Modele integracji w wybranych

krajach

• Imigracja i koncepcje integracji w Stanach

Zjednoczonych:

• Termin „imigrant” został po raz pierwszy w historii

USA użyty w roku 1787.

• „Ustawa naturalizacyjna” 1790 r.
• Pierwsza Ustawa Wykluczająca – Chinese

Exclusion Act z roku 1882 dotyczyła Chińczyków

• Na przełomie XIX i XX w. rząd USA wprowadzał

następne akty prawne dążące do zaostrzonej

selekcji nowych imigrantów i ograniczenia ich

liczby, ta sytuacja do lat 60-tych. Następnie zakaz

dyskryminacji, lecz nadal system kwotowy.

Modele integracji w wybranych

krajach

• Imigracja i koncepcje integracji w Australii
• Wiek XIX „polityki białej Australii” („White Australia

Policy”).

• Lata 1945-1972 wpływ koncepcji R. Parka.
• zapewnienie

homogeniczności

rasowej

społeczeństwa (białej rasy) oraz prowadzenie polityki

pełnej

asymilacji

kulturowej

modelu

anglosaskiego

(tzw.

asymilacjonizm,

ang.

assimilationism).

• Następnie model wielokulturowy (Jerzy Zubrzycki)
• latach 1972- 990 polityka silnie promując model

społeczeństwa

wielokulturowego

opartego

koncepcji pluralizmu etnicznego.

Modele integracji w wybranych

krajach

• Imigracja i koncepcje integracji w Kanadzie
• Pierwsza faza (lata 1700-1840) był okres pionierski
• Faza druga otwarty dla imigrantów okres laissez-faire

(1841-1895)

• Faza trzecia (1895-1950) wprowadzenie ścisłej kontroli i

ograniczenia kierunków oraz asymilacja

• Faza czwarta (1950-1990) -polityka wielokulturowości
• Obecnie

polityka

różnorodności

społeczeństwa

włączającego („diversity and inclusive society”) określaną
także mianem idei „międzykulturowej” (intercultural), by
podkreślić konieczność więzi między różnymi grupami
etnicznym.

Modele integracji w wybranych

krajach

• Imigracja i koncepcje integracji w wybranych krajach

europejskich

• Na kontynencie europejskim integracja cudzoziemców jest

problematyką stosunkowo nową – migracje na większą skalę
dopiero w latach powojennych.

• możemy wyróżnić kraje o kilkudziesięcioletniej tradycji

przyjmowania imigrantów (np. Wielka Brytania, Niemcy,

• Francja)
• kraje dla których masowy napływ cudzoziemców jest

zjawiskiem stosunkowo nowym (np. Portugalia, Włochy,
Hiszpania od lat dziewięćdziesiątych)

• kraje, które dopiero stoją przed potencjalnym wyzwaniem

imigracji na dużą skalę (kraje Europy Środkowo-Wschodniej).

Modele integracji w wybranych

krajach

• Wielka Brytania

• Po II w. św. uchodźcy politycznych z krajów komunistycznych

Europy Środkowo- Wschodniej (Polska, Ukraina, Węgry), oraz
obywatele z byłych kolonii brytyjskich (Indie, Pakistan).

• Od lat 50-tych integracja jak „równość szans, której

towarzyszyć będzie zróżnicowanie kulturowe w atmosferze
wzajemnej tolerancji”

• Wyjątkowość modelu brytyjskiego polega na rozdzieleniu

kwestii imigracji i integracji.

• „Grupy etniczne” zamiast „imigrantów”
• Dzisiejsza Wielka Brytania (jej metropolie w szczególności)

skupia bowiem tak skomplikowaną mozaikę ras i narodów, a
także typów imigrantów, że osiągnęła stadium „super-diversity”
(nadróżnorodności)

Modele integracji w wybranych

krajach

• Francja

• bardzo niski przyrost naturalny we Francji na początku XX

w. Pierwszą falę imigrantów do Francji w latach 20-tych
stanowili głównie Europejczycy z krajów południowych i
południowo-zachodnich

(Grecy,

Włosi,

Jugosłowianie,

Portugalczycy, Hiszpanie), lecz także wschodnich (Polacy,
Rosjanie, Węgrzy, Czechosłowacy) oraz z Belgii.

