Wycena nieruchomości
Wycena nieruchomości
(131140-0442)
(131140-0442)
Wycena nieruchomości
Wycena nieruchomości
(131140-0442)
(131140-0442)
dr Zbigniew Pawlak
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
SPRAWY ORGANIZACYJNE
SPRAWY ORGANIZACYJNE
SPRAWY ORGANIZACYJNE
SPRAWY ORGANIZACYJNE
KONSULTACJE
KONSULTACJE
czwartek, godz. 11,
40
Katedra Teorii Zarządzania
pokój 325, Akademik na ul. Madalińskiego
przy ul. Puławskiej
KONTAKT POCZTOWY
KONTAKT POCZTOWY
e-mail:
zpawlak@zpawlak.com.pl
RAMOWY PROGRAM ZAJĘĆ
RAMOWY PROGRAM ZAJĘĆ
Część I –
Teoretyczne podstawy wyceny nieruchomości
1. Istota i rodzaje nieruchomości
2. Prawa do nieruchomości
3. Rynek nieruchomości
4. Źródła informacji o nieruchomościach
5. Rzeczoznawstwo majątkowe
6. Operat szacunkowy 
7. Pojęcie i rodzaje wartości nieruchomości i wyceny nieruchomości
8. Podejście porównawcze
9. Podejście dochodowe
10. Podejście kosztowe
11. Podejście mieszane
Sprawdzian z części wykładowej
Część II – Ćwiczenia
1. Wycena nieruchomości przy podejściu porównawczym
2. Wycena nieruchomości przy podejściu dochodowym
Ocena ćwiczeń
Ocena końcowa: średnia ze sprawdzianu i ćwiczeń
AKTY PRAWNE
AKTY PRAWNE
 Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce
nieruchomościami
 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
 Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym
 Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i
hipotece
 Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i
kartograficzne
 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane
 Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali
 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w
sprawie  wyceny  nieruchomości  i  sporządzania  operatu 
szacunkowego
 Rozporządzenie
Ministra
Rozwoju
Regionalnego
i
Budownictwa  z  dnia  29  marca  2001  r.  w  sprawie  ewidencji 
gruntów i budynków
 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia
2002  r.  w  sprawie  warunków  technicznych,  jakim  powinny 
odpowiadać budynki i ich usytuowanie
STANDARDY ZAWODOWE
STANDARDY ZAWODOWE
Krajowe Standardy Wyceny Podstawowe
KSWP 1 – wartość rynkowa i wartość odtworzeniowa
KSWP 2 – wartości inne niż wartość rynkowa
KSWP 3 – operat szacunkowy
Krajowe Standardy Wyceny Specjalistyczne
KSWS 1.1. – wycena nieruchomości pozostawionych poza
granicami RP, na potrzeby realizacji prawa do rekompensaty
KSWS 2 – wycena do celów sprawozdań finansowych w
rozumieniu ustawy o rachunkowości
KSWS 3 – wycena dla zabezpieczenia wierzytelności
Noty Interpretacyjne
NI 1 – zastosowanie podejścia porównawczego w wycenie
nieruchomości
NI 2 – zastosowanie podejścia dochodowego w wycenie
nieruchomości
NI 3 – zastosowanie podejścia kosztowego w wycenie
nieruchomości
NI 4 – zastosowanie metody pozostałościowej w wycenie
nieruchomości
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
Leksykon rzeczoznawcy majątkowego, red. E. Kucharska –
Stasiak, Polska Federacja Stowarzyszeń Rzeczoznawców 
Majątkowych, Warszawa 2004
Mączyńska E., Prystupa M., Rygiel K., Ile jest warta
nieruchomość, Poltext Warszawa 2004
Bryx M., Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie,
Poltext Warszawa 2006
Szacowanie nieruchomości, red. J. Dydenko, Dom Wydawniczy
ABC Kraków 2006
Cymerman R., Hopfer A., System, zasady i procedury wyceny
nieruchomości, Polska Federacja Rzeczoznawców Majątkowych, 
Warszawa 2009
Wilkowska – Kołakowska D., Wycena nieruchomości. Operat
szacunkowy. Rzeczoznawstwo majątkowe, LexisNexis Warszawa 
2010
1. Istota i rodzaje nieruchomości
1. Istota i rodzaje nieruchomości
1. Istota i rodzaje nieruchomości
1. Istota i rodzaje nieruchomości
NIERUCHOMOŚĆ
NIERUCHOMOŚĆ
(definicja)
(definicja)
Kodeks cywilny (art. 46):
Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące
Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące
odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki
odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki
trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli
trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli
na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od
na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od
gruntu przedmiot własności.
gruntu przedmiot własności.
Części składowe nieruchomości:
 grunt,
 budynek i inne urządzenia (częściami składowymi nie są
urządzenia do doprowadzania wody, gazu, prądu i 
odprowadzania ścieków, połączenia od zaworów za licznikiem do 
rurociągu),
 drzewa i inne rośliny,
 wody stojące (częściami składowymi nie są wody płynące),
 złoża kopalin.
