Naczynie włosowate
Naczynia włosowate to cienkościenne naczynia krwionośne (lub
chłonne) oplatające tkanki i docierające do niemalże każdej komórki
ciała. Są drobne, ale łącznie mają ogromną powierzchnię.
Zbudowane są ze śródbłonka. Ich średnica wynosi 7-15 μm. Ich
zadaniem jest wymiana gazów, składników pokarmowych, zbędnych
produktów przemiany materii, hormonów i między krwią, a tkanką.
Wyróżnia się następujące typy naczyń włosowatych:
kapilary mięśniowe
kapilary trzewne
kapilary zatokowe
Wyróżnia się następujące rodzaje sieci naczyń włosowatych:
tętniczo-żylne — zaczynające się na końcach tętnic i kończące żyłami
żylno-żylne — łączące dwie żyły (występują w wątrobie)
tętniczo-tętniczne — łączące dwie tętnice (występują w ciałkach
nerkowych)
Powstawanie rozszerzonych
naczyń krwionośnych
Na proces ten składa się wiele różnych
czynników Pierwszym klinicznym objawem
jest
zaczerwienienie
tzw.
rumień.
Początkowo rumień mija, ale z biegiem
czasu utrwala się i pozostaje na stałe. W
konsekwencji powstają wyraźne, trwałe
rozszerzone naczynia krwionośne, które są
widoczne przez naskórek. Takie zmiany
określamy terminem
teleangiektazji.
Przyczyny pękania naczynek włosowatych
nie są do końca wyjaśnione. Niewątpliwie
największą rolę odgrywają tu czynniki
dziedziczne. Bardzo istotny jest też wpływ
estrogenów. A więc niektóre kuracje
hormonalne, jak również przyjmowanie
środków
antykoncepcyjnych,
zawierających
estrogeny,
mogą
spowodować te objawy. Na ogół problem
ten pojawia się u kobiet, które ukończyły
trzydzieści lat, a nasila się w okresie
menopauzy.
Teleangiektazje
Trwale
rozszerzone
naczynia
włosowate splotu podbrodawkowego
skóry, które uwidaczniają się przez
naskórek
w
postaci
czerwonych
"nitek". W skrajnych przypadkach
mogą one ściśle przylegać do siebie
tak, że dają obraz jednorodnego
zaczerwienienia.
Podział teleangiektazji:
Pierwotne
(samoistne)
-
związane
najczęściej z zespołami wrodzonymi,
dotyczącymi samej skóry i narządów
wewnętrznych.
Wtórne (nabyte)
- będące wynikiem
działania
czynników
zewnętrznych,
schorzeń skóry i chorób ogólnoustrojowych
oraz po leczeniu.
Odmianą teleangiektazji występującą na
kończynach dolnych to -
wenektazje
czyli
rozszerzenia żylakowate.
Podział teleangiektazji
liniowe
- nie tworzące połączeń między
sobą
i umiejscowione zwykle na przyśrodkowej
powierzchni ud, powyżej stawu kolanowego,
drzewkowate
- umiejscowione zazwyczaj
na bocznej powierzchni ud,
pajączkowate (promieniste)
-
rozchodzące się promieniście na boki od
centralnego najszerszego naczynia,
guzkowe
- nierównomierne rozsiane
punktowe rozszerzenia naczyń;
Czynniki zewnętrzne sprzyjające
rozszerzaniu naczyń
przewlekła ekspozycja na słońce,
zbyt częste korzystanie z solarium,
wiatr,
duże wahania temperatur,
duża wilgotność,
długotrwałe stosowanie miejscowych
sterydów, zwłaszcza na twarz, szyję i
dekolt, u osób predysponowanych
(cienki naskórek, jasna karnacja, dzieci),
stosowanie laserów biostymulujacych;
Usuwanie telangiektazji
Usunięcie
teleangiektazji
-
polega
na
zamknięciu naczynia krwionośnego z obu
stron przez przerwanie jego ciągłości.
