HORMONY 

HORMONY 

STEROIDOWE KORY 

STEROIDOWE KORY 

NADNERCZY.

NADNERCZY.

BUDOWA 

BUDOWA 

,PRZYKŁADY I 

,PRZYKŁADY I 

FUNKCJE 

FUNKCJE 

BIOLOGICZNE.

BIOLOGICZNE.

HORMONY STEROIDOWE

HORMONY STEROIDOWE

Hormony steroidowe (zwane też sterydowymi) 

Hormony steroidowe (zwane też sterydowymi) 

to grupa hormonów o zbliżonej budowie 

to grupa hormonów o zbliżonej budowie 

opartej na pierścieniu węglowodorowym 

opartej na pierścieniu węglowodorowym 

cholesterolu o różnorodnych funkcjach 

cholesterolu o różnorodnych funkcjach 

biologicznych.

biologicznych.

Steroidy są małocząsteczkowymi hormonami, 

Steroidy są małocząsteczkowymi hormonami, 

które bez trudu przenikają przez błonę 

które bez trudu przenikają przez błonę 

komórkową i dla których receptory znajdują 

komórkową i dla których receptory znajdują 

się w jądrze komórek na które oddziałują. 

się w jądrze komórek na które oddziałują. 

Hormony te wytwarzane są z cholesterolu  w 

Hormony te wytwarzane są z cholesterolu  w 

gruczołach płciowych oraz korze nadnerczy.

gruczołach płciowych oraz korze nadnerczy.

HORMONY STEROIDOWE 

HORMONY STEROIDOWE 

TO POCHODNE 

TO POCHODNE 

CHOLESTEROLU

CHOLESTEROLU

HORMONY STEROIDOWE 

HORMONY STEROIDOWE 

KORY NADNERCZY

KORY NADNERCZY

•

Nadnercza są gruczołami dokrewnymi, 

Nadnercza są gruczołami dokrewnymi, 

których zewnętrzną część stanowi kora, 

których zewnętrzną część stanowi kora, 

a wewnętrzną rdzeń.

a wewnętrzną rdzeń.

•

Warstwa korowa wytwarza hormony 

Warstwa korowa wytwarza hormony 

steroidowe (sterydowe):

steroidowe (sterydowe):

•

GLIKOKORTYKOIDY

GLIKOKORTYKOIDY

•

MINERALOKORTYKOIDY

MINERALOKORTYKOIDY

•

oraz niewielką ilość hormonów 

oraz niewielką ilość hormonów 

płciowych.

płciowych.

GLIKOKORTYKOIDY- 

GLIKOKORTYKOIDY- 

FUNKCJE

FUNKCJE

FUNKCJE 

FUNKCJE 

GLIKOKORTYKOIDÓW

GLIKOKORTYKOIDÓW

•

Regulacja gospodarki 

Regulacja gospodarki 

węglowodanowej-       pobudzanie 

węglowodanowej-       pobudzanie 

glukoneogenezy (powstania 

glukoneogenezy (powstania 

glukozy z innych związków), 

glukozy z innych związków), 

sprzyjanie kumulacji glikogenu i 

sprzyjanie kumulacji glikogenu i 

oszczędności w zużywaniu 

oszczędności w zużywaniu 

glukozy.

glukozy.

FUNKCJE 

FUNKCJE 

GLIKOKORTYKOIDÓW

GLIKOKORTYKOIDÓW

•

Regulacja gospodarki białkami            

Regulacja gospodarki białkami            

                                                             

                                                             

                                                             

                                                             

                hamowanie ich syntezy w 

                hamowanie ich syntezy w 

większości narządów poza wątrobą, 

większości narządów poza wątrobą, 

nasilenie katabolizmu białek

nasilenie katabolizmu białek

.  

.  

FUNKJE 

FUNKJE 

GLIKOKORTYKOIDÓW

GLIKOKORTYKOIDÓW

•

Regulacja gospodarki lipidowej 

Regulacja gospodarki lipidowej 

   

   

stymulacja lipolizy (

stymulacja lipolizy (

ß

ß

 – 

 – 

oksydacja), prowadzącej do 

oksydacja), prowadzącej do 

podwyższenia poziomu wolnych 

podwyższenia poziomu wolnych 

kwasów tłuszczowych.

kwasów tłuszczowych.

DO NAJWAŻNIEJSZYCH 

DO NAJWAŻNIEJSZYCH 

GLIKOKORTYKOIDÓW 

GLIKOKORTYKOIDÓW 

ZALICZA SIĘ:

ZALICZA SIĘ:

•

Kortyzol

Kortyzol

•

Kortyzon

Kortyzon

•

Kortykosteron

Kortykosteron

KORTYZOL

KORTYZOL

FUNKCJE KORTYZOLU

FUNKCJE KORTYZOLU

•

Kortyzol

Kortyzol

 jest najbardziej aktywnym ze 

 jest najbardziej aktywnym ze 

wszystkich glikokortykosteroidów i 

wszystkich glikokortykosteroidów i 

podczas stresu odgrywa decydującą 

podczas stresu odgrywa decydującą 

rolę w regulowaniu procesów 

rolę w regulowaniu procesów 

metabolicznych.

metabolicznych.