• Silny był także napływ ludności pozaeuropejskiej (głównie

afrykańskiej i azjatyckiej) z kolonii francuskich.

• Po II w. św. zmieniły się nieco kierunki napływu: do Francji

zaczęli przyjeżdżać głównie Portugalczycy, Arabowie oraz
Berberowie z Afryki Północnej.

Modele integracji w wybranych

krajach

• Francja

• od roku 1974 zaprzestano rekrutacji pracowników

cudzoziemskich do Francji.

• W roku 1977 zainicjowano politykę wspierania powrotów

imigrantów do krajów rodzimych.

• Koncepcje asymilacyjne, do lat 80-tych sfera pracy.
• Od l. 90- tych polityka antydyskryminacji w stosunku do

imigrantów, zarówno nowoprzybyłych, jak i drugiego i
trzeciego pokolenia.

• Od roku 2003 wprowadzono „programy integracyjne”
• Migracje w wyborach prezydenckich 2012

Modele integracji w wybranych

krajach

• Niemcy

• „ Cud gospodarczy” pod koniec lat 50. rozpoczęto rekrutację

gastarbeiterów do pracy w Niemczech w krajach Basenu

Morza Śródziemnego: we Włoszech, Hiszpanii, Grecji,

Portugalii, Turcji, Jugosławii, Maroku oraz Tunezji. Z czasem

dominującym strumieniem stali się migranci z Turcji.

• w 1973 roku wprowadzenia zakazu dalszej rekrutacji

pracowników z zagranicy, nadal następował jednak wzrost

liczby imigrantów, przede wszystkim wskutek polityki

łączenia rodzin, przyrostu naturalnego wśród migrantów i

polityki arylowej.

• W latach 80. strumień napływu był bowiem zdominowany

przez azylantów i uchodźców politycznych, a także

Aussiedlerów, czyli obywateli państw wschodnioeuropejskich

posiadających niemieckie pochodzenie.

Modele integracji w wybranych

krajach

• Niemcy

• Lata 90. przyniosły też inne ważkie kroki w polityce imigracyjnej.
• W 1993 r. zaostrzono dotychczas relatywnie liberalną politykę

Niemiec względem azylantów.

• rozszerzeniem prawa ludności nierodzimej zamieszkującej

Niemcy do naturalizacji oraz wprowadzeniem zasady ius soli w

stosunku do dzieci obcokrajowców długoterminowo tam

mieszkających.

• W

roku

2004

uchwalono

nowe

prawo

imigracyjne

(Zuwanderungsgesetz), które również zawiera przepisy dotyczące

„promowania integracji” oraz schemat kursów integracyjnych.

• W roku 2006 podjęto decyzję ostatecznie czyniącą kursy

integracyjne obowiązkowymi jako wymóg konieczny do uzyskania

• obywatelstwa niemieckiego poprzez naturalizację

Modele integracji w wybranych

krajach

• Holandia

• Mimo że Holandia od wieków była państwem „otwartym” na

przybyszów z zagranicy (np. przyjęła dużą liczbę Hugenotów z

Francji w XVII wieku), krajem imigracji stała się dopiero od lat

60. XX w.

• Fala imigracji z krajów (post)kolonialnych (Indonezja, Surinam)

faza rekrutacji pracowników zagranicznych, a następnie

migracje łańcuchowe.

• Większość gastarbeiterów była sprowadzana z państw Basenu

Morza Śródziemnego: z Włoch, Hiszpanii, Portugalii, Turcji,

Grecji, Maroka, Jugosławii i Tunezji.

• Aż do końca lat 70. władze holenderskie traktowały przybyłą

ludność jako gastarbeiterów; uważano, że imigranci ci

pozostają w Holandii tymczasowo i powrócą do swoich

ojczyzn.

Modele integracji w wybranych

krajach

• Holandia

• wyjątkowa sytuacja Molukańczyków , która składała się głównie z

malezyjskich muzułmanów przybyłych do Holandii jako żołnierze

broniący „zamorskich” interesów holenderskich (terroryzm)

• Zmiana sytuacji pod koniec lat 70., kiedy to zaproponowano

„politykę skierowaną przeciwko deprywacji”, a imigrantów uznano

za część społeczeństwa holenderskiego.

