POSTĘPOWANIE MANDATOWE

Podstawowym organem trybu mandatowego

są finansowe organy postępowania

przygotowawczego, którymi, zgodnie z art. 53

§ 37 KKS, są:



1) urząd skarbowy;



2) inspektor kontroli skarbowej;



3) urząd celny.

Zasady wymierzania grzywien w drodze

mandatu karnego i ich uiszczanie określa

Rozporządzenie Rady Ministrów z 31 stycznia

2006 roku

W komórkach realizacyjnych uprawnieni

do stosowania trybu mandatowego są

wyłącznie pracownicy powołani przez

GIKS na stanowisko inspektora kontroli

skarbowej.

Warunkiem wymierzenia kary grzywny w

drodze mandatu karnego jest wyrażenie

przez sprawcę wykroczenia skarbowego

zgody na przyjęcie mandatu. W razie

odmowy przyjęcia mandatu karnego,

finansowy organ postępowania

przygotowawczego wnosi do sądu akt

oskarżenia. Mandatem karnym można

wymierzyć karę grzywny jedynie w

granicach nieprzekraczających podwójnej

wysokości minimalnego wynagrodzenia,

tj. w 2014 r. do kwoty 3.360 zł.

W postępowaniu mandatowym występują dwa

rodzaje mandatów karnych, tj.:

1) tzw. Gotówkowy - wydany ukaranemu po

uiszczeniu kary grzywny bezpośrednio

upoważnionemu podmiotowi, który ją nałożył,

2) kredytowany - wydawany za potwierdzeniem

odbioru ukaranemu.

Mandat karny gotówkowy może być nałożony

jedynie na osobę:
1) czasowo tylko przebywającą na terytorium

Polski,
2) niemającą stałego miejsca zamieszkania

lub stałego miejsca pobytu w kraju,
3) na osobę, która czasowo opuszcza kraj.

Nałożenie kary grzywny w drodze mandatu karnego nie

jest obowiązkiem finansowego organu postępowania

przygotowawczego, a jest tylko jedną z form zakończenia

postępowania przygotowawczego - obok dobrowolnego

poddania się odpowiedzialności oraz wniesienia aktu

oskarżenia do sądu i może być stosowane tylko wtedy,

gdy zostaną spełnione dodatkowe warunki, np. wina

sprawcy nie budzi wątpliwości oraz wyraża on zgodę na

ukaranie mandatem.

Postępowania mandatowego nie stosuje się, jeżeli:

1) w związku z wykroczeniem skarbowym nastąpiło

uszczuplenie należności publicznoprawnej, chyba że do

chwili przyjęcia mandatu karnego wymagalna należność

została w całości uiszczona,
2) zachodzi zbieg przepisów określony w art. 7 § 1 KKS,

a ten sam czyn sprawcy wykroczenia skarbowego

wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa

skarbowego,
3) za wykroczenie skarbowe należałoby orzec przepadek

przedmiotów.

Tryb postępowania mandatowego

reguluje Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001

r. Kodeks postępowania w sprawach o

wykroczenia.

Postępowanie mandatowe prowadzi
Policja, a inne organy wtedy, gdy przepis
szczególny tak stanowi. Jest ono
najbardziej uproszczonym trybem
postępowania w sprawach o
wykroczenia.

§ 4. Jeżeli uprawnienie dla funkcjonariuszy

określonego organu do nakładania grzywien

wynika z innej ustawy, a ustawa ta nie określa

wykroczeń, do których stosuje się

postępowanie mandatowe, zakres wykroczeń,

za które można nałożyć grzywnę w drodze

mandatu karnego, określi, w drodze

rozporządzenia, właściwy minister, w

porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości,

mając na względzie konieczność zapewnienia

szybkiej reakcji na fakt popełnienia

wykroczenia, a także potrzebę należytej

ochrony dóbr szczególnie narażonych na

naruszenia ze strony sprawców wykroczeń.

Rozporządzenie to określa jednocześnie

warunki i sposób wydawania upoważnień do

nakładania grzywien w drodze mandatu

karnego.

Postępowanie mandatowe jest postępowaniem

uproszczonym, gdzie następuje

natychmiastowa reakcja na ujawnione

wykroczenia. Karą jest grzywna w wysokości

od 20-500 zł, a przy zbiegu przepisów

ustawy – do 1000 zł (art.9 §1 K.W.).

Wszystkie czynności w tym postępowaniu

wykonuje jedna osoba, która:



Ujawnia wykroczenie,



Rozpatruje sprawę,



Wymierza karę,

Sprawca postępowania mandatowego podlega

ukaraniu mandatem karnym, co następuje za

jego zgodą.