CECHY SZCZEGÓLNE NIERUCHOMOŚCI JAKO DOBRA
CECHY SZCZEGÓLNE NIERUCHOMOŚCI JAKO DOBRA
1. Nieruchomość jest dobrem materialnym.
2. Nieruchomość jest nieprzenoszalna w przestrzeni.
3. Inwestor nabywa nieruchomość wraz ze związanymi z nią prawami i
zobowiązaniami.
4. Nieruchomość jest trwała w czasie (grunt - wieczny, budynek -
długowieczny).
5. Nieruchomość jest niepowtarzalnym egzemplarzem (różnorodność).
6. Nieruchomości są dobrami rzadkimi (podaż jest ograniczona).
7. Wartość nieruchomości zależy istotnie od jej lokalizacji i sąsiedztwa.
8. Inwestycje w nieruchomości są kapitałochłonne i długoterminowe.
9. Inwestor musi ponosić koszty z tytułu posiadania nieruchomości
(podatki, koszty eksploatacyjne budynków i lokali).
10.Stopa procentowa z inwestycji w nieruchomość możliwa do
uzyskania dopiero w wyniku transakcji kupna-sprzedaży.
FUNKCJE NIERUCHOMOŚCI
FUNKCJE NIERUCHOMOŚCI
1. Funkcja prawna
2. Funkcja użytkowa
3. Funkcja dochodowa
4. Funkcja lokacyjna (inwestycyjna )
5. Funkcja kredytowa
6. Funkcja fiskalna
7. Funkcja rynkowa
8. Funkcja administracyjna
RODZAJE NIERUCHOMOŚCI
RODZAJE NIERUCHOMOŚCI
(kryterium z kodeksu cywilnego)
(kryterium z kodeksu cywilnego)
 nieruchomość gruntowa (grunt)
 nieruchomość zabudowana (grunt + budynek)
 nieruchomość budynkowa (budynek)
 nieruchomość lokalowa (lokal)
NIERUCHOMOŚĆ GRUNTOWA
NIERUCHOMOŚĆ GRUNTOWA
 Grunt staje się odrębną nieruchomością z chwilą wydzielenia
granicami części powierzchni ziemi (granice mogą być naturalne lub 
sztuczne).
 Działka gruntu – niepodzielna, ciągła część powierzchni ziemskiej
stanowiąca część lub całość nieruchomości gruntowej.
 Działka budowlana – zabudowana działka gruntu, której wielkość,
cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w 
urządzenia infrastruktury technicznej umożliwiają prawidłowe i 
racjonalne korzystanie z budynków i urządzeń położonych na tej 
działce.
 Grunt podlega obrotowi z częściami składowymi (drzewa, rośliny,
przyłącza: wody, energii elektrycznej, gazu itp.).
PRZYPADKI NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWEJ
PRZYPADKI NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWEJ
1
)
2
)
3
)
4
)
PRZESTRZENNE GRANICE NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWEJ
PRZESTRZENNE GRANICE NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWEJ
 Nieruchomość to fragment powierzchni kuli ziemskiej, słup powietrza
nad nią i przestrzeń pod ziemią.
 Według przepisów w Polsce:
a) własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad nim i pod jego
powierzchnią w granicach określonych przez społeczno-
gospodarcze przeznaczenie gruntu,
b) wody stojące (stawy, jeziora) stanowią część składową gruntu i
należą do jego właściciela,
c) wody płynące (rzeki, potoki) należą do państwa,
d) wody podziemne (z wyjątkiem studni) należą do państwa,
e) kopaliny płytkie (powierzchniowe) należą do właściciela,
f) kopaliny głębokie (w głębi ziemi) należą do państwa.
Przestrzenne granice nieruchomości gruntowej
?
?
?
?
RODZAJE UŻYTKÓW GRUNTOWYCH
RODZAJE UŻYTKÓW GRUNTOWYCH
(WEDŁUG PRAWA GEODEZYJNEGO I KARTOGRAFICZNEGO)
(WEDŁUG PRAWA GEODEZYJNEGO I KARTOGRAFICZNEGO)
1) Użytki rolne
2) Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione
3) Grunty zabudowane i zurbanizowane
4) Użytki ekologiczne
5) Nieużytki
6) Grunty pod wodami
7) Tereny różne
NIERUCHOMOŚĆ BUDYNKOWA
NIERUCHOMOŚĆ BUDYNKOWA
 Nieruchomość budynkowa powstaje w sytuacji, gdy prawo własności
gruntu i prawo własności budynku należą do innego podmiotu.
 Nieruchomości budynkowe to budynki i inne urządzenia związane
trwale z gruntem.
 Budynek jest trwale związany z gruntem, jeżeli nie może być od
niego odłączony bez naruszenia konstrukcji.
