Zespół pewnych, względnie stałych cech

osobowości, charakterystycznych dla

danej jednostki, przejawiających się w jej

zachowaniu, procesach psychicznych i

emocjonalnych. Temperament jest

uzależniony od odziedziczonych (jak i

nabytych w okresie życia płodowego, a

więc wrodzonych) właściwości układu

nerwowego. Typ układu nerwowego jest

wrodzony i stosunkowo mało podatny na

zmiany, stąd układ nerwowy, ale także

hormonalny stanowi fizjologiczne podłoże

temperamentu.

HISTORIĘ TEMPERAMENTU ROZPOCZĄŁ GRECKI

HISTORIĘ TEMPERAMENTU ROZPOCZĄŁ GRECKI

FILOZOF

FILOZOF

I LEKARZ

I LEKARZ

HIPOKRATES,

HIPOKRATES,

OPISUJĄC ZDROWIE JAKO

OPISUJĄC ZDROWIE JAKO

STAN ZALEŻNY OD CZTERECH SOKÓW ORGANIZMU:

STAN ZALEŻNY OD CZTERECH SOKÓW ORGANIZMU:

KRWI, FLEGMY, ŻÓŁCI CZARNEJ I ŻÓŁTEJ.

KRWI, FLEGMY, ŻÓŁCI CZARNEJ I ŻÓŁTEJ.

Zaburzenie równowagi między nimi miało

być przyczyną choroby (patologia

humoralna).

Uważał że poszczególne soki biorą się z

następujących organów ciała:

krew z serca
flegma z głowy
żółć z wątroby
czarna żółć ze śledziony

Popularność tej typologii przetrwała do dziś, choć jej
interpretacja uległa w ciągu wieków zmianom.

sangwinik– człowiek o żywym i zmiennym

usposobieniu

melancholik – mało uczuciowy i mało

aktywny

choleryk – pobudliwy i mało wytrwały w

działaniu

flegmatyk – mało pobudliwy, lecz

wytrwały i konsekwentny w działaniu

Typ silny, zrównoważony, ruchliwy. Jest to
człowiek wesoły, pogodny, odporny na trudności
życiowe. Widzi świat w jasnych kolorach. Jest
wrażliwy, otwarty i nieco popędliwy. Jego przeżycia
są słabe, płytkie i nieregularne. Jest on towarzyski i
lubiany, ale przez swoją niestałość i niewierność
sprawia otoczeniu dużo kłopotu. Szybko roni łzy
wzruszenia i przejmuje się, jednak równie prędko
zapomina o tym. Dzieci, które można zaliczyć do
typu sangwinicznego, odznaczają się ruchliwością.
Są bezpośrednie i żywe, mówią głośno, prędko i
płynnie. Są aktywne, a zarazem posłuszne i
zdyscyplinowane. Łatwo przystosowują się do
nowych warunków, są podatne na wpływy
środowiska i wychowania. Pawłow uważa go za
najdoskonalszy ze wszystkich typów, ponieważ
gwarantuje on najbardziej utrzymanie pełnej
równowagi między organizmem a sytuacją, w której
się znajduje

Typ silny, zrównoważony, powolny. Procesy
hamowania dominują nad procesami pobudzania.
Ma stosunkowo mało zainteresowań, jest bierny, co
doprowadza go często do apatii. Przeżycia
uczuciowe mogą być głębokie, ograniczają się
jednak do wybranych ludzi i przedmiotów. Odznacza
się dużą tolerancją. Nie lubi zmian i nowych
sytuacji. Na bodźce zewnętrzne reaguje słabo i
zwykle oszczędnymi ruchami. Flegmatyk potrafi
pracować wytrwale. Na ogół nie uzewnętrznia
swych uczuć. Dzieci przejawiające właściwości typu
flegmatycznego cechuje spokój, powolność ruchów,
pewna powaga. Mówią spokojnie, brak im żywej
mimiki i gestykulacji. Mają trwałe przyzwyczajenia i
dobrze przystosowują się do danego środowiska, ale
gorzej znoszą zmianę warunków

Typ silny, niezrównoważony. Proces pobudzenia
przeważa znacznie nad procesem hamowania. Ma
trudności z powstrzymywaniem się od czynności
wtedy, kiedy zachodzi potrzeba. W trudnych
sytuacjach można na niego liczyć. Ma silnie
zaakcentowane „ja”. Żądza panowania, upór i
niecierpliwość utrudniają kontakty z nim. Można z
nim współżyć na zasadzie ustępowania mu.
Zewnętrzne reakcje zgodne są z jego wewnętrzną
konstrukcją psychiczną – szybkie, silne, a zarazem
nieregularne. Dzieci typu cholerycznego są śmiałe,
przedsiębiorcze, a także niecierpliwe. Zapalają się
szybko i trudno je oderwać od tego, czym się
zainteresują. Mówią szybko, głośno, w nierównym
tempie. Ich ruchy i gesty są mało skoordynowane.
Trudno przystosowują się do otoczenia, są
samowolne i trudne do zdyscyplinowania.