§ 5. Prezes Rady Ministrów, na wniosek

ministra właściwego do spraw wewnętrznych,

złożony w porozumieniu z Ministrem

Sprawiedliwości, może nadać, w drodze

rozporządzenia, uprawnienia do nakładania

grzywien w drodze mandatu karnego

funkcjonariuszom innych organów, określając

jednocześnie wykaz wykroczeń, za które

funkcjonariusze ci uprawnieni są do nakładania

grzywien, oraz zasady i sposób wydawania

upoważnień do nakładania grzywien, mając na

względzie zakres ustawowych uprawnień

takich organów, potrzebę szybkiej reakcji na

fakt popełnienia wykroczenia oraz potrzebę

ochrony dóbr szczególnie narażonych na

naruszenia ze strony sprawców wykroczeń.

W zależności od stanowiska lub
wykonywania czynności zleconych
przeprowadza się :



1) zwykłe postępowanie sprawdzające – przy

stanowiskach i pracach związanych z dostępem do

informacji niejawnych o klauzuli „poufne”



2) poszerzone postępowanie sprawdzające:



a) przy stanowiskach i pracach związanych z dostępem do

informacji niejawnych o klauzuli „tajne” lub „ściśle tajne”,



b) wobec pełnomocników ochrony, zastępców

pełnomocników ochrony oraz kandydatów na te

stanowiska,



c) wobec kierowników jednostek organizacyjnych, w

których są przetwarzane informacje niejawne o klauzuli

„poufne”



d) wobec osób ubiegających się o dostęp do informacji

niejawnych międzynarodowych lub o dostęp, który ma

wynikać z umowy międzynarodowej zawartej przez

Rzeczpospolitą Polską

Zwykłe postępowanie sprawdzające

obejmuje:



1) sprawdzenie, w niezbędnym zakresie, w ewidencjach, rejestrach i

kartotekach, w szczególności w Krajowym Rejestrze Karnym, danych

zawartych w wypełnionej i podpisanej przez osobę sprawdzaną ankiecie, a

także sprawdzenie innych informacji uzyskanych w toku postępowania

sprawdzającego, w zakresie niezbędnym do ustalenia, czy osoba sprawdzana

daje rękojmię zachowania tajemnicy;



2) sprawdzenie w ewidencjach i kartotekach niedostępnych powszechnie

danych zawartych w ankiecie oraz innych informacji uzyskanych w toku

postępowania sprawdzającego, w zakresie niezbędnym do ustalenia, czy

osoba sprawdzana daje rękojmię zachowania tajemnicy.

Poszerzone postępowanie sprawdzające obejmuje czynności, o

których wyżej wspomniano a ponadto:



1) rozmowę z przełożonymi osoby sprawdzanej oraz z innymi osobami;



2) przeprowadzenie wywiadu w miejscu zamieszkania osoby sprawdzanej;



3) sprawdzenie stanu i obrotów na rachunku bankowym oraz zadłużenia

osoby sprawdzanej, w szczególności wobec Skarbu Państwa.

W toku postępowania sprawdzającego nie

można wykonywać żadnych czynności

procesowych jak np. oględzin, przesłuchań

świadków, przesłuchania podejrzanego, czy

powoływania biegłych. Co istotne nie można

również przesłuchać ujawnionego

pokrzywdzonego, chyba że jest on osobą

zawiadamiającą. W takim przypadku przepis

art. 307 k.p.k. dopuszcza możliwość

sporządzenia protokołu ustnego

zawiadomienia o przestępstwie lub wniosku

o ściganie oraz pozwala na dodatkowe

przesłuchanie w charakterze świadka

zawiadamiającego. Celem ponownego

przesłuchania zawiadamiającego musi być

jednak uzupełnienie danych zawartych w

zawiadomieniu.

Postępowanie sprawdzające podlega kontroli
w zakresie prawidłowości ich realizacji przez:



Prezesa Rady Ministrów- w odniesieniu do
postępowań realizowanych przez ABW albo
SKW



Odpowiednio ABW lub SKW – w odniesieniu
do postępowań zrealizowanych przez
pełnomocników ochrony

