Modele integracji w wybranych 

krajach

 

• Imigracja i koncepcje integracji w Stanach 

Zjednoczonych: 

• Termin „imigrant” został po raz pierwszy w historii 

USA użyty w roku 1787.

• „Ustawa naturalizacyjna” 1790 r. 
• Pierwsza  Ustawa  Wykluczająca  –  Chinese 

Exclusion Act z roku 1882 dotyczyła Chińczyków 

• Na  przełomie  XIX  i  XX  w.  rząd  USA  wprowadzał 

następne  akty  prawne  dążące  do  zaostrzonej 

selekcji  nowych  imigrantów  i  ograniczenia  ich 

liczby, ta sytuacja do lat 60-tych. Następnie zakaz 

dyskryminacji, lecz nadal system kwotowy.

Modele integracji w wybranych 

krajach

• Imigracja i koncepcje integracji w Australii
• Wiek  XIX  „polityki  białej  Australii”  („White  Australia 

Policy”).

• Lata 1945-1972 wpływ koncepcji R. Parka. 
• zapewnienie 

homogeniczności 

rasowej 

społeczeństwa (białej rasy) oraz prowadzenie polityki 

pełnej 

asymilacji 

kulturowej 

do 

modelu 

anglosaskiego 

(tzw. 

asymilacjonizm, 

z 

ang. 

assimilationism). 

• Następnie model wielokulturowy (Jerzy Zubrzycki)
• latach  1972-  990  polityka  silnie  promując  model 

społeczeństwa 

wielokulturowego 

opartego 

na 

koncepcji pluralizmu etnicznego.

Modele integracji w wybranych 

krajach

• Imigracja i koncepcje integracji w Kanadzie
• Pierwsza faza (lata 1700-1840) był okres pionierski
•  Faza druga otwarty dla imigrantów okres laissez-faire 

(1841-1895)

• Faza trzecia (1895-1950) wprowadzenie ścisłej kontroli i 

ograniczenia kierunków oraz asymilacja 

• Faza czwarta (1950-1990) -polityka wielokulturowości
• Obecnie 

polityka 

różnorodności 

i 

społeczeństwa 

włączającego  („diversity  and  inclusive  society”)  określaną 
także  mianem  idei  „międzykulturowej”  (intercultural),  by 
podkreślić  konieczność  więzi  między  różnymi  grupami 
etnicznym. 

Modele integracji w wybranych 

krajach

• Imigracja i koncepcje integracji w wybranych krajach 

europejskich

• Na kontynencie europejskim integracja cudzoziemców jest 

problematyką stosunkowo nową – migracje na większą skalę 
dopiero w latach powojennych.

• możemy wyróżnić kraje o kilkudziesięcioletniej tradycji 

przyjmowania imigrantów (np. Wielka Brytania, Niemcy,

• Francja)
•  kraje dla których masowy napływ cudzoziemców jest 

zjawiskiem stosunkowo nowym (np. Portugalia, Włochy, 
Hiszpania od lat dziewięćdziesiątych)

• kraje, które dopiero stoją przed potencjalnym wyzwaniem 

imigracji na dużą skalę (kraje Europy Środkowo-Wschodniej).

Modele integracji w wybranych 

krajach

• Wielka Brytania

• Po  II  w.  św.  uchodźcy  politycznych  z  krajów  komunistycznych 

Europy  Środkowo-  Wschodniej  (Polska,  Ukraina,  Węgry),  oraz 
obywatele z byłych kolonii brytyjskich (Indie, Pakistan).

• Od  lat  50-tych  integracja  jak  „równość  szans,  której 

towarzyszyć  będzie  zróżnicowanie  kulturowe  w  atmosferze 
wzajemnej tolerancji”

• Wyjątkowość modelu brytyjskiego polega na rozdzieleniu 

kwestii imigracji i integracji.

• „Grupy etniczne” zamiast „imigrantów” 
• Dzisiejsza Wielka Brytania (jej metropolie w szczególności) 

skupia bowiem tak skomplikowaną mozaikę ras i narodów, a 
także typów imigrantów, że osiągnęła stadium „super-diversity” 
(nadróżnorodności) 

Modele integracji w wybranych 

krajach

• Francja

• bardzo  niski  przyrost  naturalny  we  Francji  na  początku  XX 

w.  Pierwszą  falę  imigrantów  do  Francji  w  latach    20-tych 
stanowili  głównie  Europejczycy  z  krajów  południowych  i 
południowo-zachodnich 

(Grecy, 

Włosi, 

Jugosłowianie, 

Portugalczycy,  Hiszpanie),  lecz  także  wschodnich  (Polacy, 
Rosjanie, Węgrzy, Czechosłowacy) oraz z Belgii.

• Silny  był  także  napływ  ludności  pozaeuropejskiej  (głównie 

afrykańskiej i azjatyckiej) z kolonii francuskich.

