Bezpieczeństwo i 

ratownictwo w turystyce i 

rekreacji

Ćwiczenia II

 

 

Zadławienia u dzieci

 

 

Niedrożność dróg oddechowych 

spowodowana ciałem obcym

     ROZPOZNAWANIE ZADŁAWIENIA

     

Kiedy ciało obce dostaje się do dróg 

oddechowych dziecka, reaguje ono natychmiast 
kaszlem i próbuje je wyksztusić. Spontaniczny 
kaszel wydaje się być najbardziej skuteczny i 
bezpieczny niż jakikolwiek inny rękoczyn 
wykonywany przez ratownika. Niemniej jednak, 
gdy dziecko nie kaszle, albo kaszel jest 
nieefektywny, a ciało obce powoduje całkowitą 
niedrożność dróg oddechowych, to bardzo 
szybko dojdzie do uduszenia.  Wtedy, gdy kaszel 
staje się nieefektywny wymagane jest podjęcie 
zdecydowanych działań mających na celu 
usunięcie ciała obcego

 

 

     Większość przypadków zadławienia u niemowląt i 
dzieci zdarza się podczas zabawy lub jedzenia posiłków 
w obecności opiekunów. Zatem większość tych 
wypadków zdarza się przy świadkach i interwencje są 
zwykle podjęte, kiedy dziecko jest przytomne

     Niedrożność dróg oddechowych spowodowana 
ciałem obcym charakteryzuje się nagłym początkiem 
zaburzeń oddychania z towarzyszącym kaszlem, 
charczeniem lub  świstem. Podobne objawy i symptomy 
mogą towarzyszyć innym przyczyną niedrożności dróg 
oddechowych, takim jak zapalenie nagłośni lub 
podgłośniowe zapalenie krtani. Wymagają one jednak 
innego postępowania. 

Zadławienie podejrzewamy gdy:

-początek jest nagły
-Brak innych objawów chorobowych
-Informacje z wywiadu o połknięciu lub zabawie małym 
przedmiotem

 

 

Oznaki niedrożności dróg 

oddech. spowodowanej ciałem 

obcym

Główne objawy zadławienia

Zdarzenia przy świadkach

Kaszel/dławienie

Nagły początek

Informacja o połknięciu lub zabawie małym 

przedmiotem

Nieefektywny kaszel

Niemożność mówienia

Cisza lub bezgłośny kaszel 

Niemożność oddychania

Sinica

Postępująca utrata 

przytomności

Kaszel efektywny

Płacz lub słowna odpowiedź 

na pytania

Może nabierać powietrza 

przed kaszlem

W pełni reaguje

 

 

Bezpieczeństwo i wezwanie 

pomocy

          Bezpieczeństwo jest nadrzędne. Ratownik 

powinien zwrócić uwagę, aby nie narazić siebie 
na zagrożenia i rozważyć najbardziej bezpieczny 
sposób postępowania z zadławionym dzieckiem
Jeśli dziecko kaszle efektywnie, żadne 
dodatkowe działania nie są potrzebne. Zachęcaj 
dziecko do kaszlu i nieustannie obserwuj
Jeśli kaszel jest nieefektywny lub taki się staje, 
natychmiast wołaj o pomoc i oceń stan 
świadomości dziecka

 

 

1. Zadławienia u dziecka 

przytomnego

Jeśli dziecko jest przytomne, ale nie kaszle 

lub kaszel jest nieefektywny, wykonaj 

uderzenia w okolicę międzyłopatkową
Jeśli uderzenia w okolicę międzyłopatkową 

nie usuną przyczyny zadławienia, wykonaj 

uciśnięcia klatki piersiowej u 

niemowląt, a u dzieci uciśnięcia 

nadbrzusza. Zabiegi te powodują 

wytworzenie „sztucznego kaszlu” i mają na 

celu usunięcie ciała obcego poprzez 

zwiększenie ciśnienia wewnątrz klatki 

piersiowej

 

 

Uderzenia w okolicę międzyłopatkową

 

A). U NIEMOWLĄT

Ułóż dziecko twarzą i głową w dół, tak, aby do usunięcia ciała 

obcego wykorzystać siłę grawitacji
Siedzący lub klęczący ratownik powinien być w stanie 

bezpiecznie podtrzymywać dziecko na swoim kolanie
Podeprzyj głowę niemowlęcia kładąc kciuk jednej ręki na 

kącie żuchwy po jednej stronie, a po drugiej stronie żuchwy 

jeden lub dwa palce tej samej ręki
Nie naciskaj na miękkie tkanki pod żuchwą , bo może to 

nasilić niedrożność dróg oddechowych
Wykonaj do 5 mocnych uderzeń w plecy nasadą ręki w 

okolicę międzyłopatkową
Celem jest próba usunięcia niedrożności za każdym 

pojedynczym uderzeniem a nie wykonanie wszystkich 5 

uderzeń

 

 

Uderzenie w okolicę międzyłopatkową u niemowąt

 

 

B). U DZIECI POWYŻEJ 1 ROKU ŻYCIA

Uderzenia w okolicę międzyłopatkową są 
bardziej efektywne, jeśli dziecko będzie 
ułożone głową w dół
Małe dziecko podobnie jak niemowlę, 
może być ułożone wzdłuż kolan 
ratownika
Jeśli to nie jest możliwe, utrzymuj 
dziecko nachylone do przodu i wykonaj 
od tyłu uderzenia w okolicę 
międzyłopatkową

 

 

Uciśnięcia klatki piersiowej         

     u niemowląt

Obróć dziecko na wznak, głową skierowaną w dół. 