Typ słaby. Typ ten trzeba uznać za
nieprzystosowany do życia, za łatwo załamujący się
i często ulegający. Cechuje go słabość procesów
pobudzania i hamowania. Melancholik jest
człowiekiem biernym, powolnym. Lęk, kłopoty
wypełniają jego psychikę i określają jego
zachowanie. Lubi spokój, unika wszelkich hałasów.
Cierpi na kompleks niższości. Nie jest człowiekiem
towarzyskim, bowiem jego psychika jest za mało
skierowana na zewnątrz. Kontakty nawiązuje
trudno, ale w stosunku do osób, z którymi się
zżyje, jest przywiązany, stały i wierny. Jego uczucia
z trudem przedostają się na zewnątrz. U dzieci
typu melancholicznego występują reakcje słabe,
powolne i spokojne. Dzieci te bywają bierne,
niekiedy bardzo wrażliwe. Łatwo się męczą. Mają
ubogi zasób słów, mówią mało i cicho.

 
Sangwinicy powinni więc wybierać zawody, które

wymagają kontaktu z ludźmi i pozwalają na

elastyczność postępowania. W pracy są aktywni,

potrafią sprawić bardzo dobre wrażenie. Ten typ

bardzo dobrze sprawdza się w zawodzie pilota

wycieczek, organizatora przedsięwzięć

reklamowych, aktora, śpiewaka, sprzedawcy, ale

również przedstawiciela handlowego lub

stewardessy. Sangwinicy są najlepszymi

pracownikami, gdy mogą swobodnie wyrażać myśli

oraz skupiać na sobie uwagę. Nie są jednak

dobrymi doradcami, gdyż wolą słuchać, a nie

mówić.

Flegmatycy z kolei świetnie odnajdują się w dobrze

zorganizowanym miejscu pracy, gdzie ich obowiązki

są jasno określone. Sprawdzają się w roli mediatora,

ponieważ potrafią obiektywnie ocenić sytuację i

znajdują proste wyjścia. Posiadają zdolności

administracyjne oraz dobrze sprawdzają się w

rutynowych zajęciach, które innym wydają się

nudne. Dobrym zawodem dla nich jest zawód

psychologa klinicznego, socjologa, pracownika

naukowego, pisarza, kustosza w muzeum,

bibliotekarza, krytyka literackiego itp., ale i

akwizytora.

 

Choleryk to urodzony przywódca, jest typowym

człowiekiem czynu, ekstrawertykiem, jest

ukierunkowany na osiągnięcie celu. Jako

pracownik sprawdza się w nieoczekiwanych

sytuacjach, uwielbia podejmować wyzwania, jest

też typowym pracoholikiem. Najlepiej pracuje,

gdy w pełni kontroluje sytuację. Świetnie

sprawdza się na stanowiskach kierowniczych, w

dziedzinach wymagających silnej kontroli i

autorytetu. Jest dobrym organizatorem, świetnie

dostrzega praktyczne rozwiązania. Sprawdza się

jako przedsiębiorca, dyrektor przedsiębiorstwa,

inżynier w przemyśle oraz budownictwie,

handlowiec, prawnik, menedżer, dziennikarz,

reżyser, policjant.

Melancholicy natomiast posiadają analityczny

umysł, są poważni i zdeterminowani. Najlepiej

sprawdzają się w pracy, która wymaga

zajmowania się szczegółami, prowadzenia

notatek, robieniu wykresów, diagramów. Łatwo

podporządkowują się regulaminom. To

perfekcjoniści, doceniają wagę szczegółów oraz

zawsze kończą rozpoczęte zadanie. Najlepiej

pracują w pojedynkę, cenią sobie ciszę. Sprawdzą

się w zawodzie ekonomisty, bibliotekarza,

księgowego, notariusza, konserwatora zabytków,

archeologa, meteorologa lub farmaceuty.