•

Uwalnianie Kortyzolu do krążenia 

Uwalnianie Kortyzolu do krążenia 

gwarantuje utrzymanie odpowiedniego 

gwarantuje utrzymanie odpowiedniego 

poziomu adenozynotrifosforanu (ATP 

poziomu adenozynotrifosforanu (ATP 

-”energetyczna cząsteczka” komórek) w 

-”energetyczna cząsteczka” komórek) w 

organizmie.

organizmie.

FUNKCJE KORTYZOLU

FUNKCJE KORTYZOLU

•

Utrzymuje odpowiednie ciśnienie krwi

Utrzymuje odpowiednie ciśnienie krwi

•

Reguluje pracę układu 

Reguluje pracę układu 

odpornościowego

odpornościowego

KORTYZON

KORTYZON

•

Kortyzon-

Kortyzon-

steroidowy hormon kory 

steroidowy hormon kory 

nadnerczy, należący do 

nadnerczy, należący do 

kortykosteroidów powstaje przez 

kortykosteroidów powstaje przez 

utlenienie kortyzolu, uczestniczy w 

utlenienie kortyzolu, uczestniczy w 

glikoneogenezie, katabolizmie 

glikoneogenezie, katabolizmie 

białek, oraz jest stosowany w 

białek, oraz jest stosowany w 

lecznictwie. 

lecznictwie. 

KORTYZON

KORTYZON

KORTYKOSTERON

KORTYKOSTERON

•

Kortykosteron-

Kortykosteron-

steroidowy hormon kory 

steroidowy hormon kory 

nadnerczy, zaliczany do steroidowych 

nadnerczy, zaliczany do steroidowych 

glikokortykoidów ,

glikokortykoidów ,

 

 

wydzielany przez korę 

wydzielany przez korę 

nadnerczy do krwi, wiązany przez białko 

nadnerczy do krwi, wiązany przez białko 

nośnikowe, regulujące poziom wolnego, 

nośnikowe, regulujące poziom wolnego, 

aktywnego hormonu we krwi, wpływa na 

aktywnego hormonu we krwi, wpływa na 

metabolizm węglowodanów, tłuszczów i białek 

metabolizm węglowodanów, tłuszczów i białek 

(glikokortykoidy), metabolizowany w wątrobie 

(glikokortykoidy), metabolizowany w wątrobie 

do pochodnych sprzężonych z resztami kwasu 

do pochodnych sprzężonych z resztami kwasu 

glukuronowego, wydalanych następnie przez 

glukuronowego, wydalanych następnie przez 

nerki do moczu.

nerki do moczu.

KORTYKOSTERON

KORTYKOSTERON

MINERALOKORTYKOIDY

MINERALOKORTYKOIDY

FUNKCJE 

FUNKCJE 

MINERALOKORTYKOIDÓW

MINERALOKORTYKOIDÓW

Kora nadnerczy produkuje też należący do 

Kora nadnerczy produkuje też należący do 

mineralokortykoidów 

mineralokortykoidów 

aldosteron

aldosteron

. Jego 

. Jego 

wydzielanie jest pobudzane głównie  

wydzielanie jest pobudzane głównie  

przez niedobór jonów sodowych.

przez niedobór jonów sodowych.

•

Jego zadaniem jest regulacja wydalania 

Jego zadaniem jest regulacja wydalania 

jonów K+ 

jonów K+ 

,

,

 Na+ i równowagi wodnej. 

 Na+ i równowagi wodnej. 

•

Mineralokortykoidy zapewniają też 

Mineralokortykoidy zapewniają też 

prawidłową pobudliwość wszystkich 

prawidłową pobudliwość wszystkich 

mięśni. 

mięśni. 

ALDOSTERON

ALDOSTERON

•

Niedoczynność kory nadnerczy prowadzić 

Niedoczynność kory nadnerczy prowadzić 

może do choroby Addisona, która objawia się 

może do choroby Addisona, która objawia się 

poprzez narastające osłabienie zarówno 

poprzez narastające osłabienie zarówno 

organizmu jak i mięśni.

organizmu jak i mięśni.

Usunięcie kory nadnerczy powoduje:

Usunięcie kory nadnerczy powoduje:

•

Znaczny wzrost mocznika we krwi

Znaczny wzrost mocznika we krwi

•

Zaburzenia w gospodarce wodnej i mineralnej-

Zaburzenia w gospodarce wodnej i mineralnej-

wzmożone wydalanie z moczem jonów Na+, a 

wzmożone wydalanie z moczem jonów Na+, a 

zatrzymanie jonów K+

zatrzymanie jonów K+

•

Niedowład mięśni, śpiączkę, a w konsekwencji 

Niedowład mięśni, śpiączkę, a w konsekwencji 

tego śmierć.

tego śmierć.

Nadczynność nadnerczy doprowadzić może do 

Nadczynność nadnerczy doprowadzić może do 

obniżenia odporności, choroby Cushinga 

obniżenia odporności, choroby Cushinga 

(narastająca otyłość, zaczerwienienie i 

(narastająca otyłość, zaczerwienienie i 

zaokrąglenie twarzy)

zaokrąglenie twarzy)