Sytuacja prawna nieruchomości budynkowej
Sytuacja prawna nieruchomości budynkowej
Właściciel 
budynku
i użytkownik 
wieczysty
gruntu
Właściciel gruntu
(Skarb Państwa,
jednostka 
samorządu 
terytorialnego)
grunt
budynek
w
ła
sn
o
ść
w
ła
sn
o
ść
uż
yt
ko
w
an
ie
w
ie
cz
ys
te
OBIEKTY BUDOWLANE (PRAWO BUDOWLANE)
OBIEKTY BUDOWLANE (PRAWO BUDOWLANE)
 Obiekt budowlany to:
a) budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,
b) budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami 
i urządzeniami,
c) obiekt małej architektury.
 Budynek – taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z
gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych 
oraz posiada fundamenty i dach.
 Budowla – każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub
obiektem małej architektury, jak: lotniska, drogi, linie kolejowe, 
mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci uzbrojenia terenu 
itp., a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, 
pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, a także fundamenty 
pod maszyny i urządzenia.
 Obiekty małej architektury – niewielkie obiekty, w szczególności:
–
kultu religijnego,
–
posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej,
–
obiekty użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu 
porządku.
RODZAJE BUDYNKÓW
RODZAJE BUDYNKÓW
(WEDŁUG PRAWA GEODEZYJNEGO I KARTOGRAFICZNEGO)
(WEDŁUG PRAWA GEODEZYJNEGO I KARTOGRAFICZNEGO)
1) Budynki mieszkalne
2) Budynki przemysłowe
3) Budynki transportu i łączności
4) Budynki handlowo-usługowe
5) Zbiorniki, silosy i budynki magazynowe
6) Budynki biurowe
7) Budynki szpitali i zakładów opieki medycznej
8) Budynki oświaty, nauki i kultury oraz budynki sportowe
9) Budynki produkcyjne, usługowe i gospodarcze dla rolnictwa
10)Inne budynki niemieszkalne
NIERUCHOMOŚĆ LOKALOWA
NIERUCHOMOŚĆ LOKALOWA
 Nieruchomością lokalową jest samodzielny lokal mieszkalny lub
użytkowy, jeżeli stanowi odrębną własność.
 Dla wyodrębnienia lokalu konieczny jest podział budynku w wyniku
umowy, w formie aktu notarialnego, konieczny wpis do księgi 
wieczystej, założonej dla lokalu.
DEFINICJA SAMODZIELNEGO LOKALU
DEFINICJA SAMODZIELNEGO LOKALU
Ustawa o własności lokali:
 Samodzielnym lokalem mieszkalnym jest wydzielona trwałymi
ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na 
stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą 
zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się 
również do samodzielnych lokali wykorzystywanych na cele inne niż 
mieszkalne (lokale użytkowe).
 Lokal obejmuje pomieszczenia podstawowe (pokoje) i pomocnicze
(kuchnia, wc).
 Do lokalu mogą przynależeć, jako części składowe: piwnica, strych,
komórka, garaż (pomieszczenia przynależne). Nie muszą przylegać 
do lokalu, mogą być poza budynkiem, ale w granicach nieruchomości 
gruntowej.
 W razie wyodrębnienia własności lokali właścicielowi przysługuje
udział w nieruchomości wspólnej jako prawo związane z własnością 
lokalu.
 Nieruchomość wspólną stanowi grunt oraz część budynku i
urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali.
RODZAJE LOKALI
RODZAJE LOKALI
(WEDŁUG PRAWA GEODEZYJNEGO I KARTOGRAFICZNEGO)
(WEDŁUG PRAWA GEODEZYJNEGO I KARTOGRAFICZNEGO)
1) Lokale mieszkalne
2) Lokale niemieszkalne
RODZAJE NIERUCHOMOŚCI
RODZAJE NIERUCHOMOŚCI
(kryterium funkcji)
(kryterium funkcji)
 nieruchomości budowlane (domy wielorodzinne, domy
jednorodzinne, lokale mieszkalne)
 nieruchomości biurowe (budynki i lokale biurowe)
 nieruchomości handlowo-usługowe (centra i lokale handlowe, sklepy,
magazyny, hurtownie, hotele, stacje benzynowe, porty lotnicze, 
porty morskie,  itp.)
 nieruchomości przemysłowe (budynki fabryczne, magazyny, place
składowe)
 nieruchomości rolne (grunty rolne, zabudowania gospodarcze, sady,
pastwiska)
 nieruchomości leśne (lasy, szkółki leśne)
 nieruchomości rekreacyjne (działki, place zabaw, kąpieliska)
 nieruchomości specjalnego przeznaczenia (parki, kościoły, obiekty
zabytkowe, pola golfowe, cmentarze itp.)
 wody (jeziora, stawy)
 grunty kopalniane (kopalnie, kamieniołomy, odkrywki)