Makroekonomia

„Bezrobocie i inflacja”

Wykład V

 

 

Podstawowe pojęcia:

•

Zasoby siły roboczej i bezrobocia

•

Rodzaje bezrobocia i jego przyczyny

•

Inflacja i bezrobocie

•

Krzywa Philipsa

•

Przeciwdziałanie inflacji

 

 

Wysokie bezrobocie oznacza, że gospodarka nie 

produkuje tyle, ile mogła by produkować, gdyby 

wszyscy mieli prace.

W latach siedemdziesiątych ludzie uwierzyli w 

możliwość dostosowania się gospodarki do wstrząsów 

i szybkiego powrotu do stanu pełnego zatrudnienia.

Na początku lat trzydziestych ponad ¼ siły 

roboczej w Wielkiej Brytanii była bezrobotna. W 

niektórych regionach a także w niektórych 

zawodach stopa bezrobocia była o wiele wyższa.

 

 

Zasoby siły roboczej

Zasoby siły roboczej

 obejmują wszystkich 

tyhc, którzy jako pracownicy najemni 

wykonują jakiś zawód lub są 

zarejestrowani jako chcący i będący w 

stanie podjąć pracę.

 

 

Stopa bezrobocia

Stopa bezrobocia

 jest to odsetek siły roboczej, 

która nie ma pracy, jest zarejestrowana jako 

chcąca i będąca w stanie pracować. 

Oczywiście niektórzy z pozbawionych pracy 

rzeczywiście szukają zatrudnienia, lecz nie 

zadają sobie trudu zarejestrowania się jako 

bezrobotni.

Nie będą oni uwzględnieni przez oficjalne 

statystyki zarejestrowanej siły roboczej.

 

 

Struktura bezrobocia

Recesja silnie uderza w młodych. W 

odróżnieniu  od zasiedziałych pracowników, 

którzy zdobyli już kwalifikacje i 

doświadczenie zawodowe, młodzi 

pracownicy muszą zostać przyuczeni do 

zawodu od podstaw, a w trudnych czasach 

firmy często zmniejszają wydatki na 

szkolenie.

Aby odwrócić tę tendencję rządy powinny 

wprowadzać program szkolenia młodzieży.

 

 

Rodzaje bezrobocia

Bezrobocie frykcyjne

.

 

Tworzą je osoby o ułomnościach 

psychicznych i fizycznych, które 

uniemożliwiają im podjęcie pracy.

Do tej kategorii zalicza się również osoby 

chwilowo pozbawione pracy ze względu 

na zmianę zawodu.

 

 

Rodzaje bezrobocia

Bezrobocie strukturalne. 

Dotyczy takiego rodzaju bezrobocia, które 

powstaje ze względu na rozbieżność 

ludzkich kwalifikacji i rodzaju oferowanej 

pracy w warunkach zmieniającego się 

popytu i produkcji. 

 

 

Rodzaje bezrobocia

Bezrobocie wynikające z niedostatku 

popytu.

Powstaje ono wtedy, kiedy popyt globalny 

zmniejszył się, a płace i ceny nie zdążyły 

dostosować się, co przeszkodziło 

przywróceniu pełnego zatrudnienia.

Z niedostatkiem popytu globalnego mamy 

doczynienia wówczas, gdy jest on niższy 

od poziomu zapewniającego pełne 

zatrudnienie. 

 

 

Rodzaje bezrobocia

Bezrobocie klasyczne.

Oznacza rodzaj bezrobocia pojawiający się 

wtedy, kiedy płaca jest rozmyślnie 

utrzymywana powyżej poziomu, przy 

którym krzywe podaży pracy i popytu 

na nią się przecinają.

Może to być spowodowane albo 

działalnością związków zawodowych, 

lub też ustawodawstwem określającym 

wysokość płac minimalnych.

 

 

Naturalna stopa bezrobocia

Naturalna stopa bezrobocia

 jest to stopa 

bezrobocia występująca wówczas, gdy 

rynek pracy znajduje się w równowadze.

Ten rodzaj bezrobocia ma charakter 

całkowicie dobrowolny. 

 

 

Bezrobocie przymusowe

Pracownik jest czasowo bezrobotny, jeżeli 

jest gotów zaakceptować przedłużoną 

mu ofertę pracy za obowiązującą na 

rynku płacę, a mimo to nie może znaleźć 

zatrudnienia. 

 

 

Ekonomia podażowa i krańcowa 

stopa podatku dochodowego. 

Ekonomia podażowa

 opisuje stosowanie 

bodźców mikroekonomicznych w celu 

zmiany poziomu pełnego zatrudnienia, 

wielkości produkcji potencjalnej oraz 

naturalnej stopy bezrobocia. 

Krańcowa 

stopa podatku dochodowego

 

jest to ta część każdej dodatkowe 

złotówki dochodu, którą państwo 

zabiera w formie podatku dochodowego. 

 

 

Prywatny i społeczny koszt 

bezrobocia

Dobrowolnie bezrobotni swym zachowaniem 

sygnalizują w prawdzie, że związane z 

bezrobociem prywatne korzyści 

przewyższają prywatny koszt w postaci 

utraconej płacy. Społeczeństwo jako całość 

nie odnosi żadnej bezpośredniej korzyści z 

wypłacanych zasiłków dla bezrobotnych. 

Jednostki traktują je jako osobistą korzyść 

związaną ze statusem bezrobotnego.

 

 

Prywatny i społeczny koszt 

bezrobocia

Niemniej jednak społeczeństwo nie 

miałoby żadnego pożytku z obniżenia 

naturalnej stopy bezrobocia do zera.

