„

„

Wprowadzenie do

Wprowadzenie do

psychologii pracy”

psychologii pracy”

Dr Marcin Ratajczak

Dr Marcin Ratajczak

1

Literatura

Literatura



Gliszczyńska X.: „Psychologia pracy”,

Gliszczyńska X.: „Psychologia pracy”,

PWN, Warszawa 1979.

PWN, Warszawa 1979.



Chmiel N.: „Psychologia pracy i

Chmiel N.: „Psychologia pracy i

organizacji”, GWP, Gdańsk 2003.

organizacji”, GWP, Gdańsk 2003.



Karney E.: „Wybrane zagadnienia z

Karney E.: „Wybrane zagadnienia z

psychologii i pedagogiki pracy”, 1998.

psychologii i pedagogiki pracy”, 1998.



Czarnecki K.: „Podstawy psychologii

Czarnecki K.: „Podstawy psychologii

pracy”, Kraków 2001.

pracy”, Kraków 2001.

2

Zakres przedmiotu

Zakres przedmiotu

Psychologia

Psychologia

(z gr. psyche – dusza i logos –

(z gr. psyche – dusza i logos –

słowo):

słowo):



Nauka o człowieku w aspekcie jego

Nauka o człowieku w aspekcie jego

zachowań.

zachowań.



Nauka o zachowaniu się człowieka w jego

Nauka o zachowaniu się człowieka w jego

egzystencjonalnym otoczeniu (warunkach

egzystencjonalnym otoczeniu (warunkach

życiowych), gdzie zachowanie to wszelka

życiowych), gdzie zachowanie to wszelka

świadoma aktywność skierowana na siebie

świadoma aktywność skierowana na siebie

i/lub otoczenie.

i/lub otoczenie.

3

Zakres przedmiotu

Zakres przedmiotu



Nauka zajmująca się opisem człowieka i

Nauka zajmująca się opisem człowieka i

procesów psychicznych, które w nim zachodzą.

procesów psychicznych, które w nim zachodzą.



Nauka zajmująca się procesami nabywania,

Nauka zajmująca się procesami nabywania,

organizowania i wykorzystywania

organizowania i wykorzystywania

doświadczenia indywidualnego jednostki.

doświadczenia indywidualnego jednostki.



Nauka o człowieku badająca cechy, postawy,

Nauka o człowieku badająca cechy, postawy,

wartości, zachowanie się oraz czynniki, które

wartości, zachowanie się oraz czynniki, które

nim sterują (genetyczne, środowiskowe czy

nim sterują (genetyczne, środowiskowe czy

aktywność własną).

aktywność własną).

4

Obszary problemowe

Obszary problemowe



Procesy poznawcze (poznawanie

Procesy poznawcze (poznawanie

otoczenia i siebie).

otoczenia i siebie).



Procesy pamięci i uczenia się

Procesy pamięci i uczenia się

(zapamiętywanie, przechowywanie).

(zapamiętywanie, przechowywanie).



Emocje i motywacje.

Emocje i motywacje.



Zagadnienia osobowości.

Zagadnienia osobowości.



Zagadnienia różnic indywidualnych.

Zagadnienia różnic indywidualnych.

5

Zadania psychologii

Zadania psychologii



Opis przedmiotu ze wskazaniem cech

Opis przedmiotu ze wskazaniem cech

wyróżniających go, pytanie - jak?

wyróżniających go, pytanie - jak?



Wyjaśnianie – udzielanie odpowiedzi

Wyjaśnianie – udzielanie odpowiedzi

na pytanie dlaczego?

na pytanie dlaczego?



Prognozowanie zjawisk psychicznych

Prognozowanie zjawisk psychicznych

– jak będzie?

– jak będzie?

6

Na co pozwala

Na co pozwala

psychologia?

psychologia?



Lepiej poznać siebie i innych ludzi, tym

Lepiej poznać siebie i innych ludzi, tym

samym co ludzi różni.

samym co ludzi różni.



Odróżniać to, co jest prawidłowe, od

Odróżniać to, co jest prawidłowe, od

tego co jest nieprawidłowe

tego co jest nieprawidłowe

(patologiczne).

(patologiczne).



Pomóc sobie i innym kierować własnym

Pomóc sobie i innym kierować własnym

rozwojem, tak aby odnaleźć sens życia.

rozwojem, tak aby odnaleźć sens życia.

7

Psychologia dynamiczna

Psychologia dynamiczna

Psychologia dynamiczna

Psychologia dynamiczna

(psychoanaliza)

(psychoanaliza)



Kładzie akcent na analizę zjawisk

Kładzie akcent na analizę zjawisk

zachodzących w psychice człowieka.

zachodzących w psychice człowieka.