• Po  II  w.  św.  zmieniły  się  nieco  kierunki  napływu:  do  Francji 

zaczęli  przyjeżdżać  głównie  Portugalczycy,  Arabowie  oraz 
Berberowie z Afryki Północnej. 

Modele integracji w wybranych 

krajach

• Francja

• od roku 1974 zaprzestano rekrutacji pracowników 

cudzoziemskich do Francji.

• W roku 1977 zainicjowano politykę wspierania powrotów 

imigrantów do krajów rodzimych.

• Koncepcje asymilacyjne, do lat 80-tych sfera pracy.
• Od l. 90- tych polityka antydyskryminacji w stosunku do 

imigrantów, zarówno nowoprzybyłych, jak i drugiego i 
trzeciego pokolenia. 

• Od roku 2003 wprowadzono  „programy integracyjne”
• Migracje w wyborach prezydenckich 2012 

Modele integracji w wybranych 

krajach

• Niemcy

• „ Cud gospodarczy” pod koniec lat 50. rozpoczęto rekrutację 

gastarbeiterów  do  pracy  w  Niemczech  w  krajach  Basenu 

Morza  Śródziemnego:  we  Włoszech,  Hiszpanii,  Grecji, 

Portugalii,  Turcji,  Jugosławii,  Maroku  oraz  Tunezji.  Z    czasem 

dominującym strumieniem stali się migranci z Turcji.

• w  1973  roku    wprowadzenia  zakazu  dalszej  rekrutacji 

pracowników  z  zagranicy,  nadal  następował  jednak  wzrost 

liczby  imigrantów,  przede  wszystkim  wskutek  polityki 

łączenia  rodzin,  przyrostu  naturalnego  wśród  migrantów  i 

polityki arylowej. 

• W  latach  80.  strumień  napływu  był  bowiem  zdominowany 

przez  azylantów  i  uchodźców  politycznych,  a  także 

Aussiedlerów,  czyli  obywateli  państw  wschodnioeuropejskich 

posiadających niemieckie pochodzenie.

Modele integracji w wybranych 

krajach

• Niemcy

• Lata 90. przyniosły też inne ważkie kroki w polityce imigracyjnej.
• W  1993  r.  zaostrzono  dotychczas  relatywnie  liberalną  politykę 

Niemiec względem azylantów.  

• rozszerzeniem  prawa  ludności  nierodzimej  zamieszkującej 

Niemcy  do  naturalizacji  oraz  wprowadzeniem  zasady  ius  soli  w 

stosunku  do  dzieci  obcokrajowców  długoterminowo  tam 

mieszkających.

• W 

roku 

2004 

uchwalono 

nowe 

prawo 

imigracyjne 

(Zuwanderungsgesetz), które również zawiera przepisy dotyczące 

„promowania integracji” oraz schemat kursów integracyjnych.

• W  roku  2006  podjęto  decyzję  ostatecznie  czyniącą  kursy 

integracyjne obowiązkowymi jako wymóg konieczny do uzyskania

• obywatelstwa niemieckiego poprzez naturalizację

Modele integracji w wybranych 

krajach

• Holandia

• Mimo  że  Holandia  od  wieków  była  państwem  „otwartym”  na 

przybyszów z zagranicy (np. przyjęła dużą liczbę Hugenotów z 

Francji w XVII wieku), krajem imigracji stała się dopiero od lat 

60. XX w.

• Fala imigracji z krajów (post)kolonialnych (Indonezja, Surinam) 

  faza  rekrutacji  pracowników  zagranicznych,  a  następnie 

migracje łańcuchowe.

• Większość gastarbeiterów była sprowadzana z państw Basenu 

Morza  Śródziemnego:  z  Włoch,  Hiszpanii,  Portugalii,  Turcji, 

Grecji, Maroka, Jugosławii i Tunezji.

• Aż  do  końca  lat  70.  władze  holenderskie  traktowały  przybyłą 

ludność  jako  gastarbeiterów;  uważano,  że  imigranci  ci 

pozostają  w  Holandii  tymczasowo  i  powrócą  do  swoich 

ojczyzn.

Modele integracji w wybranych 

krajach

• Holandia

• wyjątkowa  sytuacja  Molukańczyków  ,  która  składała  się  głównie  z 

malezyjskich  muzułmanów  przybyłych  do  Holandii  jako  żołnierze 

broniący „zamorskich” interesów holenderskich (terroryzm)

• Zmiana  sytuacji  pod  koniec  lat  70.,  kiedy  to  zaproponowano 

„politykę  skierowaną  przeciwko  deprywacji”,  a  imigrantów  uznano 

za część społeczeństwa holenderskiego.

