Sejm okresu I 

Rzeczpospolitej

Proszę na kolejne zajęcia 

zastanowić się nad 

następującymi problemami :

Sejm okresu I 

Rzeczpospolitej

Czy mówiąc o Sejmie lub 

parlamentaryzmie 

staropolskim mamy na myśli 

tylko Sejm czy także wiele innych 

instytucji reprezentacyjnych 

istniejących w tym czasie?

Pytanie 1

Czy biorąc pod uwagę genezę i 
ewolucję Sejmu staropolskiego 
możemy mówić o jednej - 
funkcjonującej dla obszaru całego 
państwa - instytucji reprezentacyjnej, 
czy tez było ich wiele funkcjonujących 
równolegle i o nakładających sie 
rolach i kompetencjach? 

Sejm okresu I 

Rzeczpospolitej

EWOLUCJA

(model)

Wiec => Zjazd => Sejmik => Sejm 

Czy ten model ewolucji odpowiada 

prawdzie?

Sejm okresu I 

Rzeczpospolitej

=> Sejm (ogólnopaństwowy)

=> Sejm(ik) prowincjonalny

=> Sejmik (ziemski)



 Sejm (odrębny Wielkiego Księstwa)

Czy te instytucje funkcjonowały jednocześnie?

Sejm okresu I 

Rzeczpospolitej



Sejm typu „reprezentacyjnego” 
(trzy stany sejmujące)



Sejm „starego” typu  „obozowy” 
(potencjalny udział każdego 
członka stanu rycerskiego-szlachty)



Czy były postulaty powrotu do 
dawnego sposobu sejmowania?

Sejm okresu I 

Rzeczpospolitej

MODEL DZIAŁANIA ?

Stały (zawsze gotowy) 

czy zwoływany „od nowa”

Pytanie 2

Jaki był model "działania" staropolskiego Sejmu? 
Czy przypominał on współczesne parlamenty? 
Czy też się w sposób istotny różnił od czasów 
współczesnych parlamentów na tyle, ze trudno 
wskazywać na rzeczywiste 'podobieństwo"? 
Pod uwagę wziąć należy np. czy była to 
instytucja stała, jaki był rodzaj i charakter 
mandatu osób tak zasiadających, jaki był skład.

Sejm okresu I 

Rzeczpospolitej

SPOSÓB PODEJMOWANIA DECYZJI 

Czy LIBERUM VETO było 

rzeczywistą przyczyną upadku?

Pytanie 3

Czy rzeczywiście można twierdzić w uzasadniony 

sposób, iz tryb podejmowania decyzji przez Sejm 
staropolski był wadliwy? 

Czy 'liberum veto" niezależnie od negatywnej oceny 

praktyki funkcjonowania tego obyczaju było 
rzeczywistą przyczyną trudności? 

Czy raczej jest ono demonizowane - było bowiem 

objawem raczej poważniejszej choroby ustrojowej 
państwa, a nie przyczyną. 

Czy istniały "procedury" pozwalające w miarę 

efektywnie przełamywać impas spowodowany 
przez liberum veto? 

Sejm okresu I 

Rzeczpospolitej

Czy utrwalony w powszechnym 

odbiorze obraz Sejmu epoki 

staropolskiej odpowiada 

rzeczywistości?

Pytanie 4

Czy tradycyjnie utrwalony obraz Sejmu 

Rzeczypospolitej szlacheckiej jako 
instytucji anarchicznej i bezwolnej jest 
obrazem prawdziwym?

Czy też jedynie odzwierciedla "okres 

schyłkowy" w XVIII wieku kiedy cały 
kraj był pogrążony w kryzysie, a 
wcześniej, w okresie potęgi 
Rzeczpospolitej, także Sejm 
funkcjonował w miarę sprawnie?

KONIEC 

NA RAZ NASTĘPNY:

Dyskusja nad ZADANIEM 

DOMOWYM: 

„MODELE RZĄDÓW NA PODSTAWIE 

TESKTÓW Konstytucji”