POSTĘPOWANIE SPRAWDZAJĄCE W

TRYBIE ART. 307 KPK

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego

przeprowadza przede wszystkim

postępowania:



specjalne – przy ubieganiu się o

dopuszczenie do informacji o klauzuli

„ściśle tajne”, oraz odpowiadających

tej klauzuli informacji niejawnych Unii

Europejskiej



poszerzone – przy ubieganiu się o

dopuszczenie do informacji o klauzuli

„tajne” oraz odpowiadających tej

klauzuli informacji niejawnych Unii

Europejskiej oraz Unii

Zachodnioeuropejskiej

Informacje o prawdopodobieństwie popełnienia

przestępstwa, które pozwalają na zastosowanie

art. 307 KPK mają różny charakter, tj:

 zawiadomienie o podejrzeniu zaistnienia
przestępstwa – jest to żądanie określonej osoby czy
instytucji sprawdzenia przez organ ścigania, czy
istnieją podstawy do ścigania karnego w danym stanie
faktycznym;

 własne informacje organów ścigania,
nasuwające przypuszczenie, że popełniono
przestępstwo (art. 307 § 5) - obejmuje czynności
sprawdzające informacje, które nie stanowią
zawiadomienia o przestępstwie;

 anonimowy donos - anonimowe zawiadomienie o
przestępstwie, które nie może stanowić podstawy do
wszczęcia postępowania przygotowawczego bez
uprzedniego sprawdzenia przytoczonych okoliczności;

Sprawdzenie zawiadomienia o

przestępstwie (w tym również

anonimowego) ma na celu zbadanie,

czy istnieje podstawa wszczęcia

procesu karnego lub zastosowania

przepisów KKS( Kodeksu Karnego

Skarbowego), którą stanowi

uzasadnione podejrzenie

popełnienia przestępstwa. Z tych

względów sprawdzenie danych

powinno koncentrować się przede

wszystkim na sprawdzeniu

prawdziwości treści anonimu, a nie

ustaleniu jego autora.

Czynności sprawdzające podejmowane są przez grupy
realizacyjne na podstawie przesyłanych wniosków z
innych komórek organizacyjnych kontroli skarbowej lub
na podstawie własnych informacji uzyskanych w drodze
prowadzonego rozpoznania z art. 307 § 5 KPK.

 W przypadku posiadania niewystarczających
uprawnień do zweryfikowania posiadanych informacji
powinny być one przekazane w formie notatki służbowej
do właściwej komórki wywiadu skarbowego mającego
możliwość ich sprawdzenia metodami operacyjnymi, do
innej komórki kontroli skarbowej lub do innych
właściwych organów ścigania

Czynności sprawdzające, o których mowa w

art. 307 KPK, mogą polegać w szczególności

na osobistym sprawdzeniu przez

inspektorów kontroli skarbowej faktów i

informacji o przestępstwie, pochodzących z

innych źródeł niż samo zawiadomienie,

polegającym na rozpytaniu osób,

zlustrowaniu miejsca zdarzenia,

przeprowadzeniu wywiadów, obserwacji.

Czynności wchodzące w skład postępowania

sprawdzającego dokumentowane są w

formie notatek urzędowych.

Postępowaniem sprawdzającym są czynności

prowadzone przed wszczęciem

postępowania przygotowawczego określone

w art. 307 kodeksu postępowania karnego.

Postępowanie sprawdzające przeprowadzają

organy ścigania w celu:



uzupełnienia danych zawartych w

zawiadomieniu o przestępstwie,



sprawdzenia faktów podanych w

zawiadomieniu o przestępstwie,



sprawdzenia własnych informacji,

nasuwających przypuszczenie, że

popełniono przestępstwo.

Czynności sprawdzające mogą

przekształcić się w czynności

procesowe w trybie art. 308 KPK w

niezbędnym zakresie. Dotyczyć to

będzie sytuacji, gdy inspektorzy

kontroli skarbowej, w ramach

sprawdzania własnych informacji,

ujawnią dokonanie przestępstwa lub

wykroczenia skarbowego.

Postępowanie w niezbędnym zakresie

uregulowane zostało w art. 308 KPK. Stanowi

ono zespół czynności dowodowych typowych dla

postępowania przygotowawczego, które na

skutek złożonego zawiadomienia lub z urzędu

mogą być wykonywane przez organy ścigania,

jeszcze przed wydaniem postanowienia o

wszczęciu śledztwa lub dochodzenia.

Czynności dowodowe w trybie art. 308 KPK

mogą być podjęte w każdej sprawie o

przestępstwo ścigane z urzędu, nawet jeśli

organ ścigania nie jest właściwym miejscowo lub

rzeczowo do prowadzenia tego postępowania

przygotowawczego. Zgodnie z art. 308 KPK

prokurator albo Policja mogą w każdej sprawie

przeprowadzić w niezbędnym zakresie czynności

procesowe.