• w 1994 r. przyjęto nową linię polityczną, opartą o zasadę civic
• integration,  czyli  integracji  obywatelskiej.  Jej  istotę  można  krótko 

ująć zdaniem: „każdy jest odpowiedzialny za swoją integrację”.

• W 1998 r. przyjęto dokument Wet Inburgering Nieuwkomers (Prawo 

Integracji Nowoprzybyłych) –kursy integracyjne.

• Polityka integracyjna Holandii w stosunku do nowych przybyszy jest 

obecnie restrykcyjna i ściśle połączona z polityką imigracyjną. 

Modele integracji w wybranych 

krajach

• Dania, Szwecja, Finlandia 

• Z  wyjątkiem  Finlandii,  zwiększony  napływ  migrantów  do 

Skandynawii  również  nastąpił  głównie  po  II  w.św.  ,  a 
osiągnął szczyt w latach 60. Imigranci pochodzili głównie z 
Turcji, Pakistanu i (byłej) Jugosławii.

• Na  początku  lat  70-tych  Dania  i  Szwecja,  wprowadziły 

szereg 

regulacji 

prawnych 

ograniczających 

napływ 

imigrantów, jednak nadal przyjmowały uchodźców. 

• Finlandia  pozostała  dłużej  krajem  zamkniętym,  a  napływ 

imigrantów  rozpoczął  się  tam  dopiero  po  1990    kiedy  to 
rozpoczął  się  napływ  „etnicznych  Finów”  z  państw 
ościennych: Rosji i Estonii oraz uchodźców z Somalii.

Modele integracji w wybranych 

krajach

• Dania, Szwecja, Finlandia 

• Problem integracji jest postrzegany w Skandynawii jako 

obowiązek państwa – 2 modele szwedzki i duński oparte o 
model państwa opiekuńczego

•  szwedzki –wielokulturowość, prawa mniejszości etnicznych  
• Duński- idea społeczeństwa homogenicznego kulturowo i 

historycznie

Modele integracji w wybranych 

krajach

• Hiszpania, Portugalia, Włochy i 

Grecja

• W  przypadku  każdego  z  tych  krajów  w  dużej  mierze  czynniki 

historyczne  oraz  geograficzne  zadecydowały  o  charakterze 
współczesnych strumieni migracyjnych.

• przeszłość  kolonialna,  której  skutkiem  był  duży  napływ 

migrantów  z  Południowej  Ameryki  do  Hiszpanii,  a  z  Afryki  do 
Portugalii.

• Hiszpania, Włochy i Grecja stały się magnesami przyciągającymi 

uchodźców  i  migrantów  z  innych,  biedniejszych  sąsiednich 
krajów,  np.  z  europejskich  państw  pozaunijnych,  takich  jak 
Albania czy też z krajów afrykańskich, np. z Algierii.

• Przeważa polityka imigracyjna niż integracyjna. 

Modele integracji w wybranych 

krajach

• Kraje środkowoeuropejskie

    

ze względu na swoją specyficzną sytuację polityczną, przez 

dziesiątki  lat  znajdowały  się  w  izolacji.  Sytuacja  ta  uległa 
odwróceniu  w  1989  i  obecnie  stają  one  powoli  krajami 
napływu, 

w 

szczególności 

zarobkowych 

migracji 

ekonomicznych  z  sąsiednich  krajów  oraz  obywateli  z  krajów 
nieeuropejskich  (np.  migrantów  zarobkowych  z  Chin  i 
Wietnamu oraz uchodźców z Armenii i Czeczenii).

          W  krajach  należących  do  Unii  Europejskiej  można 

zaobserwować  proces  harmonizacji  przepisów  państwowych 
dotyczących imigrantów do tych obowiązujących w „starych 
krajach” Unii

Modele integracji w wybranych 

krajach

• Polska

• Polska  jest  krajem  o  długiej  tradycji  emigracji  i  do  dziś 

pozostaje krajem emigracji netto.

• Imigracja  do  Polski  nadal  nie  jest  zjawiskiem  na  wielką 

skalę, aczkolwiek trend ten nasilił się po roku 1989.

• Do  Polski  migrują  w  celu  pracy  zarówno  obywatele  państw 

pozaunijnych  (przede  wszystkim  z  Europy  Wschodniej,  ale 
także  ze  Stanów  Zjednoczonych),  jak  i  obywatele  innych 
państw Unii Europejskiej (szczególnie z państw „piętnastki”.

• Repatrianci  ze  Wschodu  (głównie  z  Kazachstanu)  oraz 

azylanci  (najliczniejszą  grupą  spośród  nich  są  obywatele 
Federacji Rosyjskiej narodowości czeczeńskiej.

wnioski

zezwolenia

UKRAINA

1 898

1 566

POZOSTAŁE

1027

795

BIAŁORUŚ

670

630

ROSJA

189

151

ARMENIA

143

118

WIETNAM

109

103