Struktury rynku

Konkurencja doskonała,

konkurencja monopolistyczna,

oligopol, monopol

Konkurencja doskonała

Cechy rynku doskonale

konkurencyjnego



Na rynku działa bardzo wiele przedsiębiorstw

a każde z nich ma znikomy udział w całym

rynku.



Przedsiębiorstwa te oferują w sprzedaży

jednorodny produkt (doskonałe substytuty).



Nabywcy dysponują doskonałą informacją na

temat produktów oferowanych

w sprzedaży.



Nie ma barier wejścia na ten rynek, jak również

barier wyjścia z niego.

Przykłady rynków bliskich

doskonałej konkurencji



Rolnictwo:



ziemniaki



buraki



pszenica

Konsekwencje cech rynku



Cena, po jakiej przedsiębiorstwo
sprzedaje swoje produkty, nie zależy
od niego (od wielkości jego produkcji i
podaży). Jest to cena ukształtowana
na rynku. Przedsiębiorstwo działające
na rynku doskonale konkurencyjnym
jest cenobiorcą.

Konsekwencje cech rynku –

cd



Brak konkurencji cenowej i niecenowej.



Dla osiągnięcia zakładanego celu
(zmaksymalizowania zysku)
przedsiębiorstwo może jedynie
zmieniać wielkość produkcji.

Konkurencja monopolistyczna

Cechy konkurencji

monopolistycznej



Relatywnie duża liczba przedsiębiorstw



Ich oferta sprzedażowa to bliskie

substytuty



Pojedyncze przedsiębiorstwo ma wpływ

na cenę, choć ograniczony (zależny

głównie od wyróżniania się produktu)



Wiele branż cechuje się taką strukturą



Łatwość wejścia na rynek (nie oznacza to

jednak braku barier)

Przykłady rynków o

konkurencji monopolistycznej



Handel detaliczny



Przemysł odzieżowy



Przemysł obuwniczy



Przemysł meblarski

Sposoby konkurowania



Konkurencja cenowa (rzadko)



Konkurencja w zakresie jakości
produktu



Konkurencja za pomocą marketingu

Oligopol

Cechy oligopolu



Mała liczba przedsiębiorstw na rynku,
przy czym dominuje kilku graczy



Produkty przez nich oferowane są
zróżnicowane (częściej) lub jednorodne



Duże bariery wejścia na rynek
(najczęściej technologiczne i prawne)



Najczęściej spotykana struktura rynku

Przykłady rynków

oligopolistycznych



Surowce: ropa naftowa, metale, siarka



Dobra konsumpcyjne jednorazowego
użytku: kawa, herbata, środki
czystości



Dobra trwałego użytku: samochody,
sprzęt RTV i AGD, okręty

Sposoby konkurowania



Konkurencja cenowa (wyjątkowo rzadka,
bo ryzykowna; częstą praktyką jest
zmowa cenowa)



Konkurencja w zakresie jakości produktu



Konkurencja za pomocą marketingu



Konkurowanie za pomocą innowacyjności
(kreowanie nowych rodzajów popytu)

Duopol



Duopol = na rynku działa dwóch
dominujących graczy



Duopol jest skrajnym rodzajem rynku
oligopolistycznego.

Monopol

Czysty (pełny, absolutny)

monopol



Czysty monopol = na rynku działa tylko

jeden dostawca dobra



W praktyce 80-90% udział jednego

przedsiębiorstwa w rynku jest już podstawą

uznania go za zmonopolizowany.



Prywatny czysty monopol jest rzadkim

zjawiskiem. Częściej jest nim

przedsiębiorstwo państwowe.

Cechy rynku

zmonopolizowanego



Produkt monopolisty nie ma bliskiego
substytutu



Jego nabywcy są rozproszeni (mała siła wobec
monopolisty)



Monopolista jest cenotwórcą



Monopolista nie ma silnych bodźców do
stosowania promocji w celach konkurencyjnych
(ewentualnie w roli narzędzia PR)



Niewiele branż cechuje się taką strukturą

Przykłady



Duże przedsiębiorstwa użyteczności
publicznej (energia, woda, gaz)



Przemysł kosmiczny i zbrojeniowy



Microsoft?

Microsoft (Onet 22.12.05)



Microsoft będzie płacić 2 miliony euro kary dziennie?

PAP - dodane 1 godzinę i 38 minut temu

Komisja Europejska zagroziła, że nałoży na amerykański gigant

komputerowy Microsoft grzywnę w wysokości nawet dwóch milionów

euro dziennie, jeśli nie wywiąże się on z nałożonego nań w zeszłym

roku obowiązku dzielenia się pewnymi informacjami z konkurencją.

Chodzi o to, by konkurenci Microsoftu mieli dostęp do dokumentacji, która

pozwoli im na opracowanie produktów kompatybilnych z flagowym produktem

Microsoftu, czyli systemem Windows. Na razie do tych danych nie mają

dostępu, więc nie mogą w pełni konkurować z Microsoftem na rynku

oprogramowania do najpopularniejszego systemu operacyjnego.



W marcu zeszłego roku Microsoft został ukarany przez Komisję Europejską

rekordową grzywną w wysokości 497 milionów euro za stosowanie praktyk

monopolistycznych. Chodziło wówczas o zmuszanie klientów do zakupu

systemu Windows ze zintegrowaną aplikacją Media Player służąca do

odtwarzania plików audio i wideo, co utrudnia konkurencję w tym segmencie

innym firmom.

Przyczyny powstawania

monopoli



Bariery wejścia na rynek:



duże wymagania kapitałowe



ograniczony rynek („zmieści się” tylko
jeden dostawca)



bariery prawne (patenty, koncesje,
licencje)

Dyskryminacja cenowa



Dyskryminacja cenowa = zróżnicowanie
cen tego samego produktu



Rodzaje dyskryminacji cenowej:



różne ceny dla różnych grup odbiorców



różne ceny za kolejne jednostki dobra

Przyczyny stosowania

dyskryminacji cenowej



Dyskryminacja cenowa stosowana jest wtedy,
gdy popyt na produkt da się podzielić na
segmenty
o różnej elastyczności cenowej. Z punktu
widzenia monopolu (jego zysku) zasadne jest
stosowanie różnych cen dla grup odbiorców
o różnej elastyczności cenowej popytu.



Warunek: możliwość zapobiegania praktykom
odsprzedawania dobra.

Polityka antymonopolowa



Monopolista może wykorzystywać
swoją dominującą pozycję na rynku.



Dlatego państwo stosuje odpowiednie
narzędzia zapobiegające tego typu
praktykom (Urząd Ochrony
Konkurencji
i Konsumentów).