Dopuszczalność wykonywania czynności w ramach
postępowania w niezbędnym zakresie ograniczona
jest wyłącznie do wypadków niecierpiących zwłoki,
czyli sytuacji, gdzie tylko podjęcie natychmiastowych
działań pozwoli zabezpieczyć ślady i dowody
przestępstwa przed ich utratą, zniekształceniem lub
zniszczeniem. Dodatkowo muszą istnieć dane
uzasadniające podejrzenie, że popełniono
przestępstwo i nieznane są organowi ścigania żadne
przesłanki ujemne postępowania karnego. Zakres i
rodzaj dopuszczalnych czynności wynika z
okoliczności konkretnego przypadku.



Postępowanie przygotowawcze,

prowadzone w sprawie o ujawnione

wykroczenie skarbowe, może być

zainicjowane w warunkach

wykonywania czynności z art. 308 KPK.

Zgodnie z art. 152 KKS postępowanie

takie ograniczy się tylko do

przesłuchania podejrzanego oraz, w

razie potrzeby, także do innych

czynności w zakresie niezbędnym do

wniesienia aktu oskarżenia lub innego

zakończenia postępowania.



Do podjęcia tych czynności konieczne jest istnienie

podstawy faktycznej oraz pozytywnych przesłanek.

Organ postępowania, podejmując te czynności, musi

posiadać wiarygodną wiadomość o popełnionym

przestępstwie skarbowym lub wykroczeniu

skarbowym, które określa kwalifikację prawną czynu.



Podjęcie czynności procesowych w trybie art. 308 § 1

KPK jest również traktowane jako wszczęcie

postępowania przygotowawczego w drodze dokonania

czynności faktycznych. W toku dalszych czynności po

przekazaniu zgromadzonych materiałów procesowych

do właściwej komórki merytorycznej - (Urząd Kontroli

Skarbowej) - inspektor prowadzący postępowanie

wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania.

Podejmowane w tym trybie czynności mają charakter

procesowy, gdyż zmierzają do realizacji wszystkich

celów postępowania przygotowawczego, które

powinny być utrwalone w formie protokołu.

O podjęciu czynności niecierpiących zwłoki

decyduje organ procesowy. Obawa utraty

lub zniszczenia dowodów musi być realna.

W związku z tym podjęcie czynności w

niezbędnym zakresie nie może

następować z opóźnieniem. W trakcie

wykonywania czynności niecierpiących

zwłoki organ ścigania może ujawnić

również brak podstaw do dalszego

działania. W takiej sytuacji wydaje

postanowienie o umorzeniu postępowania;

nie może on natomiast wydać

postanowienia o odmowie wszczęcia

postępowania z powodu braku faktycznej

podstawy wszczęcia procesu karnego

Postępowanie sprawdzające kończy się:



1) wydaniem poświadczenia bezpieczeństwa;



2) odmową wydania poświadczenia bezpieczeństwa;



3) umorzeniem.

Poświadczenie bezpieczeństwa powinno zawierać:

numer poświadczenia, podstawę prawną, wskazanie wnioskodawcy

postępowania sprawdzającego, określenie organu, który przeprowadził
postępowanie sprawdzające, datę i miejsce wystawienia, imię, nazwisko i datę
urodzenia osoby sprawdzanej, określenie rodzaju przeprowadzonego
postępowania sprawdzającego ze wskazaniem klauzuli tajności informacji
niejawnych, do których osoba sprawdzana może mieć dostęp, stwierdzenie, że
osoba sprawdzana daje rękojmię zachowania tajemnicy, termin ważności,
imienną pieczęć i podpis upoważnionego funkcjonariusza ABW albo
funkcjonariusza lub żołnierza SKW, albo pełnomocnika ochrony, który
przeprowadził postępowanie sprawdzające

Poświadczenie bezpieczeństwa wydaje się na okres:



10 lat – w przypadku dostępu do informacji niejawnych o klauzuli „poufne”;



7 lat – w przypadku dostępu do informacji niejawnych o klauzuli „tajne”;



5 lat – w przypadku dostępu do informacji niejawnych o klauzuli „ściśle tajne”.

Postępowanie należy zakończyć najpóźniej

w terminie 30 dni od otrzymania

zawiadomienia.



W postępowaniu sprawdzającym nie
przeprowadza się dowodu z opinii biegłego ani
czynności wymagających spisania protokołu, z
wyjątkiem przyjęcia ustnego zawiadomienia o
przestępstwie lub wniosku o ściganie oraz
przesłuchania w charakterze świadka osoby
zawiadamiającej.



Postępowanie sprawdzające kończy się wydaniem
postanowienia o wszczęciu albo odmowie
wszczęcia śledztwa lub dochodzenia.

Document Outline