Pewna korzyść społeczna z przejściowego 

bezrobocia w postaci podwyższonej 

wydajności pracy jest wynikiem 

lepszego dostosowania się ludzi o 

określonych kwalifikacjach do 

istniejącego popytu na pracę.

 

 

Inflacja

Inflacja

 to wzrost przeciętnego poziomu cen 

i dóbr w jakimś okresie.

Czysta inflacja jest przypadkiem 

szczególnym, który pojawia się wtedy, 

kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników 

produkcji wzrastają w tym samym tempie.

Monetaryści twierdzą, że inflacja jest 

spowodowana przez nadmierną  - w 

porównaniu z podażą dóbr – ilość 

pieniądza w gospodarce.

 

 

Pieniądz i inflacja

Poznanie podstawowego związku między 

nominalną podażą pieniądza a 

poziomem cen umożliwi analizę 

zależności między stopą wzrostu 

nominalnej podaży pieniądza a inflacją, 

czyli stopą wzrostu poziomu cen.

Realna podaż

 pieniądza jest to iloraz 

nominalnej podaży pieniądza

 M

 i 

poziomu cen 

P

.

 

 

Ilościowa teoria pieniądza

Ilościowa teoria pieniądza

 utrzymuje, że 

zmiany nominalnej podaży pieniądza 

powodują identyczne zmiany poziomu 

cena ( a także płaca), lecz nie wpływają 

na produkcję i zatrudnienie. 

 

 

Polityka pieniężna

Polityka pieniężna

 łagodzi wstrząs, jeśli 

zmiana cen wywołuje reakcję państwa, 
które dostosowuje wielkość nominalnej 

podaży pieniądza, aby w krótkim okresie 

uniknąć zmiany jego realnej podaży. 

Gdy wzrost cen zostaje zamortyzowany 

przez wzrost nominalnej podaży 

pieniądza, realna podaż pieniądza się nie 

zmienia.

 

 

Inflacja i stopa procentowa

Kraje w których występuje wysoka 

inflacja, mają również wysokie stopy 

procentowe. 

Według hipotezy Fishera wzrostowi inflacji 

o 1% towarzyszy wzrost stopy 

procentowej także o 1%.

Realna stopa procentowa = nominalna 

stopa procentowa – stopa inflacji.

 

 

Hiperinflacja

Hiperinflacją

 nazywamy zjawisko polegające 

na utrzymaniu się bardzo wysokiej stopy 

inflacji.

Najbardziej znany przykład hiperinflacji to 

wydarzenia w Niemczech w latach 1922-

1923. 

Po przegraniu I wojny światowej, spustoszona 

gospodarka dodatkowo została obciążona 

płatnościami reparacji wojennych.

Budżet państwa wykazywał ogromny deficyt, 

finansowany głównie przez drukowanie 

pieniędzy.

 

 

Ucieczka od pieniądza

Ucieczka od pieniądza

 oznacza gwałtowny 

spadek realnego popytu na pieniądz, 

występujący wtedy, kiedy wysoka 

inflacja i wysoka nominalna stopa 

procentowa zwiększają koszty 

utrzymania pieniądza. 

 

 

Krzywa Philipsa

Krzywa Philipsa

 dowodzi, że wyższej 

stopie inflacji towarzyszy niższa stopa 

bezrobocia i odwrotnie. 

Sugeruje to, że możemy wybrać niższe 

bezrobocie, za cenę wyższej inflacji i 

odwrotnie

 

 

Krzywa Philipsa

1

2 3 4

Stopa 

bezrobocia (%)

S

to

p

a

 i

n

fl

a

cj

i 

(%

)

4 -

2 -

0 -

-2 -

-4 -

U*

 

 

Stagflacja

Załóżmy, że rząd nie zamortyzuje wstrząsu 

po stronie podaży. Tempo wzrostu ilości 

pieniądza się nie zmieni. Wyższa inflacja 

spowoduje spadek realnej podaży 

pieniądza, wzrost stopy procentowej oraz 

zmniejszenie popytu globalnego. Pojawia 

się kryzys typu keynesowskiego oraz 

stagflacja.

Stagflacja

 oznacza współwystępowanie 

wysokiej inflacji i dużego bezrobocia. 

Często jest ona spowodowana przez ujemny 

wstrząs podażowy.

 

 

Złudzenie inflacyjne

Ludzie ulegają 

złudzeniu inflacyjnemu

 gdy 

mylą zmiany realne ze zmianami 

nominalnymi.

Ludzki dobrobyt zależy od zmiennych 

realnych a nie nominalnych. 

Błędem jest stwierdzenie, że inflacja jest 

szkodliwa, bo sprawia, że dobra stają się 

droższe. 

 

 

Drenaż podatkowy

Drenaż podatkowy

 to wzrost realnych 

wpływów podatkowych wywołany 

inflacją, która zwiększa dochody 

nominalne i sprawia, że niektórzy ludzie 

zostają zaliczeni do wyższych 

przedziałów opodatkowania w ramach 

systemu progresywnego podatku 

dochodowego. 

 

 

Rachunkowość uwzględniająca 

inflację

Rachunkowość uwzględniająca inflację

 polega 

na przyjęciu takich definicji kosztów, 

przychodów, zysków i strat, które są w pełni 

dostosowane do warunków inflacji.

Opisane niedoskonałości instytucjonalne 

pomagają wyjaśnić dlaczego inflacja może 

wywołać zmiany wielkości realnych, nawet 

jeżeli jednostki bezbłędnie przewidziały ich 

pojawienie się. 

 

 

Polityka dochodowa i indeksacja

Polityka dochodowa

 jest próbą 

bezpośredniego oddziaływania na 

wysokość płac i innych dochodów. 

Indeksacja

 automatycznie dostosowuje 

wysokość nominalnych zobowiązań do 

skutków inflacji.