przy zachowaniu niektórych
innych praw, poprzez udostępnienie różnego
rodzaju licencji, które twórca może wybrać,
publikując swoje dzieło w Internecie.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
62
Licencje Creative Commons
Licencje Creative Commons (CC)
- zestaw licencji, na
mocy których można
udostępniać utwory objęte prawami autorskimi.
Licencje te są tworzone i utrzymywane przez
organizację Creative Commons.
Licencje Creative Commons pozwalają twórcom
utworów zachować własne prawa i jednocześnie
dzielić się swoją twórczością z innymi. Zasada
wszelkie prawa zastrzeżone
zostaje zastąpiona
zasadą
pewne prawa zastrzeżone
.
Szacuje się, że na licencjach CC udostępnia się
obecnie co najmniej 100 milionów utworów. Licencje
CC są w chwili obecnej najpopularniejszymi wolnymi
licencjami stosowanymi do licencjonowania treści
innych niż oprogramowanie.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
63
Zastosowanie
Licencje CC można stosować dla dowolnego utworu,
który podlega ochronie prawa autorskiego - na
przykład tekstu, obrazu, dźwięku czy utworu
audiowizualnego.
Licencje CC nie są przeznaczone do licencjonowania
oprogramowania, CC do tego celu poleca licencje
oferowane przez Free Software
Foundation lub Open Source Initiative.
Licencje CC są dostępne w wersji ogólnej
("Unported") - dostosowanej do prawodawstwa
międzynarodowego oraz w ponad 40 wersjach
dostosowanych do jurysdykcji lokalnych. W
szczególności istnieją wersje polskie licencji,
zgodne z polskim systemem prawnym.
Teksty licencji są dostępne za darmo na stronie
projektu Creative Commons.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
64
Rodzaje licencji
Uznanie Autorstwa (ang. Attribution
(BY)) zezwala się na kopiowanie, dystrybucję,
wyświetlanie i użytkowanie dzieła i wszelkich
jego pochodnych pod warunkiem
umieszczenia informacji o twórcy.
Użycie Niekomercyjne (ang. Noncommercial
(NC)) zezwala się na kopiowanie, dystrybucję,
wyświetlanie i użytkowanie dzieła i wszelkich
jego pochodnych tylko w celach
niekomercyjnych.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
65
Rodzaje licencji
Bez Utworów Zależnych (ang. No Derivative
Works (ND)) zezwala się na kopiowanie,
dystrybucję, wyświetlanie tylko dokładnych
(dosłownych) kopii dzieła, niedozwolone jest
jego zmienianie i tworzenie na jego bazie
pochodnych.
Na Tych Samych Warunkach (ang. Share Alike
(SA)) zezwala się na kopiowanie, dystrybucję,
wyświetlanie i użytkowanie pochodnych dzieł,
pod warunkiem że będą one opublikowane na
takiej samej licencji.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
66
Rodzaje licencji
Sześć podstawowych licencji, stanowiących
kombinacje tych warunków, to:
Uznanie Autorstwa (CC-BY)
Uznanie Autorstwa - Użycie Niekomercyjne
(CC-BY-NC)
Uznanie Autorstwa - Użycie Niekomercyjne -
Na Tych Samych Warunkach (CC-BY-NC-SA)
Uznanie Autorstwa - Użycie Niekomercyjne -
Bez Utworów Zależnych (CC-BY-NC-ND)
Uznanie Autorstwa - Na Tych Samych
Warunkach (CC-BY-SA) (jest to licencja
najbardziej zbliżona do GNU FDL)
Uznanie Autorstwa - Bez Utworów Zależnych
(CC-BY-ND)
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
67
Rodzaje licencji
Oprócz tego istnieje też pseudolicencja CC-PD
- która od strony prawnej właściwie nie jest
licencją lecz jest raczej rodzajem
oświadczenia osoby udostępniającej dane
dzieło, że według najlepszej jego/jej wiedzy
dzieło to znajduje się
w domenie publicznej
i
że osoba udostępniająca bierze za
stwierdzenie tego faktu pełną
odpowiedzialność.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
68
Warunki używania
Każde dzieło oparte o licencję Creative
Commons (oprócz CC-PD) musi przytaczać
pełny tekst licencji lub URI tego tekstu oraz
informacje takie jak tytuł, nazwisko autora.
Pozostałe warunki są zależne od wybranego
wariantu licencji.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
69
Systemy licencjonowania praw autorskich
Copyright
Prawo własności intelektualnej:
autorskie prawa osobiste,
autorskie prawa majątkowe,
dozwolony użytek i inne
Creative
Commons
Licencje: uznanie autorstwa,
użycie niekomercyjne, bez
utworów zależnych, na tych
samych warunkach, tworzenie
utworów zależnych, i inne
Copyleft
GNU: General Public Licence,
GNU Free Documentation Licence
Inne: Free Art. Licence
Inne wolne
licencje
BSD: Free BSD
Licencja X11
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
70
Copyleft
Copyleft - rodzaj systemu licencjonowania praw
autorskich, zezwalający na modyfikację i dowolną
redystrybucję pracy.
Założenia systemu zostały stworzone w
roku 1984 przez Richarda Stallmana na użytek
oprogramowania, ale dziś są używane również dla
innych rodzajów materiału.
Nazwa etymologicznie jest odwróceniem
znaczenia słowa
copyright
i jednocześnie swoistą
grą słowną.