Wybór metody zależy od rozległości zmian,
umiejscowienia,
doświadczenia
osoby
wykopującej zabieg. Zamknięcie naczynek
wykonuje się metodą elektrokoagulacji lub
laserową (na twarzy i górna część ciała) oraz
skleroterapią
(na
nogach)
lub
innymi
metodami. Duże znaczenie ma profilaktyka
(kosmetyki/kosmeceutyki ochronne)
Podział metod usuwania
teleangiektazji:
Zabiegi fizykoterapeutyczne
: jonoforeza, galwanizacja, lampa
Solux z niebieskim filtrem, drenaż limfatyczny.
Jonoforeza
- wykorzystuje się prąd stały. Metoda zapobiegająca
poszerzania się naczynek krwionośnych. Zabiegi wykonywane w
serii ok. 10, powtarzanych co pół roku. Zawęża i chroni przed
powstawaniem nowych naczynek.
Galwanokaustyka (elektrokaustyka)
- wykorzystanie prądu
stałego za pomocą którego rozżarzonym kauterem następuje
koagulacja białka.
Elektroliza
- prąd stały niszczy tkanki przez działanie chemiczne
Termoliza
- prąd zmienny niszczy tkanki przez działanie
termiczne
Blend
- połączenie metod termolizy i elektrolizy. W tych
metodach wykorzystywane są specjalne igły, którymi wkłuwa
się w rozszerzone naczynia co 1-2 mm.
Kriochirurgia (krioskleroterapia)
- przy użyciu
podtlenku azotu lub ciekłego azotu. Głównie dla
osób z przeciwwskazaniami do elektrokoagulacji.
Lasery wysokoenergetyczne (fototermoliza)
-
światło lasera pochłaniane jest przez barwnik
hemoglobiny, zawarty w czerwonych krwinkach.
Powoduje to termiczną koagulację naczyń.
Wykorzystuje się lasery: argonowy, neodymowy,
CO
2
oraz barwnikowy (dye laser) - wadą tej
metody jest pojawianie się sinych plamek
bezpośrednio po zabiegu, które utrzymują się
przez 7-10 dni.
Mechanizm laserowego
usuwania zmian naczyniowych
Energia świetlna emitowana z lasera jest
pochłaniana przez czerwony barwnik krwi, tj.
hemoglobinę, a krew powodując koagulację
białka i niszczenie od wewnątrz ściany naczynia
krwionośnego. Po pewnym czasie naczynie jest
samoczynnie usuwane z organizmu. Aby
zamknąć
wszystkie
popękane
naczynia
krwionośne z reguły potrzeba od 1 do 3
zabiegów wykonywanych w ciągu kilku miesięcy.
Zależy to od: ilości, średnicy i koloru naczyń oraz
głębokości ich położenia.
Stosowane lasery:
Argonowy (514/528 nm)
- dobre zamykanie naczynek
czerwonych, usytuowanych płytko (twarz), słaby efekt na
nogach, problemy przy ciemnej karnacji - ryzyko oparzeń,
ryzyko perforacji zamykanych naczyń, dobry efekt tylko dla
małych średnic naczynek. Używany także przy zmianach
pigmentacyjnych i naczyniakach. Wymaga chłodzenia skóry
podczas zabiegu.
Laser KTP/YAG (532 nm)
- bardzo dobry efekt zamykania
małych średnic płytko położonych naczynek, słaby efekt na
nogach duże ryzyko perforacji, problemy przy ciemnej
karnacji. Używany przy zmianach pigmentacyjnych i
naczyniakach. Wymaga chłodzenia skóry.
Laser barwnikowy (585 nm)
- skuteczny przy naczynkach
czerwonych położonych płytko, gorzej na nogach słabo dla
naczynek niebieskich. Dobry dla zmian barwnikowych i
naczyniaków (płytkich) - pożądane chłodzenie skóry. Drogi!
Stosowane lasery:
Diodowy (810 nm)
skuteczny przy naczynkach
niebieskich, mniej skuteczny przy czerwonych,
zarówno płytko jak i głębiej umiejscowionych.