Ojcem tej koncepcji był Zygmunt Freud

Ojcem tej koncepcji był Zygmunt Freud

i jego uczniowie Fromm i Horney.

i jego uczniowie Fromm i Horney.



Przedmiot badań: konflikty

Przedmiot badań: konflikty

wewnętrzne, mechanizmy obronne.

wewnętrzne, mechanizmy obronne.



Metoda: wywiad.

Metoda: wywiad.

8

Psychologia dynamiczna

Psychologia dynamiczna

ID – kieruje się zasadą przyjemności.

ID – kieruje się zasadą przyjemności.

SUPEREGO – zasada powinności.

SUPEREGO – zasada powinności.

ID i SUPEREGO zderzają się ze sobą i

ID i SUPEREGO zderzają się ze sobą i

powstaje EGO.

powstaje EGO.

9

Psychologia poznawcza

Psychologia poznawcza

Psychologia poznawcza

Psychologia poznawcza



Przedmiot badań: myślenie i

Przedmiot badań: myślenie i

podejmowanie decyzji, człowiek

podejmowanie decyzji, człowiek

świadomie planujący i przetwarzający

świadomie planujący i przetwarzający

dane zakodowane w korze mózgowej,

dane zakodowane w korze mózgowej,

samodzielny i twórczo rozwiązujący

samodzielny i twórczo rozwiązujący

problemy.

problemy.



Metoda: wszystkie dostępne.

Metoda: wszystkie dostępne.



Wada: niedocenianie roli emocji.

Wada: niedocenianie roli emocji.

10

Psychologia

Psychologia

humanistyczna

humanistyczna

Psychologia humanistyczna

Psychologia humanistyczna

(humanus –

(humanus –

ludzki)

ludzki)



Przedmiot badań: człowiek w procesie

Przedmiot badań: człowiek w procesie

pokonywania przeszkód na drodze rozwoju

pokonywania przeszkód na drodze rozwoju

i samorealizacji, człowiek jako całość a nie

i samorealizacji, człowiek jako całość a nie

sprowadzanie tylko do reakcji, myśli,

sprowadzanie tylko do reakcji, myśli,

emocji, potrzeb czy zachowań.

emocji, potrzeb czy zachowań.



Wady: brak jednolitej metodologii.

Wady: brak jednolitej metodologii.



Zalety: spójne zalecenia wychowawcze.

Zalety: spójne zalecenia wychowawcze.

11

Podział psychologii

Podział psychologii

Psychologia teoretyczna

Psychologia stosowana

Psychologia ogólna – zajmuje

się budową teorii, np. zależności

między osobowością a

zachowaniem się.

Psychologia kliniczna – zajmuje

się nie przystosowaniami, tj.

nerwicami i psychozami.

Psychofizjologia – bada wpływ

budowy i funkcjonowania mózgu i

organizmu na psychikę.

Psychologia wychowawcza –

zajmuje miejsce między

psychologią rozwojową a

pedagogiką.

Zoopsychologia – bada

podobieństwo zwierząt i ludzi.

PSYCHOLOGIA PRACY

Psychologia rozwojowa –

zajmuje się stadiami rozwoju

człowieka.

Psychologia społeczna – bada

wpływ jednostek i grup na

człowieka.

12

Psychologia pracy

Psychologia pracy



Jako nauka zajmuje się analizą przebiegu

Jako nauka zajmuje się analizą przebiegu

działalności zawodowej człowieka, jego

działalności zawodowej człowieka, jego

relacją do maszyn, narzędzi, środków

relacją do maszyn, narzędzi, środków

produkcji oraz do innych pracowników.

produkcji oraz do innych pracowników.



Jako dziedzina psychologii stosowanej

Jako dziedzina psychologii stosowanej

obejmuje różne aspekty organizacji i

obejmuje różne aspekty organizacji i

zarządzania zasobami ludzkimi; jej

zarządzania zasobami ludzkimi; jej

przedmiotem jest człowiek (pracownik)

przedmiotem jest człowiek (pracownik)

funkcjonujący w organizacji (firmie) i jego

funkcjonujący w organizacji (firmie) i jego

relacje z otoczeniem.

relacje z otoczeniem.

13

Specyfika psychologii

Specyfika psychologii

pracy

pracy



Indywidualizm

Indywidualizm

– punktem wyjścia do

– punktem wyjścia do

prowadzenia badań jest człowiek w

prowadzenia badań jest człowiek w

środowisku pracy.

środowisku pracy.



Pragmatyzm

Pragmatyzm

– kładzie nacisk na

– kładzie nacisk na

zdobycie wiedzy do zastosowania w

zdobycie wiedzy do zastosowania w

praktyce.

praktyce.



Empiryzm

Empiryzm

– odnosi się do zdobywania

– odnosi się do zdobywania

danych doświadczalnych i weryfikacji

danych doświadczalnych i weryfikacji

badań.

badań.

14