Copy
(kopiowanie) i
right
(prawo) to
inaczej zastrzeżenie wszelkich praw do
kopiowania, natomiast
left
to po angielsku
lewo
i
jednocześnie odmiana słowa
leave
(
porzucić
),
zatem termin
copyleft
może być rozumiany jako
świadome
porzucenie
zastrzeżeń do kopiowania.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
71
Idea copyleft
Idea
copyleft
polega na takim wykorzystaniu
systemu praw autorskich, że osiąga zupełnie
odwrotne cele niż
copyright
(poszerzenie
wolności zamiast jej ograniczenia).
W pierwszym etapie zastrzega się prawa
autorskie do danej pracy. Ten etap nie różni się
niczym od
copyright
. Dopiero w następnym
zezwala się wszystkim zainteresowanym na
dowolne kopiowanie, dystrybuowanie oraz
modyfikowanie danej pracy lub pracy pochodnej.
Jednocześnie zastrzega się by wszelkie zmiany
również były objęte klauzulą
copyleft
, a więc
wykorzystywane na tych samych zasadach co
pierwotna praca.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
72
Zastosowanie copyleft
Konkretne zastosowania idei copyleft można
znaleźć w licencjach projektu GNU - GNU
GPL, GNU LGPL oraz GNU FDL, a także w
licencji FAL, FreeBSD, Mozilla i kilku innych.
Do licencji typu copyleft zaliczane są także te
stworzone przez organizację Creative Commons,
które posiadają warunek share alike (SA, na tych
samych warunkach) i nie mają zakazu tworzenia
dzieł pochodnych (ND). Istnieją jednak
kontrowersje co do tego, czy licencje Creative
Commons, które posiadają warunek SA i
jednocześnie NC (zakaz użycia komercyjnego)
mogą istotnie być zaliczane do licencji
typu copyleft.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
73
Systemy licencjonowania praw autorskich
Copyright
Prawo własności intelektualnej:
autorskie prawa osobiste,
autorskie prawa majątkowe,
dozwolony użytek i inne
Creative
Commons
Licencje: uznanie autorstwa,
użycie niekomercyjne, bez
utworów zależnych, na tych
samych warunkach, tworzenie
utworów zależnych, i inne
Copyleft
GNU: General Public Licence,
GNU Free Documentation Licence
Inne: Free Art. Licence
Inne wolne
licencje
BSD: Free BSD
Inne: Licencja X11
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
74
Licencja BSD
Licencja BSD (Berkeley Software Distribution
License, BSDL) - jedna z licencji zgodnych z
zasadami Wolnego Oprogramowania. Powstała
na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley.
Licencja typu BSD skupia się na prawach
użytkownika. Jest bardzo liberalna, zezwala nie
tylko na modyfikacje kodu i jego rozprowadzanie
w takiej postaci, ale także na rozprowadzanie
produktu bez postaci źródłowej czy wręcz
włączenia do zamkniętego oprogramowania, pod
warunkiem załączenia do produktu informacji o
autorach oryginalnego kodu i treści licencji.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
75
Klauzula ogłoszeniowa
Oryginalna licencja BSD zawierała dodatkowo
tzw. klauzulę ogłoszeniową (reklamującą, iż kod
został opracowany na Uniwersytecie Kalifornijskim
w Berkley ), która zdaniem twórców
projektu GNU powodowała problem praktyczny z
rosnącą listą podziękowań.
Tak powstała nowsza odmiana, nazywana po
prostu licencją BSD bez klauzuli ogłoszeniowej, a
w języku angielskim określana jako BSD-
new, revised BSD lub 3-clause BSD, natomiast
stara wersja dla odróżnienia nazywana jest
czasami BSD-old lub 4-clause
BSD (ang. clause to klauzula).
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
76
Produkty na licencjach BSD
Najbardziej znane produkty rozprowadzane na
tej licencji:
rodzina systemów operacyjnych BSD:
FreeBSD, NetBSD i OpenBSD,
Chrome - przeglądarka internetowa firmy
Google,
OpenSSH,
system zarządzania relacyjnymi bazami
danych PostgreSQL.
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
77
Patent
Patent
– potocznie: dokument wydawany
przez urzędy patentowe; właściwie: prawo
wydane osobie fizycznej lub prawnej do
zabronienia innym osobom fizycznym lub
prawnym zarobkowego bądź zawodowego
użytkowania danego wynalazku bądź
wynalazków (będących przedmiotem patentu).
W potocznym rozumieniu patent często
interpretuje się jako prawo do wyłącznego
korzystania z danego wynalazku i w większości
przypadków tak właśnie jest. Należy jednak
pamiętać, iż przyznanie patentu nie oznacza
automatycznie przyznania prawa do korzystania
z opatentowanego wynalazku.
Jak na razie w Unii Europejskiej oprogramowanie
nie podlega patentom ale…
Piotr Greniewski 2010 r. Licencja Creative Commons BY-SA
78
Patent
Pod wpływem systemu patentowego i lobbistów
wielkiego przemysłu, Unia Europejska jest o krok od
zrobienia wielkiego błędu: wprowadzenia prawa,
które zalegalizuje patenty software'owe.
Bez patentów software'owych, Europa mogłaby
obciąć koszty, przyspieszyć innowacje, wzmocnić
bezpieczeństwo, i stworzyć miejsca pracy. Dzięki
Linuxowi i innemu oprogramowaniu z dostępnym
kodem źródłowym, Europa ma szansę zyskać
niezależność od Microsoftu i innych wielkich
amerykańskich kompanii. Jakkolwiek, jeśli UE dozwoli
na patenty software'owe , wtedy będzie to początek
końca Linuxa. I nie tylko Linuxa.