Diodowy (940 nm),
dla tej długości fali występuje
podwyższona absorbcja w hemoglobinie i stosunkowo
niska absorbcja w melaninie, daje to możliwość
zamykania zarówno płytko, jak i głęboko położonych
naczynek czerwonych i niebieskich, dobre efekty na
nogach. Dobre efekty również dla większych średnic,
małe ryzyko perforacji i poparzeń, chłodzenie skóry
nie jest konieczne.
Nd:YAG (1064 nm)
najgłębsza penetracja, skuteczny
dla naczyń na nogach i naczyniaków głębokich, mniej
skuteczny przy czerwonych, bardziej przy niebieskich.
Naczyniaki płaskie (Naevus
Flammeus)
Laserowe leczenie naczyniaków i malformacji
naczyniowych jest metodą z wyboru –
stosowaną powszechnie na całym świecie.
Najczęściej leczone są zmiany naczyniowe
włosowate -plamy typu „czerwonego wina” oraz
naczyniaki jamiste .Leczenie przeprowadzane
jest w odstępach 4-8 tygodniowych, a ich ilość
uzależniona jest od intensywności zmian.
Bezpośrednio po zabiegu naczyniak poddany
zabiegowi jest intensywnie czerwony stopniowo
blednąc w ciągu kilku godzin lub dni.
Naczyniak płaski
Naczyniaki gwiaździste (haematoma
stellatum)-pajączki naczyniowe
Są to małe naczyniaki – tzw. „pajączki”. Występują
zwykle na twarzy i dekolcie, ale spotkać je możną
również na kończynach i w innych okolicach ciała.
Mają wygląd czerwonego punkciku lub grudki na
powierzchni skóry z palczaście rozgałęzionymi
odnogami.
Powstają
samoistnie
w
wyniku
drobnego urazu czy ukąszenia owada. Leczenie
laserem jest szybkie i proste. W celu zlikwidowania
naczyniaka gwiaździstego najczęściej używamy
lasera
Nd:YAG.
Bezpośrednio
po
zabiegu
naczyniak znika , a w jego miejscu może pojawić
się drobne ściemnienie lub strupek , który
utrzymuje sie przez kilka dni.
Naczyniaki gwiaździste
Punkty rubinowe (hemangioma
senile)
Punkt rubinowy czyli naczyniak starczy (haemangioma
senile) powstać może w każdym wieku, najczęściej w 3-
4 dekadzie życia. Jest to plamka lub grudka naczyniowa
o kolorze od różowego do ciemnogranatowego. Powstaje
w wyniku proliferacji rozszerzonych drobnych naczyń
żylnych. . Ich ilość może zwiększać się z wiekiem.
Usuwamy je zwykle z powodów kosmetycznych, chyba,
że sa zahaczane i krwawią – wtedy sa wskazania
medyczne do ich usunięcia. Zabieg wykonujemy w
znieczuleniu miejscowym lub przy użyciu chłodziarki. W
czasie 1 zabiegu można usunąć nawet kilkadziesiąt
punktów
rubinowych.
W
miejscach
usuniętych
naczyniaków pojawiają się drobne strupki utrzymujące
się do kilku dni.
Małe naczynia - pajączki żylne
W przypadku małych, płytko położonych naczyń
na nogach, stosowanie światła o długości fali
550nm do 600nm i odpowiedniej gęstości energii
powoduje na ogół oparzenie skóry. Dla tej długości
fali absorpcja w melaninie jest stosunkowo
wysoka, a skóra na nogach w porównaniu ze skórą
na twarzy jest bardziej wrażliwa na oparzenia. Z
kolei
stosowanie
mniejszych
energii
(nie
powodujących zmian na skórze) nie zapewnia
skoagulowania naczynia. Ze względu na położenie
i średnicę (<1mm) naczyń konieczne jest
zapewnienie dobrej koagulacji na małej głębokości
przy równoczesnym małym nagrzewaniu skóry.
Jak zapobiegać?