• w 1994 r. przyjęto nową linię polityczną, opartą o zasadę civic
• integration, czyli integracji obywatelskiej. Jej istotę można krótko

ująć zdaniem: „każdy jest odpowiedzialny za swoją integrację”.

• W 1998 r. przyjęto dokument Wet Inburgering Nieuwkomers (Prawo

Integracji Nowoprzybyłych) –kursy integracyjne.

• Polityka integracyjna Holandii w stosunku do nowych przybyszy jest

obecnie restrykcyjna i ściśle połączona z polityką imigracyjną.

Modele integracji w wybranych

krajach

• Dania, Szwecja, Finlandia

• Z wyjątkiem Finlandii, zwiększony napływ migrantów do

Skandynawii również nastąpił głównie po II w.św. , a
osiągnął szczyt w latach 60. Imigranci pochodzili głównie z
Turcji, Pakistanu i (byłej) Jugosławii.

• Na początku lat 70-tych Dania i Szwecja, wprowadziły

szereg

regulacji

prawnych

ograniczających

napływ

imigrantów, jednak nadal przyjmowały uchodźców.

• Finlandia pozostała dłużej krajem zamkniętym, a napływ

imigrantów rozpoczął się tam dopiero po 1990 kiedy to
rozpoczął się napływ „etnicznych Finów” z państw
ościennych: Rosji i Estonii oraz uchodźców z Somalii.

Modele integracji w wybranych

krajach

• Dania, Szwecja, Finlandia

• Problem integracji jest postrzegany w Skandynawii jako

obowiązek państwa – 2 modele szwedzki i duński oparte o
model państwa opiekuńczego

• szwedzki –wielokulturowość, prawa mniejszości etnicznych
• Duński- idea społeczeństwa homogenicznego kulturowo i

historycznie

Modele integracji w wybranych

krajach

• Hiszpania, Portugalia, Włochy i

Grecja

• W przypadku każdego z tych krajów w dużej mierze czynniki

historyczne oraz geograficzne zadecydowały o charakterze
współczesnych strumieni migracyjnych.

• przeszłość kolonialna, której skutkiem był duży napływ

migrantów z Południowej Ameryki do Hiszpanii, a z Afryki do
Portugalii.

• Hiszpania, Włochy i Grecja stały się magnesami przyciągającymi

uchodźców i migrantów z innych, biedniejszych sąsiednich
krajów, np. z europejskich państw pozaunijnych, takich jak
Albania czy też z krajów afrykańskich, np. z Algierii.

• Przeważa polityka imigracyjna niż integracyjna.

Modele integracji w wybranych

krajach

• Kraje środkowoeuropejskie

ze względu na swoją specyficzną sytuację polityczną, przez

dziesiątki lat znajdowały się w izolacji. Sytuacja ta uległa
odwróceniu w 1989 i obecnie stają one powoli krajami
napływu,

szczególności

zarobkowych

migracji

ekonomicznych z sąsiednich krajów oraz obywateli z krajów
nieeuropejskich (np. migrantów zarobkowych z Chin i
Wietnamu oraz uchodźców z Armenii i Czeczenii).

W krajach należących do Unii Europejskiej można

zaobserwować proces harmonizacji przepisów państwowych
dotyczących imigrantów do tych obowiązujących w „starych
krajach” Unii

Modele integracji w wybranych

krajach

• Polska

• Polska jest krajem o długiej tradycji emigracji i do dziś

pozostaje krajem emigracji netto.

• Imigracja do Polski nadal nie jest zjawiskiem na wielką

skalę, aczkolwiek trend ten nasilił się po roku 1989.

• Do Polski migrują w celu pracy zarówno obywatele państw

pozaunijnych (przede wszystkim z Europy Wschodniej, ale
także ze Stanów Zjednoczonych), jak i obywatele innych
państw Unii Europejskiej (szczególnie z państw „piętnastki”.

• Repatrianci ze Wschodu (głównie z Kazachstanu) oraz

azylanci (najliczniejszą grupą spośród nich są obywatele
Federacji Rosyjskiej narodowości czeczeńskiej.