Aby to bezpiecznie wykonać połóż dziecko na 

wolnym przedramieniu i obejmij jego potylicę
Podtrzymuj dziecko leżące głową skierowaną w dół 

na twoim przedramieniu opartym o udo
Wyznacz miejsce jak do uciskania klatki piersiowej 

(dolna połowa mostka około szerokości jednego 

palca powyżej wyrostka mieczykowatego)
Wykonaj 5 uciśnięć klatki piersiowej, ale wykonuj 

je gwałtowniej i z mniejszą częstotliwością

 

 

Obróć niemowlę twarzą do siebie 
umieszczając swoją wolną rękę wzdłuż 
jego pleców, a drugą obejmując potylicę

Podczas wszystkich manewrów drogi 
oddechowe są cały czas otwarte

Uciśnięcia kl. pier. u przytomnego 
niemowlęcia

 

 

Uciśnięcia nadbrzusza u dzieci 

powyżej 1 roku

Stań lub uklęknij za dzieckiem ułóż swoje ramiona 

pod ramionami dziecka i obejmij jego tułów
Zaciśnij rękę w pięść i ułóż ją pomiędzy pępkiem, 

a wyrostkiem mieczykowatym
Chwyć ją drugą ręką i mocno przyciągnij ręce do 

siebie i ku górze
Powtórz tą czynność do 5 razy
Upewnij się, że nie uciskasz wyrostka 

mieczykowatego lub dolnych żeber, bo może to 

doprowadzić do urazu jamy brzusznej

 

 

Uciśnięcia 
nadbrzusza u 
przytomnego 
dziecka

 

 

Po wykonaniu uciśnięć klatki 

piersiowej lub nadbrzusza 

ponownie oceń stan dziecka

Jeśli przedmiot nie został usunięty i 

poszkodowany jest wciąż przytomny, 

konieczne jest wykonanie sekwencji uderzyń w 

okolicę międzyłopatkową i uciśnięccia klatki 

piersiowej u niemowląt lub uciśnięć 

nadbrzusza u dzieci
Na tym etapie działań nie można zostawić 

dziecka samego

 

 

     Jeśli przedmiot został usunięty, oceń 
stan kliniczny dziecka. Istnieje możliwość, 
że fragmenty ciała obcego mogły pozostać 
w drogach oddechowych i spowodować 
powikłania. 

     Uciśnięcia nadbrzusza mogą 
spowodować powstanie obrażeń 
wewnętrznych, dlatego każdy 
poszkodowany leczony w ten sposób 
powinien być zbadany przez lekarza.

 

 

2. Niedrożność dróg 

oddechowych spowodowana 

przez ciało obce u 

nieprzytomnego dziecka

Dziecko nieprzytomne układamy na twardej, płaskiej 

powierzchni
Otwórz usta i poszukaj widocznych ciał obcych
Jeśli widzisz ciało obce podejmij jednorazową próbę 

usunięcia przez wygarnięcie palcem
Nie usuwaj nic na ślepo ani nie powtarzaj próby 

wygarnięcia – może to spowodować wepchnięcie 

ciała obcego głębiej do krtani i być przyczyną urazu
Wykonaj oddechy ratownicze i RKO

 

 

Oddechy ratownicze

Udrożnij drogi oddechowe, a następnie 
podejmij próbę wykonania 5 oddechów 
ratowniczych
Oceń efektywność każdego wdechu, 
jeśli wdech nie spowoduje uniesienia 
się klatki piersiowej, popraw pozycję 
głowy i udrożnienie dróg oddechowych 
przed wykonaniem następnej próby

 

 

Uciśnięcia klatki piersiowej i 

RKO

Podejmij 5 prób wykonania oddechów 

ratowniczych, jeśli nie spowodują one 

żadnej reakcji(poruszenie się, kaszel, 

spontaniczny oddech) przejdź do uciśnięć 

klatki piersiowej
Wykonaj kolejne kroki RKO 
Jeżeli dziecko zaczyna odzyskiwać 

przytomność i wykazywać spontaniczne, 

efektywne oddechy, ułóż je w pozycji 

bezpiecznej i obserwuj oddychanie i stan 

świadomości

 

 

Postępowanie w niedrożności dróg 

oddechowych spowodowanej przez 

ciało obce u dzieci

OCEŃ STOPIEŃ NIEDROŻNOŚCI

NIEEFEKTYWNY KASZELEFEKTYWNY KASZEL

PRZYTOMNY

-5 UDERZEŃ W OK.
  MIĘDZYŁOPATKOWA

-5 UCIŚNIĘĆ KL. P.
  U NIEMOWLĄT 
- M. HEIMLICHA >1r.ż.
 

Zachęcaj do kaszlu

Kontynuuj ocenę w
celu rozpoznania
nieefektywnego 
kaszlu lub
poprawy i 
ustąpienia niedroż.

NIEPRZYTOMNY

-UDROŻNIJ DROGI

-5 ODDECHÓW

-RKO

 

 

     Jeśli uderzenia w okolicę 
międzyłopatkową są nieskuteczne, a 
dziecko jest nadal nieprzytomne, 
wykonaj u niemowląt uciśnięcia 
klatki piersiowej, a u dzieci 
uciśnięcia nadbrzusza.

NIE  WOLNO  WYKONYWAĆ  
UCIŚNIĘĆ NADBRZUSZA   
(MANEWRU HEIMLICHA)  U  
NIEMOWLĄT !!!