Skórę z problemami naczyniowymi należy chronić przed
intensywnym przegrzewaniem, a więc unikać bardzo
ciepłych kąpieli, sauny, depilowania nóg gorącym
woskiem, zbyt częstego przebywania w miejscach
nasłonecznionych oraz nadmiernego korzystania z
solarium. Podczas nagrzewania dochodzi do rozszerzania
skóry, gdyż organizm chce utracić nadmiar ciepła. Może to
prowadzić
do
zmian
patologicznych
w
układzie
naczyniowym, polegających na trwałym rozszerzeniu i
pękaniu naczynek włosowatych.
Nie ma obecnie leku, który całkowicie by to
powstrzymywał.
Najczęściej
polecane
są
środki
zawierające wyciąg z kasztanowca (escynę), np. Venoruton
w kapsułkach i w postaci żelu, Aescin i Venescin, gdyż
wzmacniają one ścianki naczyń włosowatych.
Metoda obliteracji
(skleroterapia)
Likwiduje ślady podskórnych wynaczynień.
Polega na wstrzykiwaniu w miejsca, w których
powstały teleangiektazje bezbarwnego leku o
nazwie Lauromakrogol 400 (POLIDOCANOL),
który po dostaniu się do wnętrza naczynia
działa na jego śródbłonek w taki sposób, że
po pewnym czasie ulega ono zarośnięciu i
uniedrożnieniu. Miejsca, gdzie były robione
zastrzyki, uciska się opaską elastyczną lub
opatrunkami, które nosi się przez kilka dni.
Polidokanol
Niejonowy detergent powodujący po podaniu do
naczynia żylnego miejscowe uszkodzenie śródbłonka i
w rezultacie obliterację żylaków. t1/2 wynosi 1,6 h,
szybko wydala się z kałem i z moczem.
Wskazania: Roztwór 0,5% - obliteracja teleangiektazji
śródskórnych (pajączków żylnych) o średnicy 0,2 mm
oraz najmniejszych żylaków siateczkowych o średnicy <
1 mm. Roztwór 1% - obliteracja żył centralnych
teleangiektazji (pajączków) o średnicy 0,3-1 mm oraz
żylaków siateczkowych, małych żylaków podskórnych o
średnicy 1-3 mm. Roztwór 2% - sklerotyzacja żylaków
średniej wielkości o średnicy 2-4 mm. Roztwór 3% -
sklerotyzacja żylaków średniej wielkości o średnicy 4-8
mm oraz guzków krwawniczych I i II stopnia.
Zewnętrznie
stosowany
także
w
preparatach
kosmetycznych.
Kiedy zachować ostrożność?
U około 20% pacjentek na skutek skłonności do odkładania się
w ich organizmie hemosyderyny (pochodnej hemoglobiny)
małe, brązowe przebarwienia mogą być widoczne bardzo długo.
Najlepszym sposobem uniknięcia takich sytuacji jest zrobienie
próby, która określi nasze predyspozycje. Jeżeli po
wstrzyknięciu niewielkiej ilości leku ślady nie ustąpią po 2-3
tygodniach, znaczy to, że z ich znikaniem mogą być problemy.
Pacjentka ma wówczas możliwość podjęcia decyzji, czy woli
mieć na nogach "pajączki", czy niewielkie plamki w miejscu
ukłucia.
Nie powinno się wstrzykiwać preparatu do naczynek
znajdujących się poniżej kostki, gdyż w ten sposób można
zamknąć naczynia odprowadzające krew ze stopy. Ostrzega się
także przed spożywaniem alkoholu bezpośrednio po zabiegu
(rozszerza naczynia). Nie poleca się obliteracji kobietom w ciąży
oraz tym, które planują w najbliższym czasie macierzyństwo.
Skuteczność
zabiegu
zamykania
naczynek jest uzależniona od: rodzaju
metody,
jakości
urządzenia,
umiejscowienia i rozległości zmian.
Każdym
nawet
najbardziej
skomplikowanym urządzeniem steruje
ręka specjalisty, w związku z tym
ostateczny rezultat zabiegu zależy od
jego doświadczenia i techniki jaką
wykonuje zabieg.
